*📌از ویژگی‌های معماری و شهری در تاریخ بیهقی*

یکی از ویژگی های منحصر به فرد تاریخ بیهقی بیان معماری در درون شهرها است. در این کتاب در کنار توصیفات دقیق از کاخ ها و باغ های غزنویان از بناهای موجود در شهرها از جمله بازارها، دروازه ها، کوی ها و محله ها و سراهای درون آنها درکنار مساجد و مدارس موجود در شهرها نیز سخن گفته شده است.

۱- دروازه‌ها
در گذشته ورود به شهرها از طریق دروازه هایی بوده که در چند نقطه از یک شهر قرار می گرفتند. معمولاً شهرهای بزرگ دارای چهار دروازه در چهار جهت بودند. هر کدام از این دروازه‌ها بسته به اهمیتشان از تزئیناتی منحصر به فرد برخوردار بودند. معمولاً روستاها و زمین‌های کشاورزی مردم در خارج از دروازه‌های شهرها قرار می‌گرفتند.
در دوره غزنویان نیز شهرها از این قائده پیروی می‌کردند، و دارای دروازه‌هایی برای ورود بودند. سخنان بیهقی نشان می دهد که حداقل شهرهای بزرگ بیش از یک دروازه داشته‌اند. نیشابور یکی از شهرهای مهم آن زمان بوده است، که از نوشته‌های بیهقی می توان دریافت که در دوره غزنویان بیش از یک دروازه داشته است چنانکه از دروازه‌های شهر تا بازار خوازه خوازه و قبه بر قبه بود
استفاده از کلمه دروازه‌های شهر نشان می دهد که نیشابور می بایست دارای بیش از یک دروازه ورودی بوده باشد.

نام گذاری دروازه‌ها در دوره غزنویان نیز در نوع خود جالب توجه است. معمولاً هر کدام از دروازه‌های شهرها را بسته به آنکه به سمت کدام شهر مهم آن زمان باز می‌شدند، نام گذاری می‌کردند. به عنوان مثال یکی از دروازه‌های شهر نیشابور که به احتمال می بایست دروازه غربی شهر باشد، از آنجا که به سمت شهر ری باز می‌شده، دروازه ری می‌نامیده اند.
🌿«چهارشنبه مرتبه‌داران و رسولداران برفتند. از دروازه راه ری تا در مسجد آدینه بیاراسته بودند.»

در غزنین نیز بیهقی از دروازه ای صحبت می‌کند که به سمت بُست باز می‌شده، که در کنار این دروازه مدرسه بوصالح تبانی قرار داشته است. این دروازه نیز به دلیل آنکه در سمت بُست قرار داشته به دروازه بستان شهرت داشته است و بدر بستیان در آن مدرسه که آنجاست، درس کردی
تنها دروازه‌ایی که تاریخ بیهقی به نام آن اشاره می‌کند، در شهر بلخ قرار داشت، اما درباره سایر دروازه‌ها معمولاً با عنوان دروازه و یا در به معنی دروازه استفاده می‌کند. این دروازه که عبدالاعلی نام داشت، در تاریخی بیهقی بارها به آن اشاره شده است. یکی از عواملی که باعث شده که از این دروازه بیشتر در تاریخ بیهقی یاد شود، وجود کوشکی از دوره غزنویان در کنار این دروازه بوده است. این کوشک محل اصلی اقامت پادشاهان غزنوی بود آن زمانی که به بلخ می آمدند.
🌿«به سوی بلخ آمد و آنجا رسید روز سه شنبه نیمه ذی الحجه سنه احدی و عشرین و اربعمائه و بکوشک در عبدالاعلی فرود آمد بسعادت.»
علاوه بر کوشک غزنوی، خانه بعضی از اعیان و بزرگان نیز در کنار این دروازه قرار داشت.
یکی کاربرد‌های مهم دروازه‌ها به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر ورود هر چه سریع تر و راحت‌تر دشمنان بوده است. هرگاه جنگی صورت می‌گرفت این جنگ در بیرون از شهر و خارج از دروازه‌ها اتفاق می افتاد. در صورت پیروزی دشمنان، دروازه‌ها تنها عامل بازدارنده از ورود آنها به داخل شهرها بودند.
🌿و افزون از پنجاه و شصت هزار مرد از شهر بدروازه آمده بودند. حسن رئیس و اعیان را گفت: کسان گمارید تا خلق عامه را نگذارند تا از دروازه شهر بیرون آیند.
یکی از جنگ‌هایی که در آن زمان در خارج از دروازه شهر هرات صورت گرفت، جنگ سلطان محمود با بوعلی سیمجور بود.
🌿به در هرات جنگ کردند جنگی سخت روز سه شنبه و بوعلی شکسته شد.

فضای بیرونی دروازه شهر هرات را بر خلاف سایر شهرها که معمولاً روستاها و زمین های کشاورزی تشکیل می دادند، دشتی مطرح در آن زمان به نام دشت خدایان پر کرده بود. گاه این دشتها محل عرضه لشکریان بر پادشاهان بودند. در سال 430 در این دشت لشکر بر سلطان مسعود عرضه شد.

📍منبع:
مقاله تاریخ بیهقی و نقش آن در معرفی معماری و شهرسازی دوره غزنویان ( مطالعه موردی : بافت معماری داخل شهرها )معصومه مهلوجی زاده، ۱۳۹۵

#تاریخ_بیهقی
#معماری
#روز_مهندس

🌷**روز مهندس به خانم‌ها و آقایان مهندس حاضر در این جمع مبارک و فرخنده.

📳**@thehistoryofbeyhaqi

همایش تخصصی زبان مادری،

نه اسفند ۱۳۹۵ موزه ملی.

دکتر مجتبی منشی زادە
استاد برجستهٔ دانشگاه علامه طباطبایی (گروه زبان شناسی)

📳@thehistoryofbeyhaqi

📢 ویژه برنامه صوتی "زبان مادری"

🗓 ۲۱ فوریه روز جهانی "زبان مادری" به تمام پارسی زبانان مبارک باد.
زبونتون شیرین و دلتون شاد

شنیدن این ویژه برنامه طنز و بسیار شنیدنی هم که گروه طنازِ سورنا نیوز چند سال پیش تهیه کرده است هدیه به شما.
🌿

#زبان_مادری
#زبان_فارسی

📳@thehistoryofbeyhaqi

خاک بر سرِ آن خاکسار که خدمتِ پادشاهان کند، که با ایشان وفا و حرمت و رحمت نیست.
#تاریخ_بیهقی

A curse upon any wretch who proffers his service to kings, for they lack any notion of loyalty, mutual respectful, and compassion!
#the_history_of_beyhaqi

?#نشر_مرکز
چاپِ دهم، ۱۳۹۹، صفحه‌‌ی ۵۰۴

?نسخه‌ی دو جلدی #انتشارات_سخن
‌چاپ ششم، ۱۴۰۱ صفحه‌‌ی ۶۱۲

?نسخه‌ی یک‌جلدیِ #انتشارات_سخن (#دیبای_دیداری)
چاپِ اوّل، ۱۳۹۰، صفحه‌ی ۶۳۹

?نسخهٔ کوشیده‌ی خلیل خطیب رهبر، جلدِ سوم، صفحه‌ی۹۲۷

?#the_history_of_beyhaqi
Translated by C.E Bosworth
Revised by Mohsen Ashtyani
Published by #the_ilex_foundation, 2011, Volume II, Page 285

#تاریخ_بیهقی
#شهروند_عصر_بیهقی
#ادبیات
#متون_کهن_فارسی
#ادبیات_کلاسیک

*?️”دیالوگ، عصارۀ ادبیت در تاریخ بیهقی”*میخائیل باختین، زبان شناس، فیلسوف قرن بیستم، معتقد است زبان ماهیتی گفت و گویی دارد و هر واژه یا بیان در بستری اجتماعی شکل می‌گیرد و به گفتمان‌ها، صداها و موقعیت‌های قبلی پاسخ می‌دهد یا به آن‌ها اشاره می‌کند. این بدین معناست که زبان هرگز خنثی یا بی‌طرف نیست بلکه همیشه بافتاری تاریخی و اجتماعی دارد.

در نظریۀ دیالوگ باختین هیچ متنی در خلاء وجود ندارد. هر متن با متون دیگر درتعامل است و به آنها پاسخ می‌دهد یا از آن‌ها تاثیر می‌گیرد.دیالوگ از نظر باختین بر ایدئولوژی زبان تاکید دارد. هر گفتمان از یک جایگاه ایدئولوژیک سرچشمه می‌گیرد و در تعامل با گفتمان‌های دیگر، معانی خود را می‌سازد یا تغییر می‌دهد. باختین در بررسی آثار داستایوفسکی به چند صدایی در متن می‌پردازد و معتقد است شخصیت‌ها صدای مستقل و گفتمان خاص خود را دارند و نویسنده هیچ‌گاه صدای خود را بر آن‌ها تحمیل نمی‌کند در نتیجه همۀ صداها در گفت و گویی آزاد با یکدیگر قرار می‌گیرند و هیچ صدایی به طور کامل به دیگری غلبه نمی‌کند.

یکی از وجوه ادبی بارز در تاریخ بیهقی هم دیالوگ است. دیالوگ زنده و پویا که شما می‌توانید حتی لحن و قصد و حس گوینده، نرم و درشت و زیر و بم سخن او را دریابید.
با بررسی این گفت و گوها در متن تاریخ بیهقی شما می‌توانید به فرهنگ، هویت و شیوۀ گفتمان در قرن پنجم هجری پی ببرید چرا که روایت بیهقی ضبط و ثبتی از گفتار مردم آن روزگار بوده است. ابوالفضل بیهقی از طریق دیالوگ شخصیت‌های داستان خودش را معرفی می‌کند.

✅ نمونه‌ای از دیالوگ در متنِ تاریخ بیهقی که شما بی آنکه خواجه احمد حسن، سلطان مسعود، عبدوس و بونصر مشکان را بشناسید با شخصیت هریک در این گفتگو به روشنی آشنا می‌شوید.

عنوان: در گذشتن خواجه احمدِ‌حسن و فرود آمدن به نشابور

بونصر گفت: «خداوند چگونه می‌باشد؟»
خواجه گفت: «امروز بهترم. ولیکن هر ساعت مرا تنگدل کند این نبسۀ کثیر. این مردک مالی بدزدیده و در دل کرده که ببرد...»
بونصر گفت: «خداوند در تاب چرا می‌شود؟ بوالقاسم به هیچ‌حال زهره ندارد که مالِ بیت المال ببرد...»

گفت: «کرا نکند. خود سزایِ خود ببیند.»

در این بودند که

عبدوس

دررسید و خدمت کرد و

گفت

: «خداوند سلطان می‌پرسد و می‌گوید که امروز خواجه را چگونه است؟»

بالش بوسه داد و گفت: «اکنون، به دولتِ خداوند بهتر است. یکی در این دو سه روز چنان شوم که به خدمت توانم آمد.»

عبدوس گفت

: «خداوند می‌گوید می‌شنویم خواجۀ بزرگ رنجی بزرگ، بیرونِ طاقت، برخویش می‌نهد و دلتنگ می‌شود و به اعمالِ بوالقاسم کثیر درپیچیده است، از جهتِ مال.....»

?گفتگوی کامل را می‌توانید در نسخهٔ #نشر_مرکز صفحهٔ ۲۸۶ بخوانید.

?نسخهٔ دوجلدی #نشر_سخن صفحهٔ ۳۴۴

#زبان_شناسی
#تحلیل_گفتمان
#تاریخ_بیهقی
#کارگاه_بیهقی_خوانی
#مونا_رهگذر

?@thehistoryofbeyhaqi

*‼️*تغییر در تاریخ این برنامه‼️****سلام سلام سلام،
دوستان و همراهان عزیز من،
با عرضِ پوزش فراوان به علت تغییر ساعت موزهٔ نوبل در روز جمعه ۱۶ آذر برابر با ۶ دسامبر این برنامه با یک هفته تاخیر در تاریخ ۲۳ آذرماه برابر با ۱۳ دسامبر ساعت ۱۳:۳۰ به وقت ایران و ۱۱ به وقت اروپا برگزار خواهد شد.

«مارش عزای شوپن» بخشی از موومان سوم سونات شماره ۲ است و به عنوان یکی از مشهورترین آثار او شناخته می‌شود.

داستان پشت این قطعه به دوره‌ای برمی‌گردد که شوپن از لهستان مهاجرت کرده بود. در سال ۱۸۳۰، شوپن به دلیل قیام لهستانی‌ها علیه روس‌ها و اوضاع ناپایدار کشورش، مجبور شد به غرب اروپا سفر کند.
او با اینکه نگران سرنوشت دوستان و خانواده‌اش بود، هرگز به میهن خود بازنگشت. این احساس دلتنگی، اضطراب و اندوه عمیق به وضوح در «مارش عزا» منعکس شده است.

این قطعه با احساسات عمیق و غم‌انگیز نوشته شده و بیانگر وضعیت روحی شوپن در آن زمان است. خود شوپن به دلیل احساسات شدید موجود در این قطعه، برای نواختن آن در جمع با مشکل مواجه بود.

این قطعه پس از مرگ شوپن در سال ۱۸۴۹ در مراسم خاکسپاری او در گورستان پر-لاشز پاریس نواخته شد و از آن زمان به یکی از قطعات برجسته موسیقی برای مراسم عزاداری در سراسر جهان تبدیل شد.

مارش عزای شوپن در مراسم تشییع جنازه شخصیت‌های برجسته‌ای مانند رئیس‌جمهور آمریکا جان اف. کندی، وینستون چرچیل و مارگارت تاچر نیز نواخته شده است.

امشب در آغازِ پاییز به یادِ ۵۲ پدری که به معدن رفتند و بازنگشتند این قطعه را گوش کنیم.

#طبس
#موسیقی_کلاسیک

چرا می‌توان متن تاریخی را به مانندِ متنی دراماتیک خواند؟

از لحاظ اتیمولوژی زبان History و Story از یک ریشه هستند.
فیلیپ دورکین می گوید که اصطلاح تاریخ از یک فعل ِ
یونانی باستان به معنای «دانستن» شکل گرفته است.

واژه‌ی Historia در اصل به معنای تحقیق، جستجوی دانش و همچنین دانشی است که از تحقیق حاصل می‌شود و از آنجا، جهشی کوتاه به گزارش رویدادهایی است که ممکن است یک فرد از انجام پرس و جو جمع کند؛ چیزی که ممکن است آن را داستان بنامیم.

واژه‌های داستان و تاریخ بخش زیادی از اصل و نسب خود را به اشتراک می‌گذارند، و در دوره‌های گذشته، همپوشانی بین آنها بسیار آشفته‌تر از امروز بود. دورکین می‌گوید: «این کار بدون تمایز قرن‌ها و قرن‌ها طول کشیده است». امروز، ممکن است خط جدایی بین واقعیت و خیال را در نظر بگیریم.

داستان‌ها روایت‌های خیال‌انگیزی هستند که هنگام خواب هم می توانند ساخته شوند، شاید بعضی طرح‌های سریال‌های ملودراماتیک را بتوان در این زمره قرار داد. این کلمه حتی می تواند برای توصیف یک دروغ آشکار استفاده شود. از سوی دیگر، تاریخ‌ها ثبت رویدادها هستند. این کلمه به تمام زمان‌های قبل از همین لحظه و همه چیزهایی که واقعاً تا‌‌کنون رخ داده است اشاره دارد. البته، تمایز هنوز هم از این بیشتر است. بسیاری از داستان‌ها - مانند داستان زندگی یک فرد یا یک "داستان واقعی" که بر اساس آن یک فیلمِ کمتر واقعی ساخته شده است - قرار است واقعی باشند و بسیاری از آنها به هر نحوی طبقه‌بندی آسان را به چالش می‌کشند. این تصور را داشته باشید که کسی اهداف و جهان‌بینی خود را از منظرِ یک داستان تعریف کند؛ از نظر او، این گزارش ممکن است به اندازهٔ هر یادداشتی درباره زادگاه رئیس جمهور از هر لحاظ درست و واقعی باشد. امّا همان گزارش برای شخص دیگری، ممکن است به اندازهٔ این تصور که لک لک‌ها بچه به دنیا می‌آورند نادرست باشد.

از قرن‌ها پیش تاکنون زبان به مانند موجودی زنده به رشد و حیات خود ادامه داده و دستخوش تغییرات بوده و هست، امروزه از منظر زبان‌شناسی ما از تاریخ انتظار بیشتری داریم؛ این که از ویژگی دیدگاه و حافظهٔ انتخابی که داستان‌ها اغلب حاوی آن هستند، فارغ باشد. اما اینطور نیست، انسان‌ها هم مخلوقات ناقص و در حالِ رشد و تکامل هستند و تاریخ چیزی نیست که از سوی یک کاتبِ دانای کل ساخته شده باشد.

تاریخ بیهقی متنی است دراماتیک و داستانی که باید آن را خواند و با خواندن این متن بیشتر به آمیختگی دو واژه‌ی ‌history و story پی می‌بریم.

?️#مونا_رهگذر
#زبان_شناسی
#تاریخ_بیهقی
#تاریخ_بیهقی_بخوانیم
#کارگاه_بیهقی_خوانی

@thehistoryofbeyhaqi