@xabarname

@xabarname

https://t.me/xabarname/2265
@XABARNAME

@xabarname

@xabarname

#بررسی_مقاله
#زبان_فارسی
#کتب_درسی_ابتدایی

به چه میزان چند فرهنگی در کتاب‌های درسی فارسی دوره ابتدایی توجه شده است؟

در کتاب‌های فارسی آموزش چند فرهنگی به صورت بسیار ضعیف صورت گرفته است.
و از مجموع شش کتاب فارسی ۵ مقوله: معرفی و توجه به زبان مادری اقوام، معرفی مشاهیر، انعکاس سبک پوشش اقوام، سنن فرهنگی اقوام و معرفی میراث فرهنگی استخراج شد.

✖در خصوص مقوله معرفی و توجه به زبان مادری اقوام، زبان فارسی به عنوان زبان رسمی و ملی ایرانیان معرفی شده است. در یکی از دروس فارسی اشاره جزئی به زبان ترکی شده است. ولی در متون درسی، اطلاعاتی درباره زبان‌های قومی مطرح نشده است. معرفی جغرافیای زبان ها در ایران به دانش آموزان منجر به کسب اطلاعات و افزایش سواد چند فرهنگی دانش آموزان می‌شود و از طرف دیگر باعث می‌شود زبان ها و لهجه‌های دانش‌آموزان غیر فارس مورد تمسخر قرار نگیرد. با توجه به اینکه ترکیب جمعیت کلاس‌های امروزی ترکیبی یک دست نیست و دانش آموزانی از اقوام مختلف در کلاس ها حضور دارند که به زبان غیر از زبان فارسی تکلم می‌کنند.

✖در خصوص مقوله معرفی مشاهیر، مشاهیری که در کتاب ها معرفی شدند بیشتر مشاهیر ملی هستند تا قومی از مشاهیر اقوام در دوران معاصر سخنی به میان نیامده است.

✖سبک پوشش اقوام به صورت تزیینی در قالب نقشه جلوه‌گری می‌کند. استفاده از تصاویر در کنار متن می تواند به جذابیت کتاب‌های درسی بیافزاید. پوشش اقوام که در قالب نقاشی به کار رفته است بدون هیچ گونه توضیحی بوده و ضرورت دارد که به شیوه مناسب‌تری که در کتاب‌های فارسی درج شود.

✖سنن اقوام سنن فرهنگی اقوام نیز به حاشیه رفته و دو جشن ملی نوروز و جشن مبعث پیامبر (ص) که نماد وحدت ملی هستند معرفی شده است.

✖ معرفی میراث فرهنگی نیز وضعیت خوشایندی در کتاب های درسی فارسی ندارد و این کتاب های درسی نتوانسته اند میراث فرهنگی اقوام را در دل خود جای دهند. به دانش آموزان متعلق به اقلیت های محروم از مزایای اقتصادی و اجتماعی باید کمک کرد تا مباهات افتخارشان را نسبت به میراث فرهنگی خود توسعه دهند.

✔ کشور ایران از نظر ترکیب جمعیتی ناهمگن است و این ناهمگنی جمعیتی، ناهمگنی در فرهنگ و مولفه‌های آن را نیز به دنبال دارد. بعضی از این اقوام در حوزه مذهب متفاوت و برخی نیز مشترک اند که حاکی از رنگین کمان چند فرهنگی در جامعه ایران است که طبعاً برای مدیریت این تفاوت‌ها نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و عالمانه هست.

✔هرچند تنوع قومی و فرهنگی برای کشور مانند ایران می‌تواند فرصت‌های مناسبی برای توسعه کشور فراهم کند، در عین حال می‌تواند یکی از بسترهای مهم ناامنی و تهدیدات امنیتی به شمار رود؛ به ویژه اینکه جغرافیای سیاسی قومیت‌های ایرانی مانند مرز نشینی اکثر اقلیت‌های نژادی و مذهبی و شکاف های فرهنگی میان آنها می‌تواند سبب طمع ورزی و تحریک کشورهای استعمارگر و حضور فتنه انگیز بیگانگان در آشوب های قومی و اختلافات مذهبی شود.

✔در جامعه کنونی ایران نمی‌توان سیاست یکسان سازی فرهنگی فرانسه قرن نوزدهم را به اجرا درآورد؛ هرچند در زمان رضا شاه این سیاست اجرا شد و تاکنون نیز ادامه دارد و هنوز نتوانسته به صورت موفق و کامل به اجرا در بیاید. چرا که در برابر آن مقاومت وجود دارد و فرهنگ‌ها خواهان احترام و و پذیرش بیشتری از طرف دولت مرکزی هستند و به میزانی که دولت مرکزی به آن ها توجه کند، آن ها نیز به دولت مرکزی وفادار خواهند ماند.

منبع: آموزش چند فرهنگی در کتاب‌های درسی فارسی (خوانداری) دوره آموزش ابتدایی ایران/فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی/ سال ششم/ بهار و تابستان ۱۳۹۷/ فاطمه هواس بیگی، دکتر علیرضا صادقی، دکتر حسن ملکی، دکتر مصطفی قادری

@xabarname