✅ تهران به روایت تبریز

✍ احمد مسجدجامعی | پیام ما, رسانه توسعه پایدار ایران  | ۱۶ بهمن ۱۴۰۳

در جشنواره تئاتر فجر امسال، گروهی از هنرمندان تبریز کاری درباره تهران ارائه کردند. این اثر شناسنامه‌ای روشن دارد. آقای محمد رحمانیان در کتاب ترانه‌های قدیمی محتوای آن را جمع‌آوری کرده و نخستین‌بار در سال ۱۳۹۰ با نام «اینجا تهران» است و دیگر بار در سال ۱۳۹۲ با عنوان «ترانه‌های قدیمی» در تالار اکو به صحنه آورد.

طبعاً هر بازآفرینی با اجراهای پیشین تفاوت‌هایی دارد. این‌بار خانم رعنا زارع‌پور در تالار محراب در محله امیریه نمایش را کارگردانی کرد و بازیگرانی با چشم دل روایت تهران را عهده‌دار شدند؛ همچون مصیب (رامین‌ نیکپور) که نابیناست و در جایگاه نوازنده در صحنه حاضر می‌شود یا وارتان (مهدی محمدی) در نقش گارسون کافه‌نادری که یک دست دارد و با همان وضعیت میزها را مرتب و از میهمانان پذیرایی می‌کند. او لهجه ارمنی را به‌خوبی ادا می‌کند و بازی تحسین‌برانگیزی به نمایش می‌گذارد.

نمایشنامه از جغرافیای شمیران شروع می‌کند: دربند، امامزاده صالح، گلابدره و مانند آن و با بیان جزئیاتی همچون محل دفن تنکابنی (احتمالاً سپهدار تنکابنی) در امامزاده، از میدان تجریش به‌سوی میدان راه‌آهن سرازیر می‌شود. پیش‌ازاین، در دهه ۱۳۵۰، در فیلم کندو به کارگردانی فریدون گله قهرمان داستان، بهروز وثوقی، از قهوه‌خانه‌ای در میدان راه‌آهن به‌سمت تجریش می‌رود. گله در مستندی درباره آثار خود، نکاتی شنیدنی از طی این مسیر گفت.

متن کامل این یادداشت 👇👇👇

https://payamema.ir/payam/125753

🆔 @A_MASJEDJAMEI

🎥فیلم کامل سخنان دکتر #احمد_مسجدجامعی قائم مقام مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی و رئیس اسبق شورای شهر تهران و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت #سید_محمد_خاتمی در مراسم بزرگداشت #فریدون_شهبازیان دوم بهمن ماه ۱۴۰۲ دز فرهنگسرای نیاوران که با #تشویق و استقبال فراوان حضار قرار گرفت.

🆔 @A_MASJEDJAMEI

✅ آیت الله هاشمی رفسنجانی و فرهنگ، مظلومیتی متقابل!

✍احمد مسجدجامعی| روزنامه جمهوری اسلامی|۱۵دی۱۴۰۳

🔘 در یکی از ملاقات‌هایی که با آقای هاشمی داشتم، سخن از «دشمنی تندروها با اهل فرهنگ و هنر و رسانه» پیش آمد و من گفتم اگر زندگی و فعالیت هر طبقه‌ای از طبقات اجتماعی را زیر ذره‌بین قرار دهند، مشکلاتی دیده می‌شود که همین قدر قابل انتقاد خواهد بود، اما کسانی تمام این طبقات را رها کرده و تنها اهل فرهنگ و هنر و رسانه را نشانه گرفته‌اند.

*🔘 ایشان در پاسخ به این صحبت، به نکته‌ای اشاره کردند که برای فهم بهتر رفتارهای فرهنگی گره‌گشاست و گفتند که منظور این افراد که تعرض به اهل فرهنگ دارند، نه اهل فرهنگ و هنر، بلکه قدرت است و فرهنگ، پوششی است که برای حمله به دولت انتخاب کردند و ادامه دادند که اگر در همین حوزه‌ها افرادی از خودشان باشند، این اعتراض‌ها بسیار کاهش پیدا کرده یا حتی شما دیگر شاهد هیچ اعتراضی نخواهید بود؛ با اینکه همان رویه‌هایی که دیگران داشتند نیز دنبال می‌شود.
*🔘** آقای هاشمی در آنجا گفتند که ماهیت قضایا در این نگاه چندان مهم نیست ولی این مهم است که چه کسی در چه جایگاهی قرار گرفته است. ایشان توجه ما را به این نکته و سؤال جلب کردند که چرا بیشتر این تحرکات به ظاهر فرهنگی، در مناسبت‌های خاص نظیر هفته دولت انجام می‌شود؟ برای نمونه به دفتر نشریه‌ای حمله شده یا کتابفروشی به آتش کشیده می‌شود؟

🔘 باید ببینیم که هاشمی در دوره بعد از انقلاب، به عنوان رئیس‌مجلس، رئیس‌جمهور و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، چه نقشی را در حوزه فرهنگ ایفا می‌کند. از هاشمی رئیس مجلس در حوزه فرهنگ، می‌توان به مصوبات مهم فرهنگی در دوره ریاست او اشاره کرد که منجر به رسمیت یافتن بخش فرهنگ و هنر در قوانین و بودجه سالانه شد. در کنار این مصوبات نیز شاهد تصویب موافقت‌نامه‌هایی با کشورهای خارجی در حوزه همکاری‌های فرهنگی و هنری و ورزشی هستیم. هاشمی همیشه راه را برای گفت‌و‌گو و مذاکره با جهان باز نگه می‌داشت و از این دوره ما کشورهای بسیاری موافقت نامه‌های همکاری داریم که در مجلس به تصویب رسیده بود.

🔘 براساس آمارها تعداد عناوین کتاب‌های منتشره در این دوره بیش از دو برابر افزایش یافت و از 7700 به 15000 عنوان رسید. نشریات نیز بیش از 300 درصد رشد داشتند. آثار صوتی هم نزدیک به سه برابر شدند. اجرای تئاتر نیز از دوبرابر گذشت.

🔘 نخستین روزنامه رنگی و متفاوت از لحاظ محتوا و فرم و زمان انتشار «همشهری» در سال 71 منتشر شد و پس از آن روزنامه‌های ایران و جام جم به بازار مطبوعات روانه شدند و دوره جدیدی در روزنامه نگاری و رسانه آغاز شد. عناوین مطبوعات در سال 1370 سیصد عنوان و در سال 1376 به 1053 عنوان رسید.

*🔘 پایبندی آقای هاشمی به مردم‌سالاری باعث شد که ایشان در تمامی سال‌های پس از انقلاب در مناسبت‌های مختلف، نمایندگی مردم را بپذیرد. به عبارت دیگر، در جمهوری اسلامی کمتر شخصیتی داریم که تا این اندازه، خود را در معرض رای مردم قرار داده باشد و این واقعاً اعتقاد واقعی ایشان را به مردم سالاری نشان می‌دهد.
🔘 ایشان در 39 سال بعد از انقلاب، 14 بار خود را در معرض رای مردم قرار داد. یعنی تقریباً هر سه سال یکبار که در موارد بسیاری موفق به اخذ رای مردم شد و* در مواردی هم از نمایندگی بازماند و در انتخابات آخر نه تنها توانست حائز بالاترین میزان رای شود، بلکه توانست فهرست مورد نظر خود را به نتیجه‌ای مطلوب برساند.

*🔘 در دوره‌ای که یکسان شدن قیمت ارز مطرح شد و قیمت کالاها افزایش چشمگیری یافت دولت هاشمی، مابه التفاوت بهای قدیم و جدید کالاهای فرهنگی را محاسبه و آن را در اختیار دستگاه متولی فرهنگ و هنر قرار داد که گشایشی در کارها ایجاد کرد و خاطره‌ای ماندگار بر جای نهاد.*

*🔘*** آقای هاشمی بیشتر ازسوی کسانی به دنبال کردن سیاست‌های فرهنگی مغایر با اصول انقلاب، متهم شده و می‌شود که عمومِ این منتقدان، درگیر کار‌آفرینش فرهنگی هنری نبودند و عمده فعالیت شان در حوزه فرهنگ بر «عیب جویی و نگاه غیر منصفانه» متمرکز بود، همان کسانی که حتی مرگ آیت الله، نقطه پایانی بر عیب‌ جویی‌هایشان نشده است.

🆔 @A_MASJEDJAMEI

✅ کدام نماد ایران

✍ احمد مسجدجامعی | روزنامه شرق | ۶ دی ۱۴۰۳

در تصویری که این روزها بر دیوار بزرگ و بلند ساختمانی دولتی در یکی از میدان‌های اصلی پایتخت نقش بسته، موشک، محور آرم جمهوری اسلامی قرار گرفته و جای «الف قامت یار» ایستاده است. این آرم نشانه‌ای است که همواره دلالت‌های دینی و ملی داشت و به معانی زیبایی‌شناختی و تمدنی آن می‌پرداختیم‌ و در کل تلاش داشتیم ‌فهمی متناسب با باورها و نگرش‌های ایرانیان فراهم کنیم. در آغاز کتاب‌های درسی نیز یکی، دو صفحه به توضیح این معانی پرداخته بودند...

نشانه‌ ملی ایران نمی‌تواند موشک باشد.
انتقال پیام قدرت یک ضرورت سیاسی است که در جای خود درخور توجه است، اما از یاد نبریم که ایران نماد فرهنگ، هنر، اخلاق و انسانیت است و نشانه‌ ملی آن‌ نمی‌تواند موشک باشد.

متأسفانه در ابعاد وسیعی با ایران‌ برخورد می‌کنند. گسترش فضای مجازی به این وضع از یک سو دامن زده و از طرف دیگر، امکانی برای تنویر افکار به وجود آورده است.
حافظ یکی از رموز وحدت ملی ماست. حافظ است که «الف» آن نام قدسی را چنین وصف می‌کند:

نیست بر لوح دلم جز الف قامت یار/ چه کنم حرف دگر یاد نداد استادم

متن کامل این یادداشت ???

https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-954866

? @A_MASJEDJAMEI

✅ انار میوه ایران

✍ احمد مسجدجامعی| پیام ما | ۲۸ آذر ۱۴۰۳

انار میوه ایران و ایرانیان است، میوه‌ای به دیرینگی تمدن ایرانی، ایران رستنگاه و زادگاه انار است و ایرانیان از هزاران سال پیش با کاشت این میوه آشنایی داشته‌اند. چنان‌که شماری از شهرها و آبادی‌های انارخیز، در ایران به نام همین درخت موسوم شده‌اند. مثل اناران، انارک، انارو، انارستان، انارستانک، انارشیرین.

 انار از دیرباز در ایران نماد زندگی، زایش، بازدایی، باروری، ازدواج، برکت و ثروت بوده است. پردانگی میوه انار نماد باروری و فراوانی است؛ به همین سبب نام زیبای «گلنار» از دیرباز برای نامیدن دختران ایرانی فراگیر بوده است.

 انار جایگاهی ویژه در اساطیر ایرانی دارد. براساس شاهنامه فردوسی، اسفندیار با خوردن اناری که زرتشت به او داد، رویین‌تن شد. در آیین زرتشتی ۳ یا ۳۵ ترکیب تا ترکه هوم یا انار را در کنار هم قرار داده و با بستن آنها به‌هم دسته واحدی به‌نام «برسم» درست می‌کردند که با آب مقدس تطهیر می‌شد و در مراسم مذهبی، هنگام خواندن دعا در دست می‌گرفتند و برای سپاس از خداوند به‌سبب آفرینش چیزهای نیکو، همچون گیاهان سودمند، شکرگزاری می‌کردند. ازآنجاکه انار نماد برکت و فراوانی بود، در جشن‌ها و آیین‌های ایرانی، همچون مهرگان و شب چله (یلدا و نوروز)، میوه یا ترکه آن را بر خوان می‌گذاشتند. در شب چله یا به تعبیر رایج امروزی یلدا که شب زایش مهر و نور است، خوردن انار بخشی جدایی‌ناپذیر از جشن و بزم ایرانی است. دلیل این کار احتمالاً علاوه‌بر باورهای آیینی، سرخی میوه و پردانگی آن است. این میوه در هنر ایرانی نیز جایگاه درخوری داشته است؛ آن‌چنان‌که در حدود دو هزار سال پیش از میلاد مسیح، ساکنان غرب ایران صنایع مفرغی شگفت‌انگیزی (به موزه معروف به مفرغ لرستان) می‌ساختند که نقش انار در برخی از آنها جلوه‌گر شده است. در پاسارگاد تختگاه کوروش، زیورآلاتی کشف شده که مزین به نقش انار است. همچنین، در برخی سنگ‌نگاره‌های تخت‌جمشید (به‌خصوص در دست شاه و بلندپایگان) نقش گلی حک شده است که آن را گلنار دانستند. این شواهد به‌تنهایی گویای دیرینگی کاشت و اهمیت انار در ایران است. انار در پزشکی سنتی و طب گیاهی کاربردهای زیادی داشته، از جمله جلوگیری‌کننده از غلظت خون و ازبین‌برنده اثر زخم و زداینده عفونت‌های دهان دانسته‌اند. خوردن انار شیرین با پرده و پی سفید آن را در درمان کبد چرب نیز مؤثر شمرده‌اند. 

لینک یادداشت در:
https://payamema.ir/payam/121583

? @A_MASJEDJAMEI

✅ پس کجاست ایران و ایرانی؟
درباره سرودی که هشت دهه از سرایش و خوانشش می‌گذرد.

✍ احمد مسجدجامعی| ماهنامه تجربه| شماره ۳۴| مهر ۱۴۰۳

در یکی، دو سال گذشته، دو سرود بسیار شهرت یافت؛ یکی رسمی، که مکرر در مساجد و مدارس و خیابان‌ها و رسانه‌ها به‌صورت گروهی و همراه با ساز و خوانندگان گوناگون از خردسال تا بزرگسال، اجرا می‌شد و دیگری که سراینده و آهنگساز و خوانندۀ آن یکی بود؛ همان کسی که براساس حکم دادگاه محکوم به نوشتن چندباره از برخی آثار آقایان مطهری و جوادی آملی شد و البته، خانوادۀ آن بزرگواران به شیوۀ خود رأی صادره را زیرسؤال بردند.
نکتۀ درخور توجه آنکه در هیچ‌یک از این دو سرود، نامی از ایران در بین نیست؛ درحالی‌که امروزه، طنین این نام شور و شوقی میان ایرانیان و ایران‌دوستان برمی‌انگیزد و به ارزش اثر بسی می‌افزاید. هرچند در آنها، یاد ایران و ایرانیان به‌نحوی جاری است؛ اما حیف است که از نام ایران غفلت کنیم. شاید از این روست که هردو آنها در همین مدت کوتاه، از ذهن و زبان مردم دور شده‌اند.

در گذر حوادث تلخ و شیرین روزگار، فرصت‌های بسیاری نهفته است که می‌توان آنها را دید و آموخت و با آن کارهای بزرگی را آغاز کرد. نواب صفا، نامی آشنا بین اهالی موسیقی، در کتاب قصۀ شمع از قول دکتر حسین گل‌گلاب خاطره‌ای نقل می‌کند: بعدازظهر یکی از روزهای تابستان اوایل دهۀ 1320، وقتی ایران در اشغال متفقین بود، در خیابان، شاهد حرکات دور از نزاکت بعضی از سربازان انگلیسی با مردم بودم. با ناراحتی، راه انجمن تازه‌تأسیس موسیقی را پیش گرفتم و با همراهی و همکاری روح الله خالقی و با همدلی دیگر هنرمندان و البته هنرآموزان هنرستان موسیقی آن روز، در نقش گروه کر، سرود "ای ایران" اجرا شد. این خاطره هرچند می‌تواند با آنچه روی داده تفاوت‌هایی داشته باشد؛ اما در عین حال، جنبه‌ای از حقیقت را در دل خود دارد و آن بی‌تابی ایرانیان برای بیان دردهای اشغال و دفاع از آرمان ملی خودشان است که در قالب ترانه‌ای آراسته و با نام بلند ایران ماندگار شده است

ادامه یادداشت در:
https://telegra.ph/Iran-10-23

? @A_MASJEDJAMEI

?گفت‌وگو با احمد مسجدجامعی درباره 14 مهرماه، روز تهران
روزی برای «تهران»

?14 مهرماه روز تهران است. هشت سال پیش در دوره چهارم مدیریت شهری، طرحی به‌عنوان روز تهران به شورا پیشنهاد شد. هدف از تعیین این روز آن بود که تهران بیشتر معرفی شود و امکاناتش که غریب مانده بود، بیش‌ از قبل شناسایی شود. همان‌ زمان عده‌ای پیشنهاد می‌دهند‌ روزی که تهران به‌عنوان پایتخت قاجاریان انتخاب شد، به‌عنوان روز تهران در نظر گرفته شود: «آقامحمدخان ۱۱ جمادی‌الاول سال ۱۲۰۰ قمری مصادف با ۲۲ اسفند‌ سال ۱۱۶۴ تهران را به پایتختی برگزید، برخی منابع هم می‌گویند نوروز ۱۲۰۰ تهران پایتخت شد». آن‌زمان در شورای شهر تهران، ۲۲ اسفند‌ تصویب نشد. دلیل آن هم احتمالا قرابت و نزدیکی به نوروز بود. در نهایت بر اساس مصوبه شورای شهر تهران روز تهران ۱۴ مهرماه انتخاب شد.
با احمد مسجدجامعی عضو و رئیس پیشین شورای شهر تهران و وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد در دولت سیدمحمد خاتمی درخصوص اینکه چطور 14 مهر روز تهران شد، گفت‌وگو کرده‌ایم که در لینک زیر می خوانید:

https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-944904

? @A_MASJEDJAMEI

✍ احمد مسجدجامعی| روزنامه شرق | ۲۵ مرداد ۱۴۰۳

✅  زنده یاد ریاضی و مهم ترین کتابخانه باستان شناسی ایران

از مهم ترین کتابخانه های تخصصی کشور -که سابقه راه اندازی آن خاطره تاسیس کتابخانه ملی ایران را به یاد می آورد- از آن موزه ملی ایران در خیابان سی تیر است. موزه ملی دربردارنده آثار به دست آمده از قدیم ترین زمان ها تا پایان دوره قاجار است و شکل گیری آن به روزگار ناصری در عمارت موزه در کاخ گلستان بازمی گردد که برخی آثار محوطه های تاریخی و اشیای به دست آمده اتفاقی در آن نگهداری می شد. در کنار ساختمان مستقل موزه ملی، کتابخانه و مرکز اسنادی پایه گذاری شد تا مقالات پژوهشی و گزارش های حفاری و کتاب های باستان شناسی و هنر در ایران و منطقه را جمع آوری و به سامان کند. این کتابخانه، به ویژه در زمینه نشریات تخصصی به زبان های غیرفارسی مشهور است و دست کم، سوابق 30 نشریه معتبر را در خود جای داده است و پژوهشگران و علاقه مندان، که برخی از آنها نویسندگان مقالات تخصصی اند، آثار مورد نیاز خود را در آنجا می یابند. در اهمیت کتابخانه موزه همین بس که هنوز هم بسیاری از نشریات تخصصی برای آنجا ارسال می شود و فقط در آنجا در دسترس است. ریچارد فرای در سفری که به مناسبت نخستین نشست ایران پژوهان پس از انقلاب در زمان دولت آقای هاشمی با حضور بیش از 40 نفر از ایران شناسان برجسته به ایران آمده بود، از دانشنامه ای درباره تاریخ ایران باستان سخن گفت که در نسخه های محدودی منتشر شده است تا بعدها کامل شود و اینک اثری از آن در دست نیست. شاید بتوان چنین مجموعه هایی را میان اسناد و کتاب های انباشته شده در این کتابخانه یافت، زیرا در بخش فوقانی آنجا آثاری کمیاب نگهداری می شود؛ از جمله این اسناد کاتالوگ راه اندازی نخستین نمایشگاه قرآن های موزه ای هم زمان با آغاز به کار موزه ملی ایران است که نسخه ای از آن در مجموعه ارزشمند استاد سمسار موجود است.

ادامه یادداشت در:

https://www.magiran.com/article/4538342

? @A_MASJEDJAMEI

✅ به احترام ایران
✍ احمد مسجدجامعی | روزنامه شرق | ۱۸ مرداد

موضوعی نقل شده و کاری از جناب عبدالعلی‌زاده ثبت شده است. هرچند ممکن است از نگاه برخی مناسب شوخی به نظر آید، اما از نگاه من حرکتی عمیق، اصیل و درخور تدبیر فراوان است. آقای وزیر مسکن دولت خاتمی، در جلسه رسمی دولت با شنیدن صدای سرود ملی از خارج جلسه، به احترام از جای برخاسته تا پایان سرود ایستاده است. به نظر من این حرکت نشان از عمق میهن‌پرستی در وجود این بزرگوار است. همان‌طورکه خودش هم جایی گفته است، اجازه بی‌حرمتی به پرچم و سرود ملی را نمی‌دهیم. این روزها آقای عبدالعلی‌زادهِ ارموی بعد از ریاست ستاد انتخاباتی دکتر مسعود پزشکیان، طبق روش معمول خود، بی‌سروصدا از این‌گونه امور کناره گرفته است. آن‌موقع هم که چنین مسئولیت مهمی را عهده‌دار بود، کمتر در جمع خبرنگاران و رسانه‌ها حاضر می‌شد و در پی تفاخر نبود‌ و به جای این کارها، وقت خود را صرف ساماندهی و انجام دقیق و درست وظایف خودش می‌کرد. او را به خوبی می‌شناسیم. او حتما از هیچ‌کسی هم انتظار قدردانی ندارد، اما برای اهل فرهنگ، شخصیت و منش ایشان ستودنی و مثال‌زدنی است. و مطمئنیم که با توجه به تجربیات فراوان او در اجرا و قانون‌گذاری، همیشه در صحنه خواهد ماند. جز آن، تجربیات ایشان در شهرسازی می‌تواند در اداره درست و به‌قاعده امور شهری و شهرداری راهگشا باشد. ازاین‌رو در دوره‌هایی که در شورای شهر پایتخت، به‌عنوان نماینده مردم تهران خدمت می‌کردم، پیوسته نام او مطرح می‌شد‌ و مسئولیت‌هایی را درباره برخی از معضلات شهری می‌پذیرفت و به خوبی از عهده برمی‌آمد. هرچند به ‌پست شهرداری تهران که پیشنهاد من بود، تن نداد. البته دیگران هم ‌چنان که توقع بود، همراهی نکردند، وگرنه کارآمدی او بر آشفتگی‌های شهری غلبه داشت. هنوز هم پس از نزدیک به سه دهه از عمر مدیریت او در شهرداری تبریز، خاطرات شیرینی از وی نقل محافل است. به هر حال، به او که این بار به گفته خودش، برای احیای نهاد دولت ملت پا پیش گذاشت و تا آنجا که با وی همراهی کردند، با صبوری و خویشتن‌داری کارها را پیش برد، خداقوت می‌گوییم‌ و باور داریم‌ خدمات ایشان هیچ‌گاه از یاد و خاطره ایران‌دوستان نخواهد رفت. خداقوت آقای عبدالعلی‌زاده.

? @A_MASJEDJAMEI