🌷

گویش خارگی

برای آن‌که بیش‌تر با گونهٔ زبانی خارگی آشنا شویم، چند دقیقه‌ای از این گویش را از زبان جناب یوسف گُماشی، از گویشوران گونهٔ زبانی خارگ می‌شنویم.

در سخنان جناب گماشی به «زبان خارگی» با عنوان «هَدی خارگی» اشاره می‌شود. «هَدی» در زبان خارگی به معنای «سخن گفتن/ حرف زدن» است؛ و «هَدی خارگی» به معنای «خارگی سخن گفتن» است. واژهٔ «پُس»، در سخن ایشان، به معنای «پسر/ فرزند»، «جُهون» به معنای «زیبا»، «جاهل» به معنای «جوان»،«تیغار» به معنای «کهن/ قدیمی/ گذشته»،«یِمَ» به معنای «ما» و... است.

این ویدئو بخش کوتاهی از مصاحبه‌ای یک و نیم ساعته با جناب یوسف گماشی است. بدین وسیله، از مهر و همکاری ایشان در مستندسازی گونهٔ زبانی خارگی سپاس‌گزاری می‌شود.

🌱🌷

#گونه_زبانی_خارگی #هدی_خارگی #جزیره_خارک #خلیج_فارس
🌱🌱🌱

@zabanhaye_darkhatare_IRAN

البته کافی بود که یک اشاره کنم تا بدون کوچکترین زحمتی در عرض چندساعت میلیونها تومان پول برای من جمع شود و یا همانجا بمانم و فیلم بازی کنم چون همه هنرمندان ترک و مردم ترکیه منرا میشناختند و فیلمهای موفق زیادی برایشان بازی کرده بودم ولی اینرا دوست نداشتم... شخصیت و عرق ملی من بمن این اجازه را نمیداد.... نمیخواستم شخصیت قهرمانی خودم را در ذهن مردم کشورم خراب کنم، همچنین میخواستم همان چهره ای که همیشه در خارج از کشورداشتم بهمان شکل حفظ شود... بدون تماس با هنرمندان ترک سریعاً به آلمان و از آنجا به امریکا مهاجرت کردم... دراینجا هم پیشنهادات زیادی از هالیوود داشتم ولی چطور میتوانستم بعد از سالها نقش اول بودن حالا بروم درفیلمهای آمریکایی نقشهای کوچک و حقیر و یا در تضاد با منافع ملی کشور و مردمم بازی کنم!!!! اینکار را درست نمیدانستم....بخاطر همین رفتم سراغ رانندگی کامیون و به اینکارهم افتخار میکنم، رنجهای زیادی کشیدم، تصادف کردم، در زمستان روی یخ سُر خوردم، راهم را گم کردم وهزارو یک مشکل دیگر که برایم پیش آمد ولی خوشحالم که از جسمم مایه گذاشتم نه از هنرم... احساس میکنم پیش مردمی که هنوز منرا بعنوان قهرمان خودشان میشناسند روسفیدم...(مردهزارچهره زنده یاد #رضابیک_ایمانوردی)

بی‌بی مریم بختیاری (زادهٔ ۱۲۵۳ منطقه بختیاری – درگذشته ۱۳۱۶ اصفهان) مشهور به سردار مریم بختیاری، نویسنده ایرانی و از زنان فعال در انقلاب مشروطه بود. خانوادۀ بی‌بی‌مریم از بانفوذترین خاندان‌های ایرانی در دوره قاجار به‌شمار می‌آمد. پدرش؛ حسین‌قلی‌خان ایلخانی (از خوانین ایل بختیاری) و برادران او؛ علیقلی خان سردار اسعد (از رهبران انقلاب مشروطه) و نجفقلی صمصام‌السلطنه (دو دوره رئیس‌الوزرای ایران) و نیز عموزادگان وی، از رجال شناخته‌شده دوران قاجار و پهلوی محسوب می‌شدند. او مادر علیمردان خان بختیاری بود. بی‌بی‌مریم از پیشگامان مطالبات حقوق زنان و از مدافعان ملّی سرزمین ایران در خلال جنگ جهانی اول به‌شمار می‌آمد.

بی‌بی مریم بختیاری، دختر حسینقلی خان ایلخانی در سال ۱۲۵۳ در منطقه بختیاری زاده شد. او از زنان باسواد و روشنفکر عصر خود بود، که همزمان با وقوع انقلاب مشروطه، به طرفداری از حقوق زنان برخاست. وی فنون اردوکشی نظامی و لشکر داری را از پدر و برادرانش آموخت و آموزه‌ها را در زمان نبردهای انقلاب مشروطه؛ در فتح تهران و نیز فتح اصفهان، همچنین در جنگ جهانی اول به کار بست. وی از سرمایه مادی و معنوی خانواده خود برای تشکیل یک هنگ از سواران بختیاری، برای مبارزه با اشغال‌گران روس و انگلیس، در جنگ جهانی اول استفاده کرد

بی‌بی مریم، یکی از مشوقان اصلی سردار اسعد بختیاری برای فتح تهران محسوب می‌شد. وی طی نامه‌ها و تلگراف‌های مختلف بین سران ایل بختیاری و سخنرانی‌های مهیج، افراد ایل را جهت مبارزه با استبداد صغیر در زمان محمدعلی‌شاه قاجار، آماده می‌کرد و همواره به عنوان یکی از شخصیت‌های ضداستعماری و استبدادی عصر قاجار مطرح بود.

بی‌بی مریم بختیاری، پیش از فتح تهران، مخفیانه با عده‌ای سوار وارد تهران شد و در خانه پدری حسین ثقفی، منزل کرد. به مجرد حمله سواران بختیاری به فرماندهی علی‌قلی‌خان سردار اسعد، به تهران، پشت بام خانه را که مشرف به میدان بهارستان بود، سنگربندی کرد و با عده‌ای سوار بختیاری، از پشت سر با قزاق‌های طرفدار محمدعلی‌شاه، مشغول نبرد شد. در این رویداد، او شخصاً تفنگ به دست گرفت و با قزاقان جنگید. نقش او در فتح تهران، میزان محبوبیتش را در ایل بختیاری و مجاهدین مشروطه‌خواه، افزایش داد و طرفداران بسیاری یافت، به طوری که به لقب سرداری مفتخر شد

منزل بی‌بی مریم، پناهگاه بسیاری از آزادی‌خواهان عصر مشروطه بود. به طوری که هنگام فتح اصفهان، توسط روس‌ها در جنگ جهانی اول، فن کاردف؛ کاردار سفارت آلمان، به خانه بی‌بی مریم بختیاری پناه برد و مدت ۳ ماه و نیم در پناه او بود. کاردف پس از شکست بختیاری‌ها از روس‌ها و کشته شدن ۵۸ نفر از سواران بختیاری، راهی کرمانشاه شد و از آنجا به برلن رفت.

به پاس حمایت‌های بی‌بی مریم از کاردار سفارت آلمان در خلال جنگ جهانی اول، ویلهلم دوم (امپراتور آلمان) کمان تمثال میناکاری و الماس‌نشان و نیز صلیب آهنین، که در آن هنگام، مهم‌ترین نشان امپراتوری آلمان بود، را برای او ارسال کرد. جریان مبارزات سردار مریم بختیاری با بریتانیایی‌ها در طی قرارداد ۱۹۱۹ و نیز کودتای ۱۲۹۹ همچنان ادامه یافت، به طوری که محمد مصدق، حاکم وقت فارس، در زمان کودتای ۱۲۹۹، پس از مخالفت و عزل از اصفهان، راهی منطقه بختیاری شد و مدت‌ها مهمان بی‌بی مریم بود.

پدر بی‌بی‌مریم، حسینقلی خان ایلخانی بود، که در زمان حیات، به مدت ۳۰ سال حاکم بلامنازع ایل بختیاری بشمار می‌آمد. بی‌بی‌مریم دارای ۶ برادر و ۱۱ خواهر، از همسران متعدد پدرش بود. برادران وی که هر کدام به نحوی در تاریخ معاصر ایران نقش آفرین بودند عبارتند از: اسفندیار خان، نجفقلی صمصام‌السلطنه، امیرقلی‌خان، علیقلی خان سردار اسعد، خسروخان سردار ظفر و یوسف خان امیر مجاهد.

خانواده بی‌بی‌مریم که به خاندان ایلخانی شهرت داشتند، در اواخر دوره قاجار سمت‌های گوناگونی را در مقاطع مختلف برعهده داشتند. پس از انقلاب مشروطه، برادران و عموزادگان او در مناصبی چون وزارت، نمایندگی مجلس شورای ملی و رئیس‌الوزرایی (نجفقلی صمصام‌السلطنه برادر بزرگتر او) حضوری فعال داشتند. بسیاری از رجال سیاسی و نویسندگان آزادی‌خواه ایرانی همچون علی‌اکبر دهخدا، ملک الشعرای بهار و وحید دستگردی با خانواده بی‌بی مریم و نیز با خود او، ارتباط و معاشرت داشتند. در دوره پهلوی اول و دوم نیز نسل‌های بعدی خاندان ایلخانی در محیط سیاسی و اجتماعی حضوری فعال داشتند، که می‌توان به افرادی چون: جعفرقلی خان بختیاری، ثریا اسفندیاری، تیمور بختیار و شاپور بختیار، اشاره کرد.
سردار مریم بختیاری، در سال ۱۳۱۶ خورشیدی، ۳ سال پس از اعدام فرزند ارشدش؛ علی‌مردان خان در شهر اصفهان در گذشت. او در تکیه میرفندرسکی تخت فولاد، در اصفهان به خاک سپرده شد

آرته دانشنامه فرهنگ و هنر معاصر ایران

قشقایی یا ایل قشقایی یکی از اتحادیه های ایلی ایران به شمار می رود که بیشتر مردمش ریشه‌ای ترک دارند.
استان فارس مرکز اصلی این ایل است؛ اما در دیگر استان ها همچون کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، اصفهان، قم، مرکزی، و بوشهر نیز نشانه های شان را می بینید.
قشقایی ها مردمانی شاد و پر انرژی هستند و سعی می کنند بیشتر روزهای شان را به جشن و خوشی بگذرانند.
یکی از تماشایی ترین جلوه های عروسی قشقایی ها، #رقص دستمال «هلئی» آنهاست.
این رقص قشقایی ها که به رقص دستمال بازی یا یاقلق آتما نیز نام دارد، زن و مرد، پیر و جوان با آهنگ کرنا و دهل، اطراف آتشی بزرگ به صورت هاله ای رنگین حلقه زده و با دستمالهای زیبا و رنگارنگ، به همراه ریتم آهنگهای نواخته شده حركات دست و پا را تنظیم می كنند.
رقص هلئی با آهنگهای مختلف تغییر می كند و به نامهای گوناگون و روشهای مختلف اجرا می شود.

خلق تصویر شخصیت های ایرانی توسط هوش مصنوعی