?#گزارش_صوتی

*▪️مجلس شهادت امام هادی علیه السلام
?*#دی_۱۴۰۳

سینه زنی
?حاج علی اصغر انصاریان

?موسسه امام هادی(علیه السلام)?

@emamhadi_qom

?#گزارش_صوتی

▪️مجلس شهادت امام هادی علیه السلام
?#دی_۱۴۰۳

روضه
?حاج علی اصغر انصاریان

*?موسسه امام هادی(علیه السلام)?***

@emamhadi_qom

?#گزارش_صوتی

*▪️مجلس شهادت امام هادی علیه السلام
?*#دی_۱۴۰۳

سخنرانی
?آیت الله نظری منفرد

*?موسسه امام هادی(علیه السلام)?***

@emamhadi_qom

?#گزارش_صوتی

*▪️مجلس شهادت امام هادی علیه السلام
?*#دی_۱۴۰۳

زیارت جامعه کبیره و توسل
?آقای مهدی نجفی

?موسسه امام هادی(علیه السلام)?

@emamhadi_qom

❇️ مبنای علامه مجلسی در شرح الحدیث
?مرحوم علامه مجلسی تلاش فراوانی دارد تا متن احادیث گزارش شده در منابعی که مورد اطمینان ایشان است را توجیه و تبیین نماید حتی ایشان در موارد فراوان حتی نسخه بدل‌های یک روایت را نیز توجیه می‌کند.
? ایشان پس از پذیرش منبع و اعتماد به مولف از نفی شتابزده حدیث پرهیز می‌کند و به روایات نهی از رد احادیث و واگذار کردن علم آن روایت به اهلش (اهل بیت علیهم السلام) عمل میکند به تعبیر دیگر علامه مجلسی تنها اگر روایت با ضروریات عقلی، قرآن و یا روایات متواتر مخالف باشد، روایت را نمی‌پذیرد.

❇️ اجزای شروح روایات علامه مجلسی در بحارالانوار
? اشاره به روایات، نقل اختلاف کلمات موجود در نسخه ها و منابع مختلف، بررسی و تصحیح الفاظ تصحیف شده روایات، توضیح واژگان و اصطلاحات غریب در روایات، تفسیر عبارات مبهم و مشکلات موجود در احادیث، توضیح نکات ادبی، شرح مفهوم حدیث، حل تعارض و اختلاف حدیث، طرح اشکالات و رد شبهات، توضیح و ارزیابی سند از جمله مواردی است که علامه مجلسی در شرح یک حدیث از آن استفاده می‌کند.
? علامه مجلسی در شرح حدیث به بررسی راویان و اسناد حدیث نیز توجه دارد.
? ایشان به نظارم ارزشگذاری سند محور مکتب حله تسلط دارد و در مرآه العقول و ملاذ الاخیار فراوان طبق این نظام ارزشگذاری کرده و چنین می‌گوید: و إنما أشرنا إلى تلك الاصطلاحات، لأنا نتعرض لحال رجال السند جريا على طريقة الأصحاب، فإن كان مسلكنا فيه مخالفا لمسلك القوم نشير إليه بقولنا" على المشهور"
? با این حال علامه مجلسی برای ارزیابی یک روایت تنها به سند اکتفا نکرده و به جایگاه مولف، شهرت کتاب و ... توجه دارد.
? در حقیقت ایشان را می‌توان نماینده قدما در قرن یازدهم دانست که برای درک شیوه اعتبار سنجی قدما لازم است با کار بحارالانوار مانوس گشت.

? علامه مجلسی در مباحث فقهی تمرکز بیشتری بر ارزیابی راوی دارد اما در سایر بخش ها کمتر به بررسی رجالی می‌پردازد.

#خلاصه
#جلسه_ششم
#ده_شب_در_محضر_بحارالانوار
#استاد_سرخه‌ای
#موسسه_امام_هادی_علیه_السلام

?معاونت آموزش?

*? موسسه امام هادی (علیه السلام) ?*

@emamhadi_qom

#خلاصه
#جلسه_ششم
#استاد_سرخه‌ای

بسم الله الرحمن الرحیم

?عنوان بحث این جلسه فقه الحدیث کتاب بحارالانوار است.

❇️قبل از پرداختن به مباحث فقه الحدیثی علامه مجلسی می‌بایست مقدماتی درباره مولف و کتاب بیان شود هرچند ممکن است با جلسات گذشته همپوشانی داشته باشد.
?دیدگاه‌های علامه مجلسی:
? پاسخ به این سوال که علامه مجلسی چه پیش‌فرض هایی در حوزه های مختلف دانشی داشته است در فهم عملکرد فقه الحدیثی ایشان نقش دارد؟
? از نوشته های علامه مجلسی مانند مقدمه بحارالانوار فهمیده میشود که ایشان علوم مختلفی از جمله فلسفه را فراگرفته بودند اما به این نتیجه می‌رسند که آنچه برای ایشان نافع است پرداختن به حدیث است.
? ایشان کتاب و سنت را تنها راه دستیابی به معارف دانسته و پیرامون عقل نیز معتقدند عقل پیرو شریعت معتبر است.
? به همین جهت عمر شریفشان را صرف احیای آثار حدیثی کردند به نحوی که می‌توان ادعا کرد اگر کارهای علامه مجلسی نبود برخی منابع از میان می‌رفت و حقیقتا امامیه مدیون علامه مجلسی است.
? درباره اخباری یا اصولی بودن علامه مجلسی برخلاف تصور برخی که به سبب شخصیت حدیثی ایشان او را اخباری تلقی می‌کنند؛ ایشان خود را در طریقه میانه اخباری و اصولی دانسته و در قضاوت بیرونی ما به اصولی ها نزدیک تر است.
? علامه مجلسی چنین می‌نویسد: حقیر مسلک کسانی که گمان های بد به فقهای امامیه برده و ایشان را به قلت دین متهم می‌کند خطا می‌دانم زیرا ایشان اکابر دین بودند، مساعی ایشان را مشکور و زلات ایشان را مغفور می‌دانم و نیز مسلک کسانی که ایشان را پیشرو قرار می‌دهند و مخالفت ایشان را در هیچ امری جایز نمی‌دانند و مقلد ایشان می‌شوند را نادرست می‌دانم و عمل به اصل عقلیه که از کتاب و سنت مستنبط نباشد را درست نمی‌دانم اما اصول و قواعد کلیه که از عمومات کتاب و سنت به دست می‌آید و با نص بخصوص معارضه ندارد را متبع می‌دانم.
? علامه مجلسی در ابواب علم کتاب بحارالانوار بابی را با عنوان: باب ما یمکن ان یستنبط من الآیات و الاخبار من متفرقات مسائل اصول فقه، به مسائل اصولی اختصاص داده است و هرچند در این باب اعم از اصول مصطح رفتار کرده و قواعد فقهیه را نیز بیان کرده است.
? علامه مجلسی همچنین در مقدمه ملاذ الاخیار و دو موضع از کتاب بحار وعده داده است که بخش مستوفایی پیرامون اصول فقه بنگارد که شوربختانه موفق به آن نشد.
✅ شواهد فراوانی برای اصولی بودن علامه مجلسی وجود دارد.
✔️ پذیرش حجیت ظواهر قرآن و استفاده گسترده از این ضواهر در شرح احادیث بحار الانوار،
✔️ نپذیرفتن مودای روایات آحاد در امور اعتقادی از جمله این شواهد است.

?درباره چگونگی نگارش بحارالانوار باید دانست که علامه مجلسی پیش از نگارش بحارالانوار به خوانش کتب روایی بخصوص کتب شیخ صدوق، برخی تفاسیر اثری، کتاب احتجاج و ... اشتغال داشتند و ضمن این مطالعات به فیش برداری روایات پرداختند بدین شیوه که عناوین مرتبط را نوشته و بعد ارجاعات را ذیل آن نگاشتند.
? بعد از اتمام این کار به سبب دشواری مراجعه به کتب ارجاع داده شده و نیز دسترسی به برخی آثار به فکر تدوین یک جامع حدیثی افتادند.
? با این توضیح روشن می‌شود که بنای اصلی بحارالانوار ازآن مرحوم مجلسی است و دستیاران تنها کمک‌کار ایشان بودند.

❇️ شرح نگاری علامه مجلسی بر روایات
?مرحوم علامه مجلسی در آثار متعددی به شرح روایات پرداختند.
? عین الحیاة (شرح وصایای پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله به ابوذر غفاری)، الاربعین، مرآه العقول در شرح کتاب کافی و ملاذ الاخیار در شرح کتاب تهذیب از جمله این آثار است.
? در بحارالانوار نیز ایشان شرح‌های فراوانی بر احادیث نگاشتند.
? درباره نسبت این آثار باید گفت شواهد نشان می‌دهد نگارش مرآه العقول و بحار الانوار هم‌زمان بوده است و در موارد متعددی یک شرح به طور یکسان در دو کتاب وجود دارد.

?بحارالانوار در کنار جامع روایی بودن یک کتاب شرح الحدیثی است.
? علامه مجلسی معمولا انتهای برخی روایات به شرح حدیث می‌پردازد و در مواردی نیز به سبب طولانی بودن در میان روایت توضیحاتی ارائه کردند.

?مرحوم علامه مجلسی در بیشتر موارد برای شرح الحدیث از تعبیر «بیان» استفاده کردند اما این تعبیر انحصاری نیست بلکه ایشان از تعابیری چون: توضیح، تنویر، تبیان، تفسیر، تحقیق و ... نیز استفاده کرده است.

?علامه مجلسی در شرح الحدیث بحار الانوار جانب اختصار را رعایت کرده و خود وعده نگارش شرحی مفصل بر بحارالانوار دادند لکن هم شرح احادیث بحار ناتمام ماند و هم متاسفانه ایشان موفق به نگارش این کتاب مفصل نشدند.

ادامه در پیام بعد?

?@emamhadi_qom

❇️ویژگی‌های ساختاری کتاب شریف بحارالانوار

? مرحوم مجلسی از کتب اربعه استفاده نکرده است لکن مشخص است که ایشان در ساختار کلی بحار الانوار کاملا تحت تاثیر کافی کلینی است.
? مرحوم مجلسی مانند شیخ کلینی از کتاب عقل و جهل آغاز کرده است؛ با این حال مجلسی در نوسازی ساختار کلامی روایات ابتکاراتی داشتند که شایسته تقدیر است و اینطور نیست که او را تابع محض مرحوم کلینی بدانیم.
? به نظر می‌رسد می‌توان بحارالانوار را تکمیل کتاب‌هایی چون کافی شریف است.
? برای مثال در تقسیم بندی ها (باب بندی‌ها) ی جزیی مثلا در کتاب العقل کافی اصلا ما ریز عنوان نداریم اما در بحار عنوان های جزیی فراوان وجود دارد.
? در کتاب العلم نیز شیخ کلینی چند عنوان کلی دارد اما علامه مجلسی در کتاب العلم دسته بندی‌های مهمی دارد.
? در کتاب الامامه بحار نیز اگر کسی با عناوین کتاب الحجه کافی مقایسه کند ابواب جدید فراوانی خواهد دید که مجلسی افزوده است.

? در کافی بحث معاد وجود ندارد که البته وجه آن روشن نیست زیرا در مقدمه تصریح دارد در پاسخ به تقاضای معرفت دین این کتاب نوشته شده است اما درباره معاد بحثی مطرح نکردند اما مرحوم مجلسی در مقابل در بحار مفصل به بحث معاد پرداختند.

?کتاب العدل برای نخستین بار توسط علامه مجلسی مطرح شد.

?شیخ کلینی از مباحث اثبات الصانع شروع می‌کند و بعد مباحث عامه اسماء و صفات و بعد جزییات مسایل توحیدی و در نهایت به افعال الهی پرداخته و همه آنها را در قالب کتاب التوحید قرار داده است اما علامه مجلسی در کنار کتاب التوحید از کتاب العدل استفاده می‌کند و مباحث فعل را در این بخش می‌آورد.
? ایجاد ارتباط میان کتاب العدل و کتاب المعاد از ویژگی های دیگر بحارالانوار است.

?در برخی موارد علامه مجلسی عناوین ابواب را ترکیب کرده است و این در مواردی است که علامه مجلسی معتقد است این روایات باید با یکدیگر خوانده شود.
? برای مثال در کافی شریف بابی داریم درباره مشیت و اراده و بابی برای قضا و قدر اما مجلسی همه را در یک باب می‌آورد.
? اگر کسی اهل فن نباشد نمی‌تواند ربط این ابواب را بفهمد اما مجلسی همه را در یک باب می‌آورد تا مشکل رفع شود.
? مثال دیگر امر بین الامرین است که دو لبه دارد یکی در استطاعت و یکی در قضا و قدر که در کتاب کافی در سه کتاب مطرح شده است اما علامه مجلسی در یک باب می‌آورد تا به خواننده کمک کنند مطالب را بهتر بفهمد.

?نکته دیگر مرحوم مجلسی این است که به مسائل روز توجه دارد و در مواردی عنوان باب را همان سوال مطرح در جامعه قرار داده است.
? بحث شیئیت معدوم که از قرن چهارم در جهان اسلام مطرح شد که همان بحث ثابتات ازلیه است را مرحوم مجلسی عنوان بابی قرار داده که تنها یک باب در ذیل آن مطرح شده است و به طور صریح نظر خود را مبنی بر نفی ثابتات ازلیه مطرح کرده است.

? در برخی مباحث ایشان گوید برای اولین بار من کتابی آوردم که نه شیعه و نه سنی آن را مطرح نکردند.
? یکی از آنها کتاب السماء و العالم است.
? این بحث جهانشناسی و انسان شناسی در این ابواب ابتکار ایشان است.

? مرحوم شیخ کلینی مباحث فطرت را ابتدای کتاب ایمان و کفر قرار دادند و بحث عوالم پیشین را مطرح ساختند درحالیکه علامه مجلسی آن را داخل کتاب التوحید قرار داده و پس از توحید و نفی تفکر از ذات خدا وارد بحث فطرت و دین حنیف شدند.
? اینکه چرا علامه مجلسی بحث را از استدلال بر وجود خداوند شروع کرده و در ادامه فطرت را مطرح ساختند را خودشان در بحار و مرآه العقول تبیین کردند.

?مجموعه روایاتی که اهل سنت درباره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دارند با روایاتی که شیعیان درباره پیامبر صلی الله علیه و آله دارند را می‌توان مقایسه نمود.
? یکی از منابع بسیار ارزشمند برای این کار ج 18 تا 23 بحار است که تاریخ پیامبر صلی الله علیه و آله را مورد بحث قرار میدهد و نظیری ندارد.

#خلاصه
#جلسه_سوم
#ده_شب_در_محضر_بحارالانوار
#استاد_سبحانی
#موسسه_امام_هادی_علیه_السلام

?معاونت آموزش?

? موسسه امام هادی (علیه السلام) ?

@emamhadi_qom