Қазақ республикасының жері кең 3 миллион шаршы шақырым шамасы.

Кәрім Тоқтабайұлы, 1927 жыл

https://t.me/sadaq_zh

**Әлиханның қазақ еліне істеген тарихи қызметі:
Әдеби тіл тууына себеп болды, өзіне ерген топты діни фанатизмге қарсы тәрбиеледі.

Алаш арысы,
Қошке Кемеңгер**

https://t.me/sadaq_zh

Иттің боқ жемесе басы аурады

Ә.Бөкейхан

P.S: бізде өз боғын жеп, болпылдап жүргендер қаншама?
Сол иттен жаман тірлікті көрсем, Әлиханның осы сөзі еске түседі…

https://t.me/sadaq_zh

Арамызда Алаш арыстарының ұрпақтары, туған-туысқандары, есімі еленбей жүрген қайраткерлердің жақындары, үйлерінде аталарына қатысты жеке естеліктері қалған азаматтар бар ма?

Канал жүргізуші админдер, таратып, бөлісіп қойсаңыздар!

Ы. Алтынсары баласының “Қазақ христоматиясы” еңбегі

https://t.me/sadaq_zh

Таза жүрек – дұрыстың қолы
22-нші нөмір «Қазақ»-тағы менім жазу туралы сөзіме А.Б. мырзаның қайырған жауабы дұрыс. Мен баспахана ісімен таныс еместігімнен жұмысты көбейтіп жіберіппін. Хәрпі қанша көп болса да ілгері басуына бөгет болмайтұғын жапон еместігіміз есімде болмапты.

Шаһкәрім

P.S: 1913 жылы «Қазақ» газетінде, қазақ жазуы турасында Шаһкәрім, Ахмет, Ғабдолғазиз арасында ашық пікірталас туған-ды. Шаһкәрімнің А.Б мырза деп отырғаны–Ахмет Байтұрсынұлы.

Ахмет Байтұрсынұлы қазақ жазуын (төте жазу) қазақ тұрмыс-тіршілігіне ыңғайлы етіп жасаған-ды. Ол «О» ны «ۋ» ға, «У» ны «و» ға ауыстыруға қарсы болады.

https://t.me/sadaq_zh

«Шоқан біздің заманымызда өмір сүрсе, жай блогер болар еді»–дегендерге айтарымыз, саяхатшы блогердің жүрегінде мынандай уайым болмайды!

Өз ұлтынан безіну, өз ұлтынан қорлық көру, ұлтынан жеріне, минут сайынғы қараңғылына куә болу, сонда да ұлтын сүю-Шоқанға тән қылық.

“Ол аға сұлтан болса, қазақтарды әскерге, мектепке жібереді” деп айтып отырған орыстардың сөзінен, Шоқанның ойында мемлекет құру, автономия алу мәселелері де болуы мүмкін. Себебі әскер құру-мемлекеттік құрылымның негізгі атрибуты.

Ә.Бөкейхан патша үкіметінен қазақтарды әскерге алу мәселесін қайта қарауды сұраған-ды. Ондағы мақсат тағыда автономия құру, тәуелсіздік алу еді. Егер Шоқанның арманы жүзеге асқанда, Алашорда үкіметі талқандалмас еді.

Алашорда үкіметінің талқандалуының негізгі себебінің бірі–әскердің жеткіліксіз, тұрақсыздығы болды. Шоқанның әскер құрудағы мақсатының түп төркіні осы болса керек.

Шоқанды қайдағы бір блогерлермен теңестіруге болмайды. Ол өз халқын алдап, қарызға батырып, шетелде демалып жүрмеді. Ол қараңғы қазақ арасында туды, қараңғылықпен жалғыз күресіп, қараңғылыққа батып өлді!

https://t.me/sadaq_zh

Чиновниктер бай және баққұмар қазақтардың өзімшілдік пікірін қоздырып, егер Уалиханов сұлтан болса, онда сендер бәлеге қаласыңдар, ол теңдік жолын қуаттайды және сендерді аталарыңа, дәулеттеріңе қарай бағалайтын нағыз қарапайым қазақтарыңдай болмайды деп қорқытты, және мені құдайға да сенбейді, Мұхамметке де қас дегенді де жұртқа жайып бақты. Әрине, мұндай нәрселер өздерінің әдет-ғұрыптарына шын берілген, қараңғы халыққа, әсіресе ол орыс майорларының ауызынан шыққан соң, әсер етпей қалмайтындығы өз-өзінен түсінікті ғой.

Менің жерлестерім, өзің білесін, мүмкін олардың шығыстық сыйшылдығынан да болар, әрқашанда орыстардың айтқанына құлақ қояды ғой. Сонымен, ел екі партияға бөлінді: оның бірі –төрт болыс Бағаналының, Қоқан шекараларында көшіп жүретін, тағы рулары болды. Бұл тағылар тобы шашын ұстарамен алғызбайтын және дәрет алып күніне бес уақыт намаз оқымайтын адамды сұлтан қойғысы келмеді: оның бержағында бағаналылар–егер мені сұлтан сайлай қойса, онда мен барлық қазақты солдатқа жіберіп, балаларын мектепке беріп қояды деп қауіптенеді.
Уалиханов

P.S: Шоқанның Достаевскийге Атбасар окуругіне аға сұлтандыққа сайлауға түсіп, әділет таппағанда жазған хаты. Осы іске әділетті қарау үшін, Шоқан Достаевскийден Петербургтағы достарынан көмек сұрайды.

https://t.me/sadaq_zh

ХХ ғасырдың басында қазақ жеріне келген переселендер, қазақ халқын аяусыз қанаумен айналысты. Тіпті көршілес жатқан мұжықтар ішіп алып, қазақ ауылына шабуыл жасап, малын тонап, әйелін ұрып, еркегін атып кететін жағдайлар да жиі кездесетін. Мұжықтардың осындай басынуынан әбден запы болған қазақ азаматтары губернаторға шағымданумен болған-ды. Қазақ азаматтары шағымданғаны үшін губернатордың өзі оларды (қазақтарды) жер аудару, айыппұл төлеу жазаларына тартатын. Сондай оқиғалардың бірі 1913 жылы «Қазақ» газетінде былайша баяндалады:

«Ақтөбе уезінің, Тұзтөбе ұлысының 10-ауы­­лы­ның, 25 үй шамалы қыстауына жа­қын жердегі Бала-Хобдински деген по­сел­­ке­нің 60 шамалы мұжық (хахол) келіп, ауылын үптеп, адамдарын ұрып, екі кі­сі­сін поселкесіне алып кеткен. Апарып, олар­дың біреуінің көзін шығарып, қолая­ғын сындырып, өлтірген. Екінші Ишман молда дегеннің сақал-мұртын жұлып, қа­быр­­ға­­сын сындырған. Ол қазірінде Тұзтөбе қаласында ауру бағатын үйде жатыр дейді. Хахолдан қорғау үшін сол ауылдың қа­за­ғы губернатордан алты казак-орыс сұ­рап­ты, расходын өзіміз көтереміз деп. Губернатор дознание біткен соң жібереміз деді».

Бұндай ірі қақтығыстарды Губернатор жылып жауып қоятын. Осындай оқиғалар үшін көбіне қазақтардың өзі кінәлі боп қалып жататын.

https://t.me/sadaq_zh