2037

در برخی فرهنگ‌ها هنوز با پسران مانند خدایان کوچکی برخورد می‌کنند.

از کتاب کلیدهای تربیت و رفتار با پسرها

#کتاب_آس
#نزهت‌_الملوک

@Nozhatolmolouk

2036

تک‌بیت امروز:

مبین حقیر گدایان عشق را کاین قوم

شَهان بی کمر و خسروان بی کُلَهند

حافظ جان بفرمودند.

#حافظ_جان
#ادبیات_کهن
#نزهت‌_الملوک

@Nozhatolmolouk

2035

دیروز روز بزرگداشت حکیم فردوسی بود و به همین بهانه براتون یه مطلب از اژدهایان شاهنامه می‌گذارم. اژدهایان شاهنامه البته با این اژدها گوگولی‌هایی که امروزه تو انیمیشن‌ها می‌بینیم خیییلی توفیر دارند!

اژدها در اساطیر ایران موجودی سهمناک و پلید است که اگر پی‌اش را بگیرید مستقیم به خود اهریمن می‌رسید. کوه‌پیکر و آتشین‌چشم است و غالباً از دهانش زهر و دود بیرون می‌پاشد. در شاهنامه نیز مبارزه با آن و شکست دادنش از دست هر کسی ساخته نیست. اژدها مردم را می‌رباید، شهرها را ویران می‌کند و نماد نابودی و پلیدی‌ است.
مسعودی نیز در مروج الذّهب، از قول آدم‌های یک جایی از این کره‌ی خاکی می‌گوید: «اژدها جنبنده‌ای است كه در قعر دریا به وجود می‌آید و بزرگ مـی‌شـود... و بـه‌شـكل ماری سیاه است كه برق و صدایی دارد و دم آن به هر بنای بزرگ یا درخت یا كوهی رسد، آن را درهم كوبد.»
البته اژدهای مسعودی، دقیقاً آن اژدهایی نیست که ما از آن می‌گوییم. اژدها در هر فرهنگ و جغرافیایی تعریفی مختص به خود را دارد.
در چین باستان از یک جایی به بعد به خود امپراتور تبدیل می‌شود!

درباره فهرست مخوف‌ترین اژدهایان شاهنامه بیشتر بخوانید.

#شاهنامه
#ابوالقاسم_فردوسی
#ادبیات_کهن
#نزهت‌_الملوک

@Nozhatolmolouk

تضمینی با ضمانت نزهت‌الملوک!

???

2019

عیب از آنان نیست، من دل‌مرده‌ام کز هیچ سویی درنمی‌گیرد مرا افسون شهر و دلبرانش

تک‌بیت امروز از حسین منزوی

#ادبیات_معاصر
#نزهت‌_الملوک

@Nozhatolmolouk

2018

نمی‌دونم در جریانید یا نه که بهترین شعرهای مربوط به جدایی و به هم زدن و کات کردن (!) و البته دل‌آزردگی و رنجیدگی خاطر شدید از یار رو وحشی بافقی گفته! از هرررر مدل که بخواید!

بیاید یه چندتا از بیت‌های وحشی بافقی درباره جدایی و برو دیگه دوستت ندارم و هم گلایه از آزار دادن‌های یارش رو بخونیم با هم (از هر غزلش یک دو بیت انتخاب می‌کنم و شعر کامل نیست):

ما چون ز دری پای کشیدیم کشیدیم
امید ز هر کس که بریدیم، بریدیم

دل نیست کبوتر که چو برخاست نشیند
از گوشهٔ بامی که پریدیم، پریدیم

رم دادن صید خود از آغاز غلط بود
حالا که رماندی و رمیدیم، رمیدیم ....
*

گر همه مرهم شوی ما را نباشی سودمند
کز تو پر آزردگی داریم و بس آزرده‌ایم ...

• بکش زارم چه دایم حرف از آزار می‌گویی
  تو خود آزار من کن از چه با اغیار می‌گویی

رقیبان صد سخن گویند و یک یک را کنی تحسین
چو من یک حرف گویم، گویی‌ام بسیار می‌گویی

تغافل می‌زنی گر یک سخن صد بار می‌گویم
و گر گویی جوابی روی بر دیوار می‌گویی

حدیث غیر گویی تا ز غیرت زودتر میرم
پس از عمری که حرفی با من بیمار می‌گویی
☺️
*
پیش تو بسی از همه کس خوارترم من
زان روی که از جمله گرفتارترم من

روزی که نماند دگری بر سر کویت
دانی که ز اغیار وفادارترم من ...

• تکیه کردم بر وفای او غلط کردم، غلط
  باختم جان در هوای او غلط کردم، غلط

عمر کردم صرف او فعلی عبث کردم، عبث
ساختم جان را فدای او غلط کردم، غلط

دل به داغش مبتلا کردم خطا کردم، خطا
سوختم خود را برای او غلط کردم، غلط ....

• گرچه دوری می‌کنم بی‌صبر و آرامم هنوز
  می‌نمایم اینچنین وحشی ولی رامم هنوز

باورش می‌آید از من دعوی وارستگی
خود نمی‌داند که چون آورده در دامم هنوز

• وحشی ز آستانهٔ او بار بست و رفت
  از ضعف چون تحمل بار جفا نماند

خب! برای صبح جمعه همین کافیه دیگه.

#ادبیات_کهن
#نزهت‌_الملوک

@Nozhatolmolouk

1988

احتمالا همه شما شنیدید که میگن کوتاه‌ترین داستان دنیا مال ارنست همینگوی هست و سرآغاز داستان‌های کوتاه کوتاه شش کلمه‌ای:

"برای فروش: کفش‌ بچه، پوشیده نشده"

بعضی میگن معلوم نیست این داستان مال همینگوی باشه. اما به هرحال نثر همینگوی همیشه همینطوریه. کوتاه و کوبنده و بی تکلف و حتا کودکانه. اما مهم‌ترین تمرین همینگوی در نثرنویسی این بوده که متنش حتا یک کلمه اضافه هم نداشته باشه. همینگوی چطور به این نکته رسید؟

همینگوی تجربه چندتا جنگ رو داشته و در جنگ یونان و ترکیه هم به عنوان خبرنگار اعزام شده بود. اونجا با چیزی به نام ادبیات تلگراف زدن آشنا میشه. می‌بینه که خبرنگاران هر کلمه اضافه‌ای در تلگراف زدن رو حذف می‌کنند و این به شدت برای همینگوی جذاب و اثرگذار بوده. مثلاً یک خبرنگار آمریکایی از استانبول به روزنامه‌اش تلگراف می‌زد:

کمال اختصاصی اسمیرنا نسوزانده مقصر یونان؛

و این تلگراف در روزنامه اینطور چاپ می‌شد:
ژنرال مصطفی کمال رهبر ترکیه در یک مصاحبه اختصاصی با خبرنگار ما این شایعه را که نیروهای ترک در آتش‌سوزی اخیر شهر اسمیرنا دخالت داشته‌اند به شدت تکذیب کرد. ژنرال کمال اظهار داشت خرابکارانی که جزو عقب‌داران ارتش یونان بوده‌اند هنگام عقب‌نشینی و پیش از رسیدن پیشتازان ارتش ترکیه شهر اسمیرنا را به آتش کشیده‌اند.

《این زبان را خود خبرنگاران تلگرافی (cablese) می‌نامیدند و بنای آن بر این بود که هر کلمه‌ای را که خواننده بتواند استنباط کند از آن حذف کنند.
همینگوی به این نتیجه رسیده بود که در روایت تلگرافی این خبر کیفیتی هست که میتوان آن را در داستان نویسی بکاربرد یا به عبارت دیگر از این کیفیت می‌توان شیوه تازه‌ای در داستان‌نویسی پرورش داد.》

#ادبیات_معاصر
#نزهت‌_الملوک

@Nozhatolmolouk

1978

یه چندتا تک بیت ناب از بیدل بخونیم و روزمون رو شروع کنیم:

خاطر ما شکوه‌ای از جور گردون سر نکرد

بارها بشکست و زین مینا صدایی برنخاست

عقل رنگ‌آمیز، کی‌ گردد حریف درد عشق

خامهٔ تصویر کی خواهدکشیدن ناله را

بی‌گریه نیست ممکن تعمیر حسرت دل

تا سیل می‌خرامد ویرانه را عروسی‌ست

نباید بودن از پشت و رخ‌ کار جهان غافل

چو زنبور عسل نیشی است در دنبال نوش او

همین!

#بیدل
#ادبیات_کهن
#نزهت‌_الملوک

@Nozhatolmolouk

?بخوان با من از رزم «گردآفرید»

به افتخار پرافتخارترین بانوی ورزش ایران

زنی بود برسان گُردی سوار
همیشه به جنگ‌اندرون نامدار

کجا نام او بود گردآفرید
که چون او ز مادر نیامد پدید

چنان ننگش آمد ز کار هجیر
که شد لاله‌رنگش به کردار قیر

بپوشید درع سواران جنگ
نبود اندر آن کار جای درنگ

نهان کرد گیسو به زیر زره
بزد بر سر ترگ رومی گره

فرود آمد از دژ به کردار شیر
کمر بر میان، بادپایی به زیر

به پیش سپاه اندر آمد چو گرد
چو رعد خروشان یکی ویله کرد

ناهید کیانی امروز رعد خروشان و ستارۀ جاودان ورزش بانوان ایران شد. او هم نخستین زنی شد که در تاریخ المپیک ایران به فینال راه یافت هم نخستین زنی که توانست دروازۀ برنزی را پشت سر گذارد و مدال نقره المپیک را برای ایران به‌دست‌آورد. و فراموش نکنیم او به اندازۀ یک ملت، هدف جنگ رسانه‌ای و روانی ایران‌ستیزان داخل و خارج بود، که اگر این نبود چه‌بسا اکنون دو طلا به گردن داشت.

در المپیک قبل که ناهید کیانی و کیمیا علیزاده رو در روی هم قرار گرفتند بعضی رسانه‌ها نبرد آنان را به نبرد رستم و سهراب در شاهنامه تشبیه کردند. گزارشگر ورزشی امشب تلویزیون هم مدام ناهید کیانی را تهمینه می‌نامید. اما به نظر من در هردو رزم ناهید کیانی (با این نام عمیقا ایرانی) در قصه‌های شاهنامه بیش از همه یادآور قصۀ گردآفرید است. چرا؟

1. گردآفرید جزو معدود زنان پهلوان و جنگجوی ایران در شاهنامه است و موجب شگفتی دشمنان:
   شگفت آمدش گفت از ایران سپاه
   چنین دختر آید به آوردگاه

2. گردآفرید دختری شریف و اخلاق‌گراست که اصول خود را زیر پا نمی‌گذارد

3. گردآفرید برای نام و ننگ و ثروت و شهرت نمی‌جنگد، بلکه زنی‌ست که اگر به میدان رزم می‌رود برای وطن و از سر عشق و غیرت شدیدش به ایران است:
   چنان ننگش آمد ز کار هجیر
   که شد لاله‌رنگش به کردار قیر

4. گردآفرید برای وطنش حاضر می‌شود از تمایلات فردی و عشق به یک قهرمان ثروتمند و فرماندۀ دوست‌داشتنی لشکر دشمن چشم بپوشد

5. گردآفرید زیر فشار روانی شدید از تهاجمات نظامی و غیرنظامی دشمن است:
   درِ باره بگشاد گرد آفرید
   تن خسته و بسته بر دژ کشید
   در دژ ببستند و غمگین شدند
   پر از غم دل و دیده خونین شدند

6. گردآفرید باید در برابر هم‌وطنی مبارزه کند که متاسفانه جنگجوی سپاه دشمن شده!

7. گردآفرید در رزم موی خود را از چشم نامحرمان می‌پوشاند! :
   نهان کرد گیسو به زیر زره
   بزد بر سر ترگ رومی گره

8. و سرانجام گردآفرید موفق می‌شود نه‌تنها پاک‌دامنی و بدن خود را از چنگ بیگانه بلکه یکی از مهم‌ترین مرزها و دژهای ایران را هم با نبرد دلیرانه و هم با تدبیر هوشمندانه نجات دهد:

فراوان بخندید گردآفرید
به باره برآمد، سپه بنگرید
چو سهراب را دید بر پشت زین
چنین گفت کای شاه ترکان چین!
چرا رنجه گشتی چنین؟ بازگرد
هم از آمدن هم ز دشت نبرد
بخندید و او را به افسوس گفت:
که ترکان از ایران نیابند جفت!

▪️ابیات همه از نسخهٔ دقیق خالقی مطلق نقل شدند

شاهنامه همواره خواندنی و آموختنی‌ست و همواره با سرشت و سرنوشت ایرانی همراه است:

این بود قصۀ کهن زن ایرانی
و این است حکایت امروز زن ایرانی!

@FihMaFih

تهمینهٔ ایرانی!

آقای گزارشگر تکواندو! نامتان را نمی‌دانم ولی صدایتان را تا مدت‌ها فراموش نمی‌کنم چون هنگام گزارش مسابقهٔ دختر عزیزمان ناهید کیانی هر بار او را تهمینهٔ ایرانی خطاب کردید من دندان بر دندان فشردم و ضعف اعصاب گرفتم!

اول این که تهمینه ایرانی نبود، دختر شاه سمنگان بود، شهری مرزی در توران‌زمین.
دوم هم این که او هیچ کار مهمی انجام نداد، یک شب رفت بالای سر رستم و شد مادر سهراب. همین!
والله همین!
بالله همین!

شما که شاهنامه نخوانده‌اید و شخصیت‌ها و قهرمانانش را نمی‌شناسید چرا دست از سرش برنمی‌دارید؟ سعدی هم نخوانده‌اید که می‌گوید:
به دانش سخن گوی یا دم مزن.

اگر اصرار دارید زنان ورزشکار ایران را به زنی در شاهنامه شبیه بدانید لطف کنید و دور منیژه، رودابه، سودابه و تهمینه را خط بکشید. باشد؟ بروید سراغ گردآفرید. او بود که جنگ‌جو و افتخارآفرین بود.

و من الله توفیق!

@atefeh_tayyeh