بزرگ‌ترین وظایف هر ایرانی

دکتر نصر الله پورجوادی

معروف‌ترین و انسانی‌ترین پندی که در فلسفۀ ایرانی به ما داده شده است، همان اندیشۀ نیک، گفتار نیک، کردار نیک است. این توصیه را که دوست و دشمن مورد ستایش قرار داده‌اند، بالاترین درس اخلاقی برای بشریت دانسته‌اند. علاوه بر این سه پند که مربوط به اعمال هر کس با خودش می‌شود، بزرگان ما سه وظیفۀ خطیر هم برای ما تعیین کرده‌اند که مربوط به اعمال و رفتار ما در جامعه و با دیگران می‌شود و لذا می‌توان آنها را وظایف اجتماعی یا ملی نامید. این سه و وظیفه در دینکرد ششم، بند ۳۲۲ ذکر شده است.

نخستین وظیفۀ بزرگ ما تبدیل دشمن به دوست است؛ پس در فلسفۀ ایرانی، وظیفۀ انسان در قبال دشمن یا دشمنانش، این نیست که با آنان بجنگد و آنان را شکست دهد یا بکشد. و این نیست که در صدد برآید که انواع و اقسام سلاح‌های جنگی و خدای نکرده شیمیایی و غیره را بسازد، تا مردم را بکشد. بلکه وظیفۀ او مهم‌تر از هر چیز ایجاد صلح و دوستی است.

وظیفۀ دوم تبدیل آدم‌های بد و مخرّب و جنایت‌کار به آدم‌های خوب است؛ پس وظیفۀ ما با این قبیل اشخاص، گرفتن و زدن و به زندان افکندن و از کشور و کاشانه تبعید کردن نیست، بلکه با مسالمت رفتار کردن و اصلاح آنها است. به اصطلاح دینی و قرون وسطایی، ما وظیفه نداریم که با کفار بجنگیم و آنها را از بین ببریم. وظیفۀ ما هدایت آنهاست.

وظیفۀ سوم تبدیل نادان به دانا، یا جاهل به عالم و دانشمند و حکیم است؛ پس کاری که ما بنا بر فلسفۀ عملیِ ایران‌شهری باید انجام دهیم، گسترش آموزش و پرورش و تأسیس مدارس و دانشگاه‌ها و تأمین معلمان و استادان و باسواد کردن بی‌سوادان و آموزش و پرورش نسل‌های آینده برای کشور است. این سه وظیفه خویشکاری مِهِست، یعنی بزرگ‌ترین وظایف خوانده شده است و اگرچه در بیش از هزار سال پیش در کتاب دینکرد ذکر شده، ولیکن امروز هم نه تنها از اهمیت آنها کاسته نشده، بلکه حتی مهم‌تر و خطیرتر از زمان‌های گذشته هم شده است».

(به نقل از مجلۀ بخارا، شمارۀ ۱۶۵، آذر و دی ۱۴۰۳، صص ۸ - ۷).

@irajshahbazi

به مناسبت عرس مولانا، نشست «درنگی در رابطه تاریخی و ادبی سعدی و مولوی» با سخنرانی دکتر ایرج شهبازی در موسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران برگزار می‌شود. (تاریخ برگزاری جدید)
https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/news/35271

@Dehkhodaicps

اطلاع‌رسانی درمورد ویژه‌برنامۀ عُرسِ مولانا

یکی از مسائل جالب درمورد سعدی و مولانا، به روابط تاریخی و ادبی در میان آن دو انسان‌ بزرگ برمی‌گردد. سعدی و مولانا دقیقاً در یک زمان زندگی می‌کرده‌اند و در یک زمان به آفرینش شاه‌کارهای خود پرداخته‌اند. طبعاً این پرسش برای علاقه‌مندان این دو انسان والا مطرح می‌شود که آیا آنها با هم دیدارهایی داشته‌اند و آیا بین آنها روابطی از جنس تأثیرگذاری و تأثیرپذیری وجود داشته است، یا نه؟

ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شود که در کتاب‌هایی مانند مناقب العارفین، عجایب البلدان و روضات الجنّات به روایاتی برمی‌خوریم که سعدی را از مریدان مولانا به شمار می‌آورند. از سوی دیگر در آثار مولانا و سعدی به مضمون‌های مشترکِ فراوانی برمی‌خوریم و به این ترتیب به این پرسش می‌رسیم که آیا آن دو بزرگ آثار هم را می‌خوانده‌اند با نه؟

به یاری خدا، در برنامه‌ای که به مناسبت سالگرد درگذشت مولانا، به همت مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا برگزار می‌شود، در حد توان این موضوع مهم را بررسی می‌کنیم. در این سخنرانی، نخست به مرور روایات تاریخی درمورد ملاقات سعدی و مولانا می‌پردازیم و درستی و نادرستی آنها را به دقت بررسی می‌کنیم. در ادامۀ بحث به تفاوت‌ها و شباهت‌های منظومۀ فکری و بوطیقای ادبیِ سعدی و مولانا می‌پردازیم و در بخش پایانی هم به بررسی نمونه‌هایی از مضامین مشترک در آثار آنها می‌پردازیم.

در این برنامه، از هنرنمایی خنیاگرانِ هنرمند، استاد صابر سوری، استاد امیرفرهنگ حاتمی و استاد فرهاد صفری بهره‌مند می‌شویم و جان خود را صفایی تازه می‌بخشیم.

✅ زمان: روز دوشنبه، دهم دی‌ماه، ساعت چهار بعدازظهر.

✅ مکان: خیابان ولی‌عصر، بین خیابان پسیان و سر زعفرانیه، مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا، تالار دکتر محمود افشار.

✅ شرکت در این برنامه برای عموم علاقه‌مندان آزاد و رایگان است و نیازی به ثبت نام ندارد.

ایرج شهبازی
پنحم دی‌ماه ۱۴۰۳

@irajshahbazi

پوشه شنیداری موسیقی سنتی در چهارمین نشست ماهانه‌ی صبح امید

هنرمند گرامی علی نخستین شاکر

دوشنبه دوم مهرماه ۱۴۰۳

?موسسه‌ی فرهنگی سپهر مهر
?خانه‌ی اندیشمندان علوم انسانی

#صبح_امید
#عشق
#موسیقی
#موسیقی_سنتی

@sepehr_mehr