አማዞን ላይ ታገኙታላችሁ!

በሪሁን አዳነ በወቅታዊ ጉዳይ ላይ የፃፈውን መፅሐፍ አማዞን ላይ ታገኙታላችሁ!

የጎርዲያን ቋጠሮ: ከራሷ ጋር የታረቀች ኢትዮጵያ (Amharic Edition)
https://a.co/d/1j99lxb

የዋዛ ደብዳቤ የሚመስለው የዋህ ሞልቷል! ፋኖ ያቆሰላት የጓዳ ስምምነቷ ጣር ነች!

" ከእስካሁኑ በተለየ ሁኔታ" ትላለች ጣረሞቷ!

ከሰላም ስምምነቱ ባሻገር የኦሮሞ ብልፅግና እና ትህነግ ኬንያ ላይ እፍ ክንፍ ብለው ያወሩባት፣ ሀላላ ኬላ፣ ናዝሬት፣ አዲስ አበባ ወዘተ የመከሩባት የጓዳ ስምምነት ታምማ እያጣጣረች ነው። ዛሬ እሪታዋ ተሰምቷል። የጓዳ ስምምነት ዋና አንጓዋ "አንድ ላይ ሆነን አማራና ኤርትራን እንምታ" የምትል ነበረች። ብልፅግና አማራውን መትቶ በአስቸኳይ ከትህነግ ጋር ኤርትራን መምታት ነበር ውሉ። ብልፅግና በቀናት ውስጥ እጨርሰዋለሁ ያለው አማራ ላይ የተከፈተ ዘመቻ እንዳሰበው ሳይሆን ቀረ። የአማራው ትግል የጓዳ ስምምነቷን ጊዜ በላው። ክፉኛ አቆሰላት። ጭራሽ ትህነግን ሌላ አማራጭ ውስጥ አስገባው። "ሞኝ አይደለሁም በሌላው በኩልም ላታልል" ብሎ እንዲወላውል አደረገው። መአት መወላወል፣ መአት ማደናገር ውስጥ ገባ።

ይች ደብዳቤ ሌላ የጓዳ ስምምነቶን መመንመን የምታሳይ ናት። ዝም ብላ ብጣሽ ትዕዛዝ አይደለችም። መአት የያዘች የጣር ደብዳቤ ነች።

ይሄውላችሁ!

ትህነግ ከሰላም ስምምነቱ በኋላ ከብትና ወርቅ ላይ ትኩረት አደረገ። ከአጎራባች አካባቢዎች ከብት መዝረፍ ጀመረ። ከአፋር ጋር የከረመው ግጭት መነሻ ይህ ነው። በዋልድባ በአንድ ክስተት ብቻ ህዝቡን ፈጅተው ከአምስት መቶ በላይ ከብት ዘርፈው ነው የሄዱት። በዋግኸምራና ራያ ተመሳሳይ ነው። ከዚህ ባለፈው በገበያም በርካታ ከብቶች ወደ ትግራይ ይሄዳሉ። ለእርሻ ወዘተ አይደለም። ለስንቅ ነው። አስቃጥላ ወይንም የወታደር የቆርቆሮ ስጋ ሲታሸግ ነው የከረመው። ይህን ጉዳይ ከወራት በፊቶ በአንድ ፅሁፌ ጠቅሸው የተወሰኑ የትህነግ አክቲቪስቶች ተንዘርዝረዋል። በሌላ ጉዳይ አስመስለው ስሜን አንስተዋል። ለምን እንደተበሳጩ አውቄያለሁ።

የሆነ ሆኖ ያ በጦርነቱ ወቅት ወደ ትግራይ በአውሮፕላን መሳሪያ ሲያልፍ "በአየር ክልላችን አኛ ሳንፈቅድ ወፍ አይበርም" ሲል የነበረ የብልፅግና ኃይል የአማራን ንፁሃን በድሮን ሲጨፈጭፍ ትግራይ ውስጥ ትጥቅ አስፈታዋለሁ እያለ ለአማራና ኤርትራ በሚል ያስቀመጠው ኃይል የወታደር ቀለብ ሲሰበስብ ደርሶበት ይችን ደብዳቤ በትዕዛዝ አስፅፏል። ልዩ ኃይሉን ትጥቅ እንዲያወርድ፣ መከላከያን ገብተህ ጨርስ ብሎ ደብዳቤ የፃፈው ብአዴን አሁን ደግሞ ለትህነግ ስንቅ እየተሰራ መሆኑን ዘግይቶ ከትግራይ ወዳጆቹ በሰማው አብይና ብርሃኑ ጁላ ትዕዛዝ ይችን ደብዳቤ ፅፏል።

ትህነግ በበርካታ የፕሮፖጋንዳ ዳመና ውስጥ ሌላ ጉዳይ እየሰራ ነው የከረመው። በበርካታ የይምሰል አጀንዳ እያጫወተ ሌላ ጉዳይ ላይ ነው የከረመው። ይሄው በእነ አብይ ትዕዛዝ የወጣው ደብዳቤ ማሳያ ነው።

1) የትህነግ የፓርቲ እውቅና እና ጠቅላላ ጉባኤ ስም ብዙውን ሲያወናብደው ከርሟል። በቀጥታ እውቅና ስጡኝ ብሎ ወደ ምርጫ ቦርድ ሲልኩት አላቅማማው ተደብቆም ቢሆን ሄደ። በደጋፊዎቹ ሲነቃበት ደግሞ ጠቅላላ ጉባኤ ገባ። ብልፅግናም ሆነ ሌላ ኃይል እንዳያደናቅፈው "እንነጋገርበታለን" ወዘተ እያለ ሲያስፈልግ አዲስ አበባ መጥቶ እየለመነ ከረመ። ይች ግን ሽፋን ነች። ዋናው ዝግጅት ሌላ ነው። ያደረገው ጠቅላላ ጉባኤ በቦርድ እውቅና እንደማያገኝ ያውቃል። ለወዳጅም ለጠላቱም ጅል መስሎ የከረመው በሌላ አማራጭ ላይ ስለቆመ ነው።

2) የሰላም ስምምነቱን ሲፈልግ ተዋዋይ፤ ሲፈልግ ደጋፊዎቹን፣ ሲፈልግ የእሱን ፈራሚዎች በሚያወዛግብ መካከል ልዩነት ያለ አስመስል አጀንዳ አደረገው። ልዩነቱ በሰላም ስምምነቱ ብቻ አይደለም። የሰላም ስምምነቱ ላይ መአት ማደናገሪያ አምጥቶ ብዙዎቹን በዚህ ዙሪያ አከረማቸው። አንዴ አከብረዋለሁ፣ አንዴ አላከብረውም፣ አንዴ ፈረምኩ ሌላ ጊዜ አልፈረምኩም ሲል የከረመው ራሱን ስምምነቱን መጫዎቻ አድርጎት ነው። ብዙዎችን በዚህ ዙሪያ እያጫወተ ዋናውን ጉዳይ ሌላ አድርጓል።

3) ሌላኛው ማደናገሪያ ፋኖ ጋር ያለው ጉዳይ ነው። በአንድ በኩል ከብልፅግና ጋር የተዋዋለው አለ። በሌላ በኩል የተወሰኑ የሚዲያ ሰዎቹን የፋኖ ትግል ደጋፊ አስመስሏል። በቀናት ውስጥ ብልፅግና አጠናቀዋለሁ ያለው ትግል እንዳልሆነ ሲያውቅ ተጠባባቂ አድርጎታል። ግን የደከመ፣ አመራሩ የተበታተነ እንጅ ጠንካራ የአማራ ትግልን አይፈልግም። አማራ በወርድና በልኩ የሚወከልበት ትግል ትህነግን አናሳ ያደርገዋል። አይፈልገውም። ስለሆነም በሶስት መስመር ተሰማራ። መሬት ላይ ያለው የፋኖ ዕዝ ላይ በሁሉም አብረን እንስራ ሽማግሌ ልኳል። ብልፅግና ጋር ተዋውሏል። ብልፅግናን ይመክራል። አማራው ድቅቅ ውድም እንዲል ይፈልጋል። በብልፅግና የደቀቀ ቢቻል "ህወሓት ማረኝ" የሚል አማራ ቢፈጠር ደስታው ነው። ስለዚህ በመካሪዎቹ በኩል "አይዞህ መትተኸዋል" ይላል። ጀኔራሎቹም ሆነ ፖለቲኸኞቹ አራት ኪሎና ጦር ኃይሎች ሲመጡ አብይና ብርሃኑ ጁላን መክረው የቻለትን ያግዛሉ። በብልፅግና አመራሩ ተመትቶ የደከመ፣ ትህነግን መንገድ እየመራ "እንኳን ትግላችን ከመሞት ዳነ፣ ባለውለታችን ናችሁ" ብሎ የሰጡትን የሚቀበል አማራ ይፈልጋል። በሌላ በኩል ደግሞ ውጭ የተቀመጡ የፋኖ ወኪል ነን ያሉት አካላትን "በዚህ ፋኖ አታሸንፉም" ብሎ ይመክራል። የአሁኑን ፋኖ የተበታተነ አመራር ያለው፣ ለአመራር የማይታዘዝ ስለሆነ እስከዛው በስሙ እየተጠጠቀሙ ሌላ እንዲያሰለጥኑ ጭምር ሰነድ ሰጥቷል። እስካሁን የረባ አልተሳካለትም። ግን በሁሉም ያደናግራል። ያጫውታል።

4) ሁሉንም ማደናገሪያ ተጠቅም ራሱን ማጠናከር ነው። አንደኛው እኔ ስበረታ መደራደሪያው በእጀ ይሆናል ነው። ለዚህም ለውጮቹ የሰላም ስምምነቱ ፈረሰ ብሎ፣ ለትግራይ ህዝብ ሰራዊቴን ሊያፈርሱት ነው ብሎ፣ ለአማራው ትግልህን እደግፋለሁ ብሎ፣ ለኤርትራና ሶማሊያ ሉአላዊነታችሁን አከብራለሁ ብሎ እየሰራ ነው። የመጀመሪያ በጋራ ትግል ስም የአማራን ግዛቶች በእጁ ማስገባት ነው። "አዲስ አበባ እንገባለን" ብሎ መንገድ ላይ ከቀናው የሚዘውን ይይዛል። አማራው ተዳክሞ መንገድ መሪ ብቻ ይሆነኛል ብሎ ካሰበ ይቀጥላል። ካልሆነ የያዘውን ይዞ ይመለሳል። አማራን ተጠናክሮ በራሱ ቀዳሚነት ወደ አራት ኪሎ ካመራ ትህነግ ከሰረ ነው። ፊት አውራሪነቱን ይነጠቃል። በወርድ መለካት ይመጣል። ይህን ደግሞ በግልፅ አንቀበልም ብለው አቋም ይዘውበታል። "እኩልነት እኛን አናሳ ያደርገናል" ብለው የወሰኑት ጉዳይ ነው።

የሰሞኑ "የትግራይ ቤተ ክርስትያን" አዋጅ አንዱ ማሳያ ነው። የትህነግ አብሪ ነው። በውትድርናው አብሪ ማለት ከዋናው ኃይል በፊት ቀድሞ ደርሶ መረጃ የሚሰበስብ፣ መንገድ መሪ ማለት ነው። "መንበረ ሰላማ"ም የትህነግ መሪ ነው። ወዲያ ወዲህ አይቶ የሚያመች የሚመስለውን ለመያዝ ሲል የጓዳ ውሏ እየለየላት ይመስላል።

ዋናው ቁም ነገር ግን ይች ደብዳቤ የጓዳ ስምምነቱ ጣረሞት ማሳያ ነች። የጓዳ ስምምነቱን ደግሞ የመታው የአማራው ትግል ነው።የፋኖ ትግል ከመስመሩ ሊወጣ ሲል የምንመክረውን ያህል፣ ከአማራው እሴትና ጥቅም የሚጋጩ ጉዳዮች እንዳይከሰቱ የምንወቅሰውን ያህል የሁለቱን ክፉዎች የጓዳ ውል መትቶ እንዲህ ስላስጮኻት "አበጀህ" እንለዋለን!

አማራን በአንድ ሰሞን መትተው ውሏን እንደሚፈፅሟት ቃል የገቡት አብይ አህመድ፣ ብርሃኑ ጁላ፣ ሬድዋን ሁሴን ደግሞ ሲጨንቃቸው በትዕዛዝ ደብዳቤ መፃፍ በማይሰለቸው ብአዴን በኩል ይችን አስወጥተዋል። የዋዛ ጉዳይ የሚመስለው የዋህ ምልቷል።

የጓዳ ስምምነት ስንል የከረምነው ይህን ነው!

ጌታቸው ረዳ ትናንት ባደረገው ቃለ መጠይቅ ስለ ጓዳ ድርድሮቹ ብዙ ተናግሯል።

1) ፕሪቶሪያ ላይ የነበሩት ተደራዳሪዎች እንዲቀሩ ተደርገው ኬንያ ላይ እነ ብርሃኑ ጁላ ሲገኙ ጌታቸው ረዳ የደቡብ አፍሪካውን ስምምነት በሚቀይር ሁኔታ በእጅ ፅሁፍ ሁሉ ማስተካከሉን ይናገራል። በአጭሩ የጓዳ ስምምነቱ ዋናውን ስምምነት በእስክርቢቶ ያስደለዘ ያሰረዘ ጭምር ነው። ከእነ ብርሃኑ ጁላ ጋር ከበው ሲያጨሱ፣ ሬድዋን ሁሴን የትህነግ ተደራዳሪዎች ማረፊያ ክፍላቸው ድረስ ሲሄድ "ራስህ በእጅህ ፅፈህ ቢሆን አስተካክለው" ተብሎ እንጅ እንዲሁ ማስተካከል አይችልም።

2) በደቡብ አፍሪካ የነበረው ድርድር ላይ ስለ አስተዳደር ጉዳዮች የተቀመጠው በኋላ በተደረጉ ድርድሮች መቀየሩን ይገልፃል።

3) መከላከያ የያዛቸውን አካባቢዎች በኋላ በተደረጉ ድርድሮች መቀየሩን ይናገራል። የዚህኛው አላማ መከላከያ ወደ አማራ ክልል ዞሮ ፋኖን ትጥቅ በማስፈታት ስም አማራ ላይ ጦርነት እንዲያውጅ የተስማሙበት ነው። ከኬንያው የጓዳ ስምምነት ማግስት እነ ጌታቸው ረዳ ከእነ ሽመልስ አብዲሳ ጋር እየተቃቀፉ የተነሱበት ፎቶ በትግራይና ኦሮሞ አክቲቪስቶችና ሚዲያዎች ዘንድ "አማራ መጣንልህ ጠብቀን" ሲባል የነበረው ከጓዳ ስምምነቱ አላማ አንፃር ነው። በጓዳ ስምምነቶቹ መሰረት አማራ ልዩ ኃይልን ቀጥሎ ፋኖን ትጥቅ አስፈትቶ የአማራን ርስቶችና ጥቅሞች አሳልፎ መስጠት ነው። አንዴ ናዝሬት፣ ሌላ ጊዜ ደብረዘይትና ሀላላ ኬላ ድረስ የተደረጉት ስምምነቶችና የኦህዴድና ትህነግ ዳግም ጋብቻ እስኪመስል ድረስ የነበረው ሁኔታ በአማራ ላይ ለመዝመት የተደረገ ስምምነት ነው። አንዳንድ ወገኖች አሜሪካ ያሉ የብአዴን ሰዎች ከትህነግ ጋር ግንኙነት ስለጀመሩ ብቻ ያን ሁሉ የጋራ ዘመቻ ይረሱታል። በአማራ ላይ ጦርነት እንደተከፈተ ታስረው የነበሩ የትህነግ ወታደሮች በታሰሩ ጊዜ ያልተከፈላቸው የሁለት አመት ደሞዝ ተከፍሏቸው ነው ጦርነቱን የተቀላቀሉት። ይህ ሁሉ የሆነው በጓዳ ስምምነቱ ነው። አማራ ላይ ጦርነት የታወጀው ጌታቸው ረዳ የሚነግረን የኋላ ድርድሮች መሰረት ነው። የትህነግ ጀኔራሎች ቤተ መንግስትና ጦር ኃይሎች እየተመላለሱ ጭምር ፀረ አማራውን ዘመቻ አማክረዋል። የፋኖ አቅም ሲበረታ ነው ሌላ አማራጭ ማየት የጀመሩት። አሁን ስለ ጓዳ ድርድሮቹ ሌሎች በርካቶች ያልነገረን ሚስጥሮች አሉ።

ነገር ግን በዛ የጓዳ ስምምነት ለአማራና ኤርትራ ብለው ትጥቅ እንዳይፈታ ያደረጉት ታጣቂ አሁን ጌታቸው ረዳ ላይ ተነስቷል። ነገ አማራና ኤርትራን ብቻ የሚያጠቃ የሚመስለው ካለ እየሆነ ያለውን ያልተገነዘበ መሆን አለበት።

በነገራችን ላይ ብዙ ነሁላሎች የትህነግ ሚዲያዎችም ሆኑ ሌሎች የትህነግ ኃይሎች በጦርነቱ ፋኖን የደገፉ ይመስላቸዋል። ውሸት ነው። ዋናዎቹ የጦርነት አጫፋሪዎችና የጓዳ ተዋዋዮች ናቸው። ትህነግ የአማራውን ጦርነት የሚፈልገው ወግተውኛል የሚላቸው ኃይሎች ተዳክመው ወደ አራት ኪሎ ሾልኮ ለመግባት ብቻ ነው። ይህን ለመረዳት የትህነግ ጀኔራሎች በየመድረኩ ጠላቶቻቸው እርስ በእርስ እየተፋጁ ነው ብለው በተደጋጋሚ የተናገሩትን ማዳመጥ ነው።

ለእናንተ መውጫ ብቻ አትፈልጉን!

ይች ሰውዬ አማራን ሲረግም ነው የከረመው። የሆነ የትግራይ ፓርቲ አመራር ነው። አሁን ሚዲያ ቀርቦ "መውጫችን ከአማራና ኤርትራ ጋር መስራት ነው" ይላል።

1) የሚፈልጉን ለእነሱ ችግር መውጫ መሆኑ ነው። ያው ኦሮማራ እንደተባለው እነሱም አማራ ላይ ሊቆምሩ መሆኑ ነው። ለራሳችሁ መውጫ ስትሉ አትፈልጉን ማለት ይገባል።

2) አሁንም 'ከአማራ ጋር እንሰራለን" ሲሉ ከድሮው ሳይማሩ ነው። ቢችለ የአማራን ግዛት ለመውረር እየተዘጋጁ፣ ሲያስፈልግ ከአገዛዙ ጋር እየተሞዳሞዱ።

አንድ በውጭ አገር የሚኖር ወዳጀ "አንተ ህወሓትን ተውት ከአማራና ኤርትራ ጋር እሰራለሁ እያለ ነው።" አለኝ። የአሜሪካን ዲፕሎማት ምንጭ ጠቅሶ። ዝርዝር ጠየኩት። ትህነግም ቃል በቃል የሚለው ይህ በቃለመጠይቁ ላይ ያለው ሰውየ ያለውን ነው። "መውጫ መንገዳችን አማራና ኤርትራ ጋር መስራት ነው ብለዋል። አታክርሩ" አለኝ። "ለምን ከችግር ለመውጫ ይፈልጉናል? ብዬ ተቃውሞዬን ነገርኩት። ቀጥዬም አይማሩም። በአማራ ርስቶች ጉዳይ አብይ አሳልፎ ይሰጠናል ብለው አብረው እየሰሩ እንደሆነ፣ እውነታውን መቀበል እንደማይፈልጉ፣ የዘር ፍጅት የፈፀሙበት አካባቢ ላይ አሁንም ቢችሉ ሌላ ወረራ እንደሚያደርጉ መከራከሪያ አቀረብኩ። አጣጣለብኝ። እንግዲያውስ ምንጭህን ጠይቀህ ተመለስ አልኩ።

ከቀናት በኋላ ያው ወዳጀ ደወለ። "በአማራ ግዛቶች ጉዳይ ለውጥ አላደረጉም። እንዳልከው ነው። አብረን እንሰራለን የሚሉት በጦርነቱ ወቅት ተከፍሏቸው አብረዋቸው የከረሙትን ከሃዲዎች ጋር ነው" አለኝ።

ለዚህ ነው መውጫ እንድንሆናቸው የሚፈልጉት። ለምን ጥልቅ ጉድጓድ ላይ ገብተው አይቀሩም? ምን ያገባናል?

አማራ ለጋራ ህልውና እንጅ ለሌላ አካል መዳን ሲል አሳልፎ የሚሰጠው ጉዳይ የለም። አማራ የራሱን ህልውና ለማዳን፣ የጋራ ህልውና ለመመስረት እንጅ ለሌላ ህልውና ብቻ ሲል የሚከፍለው ዋጋ የለም። አማራ ለአገርና ህዝብ ሲል የተዋቸው ጉዳዮች እንደ ተላላነት ቆጥራችሁ ተራ በተራ የምትቆምሩበት ህዝብ አይደለም። መረማመጃ ይሆነናል ብላችሁ አስባችሁ ከሆነ እንጦሮጦስ መውረድ ትችላላችሁ። ለጋራ ህልውና፣ ለጋራ አላማ፣ አትማሩም እንጅ ተምራችሁ ቢሆን ግን አብሮ ከመስራት ወደኋላ ሊል አይችልም። የእናንተው ግን የእነ ሽመልስ አብዲሳን በትግርኛ ተርጉማችሁ ነው። አይሆንም! ከደቡብ አፍሪካው ስምምነት ማግስት "መውጫችን ከኦህዴድ ጋር አብሮ አማራና ኤርትራን መምታት ነው" ብላችሁ እንዘጭ እንዘጭ ማለታችሁን አንረሳውም። አማራ የሆነ ጊዜ ሲቸግራችሁ ትግሉንና ወዳጅነቱን የምትዋሱት ህዝብ አይደለም። በዚህ ሞኛሞኝ ፖለቲካ የሚስማማ ካገኛችሁ ሌላ መውጫ ፈልጉ!

እነ ሽመልስ አብዲሳ ያስገደሉት ዋና አስተዳዳሪ ጉዳይ!

ከሶስት ወር በፊት መከላከያ ባሕርዳር ላይ ሕዝባዊ ስብሰባ በሚል የተለያዩ አካላት ጋር ውይይት አደረገ። በዚህ ውይይት የኦሮሞ ብልፅግና አዲስ አበባና ናዝሬት ላይ እየሰበሰበ አማራ ክልል ውስጥ የክልልነት ጥያቄ እንዲያነሱ የሚደግፋቸው አካላት በይፋ "ክልል መሆን አለብን" የሚል ጥያቄ አነሱ።

ከከሚሴ ዞን የመጣው ግን ያልተጠበቀ ነበር። የከሚኬ ዋና አስተዳዳሪ የነበረው አቶ አህመድ አሊ በመድረኩ "ሕዝባችን ቋንቋውን እየተጠቀመ፣ በልጆቹ እየተዳደረ ነው። ከአማራ ክልል ያጣነው፣ አሁን ካለው የተለየ የምንጠይቀው ነገር የለም።" ሲል ተናገረ። በሶስተኛው ቀን በጠራራ ፀሐይ ገደሉት። ከቀናት በኋላ ገዳዩ "እጅ አልሰጥም ብሎ ተገደለ" ብለው ቀለዱ። ገዳዩን መጀመሪያ ሸኔ ቀጥለው ደግሞ ግለሰብ አደረጉት። ተገድሏል ብለው ነገሩን "አለቀ ደቀቀ" አሉ።
ሰውየው የተገደለው በእነ ሽመልስ አብዲሳ ቀጥታ ትዕዛዝ ነው።

የሱዳን ዋና ዋና ሚዲያዎችኀ ትህነግ/ህወሓት የአልቡርሃን ቆጥረኛ ሆኖ በሱዳን እየተዋጋ መሆኑን ቀዳሚ አጀንዳ አድርገዋል። ይህን ቅጥረኛ ኃይል ነው ያለ ምንም ቅድመ ሁኔታ ተፈናቃይ ብላችሁ መልሱ እየተባለ ያለው።