اشعار عبدالخالق آدمی در جیحون نقد شد

به گزارش اولکامیز هفتاد و ششمین نشست انجمن جیحون عصر جمعه هفتم دی با حضور پرشور شاعران نویسندگان و اصحاب فرهنگ و ادبیات در خانه فرهنگ شهرداری گنبد برگزار شد.

در این نشست اشعار عبدالخالق آدمی شاعر ترکمن مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

دکتر یعقوب رحیمی داشلی برون ، دکتر بای محمد چندری ، دکتر نظری ، محمود یاردم صادقی و برخی از حاضران به نقد و بررسی اشعار عبدالخالق آدمی پرداختند .
گزارش کامل این نشست در روزهای آینده منتشر خواهد شد

@ulkamiziran

▶️ #هم‌اکنون

*? *نقد و بررسی اشعار #عبدالخالق_آدمی شاعر خوش قریحه و هنرمند تورکمن در هفتاد و ششمین نشست انجمن ادبی جیحون

بخش سوم

?" #EneDilimizi_Unutmalyň "
? " #انه‌دیلیمیزی‌اونوتمالئنگ "
?  @TurkmenTV ?
? بیزه غوُشولئنگ ??
➕ t.me/joinchat/CASEHz1rlj35mBHu7EUqoQ

▶️ #هم‌اکنون

*? *نقد و بررسی اشعار #عبدالخالق_آدمی شاعر خوش قریحه و هنرمند تورکمن در هفتاد و ششمین نشست انجمن ادبی جیحون

بخش دوم

?" #EneDilimizi_Unutmalyň "
? " #انه‌دیلیمیزی‌اونوتمالئنگ "
?  @TurkmenTV ?
? بیزه غوُشولئنگ ??
➕ t.me/joinchat/CASEHz1rlj35mBHu7EUqoQ

همچنین آقای رحمت‌الله رجایی و احمد خواجه‌نژاد از مؤسسه میرداماد گرگان تماس گرفتند و اطلاع دادند که مایل هستند یک جلسه بزرگداشت برای ایشان در محل کتابخانه برگزار کنند. آقای ولی محمد خوجه از شرکت کنندگان و دیگر علاقمندان برای شرکت در این جلسه دعوت کردند.
آقای خوجه همچنین گفتند اینجانب عکس نویسندگان، پژوهشگران و فعالان فرهنگی را در محل کتابخانه خودم نصب کرده‌ام.
رحیم مرادی فعال فرهنگی از مرحوم اراز محمد اراز نیازی یاد کردند و شعری را هم از ایشان خواندند. در ضمن ایشان گفتند تاریخ بسیار شیرین است و از آقای قجقی بابت توضیحاتشان درباره تاریخ و مطالب مربوط به آن سپاسگزاری کردند. از فعالیت‌های آقای دانیال قزلجایی هم در زمینه فرهنگ و ادبیات ترکمن تشکر کردند.

عبدالصمد صحتی که معلم هستند و در زمینه گرافیک و تبلیغات فعالیت می‌کنند و در ضمن به ادبیات، تاریخ، فلسفه و شعر فارسی و ترکمنی هم علاقمند هستند؛ شعری از سرودهای خود را به زبان ترکمنی قرائت کردند.
علاوه بر دوستانی که در این گزارش از آنان نام برده شد، علاقمندان دیگری چون محمدرضا بهلکه‌زاده، دانیال قزلجایی، عبدالرحمن چپرلی و آنادردی کریمی نیز حضور داشتند.
هفتاد و یکمین جلسه انجمن جیحون در ساعت ۷:۱۰ به پایان رسید.
نگارنده بسیار خوشحال است که در چنین جلسه پرباری شرکت کرده است و از شنیدن شعرها و مطالب بزرگان سود فراوانی جسته است.
@jeyhoonanjomany

EKONOMİK VE KÜLTÜREL YAPISI
نگاشته شده است توضیحاتی دادند. آقای قجقی این پایان نامه را اثری ارزشمند دانستند.  ایشان در حال حاضر به ترجمه این پایان‌نامه مشغول هستند و امیدوارند که در فرصت مناسب به چاپ آن بپردازند.
در ضمن آقای قجقی در باره تاریخ ترکمن و توجه به آن مطالبی را مطرح کردند و همچنین بر مطالعه آثار مهم در این ارتباط تأکید داشتند.

رجب مختوم شاعر ترکمن یکی از شعرهای خودشان را که تا به حال در جلسه‌ای قرائت نکرده بودند، خواندند. شعر ایشان را با هم می‌خوانیم:

(یایلاغی)

یای فصلیندا پتیشده،  خوش هووالی داغیندا.
یایلاماغایاغشیمیش،خوش یایلاغینگ یایلاغی.
دنگ دوشونگی اویشیریپ،گونونگ غوشلیق چاغیندا .
چایلاماغا یاغشیمیش،خوش یایلاغینگ یایلاغی.
گِل گوونوم سن غایغینینگ،دوقماسین یوورتمه گونده .
غالمابوینونگاسالان،اِمگه گینگ سیرتماغیندا.
یادلامانگی سیر ایلاَپ،سویگینینگ آرتماغیندا.
جایلاماغا یاغشیمیش،خوش یایلاغینگ یایلاغی.

چین عاشق من داغلارینگ،گوزل گوم گورکینه.
تِگلیملاَپ شوُل گورونیاَن،الوان گوللی دورقینا.
قالقیندیریپ روخونگی  ،بییک یِلنگ اورکینه .
تایلاماغا یاغشیمیش.خوش یایلاغینگ یایلاغی.
مونگ خیاللی یوره گیم،یاداماسن یاداما.
باق اوُوادان آق گوللی،اوُل اوتیران باداما.
ایچ سیرینگ سوُنار یایلانگ،قدرین بیلیاَن آداما.
پایلاماغا یاغشیمیش،خوش یالاغینگ یایلاغی.

گوزل یرلری گوزلاَپ،آییرمان گوزوم سوُووپ.
آنگیر باشینا داغلانگ،چیقا بیلمه دیم اوووپ .
آراسسا هوواسینا،کیرلاَن کویونگی یوووپ .
اوُیلاماغا یاغشیمیش،خوش یایلاغینگ یالاغی.

یازان رجب مختوم تاریخ ۱۴۰۳/۴/۱۵ه ش.

رجب مختوم از شاعرانی است که اغلب در اشعار خودشان از واژه‌ها و عبارت‌هایی سود می‌جویند که کمتر در شعر شاعران دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این ارتباط در میان شرکت کنندگان در این جلسه، دو دیدگاه مطرح شد. یکی از شرکت کنندگان استفاده فراوان از لغت‌های قدیمی در شعر را چندان مناسب ندانستند. اما در مقابل شرکت کننده دیگری، این امر را مثبت دانستند. چون این لغت‌ها اگر در اشعار و آثار دیگران مورد استفاده قرار نگیرد، به مرور زمان فراموش خواهند شد.

حبیب نیازی ساعی ضمن اشاره به اهمیت زبان مادری، در باره شعر و شاعران توضیحاتی دادند. ایشان همچنین به اهمیت مطالعه آثار کلاسیک ترکمن تأکید ورزیدند.
در ادامه نیز گفتند که با کوشش بنیاد مختومقلی فراغی و کانون بازنشستگان،  ۲۱ کتاب در زمینه فرهنگ و ادب ترکمن منتشر شده است.
در ضمن ایشان نشان قاب شده انجمن ادبی جیحون را به نایب رئیس انجمن جیحون جناب فرهاد قاضی اهدا کردند.

بایرام محمد شیر محمدلی باغشی و شاعر دو شعر به زبان ترکمنی خواندند. در اینجا شعر «گؤرمأگه گلدیم » را با هم می‌خوانیم:
گورمأگه گلدیم

نأزليم قولاق قویسانگ منینگ دادیما

طاووس جمالینگی گؤرمأگه گلدیم

یورگ طاقات تاپماز دؤشیأنگ یادیما

حاسرات چکمه حالینگ سوراماغا گلدیم

ایل گؤزۆندن دؤشدیم یاندیم ایزینگدا

وپادارلیق گؤردوم آیدان سؤزینگده

بالیق بولوپ یوزسم آلا گؤزینگده

آلتین یؤزوک سانگا برمأگه گلدیم

بزه‌نیپ سن زولپینگ قالدی شمالا

گونگول خوشیم سن سینگ یتدینگ کمالا

اؤته گیدسم دیمأن مئشم حامالا

قال گیدیلی دؤوران سورمأگه گلدیم

کرون سؤیر بولدینگ آپپاق مارالی

رخصت برسنگه یار باغینگا گیره‌یلی

ساللان گؤزل آیاق توزونگ گؤره‌یلی

قوینونگ ایچی جنت گیرمأگه گلدیم

بایرام محمد شیر محمدلی(تخلص: کرون)

دکتر ابراهیم کلته ضمن ذکر این نکته که در گروه تلگرامی آق بولوت مطالبی درباره چال و چالماق، مطرح شده بود ایشان با توجه به این مطالب مورد زیر را قرائت کردند.
چال چالیار چال زنان.
بیر چال آتا هم چالیار دوتارین.
جیگیسینی چالاجا چالیار بیر اوغلان.
ناما چالئم ادیارقا بویاغدای؟
سسلنیار زحمت، قاهار هم شادلیق! 
چال دگشیار اول سسلر.
گویا چال دگن یالی بیر گورش!!
یادا چال اوینایان بولمالی دونیا!!

ولی محمد خوجه از مسئولین انجمن جیحون سپاسگزاری کردند که در هر ماه یک نشست را در کتابخانه شخصی او برگزار می‌کنند و علاقمندان با کتابخانه او آشنا می‌شوند.
در ضمن ایشان گزارش دادند که هفته گذشته تعدادی از مسئولین و کارکنان میراث از گرگان برای بازدید از کتابخانه او به گنبد آمده بودند و در ضمن گروهی با راهنمایی آقای مصطفی نوری از سازمان اسناد ملی برای بازدید از کتابخانه تشریف آورده بودند و پیشنهاد کردند که کتابی درباره تاریخ سکونت ترکمنان در ایران نگاشته شود. و تمایل خود را برای همکاری متقابل اعلام کردند.

گزارش اجمالی هفتاد و یکمین نشست انجمن ادبی جیحون
آنادُردی کریمی
این جلسه در ساعت ۴:۳۰ عصر روز جمعه ۱۳ مهر ۱۴۰۳ با حضور علاقمندان با موضوع شعرخوانی شاعران، نقد و گفتمان ادبی. در خانه فرهنگ شهرداری گنبد برگزار شد.
در ابتدای جلسه آقای فرهاد قاضی نایب رئیس انجمن ومجری جلسه، ضمن سپاس از حضور دوستداران فرهنگ و ادبیات ترکمن اشاره کردند که ما تا به حال هفتاد نشست را در فصل‌های مختلف و در جاهای مختلف برگزار کرده‌ایم و یکی از مشکلات این انجمن نداشتن جای ثابت برای برگزاری جلسات خود است. امیدوار هستیم که با عنایت و توجه و سعی مسئولان محترم این انجمن هم چون انجمن میراث و بنیاد مختومقلی فراغی محل ثابتی برای برگزاری جلسات خود داشته باشد. در حال حاضر جلسات انجمن جیحون در هر ماه در کتابخانه شخصی حاج ولی محمد خوجه و خانه فرهنگ شهرداری گنبد برگزار می‌شود و ما از صمیم قلب از جناب خوجه و همچنین شهرداری گنبد، کمال سپاس و امتنان را داریم.
فرهاد قاضی به سه مناسبت اشاره کردند. ۱۱ مهر ۱۴۰۰ درگذشت خلیفه باغشی دردی طریک،
۱۲ مهر ۱۳۸۹ درگذشت شاعر فقید ترکمن اراز محمد اراز نیازی و هفدهم مهر ۱۴۰۲ ثبت دیوان مختومقلی فراغی به عنوان میراث ناملموس یونسکو.

حکیم بهرامی نمایشنامه‌نویس، بازیگر، کارگردان و شاعر ترکمن، دو شعر زیر را به زبان ترکمنی قرائت کردند.

«ینگن کیم؟»

- ینگن کیم بولدی شو سونقی ساواشدا؟
- بیز البته. بللی دأل‌می نأمه!
- کوپرأک اؤلدوروپ سینگزدا اوندا؛
ایرأک یاقئپ، یقئپسئنز،
کوپرأک دوفولوپسئنگز دؤره دیلن آوادانلئقلارا.
- آی اورشونگ قهرمانی بیز هر نأمه‌ده بولسا.
- یالنگشما!
یاشادئپ بیلیان قهرماندر بیزه گؤره؛
هم ده،
کیمدن طارپ بولوپ اوروشوندان بللی‌دیر
شول قهرمان دییاننگ‌ده.

«ساواشماق و سؤیمک»

ساواشماق اوچین اونلارچا سبأب
سطرلنیأر بی‌درک؛
پاراخاتچئلئق اوچین ولین
یکه‌جه سبأب گره ک:
سؤیمک.
بیر اویلان دا گؤر؛
نأمه نگ اوغرونا اوروشجاق بولسانگ دا
ایلکین اونی سؤیمانگ گره‌ک.
یوغسا،
نأحیللی اؤسوملیک، آوادانلئق بولار
یوق اتمأنگ اوغرونا دوشسه
یوره‌ک؟!

قربان جان سحرخیز شعر یکی از شاعران ترکمن را با صدای دلنشین خود قرائت کردند و در ادامه نیز نوشته‌ای از آثار خود را خواندند.

۱.               ( گره‌گ دأل  )

قاووی‌لیق‌ینگ اوزینگه، همده اونی، بیله‌نه،
بیلمه‌دیگ، گره‌گ دأل ،
گره‌گ‌لی‌سینگ هميشه، گؤزلرینه ایله‌نه،
ایلمه‌ديگه گره‌گ دأل ،

سرینگ بولسون پاکیزه، گؤزلرینگده دوری‌لیق
اونگا دومان گره‌گ دأل،
دوس دییه‌نینگ بایلیق‌دیر، قازانجاق بول اولی‌لیق
سانگا دوشمان گره‌گ دأل،

آصیل دیلن آنگیردان، یول ایزارلاپ قایتماسا،
قالان ایز م، گره‌گ دأل،
اؤندردینگمی پرزندی؟ یوزینگ غیزارجاق بولسا،
اوغل- غیز هم گره‌گ دأل ،

سالمامی سن، دریامی؟ سوسان گلیپ ایچمه‌سه
تورون قووم ینگ گره‌گ دأل،
خایدایارمینگ یازیارمینگ، الدن- اله گچمسه
یوزلاپ، توومونگ گره‌گ دأل،

سؤزه پهیم- پایخاس‌دیر ، گلنوق اونینگ ایسی
قال ماغال ینگ گره‌گ دأل،
عمور دورار مانی‌دان، یته ناق‌می مانیسی
آلان بالینگ گره‌گ دأل،

گون بزه‌سین گون‌لری، هوؤسینه جوشینا 
آووی قاتان گره‌گ دأل،
  دوغدیق مکان آیری‌دیر، گلیأر گؤوین خوشیما
اؤزگه وطن گره‌گ دأل،

ترکمنستان، عشق‌آباد
(  گؤزل  شاقلی‌وا  )

سالما = باریکه جوی آب
تۇم = مجموعه / جلد
قووم = موج دریا
خای دایارمینگ = خای‌دا خای، زود، تند، سریع

پروردگارا 

مرا گناهانی است به وسعت آسمان
و به پهنای زمین،
گناهانی بس فراوان
و  بسیار  سنگین،

می‌دانم که در عمر خويش،
چه شب‌های زیادی،
از غروب خورشید حقیقت،
تا طلوع فجر رحمت را
در آغوش هوس، خفته،
و در بارگاه کفر و عناد،
  الطاف بیکران‌ات را
به پای بوس شيطان افکنده
و در سفره‌ی ابلیس گسترانده‌ام،

پروردگارا ؛

می‌دانم که بس خطا کار و گناه دارم،
اما با دامنی از شرم و حیا
و خرمنی از امید و رجا
عفو و نجات خویش را
از عذابی الیم،
طالب و خواستارم

قربان جان  سحرخیز  ( تموچین )

مهندس محمد طواق خوشکام در ارتباط با داستان عاشقانه زهره و طاهر، مطالبی را مطرح کردند و گفتند که طاهر براستی عاشق زهره است. اگر هم شعری در وصف ماهم خوانده‌اند، برای دلداری به او است. ایشان برای این موضوع مثال‌هایی از کتاب زهره و طاهر ذکر کردند.

خوجه دردی قجقی در مورد کوچ عثمانیان از آسیای میانه به آسیای صغیر و همچنین اقدامات ارطغرل مطالبی را گفتند و سوالاتی را مطرح نمودند که آقای محمد قجقی در باره آن توضیحاتی دادند.

محمد قُجُقی کارشناس ارشد تاریخ و مدیرعامل بنیاد مختومقلی فراغی و همچنین مترجم آثاری در ارتباط با تاریخ و فرهنگ ترکمن، درباره یکی از مهم‌ترین پایان‌نامه‌های دکترا که در سال ۲٠۲٠ در ترکیه توسط رسول شخصی با عنوان  XIX. YÜZYILDA HAZAR ÖTESİ TÜRKMENLERİNİN SİYASİ, SOSYAL,