آشنایی با مغالطه ها (۳)

🟠 مغالطه‌ی حمله به اطمینان فرد (Ad Fidentia)

این مغالطه زمانی رخ می‌دهد که به‌جای پاسخ دادن به استدلال یا شواهد فرد مقابل، اعتمادبه‌نفس او در ادعایش مورد حمله قرار می‌گیرد. 

💡صورت منطقی
۱. شخص A ادعا می‌کند که Y صادق است. 
۲. شخص A واقعاً از صدق Y مطمئن نیست.
۳. بنابراین، Y کاذب است. 

🔻مثال
سارا: شواهد علمی نشان می‌دهد که واکسن‌ها تأثیر زیادی در کاهش بیماری‌های واگیردار داشته‌اند.
علی: آیا ۱۰۰٪ مطمئنی که هیچ عارضه‌ی پنهانی ندارند؟
سارا: نه! ولی....
علی: پس معلوم شد که واکسن‌ها خطرناک‌اند!

علی به‌جای پاسخ به استدلال سارا، سعی می‌کند با ایجاد تردید در اطمینان سارا، اعتبار حرفش را تضعیف کند.

🔻 نکته
در بحث‌ها، باید به شواهد تکیه کنید، نه به اطمینان یا عدم اطمینان طرف مقابلتان. داشتن اعتمادبه‌نفس در باورهای مستدل مهم است، اما مراقب باشید که گرفتار جزم‌اندیشی هم نشويد.

مصطفی بسمل

#مغالطه #تفکر_نقادانه #استدلال
➖➖➖ 
🌐 @EpistemeHub

مفاهیم فلسفی (۲۱)

📌سازگاری (Consistency)

در منطق، یک مجموعه از گزاره‌ها سازگار است اگر هیچ تناقضی میان آن‌ها وجود نداشته باشد؛ یعنی ممکن است همه‌ی آن‌ها هم‌زمان صادق باشند. اما اگر در یک مجموعه، هم یک گزاره و هم نقیض همان گزاره وجود داشته باشد، آن مجموعه ناسازگار (inconsistent) است، زیرا یک گزاره نمی‌تواند هم‌زمان هم صادق باشد و هم کاذب.

🔻 مثال
فرض کنید این دو جمله را می‌شنوید:
۱. علی در خانه است.
۲. علی در خانه نیست.
اینجا تناقضی آشکار داریم. اگر جمله‌ی اول صادق باشد، دومی قطعاً کاذب است و برعکس. پس این دو گزاره ناسازگارند و پذیرش هم‌زمان آن‌ها ممکن نیست.

اما حالا این دو جمله را در نظر بگیرید:
۱. علی در خانه است.
۲. جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکاست.
در اینجا هیچ تناقضی وجود ندارد، زیرا ممکن است هر دو گزاره صادق باشند (علی در خانه باشد و هم‌زمان جو بایدن رئیس‌جمهور باشد) یا در واقعیت، یکی از آن‌ها صادق و دیگری کاذب باشد. مهم این است که در فرض منطقی، امکان دارد هر دو صادق باشند.

🔻 نکته
۱. اگر دو گزاره ناسازگار باشند، نمی‌توان هر دو را پذیرفت.
۲. اگر دو گزاره سازگار باشند، به این معنا نیست که هر دو در واقع صادق‌اند، بلکه فقط به این معناست که امکان صدق هم‌زمان آن‌ها در یک سیستم منطقی وجود دارد.

مصطفی بسمل

📚 The Blackwell Dictionary of Western Philosophy [2004]
#اصطلاح #فلسفه
➖➖➖
🌐 @EpistemeHub | کانال معرفت‌شناسی

❇️ عنوان دوره: آشنایی با معرفت‌شناسی ? جلسه اول: پیشینه و تحلیل معرفت. آیا معرفت باور صادق موجه است؟ ? جلسه دوم: مسئله گتیه: آیا باور صادق موجه کافی است تا به چیزی معرفت داشته باشیم؟ ? جلسه سوم: ساختار توجیه: آیا همه‌ی باورهای ما نیازمند توجیه هستند؟…

❇️ عنوان دوره: آشنایی با معرفت‌شناسی

? جلسه اول:
پیشینه و تحلیل معرفت. آیا معرفت باور صادق موجه است؟

? جلسه دوم:
مسئله گتیه: آیا باور صادق موجه کافی است تا به چیزی معرفت داشته باشیم؟

? جلسه سوم:
ساختار توجیه: آیا همه‌ی باورهای ما نیازمند توجیه هستند؟

? جلسه چهارم:
چالش شکاکیت: آیا کسب معرفت ممکن است؟

? جلسه پنجم:
منابع معرفت: از چه راهی معرفت کسب می‌کنیم؟

?جلسه ششم:
کاربست معرفت‌شناسی: معرفت‌شناسی چه تاثیری در حوزه‌های دیگر مانند دین یا اخلاق دارد؟

«توجیه، استدلالی است برای مخالفان‌مان و حتی برای خود ما، وقتی که دچار اختلاف عقیده هستیم، بیان می‌شود. توجیه، اختلاف‌نظر در بین اشخاص مختلف، و حتی در یک فرد را پیش فرض می‌گیرد، و می‌کوشد دیگران و یا حتی خود ما را در خصوص معقول بودن اصولی که ادعاها و قضاوت‌هایمان بر آنها بنا شده است، خرسند کند. در عین حال توجیه به نحوی طراحی شده که موافق با عقل باشد، و از چیزی آغاز می‌کند که طرف‌های بحث در آن توافق دارند.»

✍ جان راولز

? A Theory of Justice (1971), p. 580.

#گفتار_فیلسوفان #فلسفه
➖➖➖
?@EpistemeHub | کانال معرفت‌شناسی

مفاهیم فلسفی - شماره (۱۷)

? دور دکارتی [Cartesian circle]

دکارت تلاش داشت تا علم تجربی را بر پایه اصول فلسفی و متافیزیکی بنا کند. بدین منظور، او ابتدا می‌خواست ثابت کند که هر تصور واضح و متمایزی که ادراک می‌کنیم صادق است، سپس این تصورات اساس علم تجربی قرار می‌گیرد.

?‍? استدلال دکارت در صدق تصورات واضح و متمایز:
۱. ما تصوری واضح و متمایز از وجود خداوندِ قادر مطلق و خیر‌خواه داریم.
۲. اگر چنین خدایی وجود داشته باشد، اجازه نمی‌دهد ما در تصورات خود دچار خطا و اشتباه شویم.
۳. بنابراین، تصورات واضح و متمایزی که داریم قابل اعتماد و صادق است.

?‍? دور منطقی استدلال
مشکلی که در این استدلال وجود دارد این است که دچار یک دور منطقی است. به این صورت که:
- از یک سو، وجود خداوندِ کامل و غیرفریبکار، مستلزم صدق ادراکات واضح و متمایز ما از اوست.
- از سوی دیگر، دکارت ادعا می‌کند که صدق تصورات واضح و متمایز، مستلزم وجود خداوندِ کامل، قادر و خیرخواه است.
این یعنی، دکارت چیزی را که باید ثابت کند (صدق ادراکات واضح و متمایز)، از ابتدا به عنوان مفروض در نظر می‌گیرد. این مسئله به عنوان دور دکارتی شناخته می‌شود.

مصطفی بسمل

? The Blackwell Dictionary of Western Philosophy [2004]
#اصطلاح

➖➖➖
?@EpistemeHub | کانال معرفت‌شناسی

«می‌خواهی به تو بگویم که دانستن درست چیست؟ گوش کن: اگر چیزی را می‌دانی باید بدانی که آن را می‌دانی و اگر چیزی را نمی‌دانی باید بدانی که آن را نمی‌دانی. دانستن حقیقی همین است و بس.»

✍ کنفوسیوس || مکالمات

#گفتار_فیلسوفان
➖➖➖
?@EpistemeHub | کانال معرفت‌شناسی

تاریخچه فیلسوفان - پیشاسقراطیان (۳)

? آناکسیمنس [Anaximenes]

آناکسیمنس ( ۵۸۵ - ۵۲۵ ق.م) سومین فیلسوف یونانی، اهل میلتوس، دوست و شاگرد آناکسیمندر بود. او همانند سایر فیلسوفان عصر خویش، به دنبال کشف ماده المواد همه‌ اشیاء در جهان بود. تالس، این ماده را آب می‌دانست. شاگردش آناکسیماندر آن را آپیرون نامید. اما آناکسیمنس در این‌ ایده که یک عنصر متعین، اصل اولیه همه چیز است با تالس هم فکر بود، اما در ماهیت آن نظر دیگری داشت. او به جای آب، اصل اولیه را هوا می‌دانست و معتقد بود که در ابتدا هوا بود و همه اشیاء از آن پدید آمده‌اند. هوا ماده‌ای نامرئی است که در فرایند انقباض و انبساط مرئی می‌شود؛ با گرما و انبساط به آتش تبدیل می‌شود و با سرد شدن و انقباض به آب، خاک، ابر، سنگ و دیگر‌ اشیاء مرئی بدل می‌گردد.

به باور آناکسیمنس، زمین مسطح است و بر روی هوای اطراف شناور است. او از ایده‌هایش برای تبیین پدیده‌های طبیعی مختلف نیز استفاده می‌کرد: مثلاً می‌گفت رعد و برق نتیجه در گرفتن باد با ابر‌ها است. رنگین کمان از برخورد اشعه خورشید با ابر‌ها به وجود می‌آید. زلزله‌ به دلیل ترک خوردن زمین، وقتی که پس از خیس شدن با باران خشک می‌شود، رخ می‌دهد و تگرگ از یخ زدن آب باران به وجود می‌آید.

مصطفی بسمل

? تاریخ فلسفه، فردریک چارلز کاپلستون، جلد (۱)

#تاریخ_فلسفه
➖➖➖
?@EpistemeHub | کانال معرفت‌شناسی

آشنایی با شکاکیت - بخش (۶)

?استدلال مغز در خمره [The Brain in a Vat Argument]

?مقدمه
آزمایش فکری «مغز در خمره» که توسط هیلاری پاتنم مطرح شده، نسخه‌ای مدرن از استدلال شکاکانه «شیطان فریبکار» است. این استدلال نشان می‌دهد که اگر فرض کنیم ما مغزی در خمره هستیم، نمی‌توانیم به جهان خارج معرفت داشته باشیم.

?تقریر استدلال
تصور کنید گروهی از دانشمندان دیوانه شما را بیهوش می‌کنند. مغزتان را از جمجمه خارج کرده و درون یک خمره قرار می‌دهند. سپس مغزتان را به کامپیوتری پیشرفته متصل می‌کنند که تمام ادراکات و تجربیات روزمره‌تان را شبیه‌سازی می‌کند. شما از خواب بیدار می‌شوید، صبحانه می‌خورید، به ساعت نگاه می‌کنید و دلهره امتحان دارید، اما در واقع تمام این تجربیات توسط کامپیوتر ایجاد می‌شوند. اگر شما مغز در خمره باشید، هیچ چیز فیزیکی خارج از ذهن شما وجود نخواهد داشت.

حال فرض کنید زمانی که این متن را می‌خوانید، مغز در خمره هستید. اگر مطمئن هستید که جهان خارجی وجود دارد و از آن آگاه هستید، باید بتوانید فرضیه مغز در خمره بودن را رد کنید. اما از آنجا که تجربیات مغز در خمره با تجربیات زمانی که مغز در خمره نیستید غیرقابل تشخیص است، هیچ راهی برای اطمینان از اینکه مغز در خمره نیستید وجود ندارد. بنابراین، نمی‌توان به جهان خارج معرفت داشت.

?صورتبندی استدلال
۱. اگر بدانم که برف سفید است (=P)، پس می‌دانم که مغز در خمره نیستم.
۲. نمی‌دانم که مغز در خمره نیستم.
۳. بنابراین، نمی‌دانم که برف سفید است (=P).

مصطفی بسمل
#شکاکیت
?The Brain in a Vat Argument [Lance P. Hickey]
➖➖➖
?@EpistemeHub | کانال معرفت‌شناسی