فاشیسم در افغانستان
غکس؛ هاشم‌خان در کنار روزنبرگ، بعد از دیدار هیتلر!

من ضد پشتون نیستم، اصولاً به چیزی به نام قوم باور ندارم که طرفدار یا مخالف کدام قوم باشم. این دروغی است که در شروع قرن چهارده شمسی، رونق گرفت. آرشیو تمام روزنامه‌ها، کتاب‌ها، یادداشت ها و قراردادهای عوامل کمپنی هند شرقی، هم در سایت کتابخانه کانگرس امریکا، هم سایت موزیم جنگ بریتانیا هم کتابخانه بریتانیا موجودند. این‌که چطور، یک گروه طمع‌کار ظالم، تصمیم گرفتند روی مردمان منطقه ما نام بگذارند، آن‌ها را از هم تقسیم و با هم دشمن بسازند، همه را علاقه‌مندان می‌توانند بیابند. لوییس کناری، توضیح می‌دهد که چطور چندین قوم ساکن در هندوکش را زیر یک نام مشترک می‌خواست جمع کند، منغیت‌ها، پتان‌ها، یوسف‌زی یا سیبزی، کلدان، بلوچ‌، افغان، اورمور و غیره را با نام پشتون دسته‌بندی کرد و تاتارها، قرلق‌ها، قبچاق‌ها، اوزبیک‌ها، ایماق‌ها و غیره را با نام ازبک که یکی ازین اقوام بود و همین‌طور باقی گروه‌های قومی چون سندی و پنجابی و غیره را.
حزب نازی، دروغی به نام آریایی را ساخت و یک سرگردانی جدید اضافه کرد. در تصویر پایین، هاشم‌خان، برادر و همه کاره نادرخان را می‌بینیم که چهار ماه مهمان حزب نازی در برلین بوده و فرمایشی که ازین مهمانی می‌آموزد این است که می‌گوید؛ فارسی را باید دور ریخت...
استاد واصف باختری فقید باقی ماجرا را تعریف کرده یا شنیده‌اید یا می‌توانید جستجو کنید و بشنوید، غرض همه این‌ها قطع رابطه مردم ناحیه ما با اساطیر، فرهنگ و هویت تاریخی شان و بعد پارچه پارچه سازی آن‌ها به نام‌های مختلف. در هند، همین‌گونه بعد از پانصد سال درخشان، زبان فارسی را ریشه‌کن کردند در آسیای میانه و آسیای صغیر و قفقاز هم عین ماجرا، اتفاق افتاد. این‌ها به اردو و پشتو و آلبانیایی و ارمنی و آذری و سغدی وغیره دلسوزی نداشتند، این زبان‌های گرامی که قرن‌ها زنده مانده بودند، دشمن اساطیر خود شدند . مثلاً پیش از آن، زبان‌های پشتو و کردی و آذری و سغدی و اورمری و غیره اساطیری مشترک داشتند و برای گویندگان هم قابل فهم بودند همه به اوستا و زند و پازند وصل می‌شدند، رشته وصل آن‌ها را قطع کردند و حلقه‌های افراطیت مذهبی و نژادی را جایگزین کردند.
من ضد پشتو نیستم، عاشق این زبان و همه زبان‌های موروثی از گنجینه اساطیری‌ام. من، شعرهای اسحق ننگیال و لندی‌ها را مثل شعرهای شیرکو بیکس کردی و خمسه ترکی نوایی مثل جان دوست دارم اما من ضد نژادپرستی ام. این بیماری ساری وارداتی، ویروسی است که توسط کمپانی هند شرقی در منطقه ما رایج شده‌است و توسط عمال‌شان کسانی مثل هاشم‌خان.
جالب است بدانیم هاشم‌خان و نادر خان برادرش، در همان شهر هند بزرگ شده‌اند که در دو قرن گذشته، جاسوس خانه انکریز بوده، این‌ها بنای بدبختی چند نسل ما را فراهم کردند، پروژه جهاد از همین شهر، کلید خورد.
این‌که چهل سال شده ما رنج و فلاکت و آوارگی می‌کشیم به خاطر بلای نژاد پرستی وارداتی است اگر نه در شهرهای تمدنی ما، از بلخ و بامیان تا قندهار و هرات و جلال‌آباد و البته شهرهایی که در کشورهای هم فرهنگ همسایه ما واقع شده‌اند، مسلمان و هندو و یهود و ترک و فارس و پشتو زبان و بلوچ و هزاره و تاجیک، قرن‌ها با مدارا و رواداری در کنار هم زیسته‌اند.
این سلسله باطل جهالت با قوم‌پرستی، تمام نمی‌شود. نخبگان کتاب‌خوانده به‌خاطر لایک و پسند مردم و شهرت، سزاوار نیست تابع اولیگارشی مافیایی باشند که سر رشته شان به سفارت خانه‌های مزدور پرور ظالم می‌رسد و به خاطر آن‌ها زنجیر ستم و فلاکت را بر گردن خودشان و ما و همه مردم و حتی نسل‌های بعدی، سنگین‌تر کنند.
همه ما قربانی یک زمستانیم، از بدبختی و ناراحتی هم نباید خشنود شویم. فاشیسم، درخت فاسدی است که میوه‌هایش رنج است.

سیدرضا محمدی

@mohammadishari 🍀

ازره، اوزاله، هوساله
بطلمیوس (۹۰–۱۶۸ میلادی) از سرزمین هزاره، به‌شکل Ozal-a (اوزاله) نام برده و هیوان تسانگ، به‌گونۀ Ho- sa- la «هو.سا.له» یاد کرده.
عبدالحی حبیبی، باور دارد که «هیچ بُعدی ندارد، که هوسالۀ چین یا اوزالۀ یونانی، «هزاره» کنونی باشد، اما ایشان اوزاله و هوساله را تلفظ یونانی و چینی واژۀ «هوزره» اوستایی، به‌معنای خوش‌دل است که در زبان پشتو موجود است.
از توجیه سوگیرانه حبیبی که بگذریم، در زبان اوستایی، واژۀ «ازره» به‌معنای «کشت‌زار» آمده است (1/2 وند 18 و 65)؛ (بهرامی،1367). اَزرَ: کشتزار، چراگاه (بهرامی، 1369). همچنین اَذَرَ: پایین‌تر، زیرین‌تر آمده است (بهرامی، 1369). بنابراین، اوزاله یونانی و هوساله چینی، تلفظ یونانی و چینی واژۀ «ازره» اوستایی، به‌معای سرزمین کشت‌زار و سرسبز است.

#محمدی_شاری

@mohammadishari 🍀

جغرافیای عشق ترانه‌ای برای میهنم.... وطن جغرافیای عشق و مستی وطن روح بهاران، شور هستی وطن نامت طنین افتخار است ردیف نامت ای گل نوبهار است شکوه غنچه ى خاک، آریانا سِماع محفل تاک، آریانا وطن خاکت گل سرخ زمین است اقالیم اهورا، را نگین است وطن…

در تغافُل‌خانه‌ی ﺍﺑﺮﻭﯼ ﺍﻭﺳﺖ
بیدﻝ ﺁﻥ ﻃﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﻧﻘﺸﺶ ﻗﺎﺵ ﻧﻴﺴﺖ

#بیدل #قاش

هزاره‌ها به ابرو، قاش می‌گویند. همچنان در جایی در کوه که چشمه‌ای پدید آمده و در گرداگرد آن سبزه‌ها و چمنی رُسته باشد نیز قاش می‌گویند.

پورپامی

سیری در ادبیات سده سیزدهم

حسین نایل

چیستی نفرت‌پراکنی:
نفرت‌پراکنی ( Hate Speech) گفتاری است که شخص یا گروهی، براساس ویژگی‌هایی نظیر نژاد، جنسیت، دین، قومیت، ملیت، گرایش یا هویت جنسیتی مورد حمله قرار گیرد.
نفرت‌پراکنی، در بسیاری از کشورها جرم انگاری شده و پیگرد قانونی دارد. در ادیان نیز، نفرت‌پراکنی جرم انگاری شده و مجازات دارد مانند قذف.
انتظار اینکه فردی، لباس گروه قومی، یونیفورم گروه سازمانی و... خود را بپوشد، مصداق نفرت‌پراکنی نیست. واژه‌ها را درست و متناسب با بار معنایی آن به‌کار ببریم، به‌ویژه واژه‌هایی که بار حقوقی و اجتماعی دارد.

#محمدی_شاری

@mohammadishari ?

? وضعیت فرهنگی و اجتماعی مهاجرین افغانستانی  (۱۴۰۲)

گزارش حاضر سعی دارد تاریخچۀ حضور و وضعیت مهاجرین در ایران را بیان کند و براین‌اساس پیشنهاد‌هایی در حوزۀ قانونی و اداری و اجتماعی و فرهنگی برای بهبود وضع موجود افغانستانی‌ها در ایران ارائه دهد. برای تدوین سیاست‌ها و قوانین جدید نیاز به اطلاعات جامع و دقیق از وضعیت افغانستانی‌ها در ایران وجود دارد، که در این زمینه تحقیقات جدی انجام شده است و می‌توان از آن تحقیقات و پژوهشگران آنها در تدوین سیاست‌های جدید استفاده کرد.

©️ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

@mohammadishar

مولوی بلخی:
ولی ترجیع پنجم درنیایم جز به دستوری
که شمس‌الدین تبریزی بفرماید مرا «بوری»

مرا گوید: «بیا، بوری، که من باغم تو زنبوری
که تا خونت عسل گردد، که تا مومت شود نوری»
پ. ن:
بوری، در لهجه پارسی هزارگی، با «و» مجهول، به‌معنای «بروی» است.
در لغت‌نامه دهخدا، بوری، شیپور معنا شده که در بیت مولوی بلخی به‌کار نرفته. با توجه به بلخی بودن مولانا، تفسیر شعر مولانا با لهجه هزارگی امکان پذیر است.
#محمدی_شاری
@mohammadishar ?

?سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی یکشنبه 11 شهریور 1403
?دولت چهاردهم و خطر نفوذ طالبان

بسم‌الله الرحمن الرحيم
⬅️ براي کساني که خطر حضور ميليون‌ها نفر از اتباع غيرمجاز افغاني در کشورمان را احساس مي‌کنند، بسيار عجيب است که رئيس‌ جمهور پزشکيان تاکنون درباره اين موضوع چيزي نگفته و موضع خود را روشن نکرده است.
با قطع ‌نظر از عدم مشروعيت داخلي حکومت خودخوانده گروه تروريستي طالبان در داخل افغانستان و اينکه بعد از سه سال سلطه بر اين کشور هنوز حتي يک نفر از مردم به آن رأي نداده است، مسائل مهمي در سطح بين‌المللي، منطقه‌اي و اختصاصي ايران وجود دارند که دولت چهاردهم بايد به آنها با اولويت و فوريت بپردازد.
در سطح بين‌المللي، هيچ کشوري حاضر نشده حکومت خودخوانده طالبان را به رسميت بشناسد. سازمان ملل همچنان گروه طالبان را تروريستي و حکومتش را غيرقانوني مي‌داند و شوراي امنيت اين سازمان در چند گزارش اعلام کرده افغانستانِ تحت سلطه طالبان به کانون تروريسم تبديل شده است.
در سطح منطقه‌اي، تمام کشورهاي همجوار افغانستان از زمان سلطه طالبان بر اين کشور دچار ناامني شده‌اند. گروه تروريستي طالبان از اين کشورها سربازگيري مي‌کند و با ايجاد ناامني، منطقه را گرفتار مشکلات زيادي کرده است. پاکستان، که در معرض تهديد جدي طالبان داخلي مورد حمايت حکومت خودخوانده طالبان افغانستان است، هر روز درگير جنگ با اين گروه است و براي مهار کردن اين شورش مقررات بسيار سنگيني وضع کرده و به صورت منظم طالبان را اخراج مي‌کند. طالبان پاکستان آشکارا اعلام کرده‌اند خواهان سرنگوني دولت جمهوري اسلامي پاکستان و تأسيس «امارت اسلامي پاکستان» به جاي آن هستند. دولتمردان پاکستاني چون مي‌دانند اين يک تهديد جدي است، در برخورد با گروه طالبان بسيار قاطع هستند و پاکسازي کشورشان از اتباع افغاني را با جديت و سرعت قابل توجهي دنبال مي‌کنند. آلمان نيز اخراج اتباع افغاني را از دو روز قبل شروع کرده است.
درخصوص خطري که ايران را تهديد مي‌کند، صاحبنظران و رسانه‌ها هشدارهاي زيادي داده‌اند ولي متأسفانه دولت‌هاي دوازدهم و سيزدهم به اين هشدارها توجهي نکردند. دولت دوازدهم راه را براي طالبان باز کرد و دولت سيزدهم تسهيلات زيادي در اختيار حکومت خودخوانده اين گروه قرار داد. با اينکه گروه طالبان هيچيک از حقوق قانوني ايران از حقابه هيرمند گرفته تا مقررات مرزي و فعاليت‌هاي قانوني نهادهاي فرهنگي و امدادي در افغانستان را رعايت نکرد و نسبت به زبان فارسي و فارسي‌زبانان داخل افغانستان و حقوق قانوني شيعيان ظلم زيادي روا داشت، دولت سيزدهم سفارت افغانستان و کنسولگري مشهد را به طالبان تحويل داد، نماينده طالبان را به جلسات رسمي دعوت کرد، تمام امکانات و تسهيلات را در اختيار اين گروه قرار داد و مهم‌تر اينکه مرزها را براي ورود بي‌ضابطه اتباع افغاني باز گذاشت. طالبان با استفاده از اين امکانات و تسهيلات توانست ده‌ها هزار نفر از عناصر آموزش‌ديده خود را وارد ايران کند و در مناطق مختلف مستقر نمايد. اين افراد حتي سلاح نيز در اختيار دارند و تاکنون مرتکب جنايات زيادي نيز در داخل شهرها و حتي روستاهاي کشورمان شده‌اند. بسياري از عوامل انفجارها و ترور از قبيل آنچه در کرمان، مشهد و شاهچراغ شيراز رخ داد از عناصر همين گروه بودند هرچند دستگاه‌هاي رسمي بنابر مصالح نادرستي که از نظر آنها درست است اين واقعيت‌ها را اعلام نمي‌کنند. خطرناک‌تر اينکه طالبان مردم ايران را کافر و کشتن آنها را واجب مي‌دانند. از نظر تغيير بافت جمعيتي کشور نيز خطر بزرگي در کمين است.
اکنون دولت چهاردهم وارث اين معضل بزرگ است و بايد هرچه زودتر درصدد مقابله با خطر ناشي از آن برآيد. برخورد با اين خطر، مطالبه جدي افکار عمومي است. مردم نگران تکرار ماجراي محمود افغان توسط گروه تروريستي طالبان هستند. دولت چهاردهم اگر سريعاً وارد عمل شود مي‌تواند با استفاده از اهرم‌هاي سياسي با اين خطر مقابله کند. اخراج اتباع غيرمجاز، نظارت دقيق بر اتباع مجاز، پس گرفتن امتيازات سياسي و تجاري داده شده به طالبان و رفتار با اين گروه در چارچوب يک حکومت غيرقانوني که به رسميت شناخته نشده است، راهکار مناسبي است که دولت چهاردهم مي‌تواند با استفاده از آن، با اين خطر مقابله کند. ضمناً تجدید نظر جدی و فوری در مورد مسئول و تعدادی از کارکنان سفارت ایران در کابل، ضرورت دارد.