اخلاق یاری
✍ محمدهادی زاهد غروی
? یاری کردن و کمک به دیگران، دستگیری از آنان و برآورده کردن نیازهای نیازمندان از فضایل برجسته و مهم اخلاقی است که افزون بر ادیان، اندیشمندان حوزه اخلاق به آن نیز تأکید کرده‌اند. اما پرسش مهمی که در این میان در ذهن جوانه می‌زند و باید به آن پاسخی صریح و روشن داد این است که آیا این فضلیت مهم دارای چارچوب و موازین عقلی و دینی است؟ و آیا برای یاری رساندن به دیگران لازم است که موازین و ضوابطی رعایت شود یا خیر؟.
? یکی از مصادیق و موارد مهم در یاری رساندن، کمک مالی به دیگران و برآورده کردن خواسته‌های مالی و مادی نیازمندان است. این کمک‌ها گاهی از طریق افراد حقیقی و گاهی از طریق مؤسسه‌های خصوصی و یا نهاد‌های دولتی صورت می‌گیرد. از سوی دیگر اموالی که در دست فرد یا نهاد است، به طور کلی به سه صورت می‌باشد:
1 ـ مالکیت؛ فرد یا نهاد اموالی را که در تملک دارد می‌بخشد.
2ـ ولایت؛ فرد یا نهاد اموالی را می‌بخشد که بر آن ولایت دارد، همانند ولایت پدر بر کودک یا ولایت دولت بر اموال عمومی.
3ـ وکالت؛ فرد یا نهاد به عنوان وکیل، اموال موکل را به دیگران می‌بخشد.
در تمامی اقسام بیان شده لازم است موازینی رعایت شوند که عبارت است از:
*?1ـ رعایت میانه‌روی و پرهیز از افراط و تفریط: خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید: «و دست خود را بر گردنت زنجير مكن، و آن را چندان مگشاى [كه هرچه دارى ببخشى]، آن‌گاه سرزنش شده و حسرت‌زده بنشينى»(اسراء، 29). همچنین در قرآن آمده است:«آنان كه انفاق مى‌كنند، زياده روى نكرده و خساست نمى‌ورزند و همواره ميان اين دو[روش]، حد وسط را رعايت مى‌كنند»(فرقان، 67).
*?2ـ رعایت اولویت‌ها: در انفاق و یاری کردن باید از نزدیکان و بستگان آغاز کرد و نخست نیاز آنان را برآورده کرد، سپس به سراغ دوستان و اهل محل رفت و در مرحله بعد به سراغ نیازمندانی رفت که در آن شهر زندگی می‌کنند. بسیاری از فقهاء نیز نسبت به این موضوع فتوا داده‌اند. در این باره در قرآن آمده است: «بر شما [مردم] نوشته شده است كه هرگاه يكى از شما را مرگ فرارسد، اگر ثروتى بر جاى مى‌گذارد، براى پدر و مادر و نزديكان، به سبك پسنديده‌اى، سفارش كند؛ [و] اين [شيوه]، بر پرواپيشگان بايسته است»(بقره، 180). ودر آیه‌ای دیگر آمده است: «[اى پيامبر] از تو مى‌پرسند [در راه خدا] چه چيزى را [و به چه كسى] انفاق كنند؟ بگو:هر آنچه از مال كه انفاق نماييد، پس براى پدر و مادر و خويشاوندان و يتيمان و بينوايان و در راه ماندگان [است] و هر آنچه از كار خير انجام دهيد، پس [بدانيد] مسلمّاً خدا به آن داناست»(بقره، 215). همچنین آمده است:«وحق خويشاوند و بينوا و در راه مانده را بده؛ و هرگز [دارايى‌ات را] مريز و مپاش»(اسراء، 26) و همچنین می‌فرماید:«پس حق خويشاوند را بده، و [نيز حق] بينوا و در راه‌مانده را. اين [كار] براى كسانى كه خشنودى خدا را مى‌خواهند بهتر است، و اينان همان رستگارانند»(روم، 38).
در این مورد نیز روایات فراوانی وجود دارد که برترین صدقه به بستگان می‌باشد(الکافی،10/4) و بستگانی نیز که با ما هم‌دین و هم‌عقیده نمی‌باشند، حق خویشاوندی آنان از بین نمی‌رود(الکافی، 157/2) و گشایش روزی بر خانواده مورد تأکید قرار گرفته و نفقه پدر، مادر، همسر و فرزند واجب است(الکافی،10/4-13).
بر اساس این آیات و روایات قاعده «الاقربون اولی بالمعروف؛ نزدیکترین‌ها به نیکی سزاوراتر هستند» شکل گرفته است.
?3ـ رعایت مصلحت، رضایت و شفافیت: در صورت ولایت و وکالت بر اموال، فرد و یا نهاد مورد نظر (ولی و وکیل) باید در بخشش اموال، مصلحت و رضایت موکل و مولی‌علیه را در نظر داشته باشد و با شفافیت کامل نحوه تخصیص و هزینه‌کرد کمک‌ها را اعلام کند و در این زمینه پاسخ‌گو باشد.
?4ـ حفظ کرامت: کمک به دیگران باید به‌گونه‌ای باشد که کرامت انسانی نیازمندان حفظ شود.
?5ـ پرهیز از اذیت و منت: نباید به نیازمندانی که کمک کرده‌ایم منتی بگذاریم و یا آنان را مورد آزار و اذیت قرار دهیم. در قرآن آمده است:«اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! بخشش‌هاى خود را با منّت نهادن و آزار رسانيدن [به بينوايان]، تباه نسازيد» (بقره، 264).
?**خلاصه سخن آن‌که هر چند دستگیری از دیگران امری اخلاقی است، اما همین امر اخلاقی چارچوب‌ها و ضوابطی دارد که در صورت عدم رعایت آنها، امر اخلاقی به ضد خود تبدیل می‌شود. از این‌رو لازم است افراد و به‌ویژه دولت‌ها که از منابع مالی فراوانی برخوردار هستند، موازین فوق را رعایت نمایند، تا از قضا سرکرگبین صفرا نیفزاید و به بهانه یاری مستضعفان جهان، مستضعفان ایرانی نیز به آنان افزوده نشوند.
۱۴۰۳/۱۰/۰۳
@m_hadi_zahed

رسایل مشروطیت، رساله‌های موافقان و مخالفان مشروطه، مقدمه و تصحیح دکتر غلامحسین زرگری نژاد، «۲جلد»
این کتاب شامل ۴۸ رساله می‌باشد که موافقان و مخالفان مشروطه نگاشته‌اند. پس از پیشگفتار کتاب، مدخلی با عنوان مروری بر ماهیت و روند تحول اندیشه مشروطه خواهی وجود دارد که به قلم توانای آقای زرگری نژاد نگاشته شده است این مدخل ۱۳۰ صفحه است و تحلیلی متین و جامع از روند اندیشه مشروطه‌خواهی و علل ناکامی آن ارائه می‌دهد. افزون بر این مدخل، پیش از هر رساله مطلبی تحت عنوان درآمد نیز وجود دارد که گزارشی خلاصه از رساله پیش رو می‌باشد.
روشن است که خواندن این کتاب برای همه کسانی که به نحوی دغدغه توسعه سیاسی و اقتصادی ایران را دارند، لازم و ضروری است،
جالب توجه اینکه در این کتاب رساله‌های اقتصادی در دفاع از مشروطه نیز وجود دارد.
نکته غم‌انگیز این که از سال ۱۲۸۵ و آغاز مشروطه تا کنون مسائل جامعه ما هیچ‌گونه تغییری نکرده است و در بر همان پاشنه می‌چرخد، از نزاع بر سر معنا، مفهوم و حدود آزادی تا نامطلوب بودن استبداد و دیکتاتوری،
علل مهم ناکامی مشروطه نیز تقریبا همان عللی است که موجب ناکامی اصلاحات در ایران شده است.
به‌عنوان مثال ملاعبدالرسول کاشانی از علمای مدافع مشروطه پس از ستایش از روزنامه‌ها و بیان نقش موثر آنها در نظام مشروطه و گفتگو از ضرورت علم و تدبیر در نزد نویسندگان روزنامه‌ها متذکر می‌شود که هیچ چیز مردم را از مشروطیت رنجه خاطر نکرد، مانند تندروی بعضی مشروطه‌خواهان بی‌خرد و روزنامه نویسان بی‌علم.
نقش کشورهای خارجی نیز یکی از علل ناکامی مشروطیت می‌باشد به عنوان نمونه انگلیس که نخست از مشروطه خواهان حمایت می‌کرد به دلیل همراهی و اتحاد با روسیه دست از دفاع از مشروطه‌خواهان برداشت. نکته جالب توجه اینکه همانند کودتای ۲۸ مرداد در آستانه ماه رمضان شاه و مستبدین درباری از سویی کوشیدند تا با بهره‌گیری از فواحش احساسات مردم در ماه رمضان را علیه مشروطیت تحریک کنند و چنین القا کنند که ثمره حیات مشروطیت رواج فحشا و لاقیدی شرعی است و از سوی دیگر سعی کردند تا از طریق عوامل خود در پایتخت و سراسر کشور دامنه ناامنی‌ها، دزدی‌ها و قتل و غارت را شدت بخشند و ضمن تولید نگرانی در میان مردم مانع از تثبیت نظام مشروطه و به ثمر رسیدن تلاش‌های مجلس در بهبود امور گردند.
به جز رساله تنبیه الامه میرزای نایینی رساله محمدعلی فروغی با عنوان حقوق اساسی یعنی آداب مشروطیت دول و برخی دیگر از رساله‌ها خواندنی است
#معرفی_کتاب
#رسایل_مشروطیت
#غلامحسین_زرگری‌نژاد
#انتشارات_نگارستان_اندبشه
@m_hadi_zahed

?اربعین حسینی در میانه سلوک معنوی و آسیب‌های دنیوی
✍ محمدهادی زاهدغروی
◾️پس از مراسم تاسوعا و عاشورا تکاپو برای برگزاری و شرکت در مراسم اربعین سیدالشهدا(ع) آغاز می‌شود و این شور و هیجان در هفته‌های نخستین ماه صفر به اوج خود می‌رسد. نخست هیئت‌ها و موکب‌ها که از مدتها پیش برنامه‌ریزی کرده‌اند در جایگاههای مورد نظر و در مسیرهایی که زائران حرکت می‌کنند، مستقر می‌شوند تا به بهترین شکل ممکن به زائران اباعبدالله الحسین(ع) و به‌ویژه به زائرانی که با پای پیاده تا کربلا طی مسیر می‌کنند، خدمت رسانی و از آنان پذیرایی کنند.
◾️زیارت سیدالشهدا(ع) به طور عام و زیارت اربعین و پیاده رفتن به سوی حرم ایشان به طور خاص جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارد که در روایات معتبر و فراوانی به آن اشاره شده است. به طوری که زیارت اربعین از نشانه‌های مومنین شمرده شده است. و از سوی دیگر خدمت به زائران دارای فضیلت فراوانی است که در روایات به آن تاکید شده است، و همین تاکید و اهمیت دوگانه زیارت و خدمت به زائران است که اکنون زیارت اربعین را به بزرگترین و باشکوه‌ترین اجتماع دینی در عصر حاضر تبدیل کرده است.
? مراسم و آیین اربعین را می‌توان از جنبه‌ها و زوایای گوناگونی چون دین‌شناختی، جامعه‌شناختی و … و همچنین از منظر زائران (پیاده‌روها) و از منظر خدمت‌گزاران و موکب‌داران بر اساس ماتریس (SWOT) (قوت، ضعف، فرصت، تهدید) مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. بدین معنی که نقاط قوت را مورد بررسی قرار داد و به آن توجه کرد و در صدد تقویت و بهره‌وری بیشتر آن شد و در برابر در بر طرف کردن نقاط ضعف آن کوشید و از سوی دیگر فرصتها را شناسایی و تقویت کرد و نقاط تهدید را بر طرف و به فرصت بدل نمود.
◾️ در این یادداشت کوتاه فرصت و مجال چنین ارزیابی کلی و جامعی وجود ندارد. هدف این نوشتار تنها اشاره‌ای مختصر به فرصتی است که زیارت اربعین برای زائران به ارمغان می‌آورد و تذکر برخی از تهدیداتی است که این آیین با شکوه را در مخاطره قرار می‌دهد و خوف آن می‌رود که فرصت ایجاد شده را نیز بسوزاند. باشد که دست‌اندرکاران و متولیان امور اندکی تامل نموده و تدبیری بیندیشند.
?سلوک معنوی
در مباحث اخلاقی و تربیتی، تجرد یعنی ترک تعلقات و دلبستگی‌ها حائز اهمیت فراوانی است و اندیشمندان حوزه اخلاق و عرفان تاکید فراوانی به این موضوع داشته‌اند و روشها و راه‌کارهایی بدین منظور نیز تجویز کرده‌اند.
◾️ در گذشته‌ای نه چندان دور حاجیان و همچنین زائران برای حج و زیارت عتبات با پای پیاده طی مسیر می‌کردند، و سرزنش‌های خار مغیلان و خطرهای فراوان را به جان می‌خریدند و روزها و ماهها طی مسیر می‌کردند تا به کعبه مقصود برسند و پس از اعمال و زیارت دوباره پای در راه می‌گذاشتند تا به وطن خود برسند. این طی طریق طولانی و خستگی جسمانی از یک سو و رها کردن تمام زندگی، خانه و کاشانه، همسر و فرزندان و دور بودن از آنان از سوی دیگر، خود تمرین مناسبی برای ترک تعلقات و دلبستگی‌ها بود.
◾️اکنون زیارت اربعین و پیاده‌روی چند روزه چنین امکانی را برای زائر فراهم می‌کند و بهترین فرصتی است که می‌توان به عنوان یک سلوک معنوی و ترک تعلقات از آن بهره برد. هر چند نیز با تمام اعضای خانواده در این مسیر حرکت کنیم، ولی در نهایت تنها عنوان زائر را یدک می‌کشیم و خانه، اموال، مقام و عنوان را رها کرده‌ایم.
۱۴۰۱/۰۶/۱۸
@m_hadi_zahed
#باز_نشر
ادامه مطلب

https://fa.shafaqna.com/news/1442198/%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B3%D9%84%D9%88%DA%A9-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%D8%B3/

?درآمدی بر قاعده کرامت در فقه. تألیف؛ مهدی پورحسین.
?این کتاب دارای سه فصل و یک جمع‌بندی و نتیجه‌گیری می‌باشد. فصل نخست مفاهیم و کلیات: در گفتار اول، مباحثی چون مفهوم کرامت، مفهوم قاعده، مفهوم قواعد فقهی و مفهوم قانون طبیعی تبیین می‌شود و در گفتار دوم تعریفی از کرامت ذاتی و اکتسابی ارائه شده و نقش کرامت در حقوق انسانی، جایگاه انسان در علوم اسلامی (عرفان، فلسفه، اخلاق و فقه) و جایگاه انسان در ادیان آسمانی بیان می‌شود.
?فصل دوم مبانی و ادله دینی کرامت انسان: در این فصل مبانی کرامت ذاتی انسان مورد بحث قرار گرفته است. در گفتار نخست، برای کرامت ذاتی انسان مبانی مختلفی ارائه شده است، از جمله کیفیت خلقت، نفخه روح الهی، خلیفه خدا بودن، مسجود فرشتگان، تسخیر موجودات، امانتدار الهی، عقل، اراده و اختیار و در گفتار دوم برای کرامت ذاتی انسان دلیل عقلی، قرآنی و روایی ارائه داده می‌شود.
?فصل سوم بازتاب کرامت انسان در فقه: در گفتار نخست، مواردی برای اثبات کرامت انسان در فقه مطرح می‌شود؛ مانند وجوب حفظ نفس، حرمت جان دیگران، کرامت انسان در مال و آبرو و سپس به ارائه برخی از مسایل شرعی پرداخته می‌شود که با مبنای کرامت انسان توجیه‌پذیر است و در گفتار دوم موارد سلبی کرامت در فقه برشمرده می‌شود، مواردی چون؛ نجاست کفار، جواز هتک حرمت غیرمسلمانان، بهتان به غیر مسلمان، غیبت کافر، قصاص، دیه، ارث، سنگسار.
?جمع‌بندی و نتیجه‌گیری، در این فصل نویسنده به ارائه راهکارهای به کارگیری اصل کرامت در فقه می‌پردازد، چون قاعده کرامت به عنوان اصل اولی، به عنوان اصل حاکم، به عنوان مرجح و به مثابه یک گفتمان عام.
◾️ مولف در این کتاب قصد دارد ثابت کند انسان افزون بر کرامت اکتسابی، کرامت ذاتی نیز دارد و اینکه می‌توان کرامت ذاتی را در فقه به عنوان یک اصل و قاعده پایه‌گذاری کرد و فقها براساس و مبنای قاعده کرامت به استنباط احکام بپردازند.
◾️ باری مسلمانان در مورد کرامت اکتسابی انسان شک و تردیدی ندارند، مشکل اساسی اثبات کرامت ذاتی انسان است، به این معنا که کرامت انسان به ما هو انسان، غیر قابل سلب باشد و هیچ عنصر دیگری در کرامت وی دخالت نداشته باشد، مانند رنگ، ملیت، عقیده و ایمان و انسان بدون ایمان در سطح انسانی از همان کرامتی برخوردار باشد که انسان با ایمان از آن بهره می‌برد.
◾️ به باور نویسنده کرامت و عظمت انسان یک درک روشن عقلی است اما در عین حال این ابهام باقی می‌ماند که اگر کرامت ذاتی انسان حکم عقل است، پس چرا دانشمندان اسلامی به ویژه فقیهان آنچنان که باید و شاید به درک درست آن نایل نشده‌اند؟ نویسنده در پاسخ به این پرسش بیان می‌کند که اساساً جای خالی حقوق ذاتی انسان در میراث حقوق دینی به معنای عدم درک حقوق ذاتی نیست. برای اینکه یکی از مهم‌ترین مصادیق نقش زمان و مکان در اجتهاد دینی و نقش رویکردهای فکری و برداشت عمومی صاحب نظران در استنباط است. بدین معنا که در گذشته به خاطر بافت سیاسی و اجتماعی جوامع، نوع تعاملات انسانی و نیازمندی‌های موجود در متن جامعه، حقوق انسان به معنای امروزی به ویژه با نگاه برون دینی از اهمیتی چندانی برخور نبوده، اما امروزه با تحولات شگرفی که در جوامع جهانی پدید آمده حقوق انسان چه از منظر برون دینی و چه از نگاه درون دینی مورد توجه ویژه واقع شده و در کانون مباحث علمی و نیز قانون‌گذاری برای اداره اجتماع واقع شده است.
◾️ در انتها نویسنده بر این امید است که فقها حداقل کرامت انسانی را در حد یک گفتمان عام بپذیرند؛ بدین معنا که رویکرد کلی آنان در حوزه مسائل فقهی، کرامت انسان باشد نه عدم کرامت، که این امر هم در برداشت آنان از ادله شرعی موثر است و هم در فتاوای فقهیان. و از آنجا که کرامت انسانی تاکنون مبنای استنباط فقهی نبوده دو دسته احکام اثباتی و سلبی درباره کرامت در فقه به چشم می‌خورد دسته‌ای از احکام بر اساس ادله متقن دینی و ارتکاز فقیهان مطابق با کرامت انسان است و دسته دیگر، مغایر با کرامت انسان است که به نظر می‌رسد با مبنا قرار گرفتن کرامت انسان در استنباط، بسیار از احکام مغایر قابل تغییر و تبدیل باشند.
? هدف و رویکرد کتاب این است که، با مبنا قرار دادن قاعده کرامت ذاتی انسان در فقه، احکام مغایر با کرامت انسان، از طرف فقهاء مورد تجدید نظر قرار گیرد. این هدف بسیار مبارک است و موجب تجدیدنظر در بسیاری از احکام خواهد شد. امید است با تلاش نواندیشان دینی و ارائه مباحثی از این دست، این تلاش‌ها به ثمر برسد.
? با آرزوی موفقیت روزافزون برای نویسنده فرهیخته جناب حجه‌الاسلام و المسلمین دکتر مهدی پورحسین.
#معرفی_کتاب
#درآمدی_بر_قاعده_کرامت_در_فقه
#قاعده_کرامت
#کرامت_ذاتی
#کرامت_ذاتی_انسان
#نشر_لوگوس
#مهدی_پورحسین
۱۴۰۳/۰۵/۱۸
@m_hadi_zahed

تشویش اذهان
در
سیره امیرمؤمنان(ع)

✍ محمد‌هادی زاهد غروی
?ماه محرم، ماه شهادت است و ماه صفر ماه اسارت است. در محرم خون بر شمشیر پیروز می‌شود و در صفر، سفیر حسین(ع)، پیام پیروزی، آزادگی و عزت را به جهانیان می‌رساند و با این پیام است که عاشورا زنده ماند و فراموش نشد.
?ماه صفر، یادآور آزادگانی است که با تمام مصایب متحمل شده، دست از روشن‌گری برنداشتند، به اسارت گرفته شدند، اما اسیر نشدند، آزادی آنان سلب شد، اما آزادگی را از دست ندادند. در واقع در بند بودند، و در حقیقت آزاده‌ترین آزادگان بودند. نشان دادند که اسارت واقعی، هنگامی است که آدمیان در بند نام و نان، شهرت و شهوت، مقام و منصب باشند. انسانی که در بند این عناوین نباشد، آزاد و آزاده است هر چند در غل و زنجیر و پشت میل‌های زندان باشد و برعکس، انسانی که در بند نام و نان و ثروت و قدرت باشد دربند است و غل و زنجیری سخت و ستبر بر دست و پای‌اش بسته شده هر چند که فکر می‌کند آزاد است.
?خاندان پیامبر(ص) به روشن‌گری و تنویر اذهان مشغول بودند، اما به جرم تشویش اذهان به اسارت گرفته شدند. و این جرمی است که به وسعت تاریخ گسترده است، و هزاران هزار نفر از آغاز تاریخ تا انتها و در هر نقطه‌ای از این دنیای پهناور به جرم تشویش اذهان در بند می‌شود.
?باری مدتی است برخی از افراد که در نیک‌خواهی و دل‌سوزی آنان شک نیست به جرم تشویش اذهان عمومی در بند می‌شوند، آن هم در کشوری که قصد برقراری عدالت علی(ع) دارد و می‌خواهد بر اساس سیره ایشان حرکت کند. برخورد امیرالمؤمنین(ع) با فردی به نام خریت بن راشد که به تشویش اذهان می‌پرداخت جالب و آموزنده است.
?خریت بن راشد، به همراه علی(ع) در جنگ صفین شرکت کرده بود، پس از جنگ صفین و داستان حکمیت در حالی که سی نفر از یارانش همراهش بودند و او میان ایشان حرکت می‌کرد آمد و مقابل علی(ع) ایستاد و گفت: به خدا سوگند فرمان ترا اطاعت نمی‌کنم و پشت سرت نماز نمی‌گزارم و فردا از تو جدا خواهم شد. علی (ع) به او گفت: مادرت بر سوگ تو بگرید در این صورت عهد خود را شکسته‌ای و از فرمان خدایت سرپیچی کرده‌ای و به کسی جز خودت زبان نرسانده‌ای،‌ ولی به من بگو چرا این چنین می‌کنی؟
گفت: برای اینکه در مورد احکام قرآن حکمیت را پذیرفتی ... و به قومی گرایش پیدا کردی که بر خود ستم روا داشتند از این رو ما این اندیشه ترا رد می‌کنیم و برایشان خشمگین و از شما جدا هستیم. علی(ع) به او گفت ای وای بر تو پیش من بیا تا با تو درباره سنتها گفتگو و مذاکره کنم و اموری از حق را که من بر آن از تو داناترم برای تو شرح دهم شاید آنچه را که اینک نمی‌شناسی بازشناسی و آنچه را که اینک نسبت به آن بینش نداری به آن بینش پیدا کنی. خریت گفت: من فردا پگاه پیش تو خواهم آمد. على(ع) فرمود: فرا پگاه بیا و مبادا شیطان ترا گمراه کند و رأی نادرست بر تو چیره شود و نادانان که چیزی نمی دانند تو را خوار و زبون کنند به خدا سوگند اگر از من راهنمایی و نصیحت بخواهی و سخن مرا بپذیری براستی که ترا به راه راست هدایت خواهم کرد. خریت از پیش علی(ع) بیرون رفت و به اهل خود پیوست و به نصیحت علی(ع) گوش نداد. در نهایت امیرالمؤمنین(ع) به یاران خود که خواهان دستگیری خریت بودند، فرمودند: اگر ما این کار را نسبت به هر کس از مردم که متهم است انجام دهیم باید زندانها را از آنان انباشته کنیم و حال آنکه مناسب نمی‌بینم تا زمانی که مردم مخالفتی با من نکرده‌اند نسبت به آنان سختگیری کنم و ایشان را به کیفر و حبس دچار سازم. (شرح نهج‌البلاغه، ابن ابی الحدید، 2/129).
?سیره امیرالمؤمنین(ع) در رابطه با تشویش اذهان این‌گونه است، اما ما متاسفانه تنویر و تشحیذ (تیز کردن و روشن ساختن) اذهان را تشویش اذهان اعلام می‌کنیم و به جای آن‌که به آنانی که مشغول تنویر و تشحیذ اذهان هستند جایزه دهیم و درصدر نشانیم و قدر بنهیم، به زندان می‌افکنیم و محدود می‌کنیم.
?به قول فرخی سیستانی:
شیر هم شیر بود گرچه به زنجیر بود/ نبرد بند و قلاده شرف شیر ژیان
باز هم باز بود، ورچه که او بسته بود / شرف بازی از باز فکندن نتوان
◾️به امید آزادی در بندان آزاده؛ مصطفی تاج‌زاده، سعید مدنی، نرگس محمدی، محسن برهانی و....
۱۴۰۳/۰۵/۱۵
@m_hadi_zahed

آزادی دینی از منظر فقه اسلامی؛ تالیف سید حمید موسویان. نام دقیق کتاب که موضوع کتاب را نیز به روشنی مشخص می‌کند عبارت است: آزادی دینی از منظر فقه اسلامی با تاکید بر آزادی مناسک پیروان ادیان دیگر در سرزمین اسلامی.
این کتاب در یک مقدمه و چهار فصل تنظیم شده است. در مقدمه کلیات و روش‌شناسی بحث و چارچوب و مبانی نظری تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل اول حق آزادی مناسک دینی در مباحث حقوقی. فصل دوم مناسبات حکومت‌های مسلمان با غیر مسلمانان با تاکید بر آزادی. فصل سوم آزادی مناسک دینی و عبادت‌گاه غیر مسلمانان در فقه اسلامی. فصل چهارم آزادی مناسک دینی غیر مسلمان امکان مسلمانان امکان یا امتناع.
این کتاب از منظر فقهی و رویکردی تاریخی مسئله آزادی مناسک دینی پیروان ادیان دیگر را مورد بررسی قرار می‌دهد و از همین‌رو افزون بر آگاهی فقهی و درون‌دینی، اطلاعات تاریخی جالبی به خواننده می‌دهد.
و برخورد و چالش مسلمانان را از صدر اسلام تا زمان معاصر را مورد مطالعه قرار می‌دهد و علل و منشاء سخت‌گیری علیه غیر مسلمانان را تبیین می‌کند.
بر اساس تحلیل و مستندات نویسنده بسیاری از برخوردها و سخت‌گیری‌ها علیه غیر مسلمانان مبنای فقهی و درون دینی استواری ندارد و بیشتر این برخوردها ریشه در شروط خود ساخته خلیفه دوم دارد که به شروط عمریه معروف شده و از قضای روزگار بیشتر شروط عمریه یا عهود العمریه در فقه شیعه نیز مورد تایید قرار گرفته است. از نظر مولف نگاهی به برخی از منابع فقهی تفصیلی این نکته را به طور واضح نشان می‌دهد که بسیاری از آنچه به عنوان محدودیت برای غیر مسلمانان تلقی می‌شود مستند فقهی دیگری ندارد. در کتابی مانند جواهر الکلام که ادله به صورت مشروح به بحث گذاشته می‌شود نه تنها دلیل معتبری نزد فقه امامیه در بسیاری از امور مطرح نشده که حتی مجبور شده است شروط عمر را به صورت مبسوط از منابع روایی اهل سنت نقل نماید جواهرالکلام جلد ۲۱ صفحات ۲۷۱ تا ۲۷۶. نویسنده در نقد سخت‌گیری بر غیر مسلمانان بر این باور است که بسیاری از محدودیت‌ها و تضیقاتی که برای غیر مسلمانان در فتوای فقها مطرح شده است با حقوق انسانی ناسازگار است و به طور کلی غیر مسلمانان در فتوای مشهور شهروندان دون پایه حکومت اسلامی هستند و بر همین اساس نه تنها برای آن‌ها حقوقی برابر با مسلمانان قائل نیستند که محدود کردن بیشتر آنها را نیز در مواردی مطلوب تلقی کرده‌اند. نویسنده در نهایت به این نتیجه می‌رسد که به طور کلی دلیل مخالفان آزادی عقیده و دین نه تنها به لحاظ برون دینی و عقلایی بلکه از نظر درون دینی نیز موجه نیست و از جمله دلیلی برای نقض آزادی غیر مسلمانان در حوزه دین، مناسک دینی و تعمیر عبادت‌گاه وجود ندارد.
با آرزوی موفقیت روزافزون برای دوست فرهیخته آقای دکتر سیدحمید موسویان
#معرفی_کتاب
#آزادی_دینی_از_منظر_فقه_اسلامی
#آزادی_دینی
#آزادی
#نشر_لوگوس
#پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر
#سید_حمید_موسویان
۱۴۰۳/۰۵/۱۴
@m_hadi_zahed