ስንፈጠር Vegan ነን ፤ በመጨረሻው ዘመንም ወደ Vegaንነት እንመለሳለን

“አሁን ላይ ብዙ አውሬዎች ፍሬ እንደማይበሉ አልነበረም፤ ያኔ ግን ነብር ምን ፍሬ ይበላ ነበር? አንበሳውን የሚያጠነክረው የትኛው ፍሬ ነው? ነገር ግን እነዚህ ፍጥረታት ለተፈጥሮ ሕግጋት ሲገዙ ፍሬ በልተዋል። [የመጀመሪያው] ሰው አኗኗሩን ሲቀይር እና በእርሱ ላይ የተጣለውን ገደብ ባሻረ ጊዜ፣ ጌታ፣ ከጥፋት ውሃ በኋላ፣ የሰው ልጆች አባካኝ መኾናቸውን አውቆ ፣ ኹሉንም ምግቦች እንዲጠቀሙ ፈቀደላቸው፡- “ኹሉንም ምግብ እንደ እፅዋት ይኹኑላችሁ። ” በማለት ተናግሯል። [የሰው ልጆች] ይህ ስለተፈቀደላቸው፣ ሌሎቹ እንስሳም [ሥጋ] የመብላት ነፃነት አግኝተዋል። ስለዚህ አንበሳው [አሁን] ሥጋ በላ ኾነ፣ አሞራም ሥጋን ይፈልጋል።

ያኔ ፍጥረት ገና አልተከፋፈለም ነበር ኹሉም ነገር አዲስ ነው። አዳኞች አያድኑም ሰዎች ገና ሥጋ መብላት አልጀመሩምና። አውሬዎችም ሌሎች እንስሳትን አይበሉም ነበር ገና ሥጋ ተመጋቢ አልነበሩምና ... የመጀመሪው ፍጥረት እንዲህ ነበር በመጨረሻው ዘመንም ፍጥረት ወደ ጥንቱ ይመለሳል።

ሰዎች ጠላትነትን በመተው ወደ ጥንት ፍጥረታቸው ይመለሳሉ ... የዕለት ተለት ጭንቀትን ባርነትን በመተው ወደ ደስታ ሕይወት ይመለሳሉ፤ ወደዛ በሥጋ ምኞቶች ወደ አልታሰረ ሕይወት ፤ ወደ እግዚአብሔር የቀረበ ከመላእክት ጋር ወደ ምንሳተፍበት ሕይወት። " (ቅዱስ ጎርጎርዮስ ዘኑሲስ፡ On the Origin of Man)

ሥጋ መብላት የኃጢአት ውጤት እንጂ የባሕርይ አይደለም፤ እንደ ጥንተ ፍጥረታችን እንኖር ዘንድ በጾም ወራት vegan በመኾን የገነት ኑሮን እንለማመዳለን። የጾመ ነቢያት ማሟሟቂያ 😁

"አትሳቱ እግዚአብሔር አይዘበትበትም።( ገላትያ 6፡7) ነገር ግን የመርቅያን አምላክ ይዘበትበታል፤ እንዴት መቆጣትና መበቀል እንዳለበት አያውቅምና" (ሊቁ ጠርጡሊያኖስ ዘቅርጣግና) 😂
ሊቁ ይሄን ያለው መርቅያን የብሉይ ኪዳኑ አምላክ ክፉ አምላክ ነው በብሉይ ከመጠን በላይ ቁጣውን ሲያሳይና ሲቀጣ እናየዋለንና ከሐዲስ ኪዳኑ አምላክ ጋር አንድ አይደለም በማለቱ ነው። ስለዚህም የመርቅያን የሐዲስ ኪዳኑ "ደግ" አምላክ ቁጣውን ማሳየት እና መቅጣት እንኳን የማይችል ደካማ አማላክ ነው እና ይዘበትበታል ይለናል ጠርጡሊያኖስ ቀልድ አዋቂ አይደል እንዴ 😆

በእንተ ማር ይስሐቅ ሶርያዊ (St. Isaac of Nineveh)

ማር ይስሐቅ (ማር ማለት በሱርስት ቋንቋ ቅዱስ ማለት ነው) በ7ተኛው ክፍለ ዘመን የነበረ በምንኩስና ላይ በጻፋቸው ጽሑፎቹ በዓለማቀፋዊቷ ቤተክርስቲያን ያለ ልዩነት  በቅድስና የሚታወቅ ታላቅ አባት ነው (በOriental and Eastern Orthodox, በCatholic , በAssrian Church of the East , በ Ancient Church of the East)።  በእነዚህ ኹሉ አብያተ ክርስቲያናት ተወዳጅ ያደረገው በምንኩስና ላይ የጻፋቸው ጽሑፎቹ በዓለም አቀፍ ደረጃ ተቀባይነት በማግኘታቸው ነው። እነዚህ ሥራዎች Ascetical Homilies of Isaac the Syrian ሲባሉ በኢትዮጵያም ከሦስቱ መጻሕፍተ መነኮሳት ውስጥ አንዱ ኾኖ በጉባኤ ቤት ማር ይስሐቅ በመባል   ይታወቃል።

ታድያ ይህ አባት በቤተክርስቲያን ደረጃ የነበረባት የእኛዋ Oriental Orthodox ሳይኾን አሁን ላይ ወደ ብዙ ቦታ የተከካፈለችው ብዙ ጊዜ በንስጥሮሳዊነት በምትታማዋ የጥንቷ Church of the East ውስጥ ነው። (ይህቺ ቤተክርሲያን አሁን ላይ ብዙ ቦታ ተከፋፍላች እንጂ የለችም ብዙ ሰው Church of the Eastንና Assyrian Church of the Eastን አንድ አድርጎ ያስባል ነገር ግን Assyrian Church of the East , የ17ተኛው ክፍለ ዘመን  የChurch of the East ክፍልፋይ ውጤት ናት እንጂ አንድ አይደሉም። )

Church of the East , የፋርስ ቤተክርስቲያን (Persian Church) ስትባል ጉባኤ ኤፌሶን ከመደረጉ ከ7 ዓመታት በፊት በ424 ዓ.እ ነው ከሮማ ቤተክርስቲያን እራሷን የለየችው። ይህ መለያየትም የፖለቲካ ውጤት ነው እንጂ የሃይማኖት አይደለም  ሮምና ፋርስ ብዙ ጊዜ ወደ ጦርነት የሚገቡ እርስ በእርስ ጠላቶች በመኾናቸው በኹለቱ አብያተክርስቲያናት መካከል ግኑኝነቱን አሻክሮታል ከዚህ በተጨማሪ የቋንቋ ልዩነትም ነበር በምስራቅ ያለችው የሮሟ ቤተክርስቲያን በዋነኛነት ግሪክ ተናጋሪ ስትኾን ፣ የፋርሷ ቤተክርስቲያን ግን ሱርስት ( Syriac) ተናጋሪ ናት። በዚህ መለያየት ምክንያት በሮሟ ቤተክርቲያን 3ተኛው ዓለም አቀፍ ጉባኤ በ431 ዓ.እ በኤፌሶን ሲጠራ የፋርሷ ቤተክርስቲያን መሳተፍ አልቻለችም። በዚህ ጉባኤ ንስጥሮስ ሲወገዝ በእርሱ መወገዝ ያልተስማሙ ሰዎች ከሮም ወተው ወደ ፋርስ በመሔድ የቴዎዶሮስ ዘመፕሶስትያን (Theodore of Mopsuestia) ትምህርት ሳያስፋፉ አልቀረም። በ7ተኛው ክፍለ ዘመን ከፋርሷ ቤተክርስቲያን የተነሣው Babai the Great , (ይሑፎቹ ላይ የመፕሶስቲያው ቴዎዶር ተጽእኖ ይታይበታል) Book of Union በተባለ መጽሐፉ ክርስቶስ በአንድ Prosopa ያለ መለያየት 2 Qnoma አሉት በማለት ነገረ ክርስቶስን አብራራ (Prosopa እና Qnoma የሱርስት ቃላት ሲኾኑ Prosopa እኔ ባይነት ያለው አካል ነው፣ Qnoma ደግሞ ባሕርይ ነው።) ይህች የፋርስ ቤተክርስቲያንም የእርሱን አስተምህሮ በ7ተኛው ክፍለ ዘመን Official አስተምህሮዋ አድርጋዋ ተቀብላለች።

ታድያ ማር ይስሐቅም ከዚህች ቤተክርስቲያን ሥር በዚህ ነገር ክርስቶስ ላይ ውዝግብ ውስጥ በነበረበት ጊዜ ነው የነነዌ ሊቀ ጳጳስ ኾኖ የተሾመው። ብዙ ጊዜ ከእኛ ቤተክርስቲያን ውጪ ኾኖ ሳለ እንዴት በእኛ ቤተክርስቲያን በቅድስና ሊጠራ ቻለ ተብሎ ሲጠየቅ ይህቺ ቤተክርቲያን በነገረ ክርስቶስ ላይ ውዝግብ ላይ ሳለች እርሱ ኦርቶዶክሳዊውን ትምህርት በመያዙ ነው ተብሎ ይመለሳል። ነገር ግን ይህ መልስ አጥጋቢ አይደለም በእኛ ቤተክርስቲያን ማር ስይሐቅ ተብሎ በሚጠራው መጽሐፍ ውስጥ አዎ ምንም አይነት ም*ቅና የለም ሙሉ በሙሉ ኦርቶዶክሳዊ ነው፤ ነገር ግን የማር ይስሐቅ ሥራዎች በሙሉ አልተተረጎሙም ነበር።  በቅርቡ በሶርያ ኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን ውስጥ የተጠመቀመው በሶርያ ጥናቶች (Syriac Studies) ላይ እውቅ ምሁር Dr. Sebastian Brock ያልተተረጎሙ የማር ይስሐቅ ሥራዎችን በማግኘት ማሳተም ችሏል ይህ ሥራ "Isaac of Nineveh (Isaac the Syrian): The Second Part, Chapters 4-41 (Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium" በመባል ይታወቃል በዚህ ሥራ ላይም አንዳንድ ንስጥሮሳዊ ሃሳቦች እና ምቅናዎች ይገኛሉ ለአብነት ይህን ላሳይ፡

"ኹሉም ነገር የሚነገርለት እርሱ [መለኮት] በእርሱ [ትስብዕት ] ላይ አደረበት፤ መለኮታዊ ክብሩን እና ሥልጣኑንም ሰጠው... መላእክትም እንዲሰግዱለት አደረገ ... ከእርሱ ጋር ያለ ልዩነት እንዲመለክም አደረገው፤ ይህም ጌታ የኾነው ሰውና መለኮት በአንድነት እንዲመለኩ ነው፤ ኹለቱ ባሕርያት የክብር መለያየት ሳይኖርባቸው በመጠባበቅ አሉና" (H Alfeyev, The Spiritual World of Isaac the Syrian, Cistercian Publications, Michigan, 2000, pp. 54-5)

ይህ ፍጹም ንስጥሮሳዊ አስተምህሮ ነው ቅዱስ ቄርሎስ በAnathema 8 ላይ "ማንም ሰው በቃል የተነሣው ሰው ፤ ከእግዚአብሔር ቃል ጋር በአንድነት ይመለካል የሚል ቢኖር የተወገዘ ይኹን" ሲል ያወግዛል። Father Tadros Malatyም በዚህ ሃሳብ ይስማማሉ እንዲህ በማለት "ይስሐቅ መስቀል የእግዚአብሔር ማደርያ ለኾነው ሰው ምሳሌው ነው ያላል፤ መስቀል "መለኮት ባደረበት ሰው" ስም የተሠራ ነው በማለት የክርስቶስን ሰውነት የመለኮቱ ማደርያ ልብስ ያደርገዋል።(Part II / 11-24) ይህ ጽሑፍ የሚያሳየው የይስሐቅ ነገረ ክርስቶስ ንስጥሮሳዊ እንደኾነ ነው" ( Fr. Tadros Malaty, A PANORAMIC VIEW OF PATRISTICS)

ይህን ስጽፍ ማር ይስሐቅ ቅዱስ አይደለም ለማለት አለመኾኑን ልብ ይበሉልኝ። ምክንያቱም ቅዱሳን ኹል ጊዜ ፍጹም ትምህርት የላቸውም ሰው እንደመኾናቸው አንድ አንድ አስተምህሮ ሊስቱ ይችላሉ፤ ማር ይስሐቅም የነበረበት ቤተክርስቲያን ከሌላው ዓለም ተገላ የዓለም አቀፍ ጉባኤ እንኳን መሳተፍ ያልቻለች ቤተክርስቲያን ውስጥ ስለኾነ ባልተሳተፈበት ጉባኤ አተስተምህሮ ልንወቅሰው አንችልም።

ለሕይወት እንጠይቅ

"የዘለዓለም ሕይወትን እወርስ ዘንድ ምን ላድርግ?"ይህን ጥያቄ ጌታን የጠየቀው አንድ ሃብታም ወጣት ነው። ይህ ወጣት የጥያቄውን መልስ ባይተገብረውም የጠየቀው ጥያቄ ግን በጣም አስፈላጊና ወሳኝ ነው። እኛ የሰው ልጆች የተፈጠርነው ለሕይወት ነው ለሕይወት ተፈጥረን ሳለ ግን በዙሪአችን ባሉ distraction ተስበን ዋና ዓላማችንን ችላ እያልን ነው። ክርስቶስ የሞተው በእርሱ ለዘለዓለም እንድንኖር ነው ፣ የክርስቶስ ተከታዮች ክርስቲያን የኾነውም ከክርስቶስ ጋር ለዘለዓለም ለመኖር ነው። አብዛኞቻን ግን ክርስቲያን የኾነው በክርስቶስ ለመኖር ሳይኾን ነፍስ ካወቅን ጀምሮ እራሳችንን በክርስትና ውስጥ ስላገኘነው ነው። ስለዚህም የምንጠይቃቸው ጥያቄዎችም ለሕይወት የሚኾኑ አይደሉም። "በሚካኤል ቀን ልብስ ይታጠባል?" ፣ "አሳማ ይበላል?" ፣ " በሰንበት ቡና ይወቀጣል?"፣ " የሙስሊም ሥጋ የበላ ሰው ቄደር ይጠመቃል?" እያልን ለድኅነት እንኳን ረብ የሌላቸው ጥያቄዎች ላይ ጊዜ እናጠፋለን።

እንዲሁም ልክ ለመንጻት ሥርዓት ብቻ እንደሚጨነቁ ፈሪሳውያን ሰውን በየእያንዳንዱ ነገሮች እያሳቀቅን ከክርስቶስ እናርቃለን እንደው በጌታ "በበዓል ቀን ወፍጮ ፈጨህ ፣ ሥራ ሠራህ"፣ "የአርሴማን ጸበል ተጠምቃ ቡና ጠጣች" ፣ " በማርያም ቀን ልብስ አጠብክ" ፣ " በወር አበባ ላይ ኾና ጸበል ጠጣች" እያሉ ክርስቲያኑን ማሳቀቅ ተገቢ ነው? ይህ በክርስትና ውስጥ የተደበቀ ፈሪሳዊነት ነው! ክርስቶስ አሁን ቢመጣ ኖሮ "ሰንበት ለሰው ተሠራች እንጂ ሰው ለሰንበት አልተሠራም" ብሎ ፈሪሳውያንን እንደ ወቀሰ አንደኛ ተወቃሾች እኛ ነበርን።

ክርስቲያን የኾነው በክርስቶስ የዘለዓለምን ሕይወት እናገኝ ዘንድ ነው ስለዚህ የኹል ጊዜ ጥያቄያችን "ወደ ክርስቶስ እንዴት ልቅረብ?" ፣ "የዘለዓለም ሕይወትን እንዴት ላግኝ?" ይኹን ለሕይወት እንጠይቅ፤ ፈሪሳዊነት ከመካከላችን ይውጣ!

"ኦ ወልድ ዋሕድ፣ እግዚአብሔር የወደድከን ቃል ሆይ፣ ከፍቅሩ የተነሣ ከዘለዓለም ሞት ሊበዠን ወደደ።

በመቤዠቱ መንገድ ላይም ሞት ስለነበር ከፍቅሩ የተነሣ በዚሁ መንገድ ሊያልፍበት ወደደ። ስለዚህም የኃጢአታችንን ቅጣት ይሸከም ዘንድ መስቀል ላይ ወጣ።

የበደልነው እኛ ነን፤ መከራን የተቀበለ እርሱ ነው።

በኃጢአት ምክንያት ለመለኮታዊ ፍትሕ ባለ ዕዳ የኾነው እኛ ነን፤ ስለእኛ ዕዳውን የከፈለው ግን እርሱ ነው።

ስለ እኛ ከደስታ ይልቅ መከራን፣ ከዕረፍት ይልቅ ድካምን፣ከክብር ይልቅ መናቅን፣ ኪሩቤል ከሚሸከሙት ዙፋንም ይልቅ መስቀልን መረጠ።

ከኃጢአት እስራት ነጻ ያወጣን ዘንድ በገመድ ለመታሰር እራሱን አሳልፎ ሰጠ። እኛን ከፍ ያደርገን ዘንድ እርሱ ዝቅ አለ። ያጠግበን ዘንድ እርሱ ተራበ፤ ጥማችንንም ይቆርጥ ዘንድ ተጠማ።

የእርሱን የጽድቅ ልብስ ያለብሰንም ዘንድ እርቃኑን መስቀል ላይ ዋለ። ወደ እርሱ ገብተን የጸጋው ዙፋን ላይም እንቀመጥ ዘንድ ጎኑን በጦር ይወጋ ዘንድ ከፈተ።

በእውነት ሞተ፤ በመቃብርም ተቀበረ፤ እንዲሁም ከኃጢአት ሞት አስነሥቶ የዘለዓለም ሕይወትን ይሰጠን ዘንድ ተነሣ።

ኦ አምላኬ ራስህን የወጉት እሾኾች የእኔ ኃጢአቶች ናቸው፤ በዚህ ዓለም ከንቱ ደስታ ተደስቼ ልብህን ያሳዘንኩት እኔ ነኝ።

ኦ አምላኬ ፣ መድኃኒቴ ይህ የምትሔድበት ወደ ሞት የሚያደርሰው መንገድ ምንድነው?

ይህ በትከሻህ የተሸከምከው ምንድነው? ይህ ስለእኔ የተሸከምከው የውርደት መስቀል ነው።

ኦ ቤዛዬ ሆይ ይህ ምንድነው? ለእዚህ ፈቃደኛ እንድትኾን ያደረገህ ምንድነው?

ታላቁ ይጠላልን? ክቡሩ መከራን ይቀበላልን? ልዑሉ ይዋረዳልን? ኦ የፍቅርህ ታላቅነት።

አዎ ስለ እኔ ይህን ኹሉ መከራ እንትታገስ ያደረህ የፍቅርህ ታላቅነት ነው።

ኦ አምላኬ አመሰግንሃለሁ፤ መላእክቶችህ ከፍጥረታትህ ኹሉ ጋር ስለእኔ ምስጋናን ያቀርቡልሃል ፤ እኔ ለፍቅርህ የሚመጥን ምስጋናን ማቅረብ አይቻለኝምና! ከዚህ የሚበልጥ ፍቅርን አይተን እናውቃለን?

ኦ ነፍሴ ሆይ በሩህሩሁ ቤዛዬ ላይ ይህን ኹሉ መከራ ስላደረሰው ኃጢአትሽ እዘኚ ። ቁስሎቹን በፊትሽ ሳዪ የጠላት ቁጣ ሲነሳብሽም በእርሱ ተስፋ አድርጊ።

ኦ አዳኜ ሆይ መከራህን ሀብቴ ፣ የእሾህ አክሊልህን ክብሬ፣ ኃዘንህን ደስታዬ፣ ምሬትህን ማጣፈጫዬ፣ ደምህን ሕይወቴ ፣ ፍቅርህንም ኩራቴና ማመስገኛዬ አደርግ ዘንድ እርዳኝ።

ኦ ስለ ኃጢታችን የቆስልህ ፣ በቁስልህም የተፈወስን ጌታዬ ኢየሱስ ክርስቶስ ሆይ ማሕየዊ በኾነው መለኮታዊ ፍቅህ አቁስለኝ። ኦ ትቤዠኝና ሕይወትን ትሰጠኝ ዘንድ ስለ እኔ ሞትን የተቀበልከው ሆይ በመስቀልህ ደም ከኃጢአቴ አንጻኝ፣ በፍቅርህም አጽናናኝ።

ኦ እውነተኛ የወይን ግንድ የእኔ ውድ ጌታ ኢየሱስ ክርስቶስ ሆይ እንደ ደረቀ ተክል አካል ካየኸኝ በጸጋህ ዘይት አለስልሰኝ ሕያው እንደኾነ ቅርንጫፍም በአንተ አጽናኝ። " (Coptic Fraction to the Only Begotten Son )

ኦ ወልድ ዋሕድ መድኃኔዓለም ሆይ ሥራህ ድንቅ ነው ❤️

ክርስቶስ ጽጌ ጸአዳ ወቀይሕ
ነጭና ቀይ አበባ ክርስቶስ

“ውዴ ነጭና ቀይ ነው፥ ከእልፍ የተመረጠ ነው።”
— መኃልየ. 5፥10

ነገረ ድኅነት (Soteriology) ክፍል 1

ድኅነት ምንድነው?

ድኅነት ማለት የሰው ልጅ የተፈጠረበትን ዓላማ የሚያሳካበት መንገድ ነው።
ፍጥረት ካለመኖር ወደ መኖር የመጣ ነው። ካላመኖር ወደ መኖር የመጣ ማነኛውም ነገር በመኖር ውስጥ የሚያቆየው “sustainer” ያስፈልገዋል። 
በ5ኛው ክፍለ ዘመን የነበረው ቅዱስ ሳዊሮስ ዘአንጾኪያ እንዲህ ይጽፋል “ አዳም ፣ ሔዋንና አጠቃላይ የሰው ልጅ ሰውነት ሲፈጠር በጊዜ ሒደት የሚለወጥ በመጨረሻም በስብሶ የሚሞት ነው ይህ እንዳይሆን ግን አምላካዊ ጸጋ ይጠብቃቸው ነበር። አዳም በበደለ ጊዜ ግን ይህን አምላካዊ ጸጋ አጣ” (Yonatan Moss: Incorruptible bodies p.32)

የሰው ልጅ ሲፈጠር በባሕርይዉ ኢመዋቲ አልነበርም ነገር ግን በባሕርይ ኢመዋቲ እስኪኾን ድረስ እንዳይሞት በአምላካዊ ጸጋ ሥር (State of divine grace) ነበር በተጨማሪም ኢመዋቲ የመሆን potential ነበረው። 

በ2ኛው ክፍለ ዘመን ቅዱስ ቴዎፍሎስ ዘአንጾኪያ ይህን ሲያጸና እንዲህ ይላል “የሰው ልጅ በባሕርይ መዋቲም ኢመዋቲም አልነበረም። ከመጀመሪያውኑ ኢመዋቲ አድርጎት ቢኾን አምላክ ባደረገው ነበር። መጀመርያውኑ መዋቲ አድርጎት ቢኾን ደግሞ የሞቱ ምክንያት አምላክ በኾነ ነበር። ነገር ግን ኹለቱንም የመኾን አቅም ነበረው። የእግዚአብሔርን ትእዛዝ ቢጠብቅ ኢመዋቲነትን በስጦታ ያገኝና አምላክ በኾነ ነበር” (Theophilus of Antioch to Autolycus 2:27)

አዳም ከውድቀት በፊት በገነት ሳለ ወደ አምላክነት እየሔደ ያለ፤ ኢመዋቲ የመኾን አቅም ያለው ፣ በአምላካዊ ጸጋ ስር ያለ ፍጡር እንጂ ድኅነቱን የጨረሰ አልነበረም። ትእዛዙን ተላልፎ በወደቀ ጊዜ ይህን አምላካዊ ጸጋ በማጣቱ ወደ አምላካዊ ድኅነት የመሔድ አቅሙን አጣ መዋቲነቱም ሰለጠነበት።

ድኅነት ማለት የሰው ልጅ የተፈጠረበትን ዓላማ ማሳከት እስከኾነ ድረስ የሚጀምረው በአምላካዊ ጸጋ ስር (state of grace) በመኾን ነው። ፍጻሜው ደግሞ ከመለኮት ባሕርይ ተሳትፎ እንደ አምላክ ኢመዋቲ ( አምላክ) በመኾን ነው። 

ስለዚህም ድኅነት 2 ክፍል አለው እንላለን፡ አንደኛው አምላካዊ ጸጋ ስር መግባት (Initial salvation) ሲኾን ኹለተኛው ከአምላካዊ ባሕርይ መሳተፍ (Theosis) ነው።
በአምላካዊ ጸጋ ስር መግባት በአምነት ብቻ ይጀምራል ምሥጢራትን በመሳተፍ በጸጋ ላይ ጸጋ እየጨመረ “መለኮታዊ ባሕርይን ወደ መሳተፍ” ያደርሳል። (1ኛ ጴጥሮስ 1፡4)
በአምላካዊ ጸጋ ስር ለመግባት እኛ ከራሳችን ምንም ልንሠራ አንችልም እንዲሁ በጸጋ እንድናለን እንጂ። አዳም ተፈጥሮ ወደ ገነት state of grace ውስጥ ለመግባት ምንም አላደረገም ኹሉም ከአምላክ የተሰጠው ስጦታ ነው እንጂ። እኛም ይህን ስጦታ በእምነት ከመቀበል በቀር ጸጋው የተገባን እንድንኾን ምንም ልናደርግ አንችልም ስለዚህ ነው ቅዱስ ጳውሎስ “ ጸጋው በእምነት አድኖአችኋልና ይህም የእግዚአብሔር ስጦታ ነው እንጂ ከእናንተ አይደለም ማንም እንዳይመካ ከሥራ አይደለም” (ኤፌ 2፡8-9) ሲል አጽንኦት ሰጥቶ የተናገረው። 

በ4ኛው ክፍለ ዘመን ቅዱስ ዮሐንስ አፈወርቅ ይህን እንዲህ ያብራራዋል “ ‘በጸጋው ድናችኋል’ ይላል በተሰጠን ነገር እራሳችንን ከመጠን በላይ ከፍ እንዳናደርግ “ በጸጋው ድናችኋል” በማለት እንዴት ወደ ታች እንደሚያወረደን አያችሁን? “ጸጋው በእምነት አድኖአቹአል” በማለት ነጻ ፈቃዳችን እንዳይጠፋ የእኛን ሥራ እምነትን ጨመረ። ነገር ግን እርሱንም መልሶ አጠፋው “ከእናንተ አይደለም” በማለት እምነት ራሱ ከእኛ አይደለምና። ወደ እኛ ወርዶ ባይጠራን ኖሮ እንዴት እናምን ነበር? “ካልሰሙ እንዴት ያምናሉ” ብሏልና (ሮሜ 10፡14) እምነት ራሱ ከእኛ አይደለም። “ (John Chrysostom homily 2 to Ephesians)

ጠላቶቹ ሳለን የወደደን ፣እኛ ጠልተነው በራሳችን መንገድ ስንሔድ ወደኛ ወርዶ የታረቀን እርሱ ራሱ ነውና ወደ ድኅነት ፣ ወደ ገነት የተመለስነው በእርሱ እንጂ የራሳችን ጥረት አንዳች የለበትም። ይህ የመጀመሪያው ድኅነት ነው።

ወደ አምላካዊ ጸጋ ገባን ማለት ድኅነትን ፈጸምን ማለት ግን አይደለም ወደ መጀመሪያው ሰው አዳም ወደ state of grace ተመለስን ማለት እንጂ ። አንድ ጊዜ በእምነት ወደ ጸጋ ገባን ማለትም ኹሉም አበቃ ማለት አይደለም “በጸጋ ላይ ጸጋ” (ዮሐ 1፡16) እየጨመርን የመለኮት ባሕርይ ተካፋይ እንክንኾን Theosis ላይ እንክንደርስ እንወጣለን እንጂ። 

በ4ኛው ክፍለ ዘመን ቅዱስ አውግስጢኖስ ዘሂፖ እንዲህ ይላል “ መጀመሪያ ጸጋን ተቀበልን ከዛም በጸጋ ላይ ጸጋን ተቀበልን። የመጀመሪያው ጸጋ እምነት ነው በነጻ ተሰጥቶናልና። ኹለተኛው በጸጋ ላይ ጸጋ ደግሞ የዘለዓለም ሕይወት ነው። እምነት ጥሩ ጸጋ ነው የዘለዓለም ሕይወት ደግሞ በጸጋ ላይ ጸጋ ነው። ... ከኹሉም በላይ ትልቁ ጸጋ የሰው ልጅ በዘለዓለማዊው የእግዚአብሔር ቃል በኩል ከአምላክ ጋር በአንድ አካል ሲዋሐድ ነው” (Augustine of Hippo Tractate 3 on Gospel of John)

በእምነት የጀመረው ጸጋ ከአምላክ ጋር እስክንዋሐድ ድረስ እየጨመረ ይሔዳል አንጂ አንድ ጊዜ ብቻ ተሰጥቶ የሚያበቃ አይደለም ጸጋ ይጨራል! ይህን በእምነት የጀመርነውን ጸጋ በጥምቀት የበለጠው ጸጋ ይጨመርልናል ፣ በቅዱስ ቁርባን ከአምላክ ጋር እየተዋሐድን ተጨማሪ ፍጹም ጸጋ እየተቀበልን ፣ ኃጢአት ስንሠራ በንስሐ እያደስን እንዲህ እያልን በጸጋ ላይ ጸጋ እየጨመርን የተፈጠርንበትን አላማ (አምላክነትን ፣ ኢመዋቲነትን) እስክናገኝ ድረስ እንቀጥላለን። ለዚህ ደግሞ ከእግዚአብሔር ዘንድ ለምናገኘው ጸጋ እኛም መንፈስ ቅዱስ በውስጣችን እንዲሠራ ምላሽ በመስጠት በሥራችን እያጸናነው እንሔዳለን።

በ2ኛው ክፍለ ዘመን ቅዱስ አግናጥዮስ ዘንጾኪያ እንዲህ ይጽፋል “ ጥምቀትህ ጋሻ ፣ እምነትህ ራስ ቁር ፣ በጎ አድራጎትህ ጦር ፣ ትዕግስትህ የደረት መከላከያ ይኹንህ። ለአንተ የሚገባህን እንቅትቀበል ሥራህ ኹሉ ተቀማጭ ይኹንህ” (Ignatius of Antioch letter to Polycarp,6)

የሰው ልጅ የተፈጠረው ከአምላክ ጋር እንዲሳተፍ ኢመዋቲ እንዲኾን ነበር ይህ ግን ተፈጻሚ የሚኾነው ትዕዛዙን እስከጠበቀ ድረስ ነው። አሁንም ክርስቶስ ሰው ኾኖ እንዲሁ በጸጋ ድኅነትን ካቀዳጀው በኋላ በጸጋ ውስጥ ኾኖ ትዕዛዛቱን በመጠበቅ ኢመዋቲ እስኪኾን ድረስ ድኅነቱ አያበቃም።
በ2ኛው ከፍለ ዘመን ቅዱስ ዮስጢኖስ ሰማዕት እንዲህ ይጽፋል “ መንፈስ ቅዱስ እያንዳንዱን ሰው ይወቅሳል ትዕዛዙን እስከጠበቀ ድረስ አምላክን መስሎ ከመከራ እና ከሞት ነጻ ኾኖ ተፈጥሯልና… ሰዎች ኹሉ አማልክት ለመኾንና የልዑል ልጆች የመባል ኃይልን ለማግኘት የተገቡ ናቸው ስለዚህም እንደ አዳምና ሔዋን እያንዳንዱ በየራሱ ይኮነናል። (Justin Martyr dialogue with Trypho 124.)

በመጨረሻም በ2ኛው ክፍለ ዘመን በነበረው ቅዱስ ሄሬኔዎስ ዘልዮን ቃል ነገራችንን እንጨርሳለን “የእግዚአብሔር ቃል ጌታ ኢየሱስ ክርስቶስ ወሰን ከሌለው ፍቅሩ የተነሣ ወደ እርሱነቱ ያወጣን ዘንድ ፍጹም እኛን ኾነ” (Against heresies 5.)

Salvation upto Theosis! ይቀጥላል...

"ይስሐቅ ለመሥዋዕትነት ያረፈበትን እንጨት ስናስብ መስቀልን እናስብ ። እሳቱን ስንመለከትም ፍቅርን እናስተውል። ‘ሳቤቅ’ በሚባለው ተክል ላይ በኹለት ቀንዶች የተሰቀለውን በግም ስንመለከት። በመስቀል ላይ በኹለት እጆቹ የተሰቀለውን የእግዚአብሔር በግ ክርስቶስን እንመልከት። ሳቤቅ ትርጉሙ "ይቅርታ" ነው የሽማግሌውን ልጅ ከመታረድ አድኗልና። እርሱም የዓለሙን ኃጢአት ይቅር የሚል ሕይወትንም የሚሰጥ የመስቀል ምሳሌው ነው። በዕፀ ሳቤቅ ላይ የተሰቀለው በግ በምስጢር ይስሐቅን ብቻውን ዋጀው። የእግዚአብሔር በግ ግን በመስቀል ላይ ተሰቅሎ ዓለምን ኹሉ ከሞትና ከሲኦል አዳነ።"

ቅዱስ ኤፍሬም ሶርያዊ

በመስቀሉ ኮነ ቤዛ ለኩሉ ዓለም - በመስቀሉ ለዓለሙ ኹሉ ቤዛ ኾነ! እንኳን አደረሳችሁ።

ተዘከሩ ዕለተ ሞትክሙ

ይህ ዓለም ጊዜያዊ ነው ፣ ካለመኖር ወደ መኖር የመጣ ነገር ኹሉ ከመኖር ወደ አለመኖር ይመለሳል በእግዚአብሔር ጸጋ ወደ ህልውና መጣ እንዲሁ የሚያኖረውም የእግዚአብሔር ጸጋ ነው እግዚአብሔር የዓለም ፈጣሪ ብቻ ሳይኾን መጋቢም ጭምር ነውና።

እንደ ሳይንሱ ማብራርያ በsecond law of thermodynamics መሠረት ዝግ system ውስጥ entropy (measure of disorder) እየጨመረ ይሄዳል ከውጪ ተጨማሪ energy የሚሰጠው አካል ከሌለ ደግሞ መጨረሻው inevitable disorder (የማይቀር ምስቅልቅሎሽ) ይኾናል። ለምሳሌ 52 የካርታ ካርዶችን ይዘን በዐየር ላይ ብንበትናቸው  መሬት ላይ ምስቅልቅል ይፈጥራሉ ካርታዎቹን መልሰን እንሰብስብ ብንል መሰብሰብ ብንችልም እንደመበተን ቀላል አይደለም ፤ ለመበተን ዓየር ላይ መወርወር ብቻ ነው የሚጠበቅብን ፣ ለመሰብሰብ ግን አንድ በአንድ ከምድር ላይ መልቀም ይኖርብናል። Disorder መፍጠር ቀላል ነው Order መፍጠር ግን ከባድ ነው ለምን? ልዩነቱ entropy ነው entropy ኹሌ ይጨምራል entropy ደግሞ ነገሮችን ከOrder ወደ disorder የሚመራ ነው ስለዚህም Order መፍጠር ከፈለግን entropyን ሚቋቋም ኃይል ያስፈልጋል። ከውጪ entropyን የሚቋቋም ኃይል ከሌለስ? ኹሉም ነገር ማለቂያ ወደሌለው ምስቅልቅሎሽ (disorder) ያመራና መጨረሻው ጥፋት ይኾናል። ከዓለም (Universe) ውጪ ደግሞ ያለው ምንምነት (nothigness) ስለኾነ ዓለም ማቆም ወደ ማይችለው ጥፋት እያመራ ነው። ጥፋቱ በምን ሊኾን እንደሚችል ግን ከመላምት በቀር ሳይንቲስቶች እርግጠኛ አይደሉም ምናልባት Black hole, heat death , big crunch አይታወቅም የሚታወቀው ነገር ቢኖር ግን The inevitable end (የማይቀረው ኅልቀት) ነው።

ወደ ምስቅልቅሎሽ እየሄደ ባለ ዓለም ውስጥ ከዓለሙ ውጪ ኖሮ entropyን መቋቋም የሚችል ኃይል ያለው ብቸኛው አካል ክርስቶስ ነው "እርሱ ብቻ የማይሞት ነውና"። (1ኛ ጢሞ 6፥16) ኹሉም ነገር ያልቃል ፣ ኹሉም ነገር ይጠፋል ፣ ኹሉም ነገር ይሞታል እኛ ግን የማይቀረውን ነገር ማሰብ አንፈልግም ወደ ጥፋት እየሄደ ባለ ዓለም ላይ ስንብከነከን እራሳችንን እናታልላለን።

"ዓለሙኒ ኀላፊ ፍትወቱኒ ኀላፊ እስመ ኩሉ ኀላፊ ውእቱ - ዓለሙም ኀላፊ ነው ምኞቱም ኀላፊ ነው ኹሉ ነገርም ኀላፊ ነውና" (መጽሐፈ ቅዳሴ)

ተዘከሩ ዕለተ ሞትክሙ - የሞታችሁን ቀን አስቡ!