?#مقاله_امروز

?عنوان: اجتهاد و مرجعیت زنان از منظر دین
?نویسندگان: #فاطمه_علایی_رحمانی

✂️چکیده :

?به سبب اهمیتی که تصدی جواز مرجعیت تقلید، در دین اسلام دارد، برای اهلیت افراد در تصدّی آن، شرایطی در نظر گرفته است، که یکی از آنها شرط ذکورت در مرجعیت است. در این زمینه، دو نظر متضاد وجود دارد: عده ای معتقدند اسلام، نه تنها با اجتهاد زن موافق است بلکه در مبانی فقه اجتهادی زنان را فراخوانده است و عده ای دیگر مخالفت خود را با تصدی مرجعیت تقلید برای زنان اظهار می کنند. در این مقاله ادلّه موافقین و مخالفین اهلیت زنان برای تصدی مرجعیت دینی ذکر شده و ادلّه مخالفین مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.

?منبع: مطالعات زنان _ شماره 1

?https://t.me/majmaqomh

?تاملاتی در آیات الهی
?#استاد_عبدالرحیم_سلیمانی

?جلسه پانزدهم؛ آیات ۳۰ و ۳۱ از سوره بقره

?جلسات قبل :

اول    دوم     سوم    چهارم     پنجم     ششم    هفتم    هشتم    نهم  دهم    یازدهم     دوازدهم     سیزدهم    چهاردهم

?مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، یکشنبه‌، ۲ دی ۱۴۰۳ ساعت ۱۸

@soleimanisaa
?https://t.me/majmaqomh

*?بررسی ديدگاه پولطلا
?***#محمدرضا_يوسفی

?چند سالی است كه ايده پولطلا در ايران مطرح شده است. مرحوم آيه الله حائری شيرازی بر اين نظر اصرار داشت. افراد ديگری نيز به اين نظر تعلق خاطر دارند و كتابهایی نيز در اين زمينه نوشته شده است.

?به نظر می رسد كه اين ديدگاه، فاقد برداشت درستی از ماهيت و سير تحولات پول بوده، همچنين نگاهی ايدئولوژيك و غیرعلمی به پديده های عينی داشته و قدرت توضيح دهندگی لازم برای پديده كاهش ارزش پول و تورم ندارد.
اين ديدگاه واقعيت های تاريخی دوران پول فلزی را نيز توجه ندارد و در نهايت تفسير و رويكردی ويژه به مواجهه معصومان با پديده ها دارد.

?اين فايل صوتی كه در مجتمع امين ارائه شد، به نقد اين ديدگاه می پردازد.

@yousefimohamadreza
?https://t.me/majmaqomh

#گزیده *?نکاتی در توسعه فقه
✍***#آیت_الله_ایازی

◻️یکی از پرسشها در باب نظریه سوم، التزام این فقه به پاسخ¬گوئی به مسائل و در نتیجه توسعه آن در گذر زمان است، این در حالی است که گویا تعیین قلمرو فقه منجر به تقلیل فقه می‌گردد. در پاسخ به این پرسش این است که چند نکته در این باره قابل توجه است:

?یکم: احکام اسلامی دارای سه بخش است.

✔️1)بخشی از احکام عبادی و تعبدی است و جزئیات و خصوصیات آن سِر و پنهان است و نمی‌توان از آن علتی و ملاکی کشف کرد، مثل احکام نماز و روزه و حج، حداکثر دخالت فقیه در فهم و اجتهاد مجدد ادله است.

✔️ 2)بخشی احکام توقیفی غیر عبادی است، مثل احکام ازدواج، طلاق، ارث، خوردنی و آشامیدنی، حرمت شراب، خوک، حیوان حرام‌گوشت، احکام صید، یا حرمت ربا، قصاص، دیات، در این موارد هرچند حکم آن متوقف به بیان شارع است، اما در جزئیات و خصوصیات آن تعبدیتی نیست و کشف مناط و ملاک در چند و چون آن ممکن است و لذا اگر در روایات مثلا آمده ذبح باید با حدید و آهن باشد، می‌توان مناط قید آهن را هرچند از باب استنباط العلة کشف کرد و به قرینه مقابله فهمید، آهن خصوصیتی ندارد، منظور ممنوعیت بریدن سر با آلاتی بوده که موجب اذیت حیوان می‌شده است مثل با سنگ کوبیدن  ، اگر چاقوئی برنده از پلاستیک، شیشه، و یا فشار آب و مانند آن باشد، باز ذبح جایز است. این مسئله در ذکر الله در هنگام ذبح و روبرو شدن قبله و مسائل دیگر و کم و کیفیت صید حیوانات دریائی، بر اساس قواعد اجتهادی قابل نقد و  بررسی و تحول است.

✔️ 3)بخش سوم، آن دسته از احکام امضائی است که نه تعبدی هست و نه توقیفی و شارع آن‌ها را امضا و تقریر کرده است و اصل حکم و کیفیت آن با حفظ اساس در جزئیات آن قابل بررسی و تغییر است، مثل دیه عاقله و یا مقدار دیه، یا تفاوت دیه زن و مرد و مسائل فراوانی که قبل از اسلام وجود داشته و امروز با تغییر شرایط و مناسبات، دگرگون‌پذیر است. لازمه چنین نگاه و تقسیمی به احکام فقهی متحول و مناسب با زمان و مکان فراهم می‌سازد و مسئولیت فقیه معاصر را سنگین و همواره ضرورت بازبینی و حیات را یادآوری می‌کند.    

?دوم: توسعه فقه ناظر به توسعه مسائل و موضوعات است.

فقیه که روز به روز شاهد تحولات جامعه و مواجهه با دگرگونی در موضوعات می‌شود. طبیعی است که مجتهد همواره در پاسخ به پرسش‌های مخاطبان خود بوده است و هرچه مسائل و موضوعات جدید یا متفاوت از گذشته مطرح شود، استنباط او هم بیشتر می‌شود، و توسعه پیدا خواهد کرد. در گذشته شبیه‌سازی نبوده، تلقیح مصنوعی نبوده، هوش مصنوعی نبوده است، استنباط آن هم مطرح نمی¬شده است. در گذشته این همه ابزار برای جابجائی پول، بانک، بورس، رمز ارز نبود، امروز بوجود آمده است و فقیه با مراجعه به متخصصان مربوط در پی بیان حکم شرعی آن در انجام دادن و ندادن و الزامات آن است.

?سوم: فقه و استنباط فقها متکفل موضوعات نیستند.

? یعنی وظیفه فقیه استنباط حکم است و اگر موضوعات عوض شدند، احکام آن هم عوض می‌شوند. از این¬رو، اگر عقلا نگاه متفاوتی در باره موضوعات داشته باشند، به معنای تغییر حکم نیست. زیرا آن موضوع در آن بافت و مناسبات شکل گرفته و توسط فقهای زمان خود عرضه شده است. امروز چون آن موضوع، این موضوع نیست، حکم آن هم نیست. مثلاً برده¬داری در میان عقلای آن زمان امری پذیرفته شده و مقبول بوده و بد و قبیح و ظلم نبوده است، اما در تحول انسان‌شناسی جدید، برده¬داری امری ظالمانه و میان عقلا ناپذیرفته شده است، به همین جهت به فقه جدید با این تغییر عرضه می‌شود، فقه دخالت در موضوع ندارد، بلکه با عقل فهمنده و نقاد خود به نصوص نگاه می‌کند.

? نمونه دیگر از این نگاه توسعه‌یافته در مسئله ازدواج و طلاق است. ازدواج در فقه که بیانگر مناسبات قدیم بوده، زن با ازدواج متعلقه مرد و جنس دوم، و با عقد تابع و شوهر اختیاردار زن بوده است، اما در انسان¬شناسی جدید جنسیت به هویت برابر ارتقا یافته است، لذا حق اراده مستقل برای هریک وجود دارد. در نتیجه از آغاز ازدواج که موضوع حکم است بر مناسبات جدید ارتکازی جامعه عقد شکل می¬گیرد. طلاق آن همچنین بر اساس هویت مستقل دو انسان معنا و مفهوم پیدا میکند و از مقوله ایقاع نیست. در حقیقت فقه در برابر موضوع جدید توسط نظرات کارشناسان در ابعاد مختلف موضوعات مواجه است، نه تمکین به عقلانیت جدید.

?https://t.me/majmaqomh

پيامبر اکرم(ص):

إنّ النّاس إذا رأوا الظّالم فلم يأخذوا على يديه أوشك أن يعمّهم اللَّه بعقاب منه‏

مردم آنگاه كه ظالم را ببينند و او را باز ندارند، انتظار مى‏رود كه خداوند همه را به عذاب خود گرفتار سازد.

_نهج الفصاحه ص 323 ، ح 833

? کانال رسمی "مجمع مدرسین و محققین " حاوی تولیدات فکری در حوزه نواندیشی دینی   ?آدرس اینستاگرام ?آدرس ایتا

?آدرس تلگرام :

https://t.me/majmaqomh

#پرونده_علمی 

? فقه تغییر جنسیت✍#آیت_الله_ایازی
جنس سوم؛ آری یا نه؟

?شاید بتوان گفت در میان فقهای گذشته و امروز، کمتر فقیهی است که وجود جنس سوم در طبیعت انسان را به رسمیت شناخته است؛ لذا همواره سخن از راه‌های الحاق خنثی به دو طبیعتِ زن و مرد رفته است. پذیرش جنس سوم اما مسیر دیگری را فراروی فقه باز می‌کند که احکام متفاوتی را نیز به دنبال دارد. استاد سید محمدعلی ایازی، زاده ۱۳۳۳ مشهد، اگرچه بیشتر در حوزه تفسیر و علوم قرآنی شهره است؛ اما پژوهش‌های فراوانی نیز در حوزه فقه به خصوص مسائل نوپدید آن انجام داده است.

? یکی از دغدغه‌های سال‌های اخیر این استاد حوزه و دانشگاه، مسئله دوجنسیتی هاست که در پژوهش‌ها و گفتگوهایش بارها مورد توجه قرار داده است. عضو بازنشسته هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، در این یادداشت اختصاصی، وجود یا عدم وجود طبیعت سوم انسانی که در میانۀ زن و مرد قرار گرفته است را به بحث می‌گذارد؛ موضوع کمتر پرداخته شده است که ابعاد نوپدید مطرح شده در این نگاشته، به جذابیت آن افزوده است.

?https://t.me/majmaqomh

*⚡️وظیفه نهادهای دینی باید توانمندسازی و رفع موانع باشد*✔️#احمد_واعظی
?هدایت بشر اصل و اساس دین و امری اختیاری است.. این خود بشر است که در نهایت، با تمام مقدمه‌چینی‌ها و تلاش‌هایی که برای هدایت او انجام می‌گیرد، انتخاب می‌کند؛ زیرا کار پیامبر و دین تسهیل‌گری فرآیند هدایت است تا انتخاب هدایت به دست خود انسان صورت پذیرد.

?تسهیل‌گری وابسته به دو عامل اساسی است: تسهیلگری در واقع به معنای توانمندسازی و رفع موانع است تا انسان بتواند آزادانه انتخاب کند. در این راستا، مبارزه با مشرکین و رفع موانع، و همچنین ارسال پیامبران، به نوعی فرآیند توانمندسازی است. وظیفه نهادهای دینی نیز باید توانمندسازی و رفع موانع باشد تا آحاد جامعه قادر باشند در مسیر هدایت، انتخاب‌های صحیح و آگاهانه‌ای داشته باشند.

?دوره کنونی از دو ویژگی مهم برخوردار است. ویژگی اول، رواج هویت‌یابی فردگرایانه است که در گذشته به صورت یکنواختی در جامعه دیده می‌شد، اما امروز زندگی انسان‌ها بر مبنای انتخابگری فردی و جستجوی هویت شخصی است. افراد تلاش می‌کنند خود را از دیگران متمایز سازند و شیوه زندگی خود را خودشان تعریف کنند؛ این پدیده به طور طبیعی منجر به افزایش تکثر در جامعه می‌شود.

?اگر در گذشته مرجعیت‌های خاصی برای تأثیرگذاری فرهنگی وجود داشت و در واقع شعرا، ادیبان، علما و فیلسوفان نقش مهمی ایفا می‌کردند، امروز فضای مجازی باعث شده است که مرجعیت‌ها در حوزه فرهنگ کمرنگ شوند و به جای آن، کانون‌های متکثری برای تأثیرگذاری فرهنگی شکل بگیرد.

? در چنین شرایطی، نهادهای فرهنگی باید تحولات را جدی گرفته و خود را بازتعریف کنند تا بتوانند در این دوران، هم نقش کنشگری و هم تسهیلگری خود را ایفا کنند.این تحول باید در دو زمینه صورت گیرد؛ نخست در حوزه مفهوم‌سازی و معناسازی که نیاز به کار محتوایی و نوآورانه دارد، و دوم، با توجه به تغییر ذائقه‌ها، باید در زمینه تکنولوژی و فناوری نیز تحولاتی صورت گیرد.

?https://t.me/majmaqomh

*⚡️ بیشترین آسیب به آزادی در فضای رادیکال زده می‌شود؛ ما باید جریان مهار خشونت را شروع کنیم*◽️#محسن_برهانی

? واقعا یک بحثی است که با چه نگاهی به فعالیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ورود کنیم. آیا به آنچه باید برسیم فکر می‌کنیم یا اینکه رنج مردم را کاهش بدهیم؟ مسأله برهانی این است که به پست برسد؟! اگر بخواهیم در عرصه اجتماعی تأثیرگذاری داشته باشیم، نقطه عزیمت ما منافع شخصی است یا دغدغه جامعه است؟

?مهاجرت نکنید! این کشور را شما باید بسازید. کاتوزیان ماند و نوشت و الآن کتاب‌های کاتوزیان را از حقوق ایران برداریم، چیزی نمی‌ماند. خواهش می‌کنم نروید؛ اگر قرار شد شما و دوستان شما به عنوان نخبگان اجتماعی بروید، چه می‌شود؟ خیلی از جاها آسمان همین رنگ است.
آزادی و محدود شدن حاکمیت در اقتدار، یک حرکت تدریجی است. کشورهایی که آزادی در آنجا نهادینه شده، یک حرکت تدریجی را طی کرده‌اند؛ واقعا یک حرکت تاریخی است و ما نباید عجله کنیم. سمّ این حرکت تاریخی، رادیکال و تند شدن است؛ یعنی بیشترین آسیب به آزادی در فضای رادیکال زده می‌شود.

? به نظرم با فرهنگ گفت‌وگو و عدم خشونت در فضایی که ایجاد شده گام‌هایی را برداریم. الآن در بخشی از حاکمیت گوش‌هایی دارید که صدای شما را می‌شنود. اما مخاطب شما فقط اصحاب قدرت نیستند؛ مخاطب شما جامعه است. مگر جامعه‌ای که شناخت و آگاهی پیدا کرده را می‌شود مهار کرد؟! فقط خط قرمز من خون است. اجازه ندهید در این دوره که یک امکانی وجود دارد، شما را تند و درگیر رادیکالیزم کنند. آگاهی نشر پیدا می‌کند؛ مثل نور است. آزادی‌های موجود را قانع باشیم و سعی کنیم یک اپسیلون این آزادی را بیشتر کنیم.

آزادی و محدود شدن حاکمیت در اقتدار، یک حرکت تدریجی است. کشورهایی که آزادی در آنجا نهادینه شده، یک حرکت تدریجی را طی کرده‌اند؛ واقعا یک حرکت تاریخی است و ما نباید عجله کنیم. سمّ این حرکت تاریخی، رادیکال و تند شدن است؛ یعنی بیشترین آسیب به آزادی در فضای رادیکال زده می‌شود.

? چه کسانی باید رفتارهای غیرخشونت‌گرایانه را در جامعه نهادینه کنند؟ به نظر من کسانی که قربانی خشونت هستند باید این کار را بکنند. حتی اگر خواستند شما را به فضای تندروی بیاندازند، حرکت تاریخی مردم ایران از کنترل خشم شروع می‌شود. تردیدی نیست که یک جریانی می‌خواهد تندروی را شروع کند اما در فضای تندروی حتما کسی پیروز می‌شود که تندتر و بی‌منطق‌تر است. برداشت من این است که ما باید جریان مهار خشونت را شروع کنیم ....

https://t.me/majmaqomh

?#پوشه_شنیداری

?فقه حقوق بشر

جلسه هفتم: چرا مرجع باید زنده، عادل، غیر حريص به دنیا و اعلم باشد؟!

جلسات قبل:    اول   دوم    سوم     چهارم     پنجم    ششم

حوزه علمیه قم، مجمع مدرسین و محققین
یکشنبه، ۱۸ آذر ۱۴۰۳، ساعت ۱۰

@soleimanisaa
?https://t.me/majmaqomh