و گویند معاویه سخت بردبار و حلیم بوده است؛ چنان‌که روزی مردی جوان، به وقت آنکه بار داده بود و همه بزرگان در پیش او نشسته بودند و ایستاده، درآمد با جامه‌ی خَلَق* و سلام کرد و در پیش او گستاخ بنشست و گفت: 《یا امیرَالمؤمنین، من امروز به مهمّی آمده‌ام پیش تو؛…

**نسبیت در نگاه سعدی

باران که در لطافت طبعش خلاف نیست
در باغ لاله روید و در شوره‌بوم خس

و

دو چیز طیره‌ی عقل است دم فروبستن
به وقت گفتن و گفتن به وقت خاموشی

حتما اگر بگردیم ابیات بیش‌تری هم پیدا می‌کنیم، اما این دو را در حافظه داشتم.
اولی می‌گوید باریدن باران که ذاتا طبع لطیفی دارد، بسته به اینکه کجا ببارد و فرود بیاید توفیر دارد. در باغ، لاله می‌رویاند و در شوره‌بوم خس و خاشاک راه می‌اندازد، پس قضیه نسبی است. بیت دوم هم که روشن است، سخن‌گفتن به خودی‌خود بد نیست، اما اگر جایی که باید خاموش بود، سخن بگوییم و برعکس جایی که باید سخن بگوییم، ساکت بمانیم، هر دو آفت عقل خواهد بود. بنابراین این یکی هم نسبی است و باید موقعیت را سنجید! سعدی خاکستری می‌بیند و صفر و صدی نیست.

به نظرم این نگاه‌های عقلانی است که باید از دل ادبیاتمان استخراج و بازگو شود.**

__

زاویه‌خوانی
@pastoo_adabiat

نشانی صفحه اینستاگرام:

https://instagram.com/adabiat_pastoo?igshid=MzRlODBiNWFlZA==

✍️ **سه مورد از مسائلی هم که در زبان و ادبیات فارسی هیچ‌وقت قصد حل‌شدن ندارند و الان به یادم آمد اینهاست،

1. درستی املای "هلیم" یا "حلیم" برای آن غذای معروف!
2. بنی‌آدم اعضای "یکدیگرند" یا یک "پیکرند"؟
3. فردوسی شیعه اسماعیلی است یا اثنی‌عشری؟**

___
زاویه‌خوانی
@pastoo_adabiat

نشانی صفحه اینستاگرام:

https://instagram.com/adabiat_pastoo?igshid=MzRlODBiNWFlZA==

به یاد پرکشیدگان پرواز ۷۵۲

**گر بمانیم باز بردوزیم
دامنی کز فراق چاک شده است

ور نمانیم عذر ما بپذیر
ای بسا آرزو که خاک شده است**#فخر_دمراجی
■■■■■■■■■■

منبع:

لباب‌الالباب، محمد عوفی، تصحیح ادوارد جی، بروان؛ تهران: انتشارات هرمس، چاپ اول، ۱۳۸۹، ص ۳۰۴.
___
زاویه‌خوانی
@pastoo_adabiat

نشانی صفحه اینستاگرام:

https://instagram.com/adabiat_pastoo?igshid=MzRlODBiNWFlZA==

اما جواب این سوال، جواب ناصر بخارایی بود. درحقیقت حافظ "شد" را تبدیل به "بود" کرده و در شعر خودش آورده. خدا از سر تقصیراتش بگذرد:))

چه گفتن یا چگونه‌ گفتن؟

**وقتی می‌گویند در ادبیات چگونه‌گفتن بر چه گفتن ارجح است یعنی چه؟
ساده‌اش این می‌شود که موضوعات مهم به‌طور کلی از انگشتان دو دوست فراتر نمی‌روند و هزاران سال است که مدام تکرار می‌شوند. چیزی که در این بین اهمیت می‌یابد، طرز بیان این موضوعات است، تنها شانس یک شاعر برای ماندگاری سخنش در تاریخ شعر، شیوه برخوردش با این موضوعات و نوع بیان اوست. برای نمونه به برخورد خاقانی و سعدی با یک پدیده تقویمی واحد دقت کنید،

خاقانی (قرن ششم):

آهوی آتشین‌روی چون در بَرِه درآید
کافورِ خشک گردد با مُشکِ تر برابر

سعدی (قرن هفتم):

بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار
خوش بُوَد دامن صحرا و تماشای بهار

هر دو با بیان زیبا و خاص خود به "اعتدال بهاری" و تساوی طول روز شب در ابتدای بهار اشاره دارند، اما یکی قابل فهم است و آن دیگری جز از راه آشنایی با علم بیان و صور خیالِ خاقانی عملا قابل فهم نیست. در بیت خاقانی، "آهوی آتشین‌روی" استعاره از خورشید است، "بره" (حَمَل) یکی از بروج فلکی است. "کافور خشک" استعاره از روز و "مشکِ تر" استعاره از شب است. منظور خاقانی این است که هنگامی که خورشید مقارنِ برج فلکی بره قرار بگیرد، طول روز و شب یکسان است.
شاید بگویید که چه مرضی داشته، چرا لقمه را دور سرش چرخانده! اما از قضا در ادبیات، لقمه را دور سر چرخاندن، به شرط آنکه زیبا باشد، ایراد که نیست، حسن هم به حساب می‌آید.

آنچه را موجب این تفاوت‌ها، به فاصله‌ی حدودا یک قرن، میان این دو شاعر می‌شود، باید در تلقی آنها از مقوله شعر و زیبایی‌شناسی سخن، انتظارات مخاطب، فضای ادبی روزگار و بعضا شرایط اجتماعی و سیاسی شاعر دانست و تاثیر گفتمان‌های ادبی را در آن سنجید.**#ادبیات_پستو
■■■■■■■■■■

زاویه‌خوانی
@pastoo_adabiat

نشانی صفحه اینستاگرام:

https://instagram.com/adabiat_pastoo?igshid=MzRlODBiNWFlZA==

**عهدی است تا نصیبه‌ی ما از جهان غم است
حالِ دل از فلک چو فلک نیک برهم است

در عالم از فراغتِ خاطر اثر نماند
آری مگر فراغت از آن سوی عالم است؟

در مدتِ جوانی و در عهدِ کودکی
ما را چه روزِ رنج و چه هنگامِ ماتم است؟

دل بر مرادِ خویش یکی دم نمی‌زند
از بس که با حوادثِ ایّام درهم است

جُستم ز روزگار دمی خوش، زمانه گفت:
چیزی مجوی بیش که اندر جهان کم است

در دستِ ماست خاتمِ اقبال و کار عیش
هر روز با‌شگونه‌تر از نقشِ خاتم است

کردم مسلِم آنکه درین عهد کم کسی است
کو را ز روزگار دلی خوش مسلّم است

دارم هر آنچه باید از اسباب خرمی
اما خلاف در دل آزاد و خرم است

هر عشرتی که بی دل فارغ کنی هباست
هر شادی‌ای که از سرِ وحشت کنی غم است

خود غم مگیر با که زنم دم که در جهان
نه یار دلنواز و نه دلدار محرم است

ای غم به آخر آی! که خامی بسی نمود
این رنج‌ها که در خم این سبز طارم است

دیدیم روی غصه، کنون وقت خوشدلی است
خوردیم زخمِ فتنه، کنون جای مرهم است

انصاف ده! که قسمتِ ما غم بسی رسید
گر زآنکه در جهان غم و شادی مقسَم است**#مجیر_بیلقانی
■■■■■■■■■■

منبع:
دیوان مجیرالدین بیلقانی، تصحیح محمد آبادی باویل، تهران: انتشارات موسسه فرهنگ و تاریخ ایران، ۱۳۵۸، ص ۲۵۴.

__
زاویه‌خوانی
@pastoo_adabiat

نشانی صفحه اینستاگرام:

https://instagram.com/adabiat_pastoo?igshid=MzRlODBiNWFlZA==

به مناسبت پنجم اکتبر، روز جهانی معلم، شعر "بلای معلمی" را از حمیدی شیرازی بخوانید...

یکی از روش‌هایی که شاعران نوظهور در شعر و ادب به کمک آن اظهار وجود می‌کنند و جای پای خود را سفت، نوعی معارضه با پیشینیان است که بعضا خود را در قالب مفاخره نشان می‌دهد. نمونه‌هایی از این معارضات در قالب مفاخره را از مقاله "تغییر جایگاه شاعران در تاریخ ادبیات"،…