?? شعر دریافتی به مناسبت حلول ماه رجب از

✍ #محسن_نادری ، منطقه #چگنی لرستان

حلول ماه رجب ماه تعبّد و تهجّد بر شما سروران و عزیزان تبریک و تهنیت باد. امیدوارم که در این لیلة الرغائب از غم و غصه به دور بوده و باشید و با ذکر نام مبارک«مولا علی علیه السلام» طعم شور و شعف و شادی رو بچشید.
اقبالتان بلند و ادبارتان کوتاه

هر گلٛؽ هاسِم گُوارِم دي بِناري سختِ غم
یهِ گِلٛی هَردِم گِلٛ ۉ پِلٛ تا هُماري تختِ غم

**مَئنِمه  زؽرِ  اِوارِ  بَدبؽاری  ،  ای هِوار
هر دو پا بَختِم تِلِسنَه، ها دِ مَزگِم لَٛختِ غم

حسرت‌ِ سیلٛؽ وِه سایه سور ۉ ساتؽ مَن دِ دل
سالِ دوزَه ماه دِ ور مؽکِم مِه جۏلٛ ۉ رَختِ غم

چند ساله چشمِره تشریفِ جَختِ شادییم
تا که ریشِم بۊ ‌رِها دي چَنْگِ صۉرِ وختِ غم

دَس وِه زونی،بُغ دِ تِشنی،دِرکِ دردِ بؽکسی
کُلٛ یَکاگیرِن دِ لَشم،دِل که بی پاتَختِ غم

کُل جِوونی دل وِه تَما بختِ شادی رَت دِ دَس
آخِر‌ؽ هَم بی نِصیوم ،بختِ غم آوَختِ غم

هِنس ۉجِنس ۉ کُل مَلٛ ۉ مۊر ۉ هِمه زار ۉ زِمی
ذکرِ یا علی ۉ نادَعلی موهونِن وختِ غم**

۱.هر دفعه که خواستم از این سربالایی نفس گیر غم گذر کنم ،یک دفعه زمین میخوردم و به حالت غلتیدن به دامنه هموار غم برمی گشتم( کنایه از این است که همه فراز و نشیب زندگی ام غم و غصه بوده است).

1. در زیر آواری از بدبیاری مانده ام " ای هَوار"، هر دو پای بختم لِه شده و درون مغزم لخته ی غم است.

۳.حسرت نگاهی به سور و ساتئ به دلم مانده، دوازده ماه سال رخت غم بر تن میکنم.

۴.چند سالست که چشم به راه آمدن جَخت( عطسه دوم که برای شروع به کار خیر به فال نیک گرفته میشود ) هستم تا از دست چنگال صَبر ( عطسه اول که برای شروع کار خیر به فال بد گرفته می شود و نشانه توقف است و بد شوم) در زمان غم،  رها شوم(ریش رِها کِردِن کنایه از رها شدن ، آزاد شدن از یک قید و بند، راحت شدن)

۵.زانوی غم بغل کرده و بغض در گلو دارم و درد بی کسی در تمام وجودم تیر میکشد ، همه این ها که میبینی در بدنم دست به دست هم داده ، دلم هم پایتخت غم شده

۶.تمام جوانی ام در آرزوی بخت و اقبال خوش از دست رفت و در نهایت بخت شوم غم نصیبم شد.

۷.انس و جن و پرندگان و موران و تمامی مخلوقات به هنگام غم و غصه ذکر " یا علی " و دعای نادِ عَلیاً مَظهَرَالعَجائِب تَجِدهُ عَوناً لَکَ فِی النَوّائِب را می خوانند.

https://t.me/thelurishacademy
فرهنگستان زبان لری
کانال و نشریه‌ای علمی_فرهنگی با نگرش غیرقومگرایانه و آکادمیک به زبان، ادبیات و فرهنگ مردم لر (و غیرلُر) در چارچوب قوانین کشور، تمامیت ارضی و وحدت ملی، بدون هرگونه وابستگی سیاسی یا مالی و به دور از تقابل یا تفرقه بین اقوام عزیز ایران

دیکلمه شؽعر وا دَنگ وانومنؽگار #زهراکار

??« دل پیتِرکِسَه»( دل پوسیده)

✍ استاد دکتر #کیانوش_زهراکار، #تهران

تِرِشکه زَه وه دارِسونِ جونِم
مَلٛ ۉ مۊر زَه وه مال ۉ هونِمونم
دلم پیتِرکِسَه چی دارِ پیرؽ
هناسه گرمِ تۏ مؽکَه جوونم
.
.
?معانی واژگان:

ترِشکه:( در اینجا ) آفت، بلا

زَه: زد
دارِسون: جنگل

مَلٛ ۉ مۊر: پرندگان و حشرات(مَلٛ مترادف با بالِنه یعنی پرنده ، مۊر: حشره)

⬅️مَلٛ ۉ مۊر زَه وِه... اصطلاحی است لری کنایه از نابودی و متلاشی شدن

مال: خانه
پیتِرکِسه: پوسیده
هناسه: نفس

https://t.me/thelurishacademy
فرهنگستان زبان لری
کانال و نشریه‌ای علمی_فرهنگی با نگرش غیرقومگرایانه و آکادمیک به زبان، ادبیات و فرهنگ مردم لر (و غیرلُر) در چارچوب قوانین کشور، تمامیت ارضی و وحدت ملی، بدون هرگونه وابستگی سیاسی یا مالی و به دور از تقابل یا تفرقه بین اقوام عزیز ایران

❇️اطلاعیه
جهت فرصت دادن به مخاطبان گرامی برای مطالعه و تأمل درباره مجموعه مباحث امروز، تا دو روز مطلب جدیدی بارگذاری نخواهد شد.

✍ هیأت تحریریه کانال و نشریه مجازی فرهنگستان زبان لری

??پاسخ به سرکار خانم #آنا از #بالاگریوه

از لطف شما نسبت به فرهنگستان بسیار سپاسگزاریم.

ما هم دوست داریم که تعداد خیلی بیشتری از لرها عضو کانال فرهنگستان شوند ولی از آنجا که کار ما علمی و پژوهشی است متأسفانه طبیعتاً افراد کمتری جذب اینگونه کارها می‌شوند مگر کسانی که به مسائل فرهنگی و زبانی علاقه دارند.

درست است که تعداد نسبت به آنچه که باید باشد بسیار بسیار کمتر است ولی افرادی که جذب شده‌اند اکثراً مشتاق و پیگیر هستند و مشارکت بالای آنها گواهی بر این امر است.

هدف ما بیشتر آموزش و آشناسازی و ایده‌پردازی است. خیلی از افراد بوده‌اند که در ابتداء هیچ آشنایی با مطالعات‌ زبان نداشته‌اند و عضو کانال ما بوده‌اند و اکنون پس از سالها آموزش در مورد مسائل زبان و فرهنگ طوری مثل یک کارشناس نظر می دهند که ما لذت می‌بریم.

اینکه فرموده‌اید لرها زبان خود را جدی بگیرند واژگان و اصطلاحات کم کاربرد شده را پرکاربرد کنند، رسم الخط خود را همگانی کنند سخنی‌کاملا درست و منطقی است.

ولی این مانع از آن نمی‌شود که در کنار آن، فرهنگ دوستان لر واژه‌ای را پیشنهاد نکنند یا نسازند. برخی از واژگانی که طی این سالها پژوهشگران و فرهنگ دوستان لر طبق اصول علمی معادل‌سازی و معادل‌گزینی پیشنهاد کرده‌اند اکنون مورد استفاده جوانان و فرهنگ‌ دوستان زیادی است.

ما نمی‌توانیم کار لری را به این امید موکول کنیم که روزگاری لرها آماده‌ و همراه شوند اگر اینگونه بود که این کانال و مجموعه را اصلا نمی‌ساختیم.

در مورد اینکه چرا کامنت های کانال را بسته‌ایم ما هم دوست داریم این امکان باز باشد ولی همانگونه که می‌دانید متاسفانه فضای مجازی بین یک سری کنشگران اقوام یک فضای مسموم و پر از فحاشی و پرخاشگری است اینجا هم اسمش فرهنگستان است و پایگاه و مکانی علمی-فرهنگی است و افراد زبان‌شناس، ادیب ،شاعر، پژوهشگر، و فرهنگ دوست... زیادی از لر و غیر لر از سراسر کشور عضو این کانال هستند.

درست است که اعضاء کانال اکثراً افراد فرهیخته و فرهنگ دوستی هستند ولی ما نمی‌خواهیم کامنت‌های کانال شاهد فحاشی، پرخاشگری و تقابل و اسائه ادب از طرف برخی از کنشگران تندرو از لر و غیر لر باشد. اینجا یک محیط فرهنگی است.

بنابراین علیرغم اینکه همانگونه که اشاره کرده‌اید باز کردن امکان درج کامنت و واکنش مزایا و فوایدی دارد ولی به دلایل فوق‌الذکر ما این امکان را غیرفعال کرده‌ایم.

✍ #ستین_آسو از #تهران سلام مختصر و ساده، در واکنش به مطلب و پیشنهاد جناب آرش #صبا و سایر «هوم‌بِنچ‌یا خوم» (همتباران خودم): در لهجهٔ اجدادی بنده، لهجه‌ای از لری مئنجائی، عمدتن به‌جای اصطلاح مَجازِ «سَرتال»، از اصطلاح «توک‌تال» (tok-tāl) و با همان معنا…

?نکته سردبیر

#آلایش، آلودگی (Contamination)

تا حالا فکر کرده‌اید چرا در فارسی و بسیاری از زبان‌ها و گویش‌های ایرانی می‌گوییم سرما در حالی که قانوناً باید می‌گفتیم سَردا زیرا صفت آن سَرد است نه سَرم؟!!

این الف پایانی الف اسم ساز است که به آخر صفت می‌چسبد و اسم می سازد مثلاً:

بلند⬅️ بلندا
دراز ⬅️ درازا
پهن⬅️ پهنا
ژرف⬅️ ژرفا

سرد هم باید طبق این قاعده می شد⬅️ سردا (نه سرما !)

?اما علت‌شناسی این موضوع:

چون دو صفتِ سرد و گرم در مورد هوا به کار می‌روند و پرکاربرد و از این حیث مرتبطِ هستند

گرم صفت است و طبق این قاعده اسم آن می‌شود ⬅️ گرما

سرد هم صفت است اسم آن باید می‌شد سردا ولی به زبان عام بگوییم انگار قاطی کرده است و خودش را خواسته است شبیه گرم کند که اسمش می‌شود گرما

صفت سرد هم اسم خودش را به تقلید و تاثیر از آن تبدیل کرده است به ⬅️ سرما( تا شبیه به گرما شود).

در واقع با اینکه در واژه سرد واج یا صدای /م/ وجود ندارد آن را به تقلید از گرم در اسم خود( سرما) وارد کرده است.

در زبان‌شناسی به چنین فرایندی در واژه‌سازی آلایش (contamination) گفته می‌شود؛ در مثال بالا صفت سرد تحت تأثیر و تقلید از گرم ( در ساختن اسم) آلوده شده است ( البته این یک اصطلاح است نه اینکه واژه سرما الآن غلط است).

?نمونه از فرایند آلایش در لری

در بین لر کوچک هم به چرب می‌گویند چَرم!

در اینجا باز آلایش (contamination) اتفاق افتاده است.

چون دو صفت نَرم و چرب در مورد توصیف غذاها زیاد با هم به کار می‌روند و همنشینی بالایی دارند مثلاً می‌گوییم لقمه چرب و نرم.

واژه چرب هم در لری این منطقه آلوده شده است و تحت تأثیر و تقلید از نرم تبدیل شده است به⬅️ چرم

✍ مهرآموز؛ مدرّس و پژوهشگر علوم زبان

https://t.me/thelurishacademy
فرهنگستان زبان لری
کانال و نشریه‌ای علمی_فرهنگی با نگرش غیرقومگرایانه و آکادمیک به زبان، ادبیات و فرهنگ مردم لر (و غیرلُر) در چارچوب قوانین کشور، تمامیت ارضی و وحدت ملی، بدون هرگونه وابستگی سیاسی یا مالی و به دور از تقابل یا تفرقه بین اقوام عزیز ایران

??شعر دریافتی به مناسبت‌های اخیر از

✍ #علی_مرادی، شهرستان #مهران

???????شب یلداتون مبارک

**چشت چی تشْ توئی وَن وا سخونم
چه لـرزی د چه لَـت افتا وه جـونم

یَنو چی کُهنه دار کل وه نی دی
ری کوچـی مره چقـه دنونم**

علی مرادی

https://t.me/thelurishacademy
فرهنگستان زبان لری
کانال و نشریه‌ای علمی_فرهنگی با نگرش غیرقومگرایانه و آکادمیک به زبان، ادبیات و فرهنگ مردم لر (و غیرلُر) در چارچوب قوانین کشور، تمامیت ارضی و وحدت ملی، بدون هرگونه وابستگی سیاسی یا مالی و به دور از تقابل یا تفرقه بین اقوام عزیز ایران

??دو شعر دریافتی به مناسبت‌های اخیر از

✍ #محسن_نادری ، منطقه #چگنی لرستان

**گولیچِ برفِ زِمْسو پا گِرِت تا سَر
هُونِه"پاپا"دِ تُک چِلَه بییَه جاسَر

دِ زیتیسِه "نِنَه" ها چَشمِرِه بَچَه‌ل
که بِینَه یه گِلئ تِر کومِرِه بَچَه‌ل

پیا جادارییَه "پاپا" ، مِنَت بارَه
که بوئَه مِیئمِونِش ایمشو چَن آساره

وِه دورش غِر مئیارِن بَچِ بَچْ زایا
موهُونِن بیت وا یَک دختر و دایا

گَنِم شیر و کُلین و کِشمش وکُنجی
نِشِسنَه مئنِ جَمجاغی وِه ئی قِنجی

مئایَه دنگِ قی قیشو دِ مئنْ جومئ
هِوَس مئ کِن که دِروَنِنْ چِنی تومئ

نِوات و چَن گِلَه بُرساق و چَن بایِم
یَکاگیرن بُنِن رَه جوغِ هر آیِم

وِخ دسْ کِنوئهَ مَئجمِه پُر دِ شا تَلی
هَمونِه چوکِلی کردَه دِ شا بَلی

هِویر پینَه داغ و آشِ کَشکینَه
هلاجِ دردِ لَنج و بُخل و هَر کینَه

وِه دَس"پاپا"کِتآوئِ شِئر و شاهنامه
مه ایمشو تا شِفَق هَم کَمِ تشْ جامَه

۱.دانه های درشت برف زمستانی به بلندی قد ، بر روی هم انباشت شده، در اول چله زمستان ، خانه پدربزرگ مأمن و پناهگاهی شده است
۲.خیلی وقته که مادر بزرگ چشم به راه آمدن فرزندانش هست تا یکبار دیگه دورهمی و دور هم جمع شدن فرزندان رو ببیند
۳.پدربزرگ آدم مهمان نواز و دست و دل‌بازی است و آرزو دارد که امشب چند ستاره مهمانش شوند
۴.فرزندان و نوه ها ،دور پدر بزرگ می‌گردند، دختر بچه ها به همراه پیرزن ها ابیات محلی می سُرایند
۵.گندم شیر و کُلین و کشمش و کنجد ، در مجلسی زیبا نشسته اند

۶.صدای خنده ای آنها در درون جامی به گوش می رسد، شادند از اینکه چنین طعمی را ایجاد کرده اند
۷.نبات و تعدادی برساق و بادام ، دست به دست هم داده اند تا آب از لب و لوچه هر آدمی را آویزان کنند
۸.به دست کدبانو سینی پر از لواشک است و کیسه را پر از شاه بلوط کرده
۹.عطر پونه و آش ترخینه علاج درد هر لجبازی و حسادت و کینه است
۱۰.به دست پدر بزرگ کتاب شعر و شاهنامه است و از امشب تا خود صبح کنار آتش می نشینم**

سالروز فرخنده میلاد حضرت خیرُالنساء فاطمةُ الزهرا سلام الله علیها و بزرگداشت مقام مادر و گرامیداشت مقام زن بر شما همراهان عزیز تبریک و تهنیت باد
?????????
?????????

مُحمّد چَش دِلِت روشِه ، اوما دي حَضرَتِ زهرا
خَدیجَه"سَر وِه قُربانِت"قِئَم کوچکَه‌ت مُبارک با

**گِرِتنَ جَشْنْ آبادی،وِه خئر و خَشی و شادی
هِمَه جا کِلکِلَه ریزو، دو بیشتِر عالَمِ بالا

خدا سَرنافُونَه دَیَه وِه مادَر، سوره یِ کوثَر
نِمئیا وِ زِمِی اِبمشو ،گِرّئ پا مادَر و بابا**

**پِریسکه پِرچِ نیرِ بئ نظیرِ کِشکِله هاشم

نِیایَ تَش دِ خَرمِنجا مِلاکَت دِیو و مَردَزما**

**اَلا اِی فاطمه نارَه خدا بَئنِه دِ تو بِئتر
که رَسمِ بندگی پروردگارِنْ،خو مئیاری جا

دِ دَرْ مالت نَهَردَه دَس پَتی گِل، ژارِ بئ‌توشَه
دِ مِحرآوئِه عبادَت هم نِزا کِردی تو سی هُمسا**

نوئِردَه دالِکِه چَرخِ فِلَک یه دُخترئ چی تو
که بوئَه دالِکِه یازَه ائمام و هَمسَرِ مَولا

**خدا وا لادِرار و دوسْتارِت جا رِقیفیشَه
ولی وا دشمنون تو نِموفتَه هیچ وَخ وا تا

دنیا وِردارونِ مَحشر ،تِمومِ خَلقِ آواره
به غیر از سایهء زهرا دَ نارِن هیچ جای، سآ**

۱.محمد(ص)چشم و دلت روشن که حضرت زهرا به دنیا آمد، خدیجه"سر به قربان شما" قدم نورسیده مبارک
۲.آبادی به شادی و خیر و خوشی چشن گرفته اند و همه جا هلهله سر می‌دهند ، و این جشن و سرور در عالم ملکوت چندین برابر است
۳.خداوند به حضرت خدیجه ،سوره کوثر را به عنوان هدیه ای فارغ شدن عطا کرده ( سَرنافُنه: هدیه‌‌ای است که اقوام به مادری که نوزادی به دنیا آورده می‌دهند)، پدر و مادر نوزاد از فرط شادی آرام و قرار ندارند( فِلونئ پاش وِ زِمئ نمئیا کنایه از آرام و قرار نداشتن از شدت فرح و شادی است)

۴.شراره‌ای از‌صورت نورانی و بی نظیر دختر بچه هاشمی ، خرمن دیوان و دَدان و جنیان زشت رو را به آتش کشیده است ( با متولد حضرت، شیاطین بیچاره شدند).
۵.ای فاطمه ،خدا بنده‌ای بهتر و برتر از تو ندارد چرا که چه خوب رسم بندگی را به جا می‌آوری
۶. هیچ فقیری از در خانه ی تو دست خالی برنگشته، در محراب عبادت هم برای همسایه‌ها دعا میکردی
۷.مادر روزگار دختری به مانند تو به نزاییده که مادر یازده امام و همسر مولا علی(ع) شود
۸.خدا با شیعیان و دوستان تو رفاقت میکند ولی به هیچ وجه با دشمنان تو مسامحه نمیکند
۹.در روز محشر که طومار دنیا در هم پیچیده می‌شود ،تمامی مخلوقات آواره هستند و به غیر از سایه لطف و عنایت زهرا هیچ سایه‌ی دیگری ندارند.

#محسن_نادری ، منطقه #چگنی لرستان

https://t.me/thelurishacademy
فرهنگستان زبان لری
کانال و نشریه‌ای علمی_فرهنگی با نگرش غیرقومگرایانه و آکادمیک به زبان، ادبیات و فرهنگ مردم لر (و غیرلُر) در چارچوب قوانین کشور، تمامیت ارضی و وحدت ملی، بدون هرگونه وابستگی سیاسی یا مالی و به دور از تقابل یا تفرقه بین اقوام عزیز ایران

فراخوان همکاری

سلام.خدمت همتباران گرامی
بنا داریم که با کمک دوستان علاقمند به زبان لری ،تلاشی در خور برای حفظ واژگان لری انجام بدهیم.
در همین راستا گروهی تلگرامی راه انداخته ایم .
هدف جمع آوری واژگان از همه مناطق لرنشین هست.که به شکل تطبیقی و مقایسه ای ارائه شود.
دوستانی که علاقمند هستند و می توانند همکاری داشته باشند ،با ای دی @leyuna در تلگرام پیام بدهند.تا به گروه اضافه شوند.با تشکر
@leyuna