‍ .
ئاخڕشەری

شێعر: عەلی ئوڵفەتی
بۆژەر: عەباس هووشمەند(دیاکۆ ئیلامی)

هەێ باز بەرز سەرکەشەیل لەێ ناو گڵاڵەیلە چوە کەید؟
کەس لەێرە هاوبازد نیە لەێ ناو مڵاڵەیلە چوە کەید؟
یەێ جارتر باڵەو بگر شەۊ واڵ ئەورەگان بدڕ
داڵاو خوەری وەپید نیە تێد لەێ ناو داڵەیلە چوە کەید؟

#شێعر_کوردی
#لەکی_لەکی
#گەڕووسی_بیجاری
#فیلی_پەهڵەئی 
#گورانی_نو_گورانی_نوو
#کەڵڕی_کلهری
#هورامی_هەورامی 
#لری_لوڕی
#ایلام_ئیلام
#کرماشان_کرمانشاە

#انستیتو_زانست_زاگرس
#دپارتمان_مێدیا_هونەر(سەیمرە)

@zanist2021

‍ ‍ ‍ .
فراخوان عمومی عضویت
در انستیتو زانست زاگرس

علاقه‌مندان و نخبگان فرهنگی و هنری می‌توانند اساسنامه و فرم عضویت را از راەهای ذیل دریافت کنند و با تکمیل و ارسال فرم به اعضای عمومی زانست بپیوندند.

۱- دایرکت اینستاگرام zanist.2021

۲- کانال رسمی تلگرام zanist2021@

۳- جی‌میل [email protected]

این مرکز برخلاف تصریح اساسنامه، حق عضویت دریافت نمی‌کند؛ اما اعضای حقیقی یا حقوقی می‌توانند انستیتو را در اجرای پروژه‌های فرهنگی مساعدت کنند.

*?اقدامات انستیتو زانست زاگرس*

انستیتو زانست زاگرس و انجمن فرهنگی زانست به صورت شورایی مدیریت می‌شوند. این شورا متشکل از استادان دانشگاه، مدیران، حقوق‌دانان، نویسندگان و هنرمندان مناطق کوردی است.

این مرکز با ۸ دپارتمان از جمله داستان، تحقیق، آموزش، ترجمه، ویراستاری، واژه‌سازی و ۲۰۰ نفر عضو در کشورهای مختلف به فعالیت می‌پردازد که در این میان ۲۰ شخیصت هنری و علمی برجسته، عضو افتخاری هستند.

انستیتو زانست زاگرس و انجمن فرهنگی زانست کاملاً مستقل و مردمی است و تاکنون بدون هیچ پشتوانه‌ای ۳۳ پروژه فرهنگی، اعم از  چاپ کتب و تدوین جزوات آموزشی، انتشار دەها مقاله به زبان‌های فارسی، کوردی، عربی و انگلیسی‌ در مجلات داخلی و خارجی، چاپ چند اثر و چندین اثر تحقیقی و تئوریک در دست چاپ و شرکت در کنفرانس‌های متعدد علمی در کارنامه خود دارد.

از اهداف اساسی این مرکز، تدریس زبان و ادبیات کوردی در کنار زبان رسمی (فارسی) از رهگذر دستیابی به کوردی معیار آموزشی‌ جنوبی‌ و تولید محتوای کتب‌ درسی بر‌ اساس اصل استقرا است.

مطابق ماده ۵ اساسنامه:
انجمن، ملزم به برگزاری کارگاه‌های آموزشی و صدور مدرک معتبر علمی و ملی است.

مطابق ماده ٨ اساسنامه:
انستیتو ملزم بە تربیت نیروی متخصص فرهنگی، برگزاری دوره‌های آموزشی، بزرگداشت مفاخر، برگزاری همایش و همکاری با دانشگاه‌ها، مؤسسات، فرهنگستان ایران و آکادمی‌ کوردی است.

تمهیدات انستیتو جهت انتشار آثار اهالی قلم و هنر مشتمل بر ویرایش، طراحی جلد، معرفی به ناشرین معتبر، خرید، تبلیغ و معرفی به چند زبان در سایت‌‌های نشریات داخلی و خارجی و شرکت در نمایشگاه‌های خارج کشور است.

این مجموعه، بدون هیچ دیدگاه واپسگرایانه، صرفاً متمرکز بر ارتقا و اعتلای زبان مادری و گونه‌های جنوبی مشتمل بر لکی، کلهری، فیلی، گورانی‌نو، لری و ... است.

انستیتو زانست زاگرس و انجمن فرهنگی زانست ضمن دوری از هرگونه آلایندگی‌های فرهنگی، از عضویت و همکاری با تمام علاقه‌مندان اعم از پدیدآورندگان حقیقی و حقوقی استقبال می‌کند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جهت عضویت در انستیتو زانست زاگروس به آی‌دی‌های زیر در تلگرام مراجعه شود:

پذیرش آقایان:
دکتر حجت رشیدی، مسئول دپارتمان تحقیق/ پێپرسی و چاپمەنی

ـــ 09188412677
ـــــ hojat_rashidi@
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پذیرش خانم‌ها:
خانم فرح بساطی. مسئول دپارتمان مێدیا و هونەر (سەیمرە)
ـــ hera54@

#دپارتمان_مێدیا_هونەر (سەیمرە)
#شوراێ_ئەنستیتو_زانست_زاگروس
#انستیتو_زانست_زاگرس
@zanist2021

‍ فریدون سامان؛ کوردەواری در تمام فصول
(بە پاس انتشار مجلە تخصصی زبان و گویش)
فریدون سامان، شاعر، مترجم، روزنامه‌نگار، مدیر انستیتو فرهنگی خانی و سردبیر مجله زمان و زار، چهل سال است در عرصه فرهنگ، فروتنانه مرزهای روشنگری را می‌نوردد. او عضو انجمن بین‌المللی قلم کورد و اتحادیه نویسندگان کورد است. تا کنون از استاد فریدون سامان صدها مقاله و  چند کتاب در حوزه شعر و زبان منتشر شده‌است #فریدون_سامان ضمن اشراف به گویش‌های کوردی به زبان‌های عربی، ترکی و فارسی نیز تسلط دارد. اشراف وی به تاریخ ادبیات و سیر تطور زبان کوردی مشهود است. امسال در روز جهانی زبان مادری از سوی دانشگاە جهان- اربیل با حضور ادبا، استادان و نخبگان مورد تقدیر قرار گرفت.
از اقدامات اخیر وی انتشار مجله وزین زمان و زار (زبان و گویش) به زبان‌های کوردی، فارسی، عربی، انگلیسی با صاحب امتیازی دکتر #طه_رسول است که تاکنون ۱۶ شماره آن با حمایت مجتمع آموزشی- تربیتی #مارگرت منتشر شده‌است.  پرونده شماره سیزدهم این مجله کاملا به زبان فارسی به تحولات آموزشی، مصائب و دگردیسی معاصر زبان کوردی به اهتمام گروه مشاوران از جمله #کامران_رحیمی (مدیر#انستیتو_زانست_زاگروس) و بعضی از اعضای انستیتو زانست اختصاص یافته‌است. در این شماره که PDF آن پیوست پست است می‌خوانیم:
جایگاه کوردهای #فیلی: د.محمدعلی سلطانی. بازخوانی و نقد نظری #مینورسکی: د.اسماعیل شمس. چهار مقاله از کامران رحیمی:چالش آموزش زبان کوردی، درآمدی بر واژه سازی معاصر، جمشت کوردی #خوارگ، اصطلاحات تخصصی دستور زبان کوردی. واژه‌سازی در زبان کوردی: نامدار جابری. تبعیض زبانی: هیوا دهلرانی. گویش #گروسی: فاطمه شکوهی. بیجار #گروس: محمدولی کاکایی. #لکی گویش یا زبان و کوردی لکی #کلاردشت: مژگان کاوسی. دو گانه کورد و #گوران در پیشامدرن: د. اسماعیل محمودی و
#کردەوەکان_ژیاننامه:            
- شاعیر و ڕۆژنامەنووس توێژەری زمان
- لەدایکبووی هەولێر- باشووری کوردستان-١٩٦١
- بەکالۆریۆس لە کارگێری دارایی. کۆلیژی کارگێڕی و ئابووری - زانکۆی بەغدا-١٩٨٤
- سەرنووسەری گۆڤاری زمانناسیی وەرزی (زمان و زار)ە. بە زمانەکانی کوردی، عەرەبی، فارسی و ئینگلیزی دەردەچێت، تا ئیستا ١٦ ژمارەی ٤٠٠ لاپەرەیی لێ دەرچووە.
- سەرۆکی رێکخراوی خانی بۆ لێکۆڵینەوەی هزری.
- ئەندامی کۆمیتەی رێبەرایەتی ناوەندی پینکوردی نیودەوڵەتی.
- ئەندامی یەکێتی نووسەرانی کورد- هەولێر
- ئەندامی کارای سەندیکای ڕۆژنامەنووسانی کوردستان
- ئەندامی فیدراسیۆنی رۆژنامەنووسانی نێودەوڵەتی.
-کتێبە چاپکراوەکان:
-هۆنراوە یاخییەکان .هەولێر -١٩٩١ 
-پڕم لە عیشقی تۆ- کۆشیعر - ٢٠٠٦
-ستایشەکانی عیشق- کۆشیعر - ٢٠١٨
 -تاووسەکانی لالش - چامەی شیعری - ٢٠١٩
- امتلی عشقا منک- مجموعە شعریە مترجمە الی العربیە.اربیل –٢٠٠٩
- مدائح العشق- مجموعە شعریە مترجمە الی العربیە. وزارە الثقافة العراقیە- ٢٠٢١
-ئەزموون لە نێوان شکست و داهیناندا- کۆوتار- هەولێر- ٢٠١٣-
- التجربة بین الاخفاق و الابداع، مقالات النقدیة -  بنکەی موکریان بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە- هەولێر- ٢٠٢١
-کتیبی زمان و ئیتنیک – توێژینەوەی زمانناسییە- ئامادەی  چاپە.
-کتیبی زمان و دۆسیە- ئامادەی بۆ چاپ
- زمانەکانی عەرەبی و فارسی  دەزانیت.
- چەندان توێژینەوەی لەسەر پرسگەلی پێکهاتەکانی کوردانی(ئێزیدی- فەیلی- شەبەک- یارسان- زەردەشتییە نوێیەکان....هتد) نووسیوە.
- چەندان توێژینەوەی لەسەر کێشەکانی زمانی کوردی لەسەر ئاستەکانی (پەروەردە و فێرکردن- سۆشیال میدیا و رۆژنامەگەریی کوردیدا- زار و بن زارەکان) بڵاوکردۆتەوە.
- لە کۆنفرانسە زانستییەکانی زانکۆکانی هەرێمی کوردستان و دەرەوەی کوردستان لەسەر پرسی زمانی کوردی  بەشداری کردووە.
-  لەڕۆژی جیهانی زمانی دایکدا لە نێوان ساڵانی( ٢٠١٨ -٢٠٢٣) سەرپەرشتی سێ کۆنفرانسی زانستی زمانی کوردی کردووە:
-کۆنفرانسی زانستی مەترسی و کێشەکانی زمانی کوردی لە ناوچە دابڕێنراوەکانی کوردستان- ٢٠١٨-خانەقین.
-کۆنفرانسی زانستیی زمانی کوردی و زاراوە یاساییەکان. سلیمانی٠٢٠٢١
-کۆنفرانسی زانستیی زار و بنزارە کوردییەکان- سلێمانی- ٩ی ئاداری ٢٠٢٤
  - چەندان دەقی شیعر و وتار و لێکۆڵینەوەی ئەدەبی لە زمانەکانی فارسی و عەرەبی وەرگێردراوە و بڵاوکردۆتەوە.
- لە رۆژنامەکانی (کوردستانی نوێ، ئاڵای ئازادی، هەفتەنامەی رزگاری، گۆڤاری کاروان، گۆڤاری پێشمەرگە، زمان و زار) وەک سەرنووسەر و نووسەر و سەرپەرشتیاری زمان کاری کردووە.
کلیپ:#ژوان_ڕەحیمی

#ئەنستیتو_زانست_زاگروس
#دپارتمان_مێدیا_هونەر_سەیمرە
@zanist2021

‍ .
دیوانه بغداد و دانای دالاهو (۴)

نعمت زحمتکش- عضو اصلی انستیتو زانست زاگروس

نوروز فیروز از جم چهل تنه دوره‌ی یری تنی نسبت به این دیدار مردم در منزلگاه بهلول می‌فرماید:
ئیمەیش نه جوملەێ مەتلەب دارانیم 
ئارەزوێ جەمال شای کوسارانیم»

قداست بارگاه یا جمخانۀ بهلول در دالاهو تنها منحصر به یارسانیان نبوده است. این قداست را می‌توان تا قرن گذشته در دیوان اشعار کوردان اهل سنت نیز به وفور مشاهده کرد. رنجوری از شاعران کورد اهل سنت کوردستان عراق، قریب به یکصد سال گذشته، نام بهلول را در سوگندنامه‌ی معروف خود در کنار بزرگان اسلام ذکر می‌کند:

بە ڕەوزەێ (ئوەیس) شای هێمەتداران
بە بارگاێ  بالول  دیوانەی شاران.

چنین معلوم است کە در گذشته سوگند یادکردن و‌زیارت رفتن بە بارگاە بهلول رسمیت داشتە است.
چنانکە در برخی از اشعار فولکلوریک  کوردی سوگند یاد کردن  و زیارت رفتن به بارگاه بهلول  کاملا موجود است:

«وە بارگای بالویل و داڵەهووە 
وە شیخ روس قەسەم وە پای بەمۆوە 
مەر دەستم قەتع کەن وە باڵای تووە»

همچنین زیارت بارگاه بهلول، مخصوصاً در روز جشن مال بالویل، عمومیت داشته است و آثار زیارت و جشن گرفتن این روز در اشعار فولکلور کوردی موجود است:

«چەوان مەڕەژون زوڵفان مەدەن لۆل 
پەری زیارەت بارگای بالۆل 
چیمە ئی بانە بالۆل دیار بی 
پردەور بالۆل نەیجە سوار بی 
وەتم یا بالۆل بەرەو ماڵم کە 
هامیتەی گەل گەل سوسەن خاڵم کە»

#گورانی_نو
#پاڵەوانی_پهلویان
#فیلی_پهله‌ای
#لکی_لەکی
#لری_لوڕی
#کلهری_کەڵهڕی

#دپارتمان_پێپرسی
#انستیتو_زانست_زاگروس

ئەڕا زانائی و زانیاری، ئەڕا پایاری و پاراستن زوان کوردی، ئەنستیتو زانست زاگروس ها خزمەتتان.
@zanist2021

‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ .
«ئاگرپا»

انتشار داستان‌های کوتاە کوردی در تهران

این مجموعە مشتمل بر داستانک، فلش‌فیکشن، مینی‌مال و... از هفت نویسنده کورد مرکز با موتیف «زن» است که با اهتمام انستیتو زانست زاگروس در قطع پالتوئی و ۱۱۴ صفحه از سوی نشر شالان منتشر شد و در نوع خود در تاریخ ادبیات کوردی جریان‌ساز قلمداد می‌شود. در ذیل به اختصار به تم آن‌ها پرداخت می‌شود:

مژگان، نویسنده چیره‌دست کرماشانی در فضائی مدرن بە گویش کوردی گورانی نو، در چهار فلش فیکشن انقیاد زن امروز را با تمام دغدغه‌ها به چالش می‌کشد و  تعلیق‌وار با کات دیالوگ‌ها ...

نسرین با «تۆش هاتن» بە کوردی کرماشانی، انزوا و تنهائی نیمه‌پنهان جامعه را در روزمرگی زوال روایت می‌کند هر چند پیرنگ امید ...

حسین با «پیرەبەڕۆ» بە کوردی کلهری بە تقابل سنت و مدرن می‌پردازد و سقوط خرافه‌پرستی را در دیالوگ کاراکترها....

سجاد، با «شانو واران» در فضائی شهری به کوردی فیلی/ ایلامی، عشق و زندگی را در سایه هراس و خفقان آلمان شرقی به اهتزار در می‌آورد و سرکوبگران اشتازی را در بارقه‌های امید تاڤاریس...

نشمیل، با «فوو لێ‌که» بە کوردی موکریانی، در تصاویری پلان‌وار با چاشنی طنز، استرس‌های جوان سیزده ساله امروزی را روایت می‌کند که ....

کاملیا، با دو داستان «بن‌به‌ست به‌هار و پەنجرەی ئارزوو» بە گویش جافی با رگەهای از هورامی راوی غربت، تنهائی و سردرگمی زن معاصر است همچنین تلاش‌های حسرت‌وار این قشر را برای بهبودی....

محنا، نویسنده خوش آتی، به گویش اردلانی با سه داستان با کاراکتری کفش و انسان (دختر) سردرگمی‌های مفاهیم امروزی را در ژانر فانتزی و تراژیک به چالش می‌کشد به نحوی که...

#طرح جلد، اثر دکتر شهاب قنبری و ویراستاری آن توسط کامران رحیمی و سجاد حائری انجام شد. ئاگرپا به معنی محافظ آتش و مختص کوردی فیلی است و در هیچ فرهنگ لغتی موجود نیست. این مجموعه همراه با مجموعه داستان «تەقەێ ساێرەکان» با حضور شخصیت‌های برجسته فرهنگی و سیاسی در ۱۹ مهر ۱۴۰۳ در میان انبوه علاقمندان رونمائی شد.

----------------------------------------------------
علاقمندان می‌توانند این دو مجموعە داستان‌ را از طریق ذیل تهیه کنند:
۱. سایت خرید
porsemanpress.com

1. از طریق پست: واریز به شمارە حساب سید صابر منیری

5859831230497785

موبایل: 09122164325

1. پیج اینستاگرام:
   https://www.instagram.com/porseman.press?igsh=dnVjOWM5YTNoamJl
   --------------------------------------------------
   #دپارتمان_داستان_چیروک
   #انستیتو_زانست_زاگرس
   @zanist2021

‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ .
✓بازخورد نزدیک به صد هزار در تلگرام و نیم میلیون در اینستا، گشایش داستان دیگر از تولیدات انستیتو زانست زاگروس است.

«تەقەێ ساێرەکان»
بر فراز شاهو و بیستون با پنج مینمال و فلش‌فیکشن

اثر: مژگان مظفری
ویراسته: کامران رحیمی

سال ۱۴۰۲ بر اساس بند اول اساسنامه انستیتو زانست زاگروس مبنی بر ترغیب اهالی قلم و تولید آثار منثور، پس از صدور حکم مسؤلیت دپارتمان داستان و چیروک به سرکار خانم مظفری، ایده داستان نویسی در پایتخت برای نخستین بار آغازید.
مژگان مظفری متولد کرماشان و سی سال است در تهران زندگی می‌کند و تاکنون ۲۹ رمان و مجموعه داستان به فارسی منتشر کرده و اکثر آثاراش به چاپ‌های متعددی رسیده‌است.

تەقەێ ساێرەکان(شلیک سایە‌ها) مجموعه داستان در قالب فلش‌فیکشن و مینمال تحت عنوان: «چروو، شۆ، چەکمەیل چەرمێ، ساێرەکان و کوڵبەر» در قطع پالتویی و ۵۴ صفحه منتشر شد. زبان این اثر کوردی گورانی‌نوو می‌باشد  که پس از یک دوره فترت می‌توان این مدرس ادبیات داستانی را احیاگر مجدد این گویش تاریخی دانست. زبان اثر ضمن معیارگرائی و اصالت محوری بسیار روان و همه فهم است و نویسنده با چیره‌دستی خاص، تکنیک و تمرکز روی فرم توانسته در تم و موتیف زبان حال مردمان امروز کورد خاصه آلام و آمال زنان و دختران باشد.

دکتر شهاب قنبری(نقاش و پژوهشگر) طراح جلد کتاب و عضو اصلی انستیتو زانست، اثر اخیر استاد مظفری را از لحاظ فرم و درونمایه همچنین مخاطب محوری ستود و طراحی جلد کتاب را متاثر از سال‌ها تحقیق در مورد نشانه‌ها، رنگ‌ها، المان‌های فرهنگ کوردی دانست.
استاد نعمت زحمتکش(محقق و نسخه‌شناس) عضو اصلی انستیتو زانست، ضمن فاخر دانستن این مجموعه و اهمیت پردازش به کوردی گورانی، قدمت نوشتاری زبان کوردی را پیش از سایر زبان‌های ایرانی دانست.

این اثر همراه با مجموعه «ئاگرپا» کە متعاقبا بدان پرداختە می‌شود  در عصر پنج شنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۳  با حضور و استقبال گسترده شخصیت‌های برجسته ملی ادبی، هنری و سیاسی از جملە مهندس مروارید عضو شورای راهبردی دولت، دکتر جلال جلالی‌زاده نویسنده، مترجم، استاد دانشگاه، عبدالله سهرابی نماینده سابق مجلس و ... در تهران رونمایی شد.  در این رونمایی داستان «کافەێ نادری» اثر مظفری به زبان‌های کوردی و فارسی توسط مجری برنامە کاک هیرش حدادی قرائت شد و حضور احسان عباسلو(نویسنده، مترجم، داور جشنواره‌های ملی و استاد ادبیات داستانی ایران)، بر وزانت جلسه افزود.

#پاڵەوانی_پهلویان
دیوان و گورانچڕ: #ئەهوورا_عەزیزی
دەف: #سەعید_وجدانپاک
#شەهاب_قەنبەری
#نێعمەت_زەحمەتکیش
#احسان_عباسلو
کلیپ:#ژوان_رەحیمی
----------------------------------------------------
علاقمندان می‌توانند این دو مجموعە داستان‌ را از طریق ذیل تهیه کنند:
۱. سایت خرید
porsemanpress.com

1. از طریق پست: واریز به شمارە حساب سید صابر منیری

5859831230497785

موبایل: 09122164325

1. پیج اینستاگرام:
   https://www.instagram.com/porseman.press?igsh=dnVjOWM5YTNoamJl

--------------------------------------------------
#دپارتمان_داستان_چیروک
#مژگان_مظفری
#کامران_رحیمی
#انستیتو_زانست_زاگرس
@zanist2021

‍ .
     **«کورد فەیلی سەدام کیشا دار»

(وەدیهاتن جمشت نوو کورد فەیلی)**
جواد مه‌ڵگشائی - بەغدا
ئەندام کاراێ ئەنستیتو زانست زاگروس

له‌ شوون ڕميان ڕژيم سه‌دام، چه‌ندين ڕێكخراو(سازمان) و جمشت كورد فه‌يلى له‌ ناو و ده‌ره‌وه‌ى (خارج) عەراق دروست بۆن، وه‌لێ وه‌خاتر ئه‌وه‌ کە  ئه‌و ڕێكخراوه‌يله‌ وابه‌سته‌ وه‌ حزبه‌يل سياسى بۆن و خاوه‌ن بڕيار(تەسمیم) خوه‌ێان نه‌ۆن و ته‌نيا ئه‌ڕا ده‌نگ(رەئی) گرده‌وكردن وه‌خت هه‌ڵوژاردن(ئنتخابات) دروسێان كردۆن، نه‌تۆەنسن مافه‌يل ياسايی(حوقوق) كورده‌يل فه‌يلى ده‌سه‌وه‌ر(ئەوڵەویتبەنی) بکەن.
وه‌ێ خاتره‌ زوورم(دوفێشتر) ئه‌وانه‌ که ئه‌و ڕێكخراوه‌يله‌ دروس كردن، متمانه‌ و باوه‌ڕ كورده‌يل فه‌يلى له‌ده‌سدان و گەرد مافه‌يل ئێ به‌شه‌ له‌ مله‌ت كورد زه‌فت كرياس و يه‌يش ده‌ وه‌ختێگه‌ كه‌ دادگاێ باڵا، دادگائى كردن سه‌ران ڕژیم به‌عس، تاوان كوچانن زووره‌ملى و بێ سه‌ر و شوون كردن كورده‌يل فه‌يلى وه‌ جينوسايد(قەلامار) ناسان و بێجە ئه‌وه‌يش پاڕله‌مان و حكومه‌ت عەراق له‌ ساڵ 2011 دنان نانه‌ ‌بان  بڕياره‌گه‌ێ دادگا و يه‌يش له‌ روێ ياساييه‌وه‌، مه‌سئوليه‌ت ياسائی و ئه‌خلاقى خه‌ێگه‌ بان شان ده‌سه‌ڵات عەراق كه گشت مافه‌يل كورد فه‌يلى به‌ێگ.
وه‌لێ وه‌داخه‌وه تا ئيسه‌يش ئه‌و مافه‌يله‌ نه‌دريانه‌، بێجە ئه‌وه‌ کە مووچه‌ێگ(حوقوق) مانگانه‌ ده‌نه‌ ‌بنه‌ماڵه‌ى شه‌هيده‌يل و زندانيه‌يل سياسى كورد فه‌يلی. سه‌ره‌ڕاێ(زمن) ئه‌وه‌ چاڵاكوانه‌يل(فەعاڵین) كورد فه‌يلى و كه‌سايه‌تيه‌يل و ڕوشنبیره‌يل ده‌س له‌ ماف مه‌ردمه‌گه‌ نه‌ڵگرتنه‌ و له‌ هه‌ر ده‌رفه‌تێگ حه‌قخوازی کەن. ئه‌ڕا ناچار كردن ده‌سه‌ڵات عەراق تا ماف مه‌ردم حەق خوریاگ كورد فه‌يلى به‌ێگه‌و.
وه‌ێ خاتره‌  شه‌ممه‌ 2024/10/5 له‌ به‌غدا، ڕه‌وتێگ(جه‌ریان) سياسى نوو له‌ به‌غدا دروس كريا وه‌ ناو «ڕه‌وت نيشتمانى(وەتەنی)كورده‌يل فه‌يلی».
مونير حه‌داد،  ته‌نيا قازیێ بۆ کە ده‌ عەراق جورئەت كرد فه‌رمان ئعدام كردن سه‌دام ئمزا بكه‌ێ، ئەڕا یە  که قازيیه‌يل تر، زیەڵگێان  دچگ، دار و ده‌سه‌ێ سه‌دام، خوەێ و كه‌سوكارێ بكوژن. وه‌لێ «مونير حه‌داد» وه‌ جورئەت و ئازائی(نەترسی) بڕیاره‌گه‌ ئمزا كرد و خوه‌ێش نه‌شارده‌وە و دە چه‌ندين ديمانه(دیدار) وه‌ل ده‌زگايه‌يل ڕاگه‌ياندن (ڕەسانەیل گوروهی) له‌ ناو مه‌ردم هات و وت: من بڕيار له‌ سێداردان سه‌دام ئمزا كردمه.
ئێسە دادوه‌ر مونير حه‌داد، كه‌ كار قه‌زاوه‌ت له‌ دادگايه‌يل عەراق كه‌ێ وەرد گروپێگ له‌ هاوفكره‌يلێ «ڕه‌وت نيشتمانى» دروس كردنه و ئه‌وانه‌ کە وەرد ئێ گروپه‌ دامەزراننە له‌ ماوه‌ێ بيس ساڵ وەرین پوسته‌يل پارله‌مانى و حكومى داشتنه‌ جوور: خانم ساميه عه‌زيز ئه‌ندام په‌رله‌مان  و فوئاد عەلی ئه‌كبه‌ر ئه‌ندام شەوراى شار به‌غدا و سائر فه‌يلى سه‌روك ده‌زگاێ وه‌به‌رهێنان عەراق و سه‌روك(ڕەئیس) ئێڵ قه‌ڵه‌وڵس، شيخ عه‌دنان حه‌ميد شه‌فى و چه‌ندين كه‌سايه‌تی(شەخسییەت) ئه‌كاديمی و ناودار كورد فه‌يلی.
ئومێدواريم، ئێ ڕه‌وت تازه‌ێ كورد فه‌يلیيه بتۆەنێ دۆر له‌ گوشاره‌يل (فشارەیل) سياسى خزمه‌ت وه‌ێ به‌شه‌ له‌ مله‌ت كوردستان بكه‌ێگ و مافه‌ێان بسێنێگه‌و.
#مونیر حەداد، قازی ناودار بەغدا، باوگێ شوهانە و داڵگێ مەڵگشاێە، تەنیا کەسێ بۆ کە ڕخێ نەچگ سەدام دادگائی و ئعدام بکەێ.
#حزب بعث با رهبری صدام دیکتاتور سابق عراق، در چندین عملیات تحت عنوان انفال به قتل و عام، مهاجرت اجباری، گور دسته جمعی کوردهای عراق پرداخت که تعداد آن‌ها به ۱۸۲ هزار نفر می‌رسد.
#انفال و قتل عام کوردها  توسط صدام از کوردهای فیلی در بغداد و جصان و بدره و... آغاز شد که منجر به شهید، آواره و مفقودالاثر شدن ۲۲ هزار نفر شد. این جنایت تاریخی در اسناد سازمان ملل ثبت و ضبط شده و همین امر باعث اشتهار جهانی این شاخه از مردمان کورد شد.
#صدام در سال۱۳۶۶ حلبچه را بمباران شیمیائی کرد و باعث قتل جمعی ۵ هزار کورد هورامی شد به نحوی که پس این جنایت هولناک، پرده از چهرە واقعی صدام برداشته‌شد.
#انفال نام سوره از قرآن است مبنی بر تهاجم و یغمای کفار که مایه دستاویز حزب بعث جهت ژینوساید کوردها و عرب نشین کردن مناطق کوردنشین شد.
# صدام حسین در سال ۱۳۵۹ به بهانه اتمام حملات آغازین  به حکومت ساسانی و ممانعت از صدور انقلاب اسلامی به ایران تهاجم کرد و باعث شهید شدن  هزاران ایرانی شد که در تاریخ تحت عنوان دوران دفاع مقدس/ تحمیلی از آن یاد می‌شود صدام بلاخره در سال ۱۳۸۵ به جرم جنایت جنگی و نسل کشی در دادگاه عالی محاکمه شد و قاضی ایلامی حکم اعدام او را امضا کرد.
#موسیقی: ارکستر سمفونیک بە رهبری سگرمە.
کلیپ: #ژوان_رحیمی
#انفال_ئەنفاڵ
#ژینوساید_قەلامار
#پهلویان_پاڵەوانی
#فیلی_فەیلی
#دپارتمان_تەحقیق_پێپرسی
#انستیتو_زانست_زاگرس
@zanist2021