❓جنبش قیطریه؛ اصلاح یا انقلاب

✍️ دکتر فرزاد کلاته
پژوهشگر پویش فکری توسعه

@pooyeshfekri

? محسن رنانی در یادداشتی تحت عنوان «جنبش قیطریه»، در اعتراض به ساخت مسجد در پارک قیطریه تهران، مردم را دعوت به امضای کارزار کرده‌اند تا بلکه دولت تحت تاثیر قرار گرفته و از تصمیم خود منصرف گردد.

? ولی همزمان با طرح کارزار، واکنش‌ها و مخالفت‌هایی نیز نسبت به آن شکل گرفته است. به باور برخی از منتقدین، این مدل از کنشگری تاثیری ندارد و صرفا در حکم سوپاپ اطمینان است که هیجانات مردم را کنترل می‌کند تا مبادا منجر به کنشگری درکف خیابان شود.

? علاوه بر این، برخی از منتقدان، با اشاره به اصلاح ناپذیری نظام سیاسی، هرگونه کنشگری اصلاح طلبانه را منتفی دانسته و آن را اتلاف وقت و همراهی با دولت قلمداد می‌کنند.

? انتشار یادداشت محسن رنانی باعث طرح سوالاتی در بین مخاطبان شده است از جمله اینکه: آیا کنشگری از نوع کارزار، موثر است؟ نظام سیاسی حاکم، اصلاح پذیر است؟ در پاسخ بدین سوالات می‌توان گفت تمامی دولت‌ها، اصلاح پذیر‌اند.

? ولی، زمان و هزینه اصلاح، بستگی به میزان قدرت کنشگران و دولت، ماهیت سیاسی دولت، نوع و وضعیت مشروعیت سیاسی دولت، نوع مطالبه، نوع کنشگری دارد، و اگر کنشی منجر به اصلاح دولت نشد و با شکست مواجه شد، لزوما بدین معنا نیست که دولت اصلاح ناپذیر است، بلکه، کنش موردنظر از قدرت لازم برای تاثیرگذاری برخوردار نبوده است.

? به همین دلیل، برخی از کارزارها، ولو با تعداد امضای بسیار کمتر، موفقیت آمیز بوده، ولی برخی دیگر، ولو با تعداد امضای بسیار بیشتر، با شکست مواجه شده است.

? درضمن، اگر کارزار برای هرگونه اصلاحی، موثر می‌بود، کارگران یا معلمان، برای دست یافتن به مطالبات‌شان، از کارزار استفاده می‌کردند نه اعتصاب و تجمع؛ و اگر دولت اصلاح ناپذیر است پس هرگونه کنشگری، از جمله تحریم انتخابات، اعتراضات خیابانی، تجمع، اعتصاب، به منظور تغییر و اصلاح سیاست‌های دولت، بیهوده، غیرمنطقی و نامعقول به نظر می‌رسد.

? مطالعه متن کامل یادداشت

Pooyeshfekri

جنبش قیطریه؛ اصلاح یا انقلاب  - پویش فکری توسعه

دکتر فرزاد کلاته (پژوهشگر پویش فکری توسعه) اخیرا محسن رنانی در یادداشتی تحت عنوان «جنبش قیطریه»، مردم را دعوت به امضای کارزار لغو ساخت مسجد در پارک قیطریه تهران کرده‌اند تا بلکه دولت تحت تاثیر قرار گرفته و از تصمیم خود منصرف گردد. ولی همزمان با طرح کارزار،…

❔کنش جمعی فعال عقل‌گرا؛ تخیل یا واقعیت

✍️ دکتر داوود نجفی
پژوهشگر پویش فکری توسعه

@pooyeshfekri

? انتشار نوشتار کوتاه محسن رنانی با عنوان جنبش قیطریه واکنش‌ها و نقدهای بسیاری را برانگیخت. بسیاری از نقدها و واکنش‌ها نسبت به این نوشتار کوتاه متوجه استدلال اصلی آن یعنی نوع کنش‌های جمعی در جنبش‌ها و کارزارهای اعتراضی است که رنانی آن را «کنش جمعی فعال عقل‌گرا» می‌نامد.

? از نقدها و واکنش‌های منتشر شده چنین استنباط می‌شود که ایده‌ی رنانی درباره کنش‌های جمعی فعال عقل‌گرا برای مخاطب و جامعه ایرانی غریب می‌نماید و گویی منتقدان اگر نگوییم هیچ درکی، اما درک کافی از چنین کنش‌هایی ندارند.

? اگرچه به نظر می‌رسد ایده‌ی رنانی درباره کنش‌های جمعی فعال عقل‌گرا در وهله اول برای بسیاری غریب باشد، اما این کنش‌ها همان چیزی است که در ادبیات انقلاب‌ها و جنبش‌های اجتماعی با عنوان «کنش‌های جمعی خشونت‌پرهیز» از آنها نام برده می‌شود؛ کنش‌هایی که نه تنها عقلانی هستند؛ بلکه در انقلاب‌ها و جنبش‌های اجتماعی دو دهه آغازین قرن بیست‌ویکم تاکتیکی بسیار موثر و کارآمد بوده‌اند.  

? عدم آشنایی جامعه ایران با کنش‌های جمعی خشونت‌پرهیز ریشه در تجربه تاریخی ایرانیان دارد؛ بدین معنا که در تاریخ دراز آهنگ ایران، ایرانیان در بزنگاه‌های تاریخی و رویدادهای سرنوشت‌ساز هیچگاه چنین کنش‌هایی را تجربه نکردند و تاریخ پُربار ایران در مقاطع بحرانی خود شاهد کنش‌های جمعی بسیار  خشونت‌آمیز همراه با فریادهای زنده باد و مرده باد بوده است. شاید به همین دلیل مفاهیمی مانند کنش‌های عقلانی، خشونت‌پرهیز، فعال و مفاهیمی از این دست در جامعه ایران نامانوس و ناآشنا هستند.  

? اگرچه به زعم بسیاری از منتقدین کنش‌های جمعی فعال عقل‌گرا تخیل است، اما تجارب جهانی حاکی از آن است که چنین کنش‌هایی تحت عنوانی دیگر (کنش‌های جمعی خشونت‌پرهیز) اما با همین ماهیت نه تنها تخیلی نیستند، بلکه ریشه در واقعیت دارند و در جهان امروز یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین تاکتیک‌های جنبش‌های اجتماعی، انقلابی و کارزارهای اعتراضی محسوب می‌شوند.

? اریکا چنووت و ماریان استفان در کتاب «چرا مقاومت مدنی موثر است؟» مک کالین و همکارانش در کتاب «درباره‌ی انقلاب‌ها» و مارک بیسینگر در کتاب «شهری‌شدن و تحول جهانی انقلاب» اهمیت و کارآیی چنین کنش‌هایی را با مصادیق موردی فراوان نشان داده‌اند. همچنین نتایج پژوهش آدام رابرتس و تیموتی گارتن در کتاب «مقاومت مدنی و سیاست قدرت؛ تجربه کنش بدون خشونت از گاندی تا به امروز»، اهمیت و کارآیی چنین کنش‌هایی را تایید می‌کند.  

? بررسی تجارب جهانی در زمینه کنش‌های جمعی (اعم از انقلاب‌ها، جنبش‌های اجتماعی، کارزارهای اعتراضی و....) فقط در همین چهار کتاب بوضوح نشان می‌دهد که کنش جمعی آگاهانه و به دور از خشونت شهروندان تحت هر عنوانی که آن را بنامیم، ابزار بسیار کارآمدی بوده که مردمان جوامع مختلف با استفاده از آن در ربع آخر قرن بیستم و دو دهه‌ی آغازین قرن بیست ‌و یکم اقتدارگرایانه‌ترین و مستبدانه‌ترین حاکمان جهان را به زیر کشیده‌اند. 

? کوتاه اینکه عدم درک و آشنایی کافی جامعه ایران با کنش‌های جمعی خشونت‌پرهیز و عقلانی گویای یک نکته است؛ اینکه جامعه ایران راهی بس طولانی تا دستیابی به دموکراسی و دموکراتیک‌شدن در پیش دارد. به امید آن روز؛ اگرچه دیر، اگرچه دور.  

✔️ ۱۹ فروردین ۱۴۰۳

Pooyeshfekri

کنش جمعی فعال عقل‌گرا؛ تخیل یا واقعیت - پویش فکری توسعه

دکتر داوود نجفی (پژوهشگر پویش فکری توسعه)  انتشار نوشتار کوتاه محسن رنانی با عنوان جنبش قیطریه واکنش‌ها و نقدهای بسیاری را برانگیخت. بسیاری از نقدها و واکنش‌ها نسبت به این نوشتار کوتاه متوجه استدلال اصلی آن یعنی نوع کنش‌های جمعی در جنبش‌ها و کارزارهای اعتراضی…

*?* رونمایی از کتاب جدید پویش فکری توسعه

? «خاستگاه تاریخی اندیشه توسعه»**

@pooyeshfekri

❓واقعا ایران چگونه باید توسعه یابد؟

? انسان موجودی تاریخی است و حفظ و پاسداشت این تاریخ باعث می‌شود آنچه در ناخودآگاه یک جامعه رفتارهای اقتصادی و اجتماعی را شکل می‌دهد، خودآگاه شود و بتواند چراغ راهی برای آینده ایجاد کند.

? متاسفانه «تاریخ توسعه» در ایران به شدت مورد غفلت قرار می‌گیرد و همین باعث می‌شود آینده نگری و پیش‌بینی مسیر آینده نیز مشکل‌تر شود. تاریخ اندیشه توسعه و تاریخ وقایع توسعه دو حلقه مهم از زنجیره دانش توسعه هستند که باید روی آن تمرکز کرد و گذشته جامعه از ضمیر ناخودآگاه جامعه ایران، به بخش خود‌آگاه تبدیل کرد.

? کتاب اخیر پویش فکری توسعه تالیف پژوهشگر پرتلاش توسعه، آقای رضامجیدزاده نیز با عنوان «خاستگاه تاریخی اندیشه توسعه» با همین منظور شروع شده و در یک فرایند چهار ساله بالاخره لباس انتشار بر تن کرد.

? در این کتاب سوال ابتدایی این است که انسان از چه زمانی به مفاهیمی همچون پیشرفت، توسعه و خوشبختی اندیشیده است؟ انسان پیشامدرن چه تصوری از تغییر اجتماعی داشت؟ چه چیزی را سعادت می‌دانست؟

? البته این پرسش‌ها، موضوع اصلی کتاب حاضر نیست، بلکه به مثابه مقدمه‌ای برای ورود به مفهوم توسعه و نظریات پیرامون آن است. داشتن درکی کلی و مقدماتی، از چگونگی پیدایش مفاهیم مشابه توسعه در زمان‌های گذشته، یعنی مفاهیمی نظیر سعادت، آرمانشهر، پیشرفت، رشد یا آبادانی به درک تحولات منجر به ظهور مفهوم توسعه و چگونگی اندیشیدن به آن است.

? انسان نخستین با داستان‌سرایی به رمزگشایی از جهان پیرامون و کاشت بذرهای اولیه اندیشه‌های توسعه‌گون پرداخت. داستان‌سرایی در دو دوره نخست، حالتی توصیفی و اثباتی از جهان پیرامون دارد و مفاهیم پایه ذهن درباره چیستی جهان را شکل می‌دهد.

? بخشی از این داستان‌ها به رابطه انسان و طبیعت اختصاص داشت و بخشی دیگر به رابطه انسان با انسان می‌پرداخت. در خلال این داستان‌سرایی، طرح‌واره‌های ذهنی و کدهای فرهنگی-‌رفتاری از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شد.

? ریچارد داوکینز (1989) این کدها را مِم (meme) می‌نامد. مِم به‌معنای ایده‌ها، رفتارها یا سبکی است که به‌صورت تقلید از یک شخص به شخص دیگر انتقال می‌یابد.

? اودیسه یونانی، قاطینای آشوری، گیلگمش سومری و رستم ایرانی، به‌تعبیر روان‌شناسانی مانند فروید و یونگ، ناخودآگاه جمعی جوامع باستانی هستند، که نقل آنها، عکس برخی از داستان‌ها و افسانه‌ها، فقط کارکرد سرگرمی ندارد، بلکه تصویری از چالش‌های پیشِ روی انسان در رویارویی با طبیعت و انسان‌های دیگر، فلسفه زندگی و مقصد آن و همچنین ارزش‌ها را ارائه می‌دهد. این کهن‌الگوها شامل هر دو جنبه الگوی نگرش به جهان و کنش هستند.

? داستان چوپان دروغگو، نمونه‌ای باستانی از مسئله مدرن کارگزار-کارفرما و کژمنشی (مخاطره اخلاقی) است. یا افسانه گیلگمش، اهمیت کنترل زور توسط زوری همسنگ را نشان می‌دهد. گیلگمش فقط وقتی با موجودی پرقدرت مانند خودش (انکیدو) دوست شد، از میزان قساوت خود کاست.

? کتاب خاستگاه تاریخی اندیشه توسعه، فقط تاریخ بشر را مرور نمی‌کند، بلکه سیری در تاریخ اندیشه‌های توسعه‌گون انجام می‌دهد. کتاب به چهار بخش اساسی تقسیم شده است. بخش اول به شرح محرک‌های اولیه اندیشیدن به مفهوم توسعه اختصاص دارد.

? در بخش دوم، اندیشه توسعه‌گون در دوران باستان، بررسی می‌شود. بخش سوم، نقطه عطف رنسانس و مسیر تحولات آن تا زمان تولد رسمی مفهوم توسعه در دهه 1950 میلادی را تشریح می‌کند. بخش چهارم یا پایانی نیز به اندیشه توسعه در عصر تجددخواهی ایرانیان می‌پردازد و فراروایتی از نظریه‌پردازان ایرانی توسعه را ارائه می‌دهد.

? بخش‌های زیادی از این که با داستان‌های اساطیر باستانی در هم آمیخته شده است و وجه توسعه و تجدد و چالش‌ها و حل آنها را مرور می‌کند، با قلمی جذاب و البته علمی میتواند شما را با تاریخ درون خودتان آشنا کند. مطالعه این کتاب را حتما توصیه می‌کنیم. به امید خودآگاهی مسیر تاریخی توسعه در جامعه ایران.

? به مناسب رونمایی، کتاب تا پایان فروردین ماه با ۱۰ درصد تخفیف به فروش می رسد.

?برای سفارش اینترنتی کتاب «خاستگاه تاریخی اندیشه توسعه» کلیک کنید.

Pooyeshfekri

خاستگاه تاریخی اندیشه توسعه - پویش فکری توسعه

در این کتاب سوال ابتدایی این است که انسان از چه زمانی به مفاهیمی همچون پیشرفت، توسعه و خوشبختی اندیشیده است؟ انسان پیشامدرن چه تصوری از تغییر اجتماعی داشت؟ چه چیزی را سعادت می‌دانست؟ البته این پرسش‌ها، موضوع اصلی کتاب حاضر نیست، بلکه به مثابه مقدمه‌ای برای…

*? توسعه ایران در گرو شبکه‌‌سازی جوانان باانگیزه*

❇️ زنان این سرزمین راه خود را یافته‌اند، من نگران آینده مردان هستم.

? نکات کلیدی گفتگو با دکتر شهیندخت خوارزمی، روانشناس، نظریه‌پرداز و استاد روابط عمومی الکترونیک

@pooyeshfekri

? اگر برنامه‌ ‌های توسعه به بهبود کیفیت زندگی مردم منجر نشود، نه توجیه عقلانی دارد و نه توجیه اخلاقی. در دولت، ما باید یک نهاد برای رصدکردن کیفیت زندگی در چارچوب شاخص‌هایی که مدام به‌روز می‌شوند داشته باشیم.

? در مجموع من کیفیت زندگی در ایران را نابسامان و به‌شدت در حال بدتر شدن می‌بینم. در یک جامعه‌ای که کیفیت زندگی دغدغه نظام حکمرانی است، مردم اگر چه مشکل دارند، مسئله دارند، ولی حالشان نسبتاً خوب است، به نظام حکمرانی اعتماد پیدا می‌کنند و همکاری می‌کنند و از عقلانیت و منطق برای حل مسائلشان استفاده می‌کنند.

? در ایران اما با اینکه جلب مشارکت و همکاری مردم به عنوان یک حکم در سیاست‌‌‌‌‌‌‌‌‌ های کلی نظام آمده است، ولی از خودشان سؤال نمی‌کنند که مردم چرا و در چه شرایطی اعتماد ندارند، حال خوب ندارند، امید به آینده ندارند، و چگونه می‌توانند همکاری کنند؟

? در سیاست‌ های کلی برنامه نظام پهلوی، مدرنیزاسیون مبنا بود و مشخص بود که از برنامه‌‌ ها چه می‌خواهند. بعد از انقلاب دیدگاه حاکم این بود که ما به یک جامعه اسلامی برگردیم. اما نه الگوی روشنی از جامعه توسعه‌یافته داریم و نه تعریف روشنی از جامعه اسلامی و دچار یک آشفتگی معرفتی شده‌ایم.

? در این میان آشفتگی در میان خود نخبگان دانشگاهی و اقتصاد نیز باعث دو چندان شدن این آشفتگی معرفتی شده است. به نظرم این آشفتگی معرفتی مهم‌ترین ضعف سیاست‌گذاری و برنامه‌‌ریزی است.

❓حال در ایران برای دستیابی به توسعه چه باید کرد؟

? بگذارید از تجربه خودم برایتان بگویم. من و همسرم تصمیم گرفتیم که از دانش و تجربه و شبکه اجتماعی‌ای که در جامعه و در میان دستگاه‌‌ ‌های اجرایی داریم، در زمینه توسعه روستایی استفاده کنیم .

? در ابتدا روستای زادگاه خودم – روستای خَبر - را انتخاب کردیم. یک طرح تهیه کردیم و هدف این طرح این بود که ما بتوانیم در این ۱۶ روستا تحولی ایجاد کنیم که تبدیل به محلی بهتر برای کار و زندگی شوند.

? فرضمان هم بر این بود که در این ۱۶ روستا بچه‌‌ ‌هایی تحصیل‌کرده، صاحب دانش، صاحب‌تجربه و صاحب امکانات – چه مالی و چه غیرمالی – هستند و ما باید آن‌‌‌ها را شناسایی کنیم.

? از این روستاها ۲۵۰ جوان را در سرتاسر جهان و ایران شناسایی کردیم و به کمک‌ آنها ۱۴ گروه تشکیل دادیم و ۱۴ پروژه اجرا کردیم و چه شور و اشتیاقی هم در انجام کار از خود نشان می‌دادند.

? به نظرم تحول مهمی که در جامعه ایران اتفاق افتاده است، و آن شکل‌گیری یک جامعه مدنی باانگیزه بالا است. جوان‌های عاشق در این مملکت زیادند. آن‌ها باید شبکه تشکیل دهند.

? شبکه برای یافتن بهترین راهکارها برای حل معضلاتی که دولت از پس آن بر نمی‌آید و حتی برعکس با تلاش برای حل یک مشکل، یک مشکل بزرگ‌تر ایجاد می‌کند و آن مشکل بزرگ‌تر برایش تبدیل به یک مسئله لاینحل می‌شود. ولی آن مشکل بزرگ‌تر را جامعه مدنی‌ای که آن را افراد عاشق، با انگیزه بالا و بدون چشمداشت رهبری و اداره می‌کنند، می‌توانند حل کنند.

? در سطح جامعه مدنی، هر کسی در منطقه خودش، جامعه مدنی فعال و پویا و توانمند را شناسایی کند و ببیند چگونه می‌تواند آن را جهت دهد. چون جامعه مدنی هم یک تجربه جدید است و مشکلات خاص خودش را دارد.

?اگر بتوانیم شبکه‌سازی کنیم، یک شبکه از افراد هم‌عقیده پیدا کنیم، به یک تفاهم راجع به مسائلی که اولویت دارد و در قلمرو نفوذ ما است برسیم، می‌توانیم در حل آن کمک کنیم.

? نسل جدید نسلی است که می‌تواند به سرمایه انسانی تبدیل شود. ولی یک نکته خدمتتان بگویم که شاید کمتر کسی بدان توجه کرده باشد و از مشاهدات من سرچشمه می‌گیرد. در نسل جدید ایران، پسران انگیزه برای درس‌خواندن ندارند و کمتر می‌بینید که با علاقه درس بخوانند و بخواهند ادامه تحصیل دهند.

?دختران برعکس هم انگیزه دارند، هم هدف دارند، هم رؤیا دارند و می‌دانند چه می‌خواهند و برای رسیدن به آن برنامه دارند. من این را به‌عنوان یک معضل اجتماعی می‌بینم، چون تعادل اجتماعی را در آینده به هم می‌زند.

? زنان مسیر خودشان را پیدا کرده‌اند و قابلیت‌های خودشان را نشان داده‌اند؛ هم در کنشگری‌ های اجتماعی و هم در یافتن فرصت برای شکوفایی استعدادهایشان و هم در حضور فعال در بازار کار و این روند برگشت‌ناپذیر است. من با مشاهداتی که دارم، نگران آینده مردان این جامعه هستم.

? برای خواندن متن تفصیلی این مصاحبه کلیک کنید.

? برای ادامه گفتگوی مصاحبه ای توسعه با صاحب نظران دیگر میتوانید از این فعالیت حمایت کنید.

Pooyeshfekri

توسعه ایران در گرو شبکه‌سازی جوانان باانگیزه - پویش فکری توسعه

زنان این سرزمین راه خود را یافته‌اند، من نگران آینده مردان هستم.  دکتر شهیندخت خوارزمی فوق لیسانس روان‌شناسی تربیتی و دکترای روان‌شناسی و ارتباطات از دانشگاه ایندیانا اخذ نموده است. وی سالها سرپرست مرکز بررسی‌های اقتصادی صنایع و معادن ایران، مشاور رئیس اتاق…

.
? جنبش قیطریه

✍ محسن رنانی

من رای ندادم. من برای اولین بار، در انتخابات اسفند شرکت نکردم. قبلاً بارها نوشته‌ام (این‌جا) که هیچ دموکراسی کاملی وجود ندارد. دموکراسی مثل فوتبال است که هر بازی، تمرینی است برای حرفه‌ای‌تر شدن بازی‌های بعدی. هر انتخابات نیز یک بازی تمرینی برای دموکراسی است که آن را گامی به سوی بلوغ به‌پیش‌ می‌برد. همیشه گمان می‌کرده‌ام اصلاح‌ کشور از طریق انتخابات، سالم‌تر و کم‌هزینه‌تر است. اما این‌بار به احترام اکثریت ملت ایران، رأی ندادم.

توافق نانوشته جامعه برای شرکت نکردن اعتراضی در انتخابات، یک «کنش جمعی منفعلانه» است که البته پیامدهای مثبت کوتاه مدتی دارد؛ اما اگر منجر به تغییر ساختاری در داخل یا تغییر رفتاری در خارج نشود، هیچ اثر بلندمدتی نخواهد داشت.

کنش‌های جمعی دو دسته‌اند: منفعل و فعال. «کنش‌های جمعی منفعل» (مثل تحریم انتخابات یا تحریم گردهمایی‌های حکومتی)، هزینه و ریسک ندارند اما دستاوردهای کمی دارند و به سرعت دستاوردهای‌شان محو می‌شود. آنچه ماندگار است و تأثیر گذار، «کنش‌های جمعی فعال» است که معمولا حدی از هزینه و ریسک را با خود دارند.

کنش‌های جمعی فعال نیز دو گونه‌اند: «کنش‌های خشم‌گرا» و «کنش‌های عقل‌گرا»؛ که اولی خشونت‌آمیز و دومی خشونت‌پرهیز است. اعتراضات خیابانی خودجوش و توفنده، معمولا از جنس «کنش‌های جمعی فعالِ خشم‌‌گرا» هستند که اگر با محوریت نهادهای مدنی (مثل احزاب یا اتحادیه‌ها) شکل‌ نگرفته‌ باشند و فاقد رهبری متمرکز باشند، در بیشتر موارد به خشونت کشیده می‌شوند. هرگاه کنش‌های جمعی به خشونت کشیده شود، آن‌که بهره می‌برد حکومت است؛ چون هم در خشونت‌ورزی، دستِ بالا را دارد و هم خشونت، برایش مشروعیتِ سرکوب می‌آورد.

اما «کنش‌های جمعی فعالِ عقل‌گرا»، حرکت‌هایی هستند که از طریق همکاری عاقلانه و مقاومت آگاهانه و به دور از هیجان اعضای جامعه مدنی پدیدار می‌شوند. چنین حرکت‌هایی حتی اگر منجر به تحول امور نشوند، کمترین دستاوردشان تمرین همکاری و ایجاد انسجام و امید در جامعه مدنی و یک گام به‌سوی بلوغ اجتماعی است.

اعتراض‌هایی که این‌روزها درباره پارک قیطریه تهران چهره بسته است، یک «کنش جمعی فعال عقل‌گرا»‌ است. بخش‌هایی از جامعه، آرام و آگاهانه، دارند اعتراض می‌کنند. می‌گویند ساخت مسجد بس است، به جای ساخت مسجد، رفتارتان و ساختارتان را اصلاح کنید تا تتمه مومنان نیز بی‌دین نشوند. اگر زور دارید قوانین رانندگی را اعمال کنید، رانت‌خواری را کنترل کنید اما مردم را به‌زور به بهشت نبرید!

اما مدیر شهری ظاهر‌گرا، همچون عصر قبیله، گمان می‌کند اگر عقب بنشیند اقتدارش از دست می‌رود. و این‌جا دقیقا همان نقطه‌ای است که جامعه مدنی از جامعه قبیله‌ای متمایز می‌شود. این‌جا نفسِ حضور و مقاومت مدنی مسالمت‌آمیز، حرکتی از جنس کنش جمعی فعالِ عقل‌گراست؛ حرکتی از جنس توسعه است.

شهروندان تهرانی کارزاری راه‌انداخته‌اند به‌منظور درخواست از حکومت برای دستور توقف عملیات ساخت یک مسجد تبلیغاتی هشتصد متری (نه یک نمازخانه ساده) در پارک قیطریه. شهرداری تهران در سه سال گذشته فقط ۴۷۵۰ متر پارک ساخته است. با ساخت این مسجد نه تنها ۸۰۰ متر از فضای سبز تهران کاسته می‌شود بلکه با هزینه ساخت این مسجد می‌توان چندین هزار متر فضای سبز جدید ساخت. در کنار ابعاد اقتصادی، سیاسی و زیست‌محیطی مسأله، نیز نگرانی‌های جدی‌ای نسبت به تخریب و تاراج گورها و اشیای باستانی احتمالی آن منطقه وجود دارد. (این‌جا را ببنید).

و اکنون ما شهروندان ایران نیز تمایل به مشارکت در کارزار تهرانی‌ها را داریم. به گمان من اگر امضاها به صد هزار برسد، یعنی امید در جامعه مدنی هنوز نمرده است. اما اگر امضاها به یک میلیون برسد، یعنی جامعه مدنی نه تنها زنده و امیدوار است بلکه به خودباوری و خودآگاهی و اعتماد به نفس نیز رسیده است. اگر هنوز یک میلیون نفر از جامعه ایران (یعنی حدود یک درصد جمعیت ایران) جرأت آن را ندارند که با نام و نشان رسمی خود یک کارزار مدنی درباره یک موضوع شهری را امضا کنند، به این معنی است که جامعه ما هنوز ظرفیت و شایستگیِ تحولات عقلانی بدون خشونت را ندارد و در مسیر توسعه هنوز راه دراز و پرهزینه‌ای را در پیش دارد.

من این کارزار را امضا کردم. شما نیز، اگر تحولات ایران را عقلانی و بدون خشونت می‌خواهید، امضا کنید. اگر هر یک از ما تعهد انجام ده امضا توسط دوستان و نزدیکانمان را بردوش گیریم، یک میلیون امضا در دسترس خواهد بود. اگر امضاها به یک میلیون برسد، ولی تاثیری بر تصمیمات مقامات نگذارد، آنگاه شاهد قوی دیگری خواهد بود بر انجماد و اصلاح‌ناپذیری این ساختار حکمرانی. با یک میلیون امضا، با هر نتیجه‌ای، جنبش قیطریه برنده خواهد بود.

م.ر. / شب قدر ۱۴۰۳

لینک امضای کارزار:
https://www.karzar.net/106414

#جنبش_قیطریه
.

www.karzar.net

امضا کنید: کارزار درخواست جلوگیری از تخریب پارک قیطریه

ما شهروندان تهران خواستار جلوگیری از تخریب پارک قیطریه می‌باشیم.

? رویدادنامه توسعه ایران (۱۳۹۸-۱۴۰۲)? نردبان حافظه تاریخی فرصتی برای درس گرفتن از گذشته

@pooyeshfekri

? حافظه تاریخی یک ملت نردبانیست که می‌توان از آن استفاده کرد و آنسوی دیوارهای ناامیدی، بحران و رنج را نظاره کرد. گاهی ملت‌ها به اندازه‌ای در کلاف سردرگم مسائل متعدد سرگردان می‌شوند که فراموش می‌کنند افقی وجود دارد که می‌توان برای دستیابی به آن رویا‌پردازی کرد. پر رنگ‌تر شدن تصویر رؤیای ملی می‌تواند اولین دستاورد تقویت حافظه تاریخی یک جامعه باشد.

? در رویدادنامه توسعه ایران به بررسی تاریخ وقایع توسعه پرداختیم و سعی کردیم فهرستی جامع از عوامل یا وقایع توسعه‌ساز و همچنین وقایع توسعه سوز را فراهم کنیم تا نشان دهیم در پنج سال گذشته در مسیر توسعه ایران، چه بر این کشور گذشته است و در کنار شاخص‌های توسعه که نماگر‌هایی کمی از این حرکت هستند، نمایش دقیق‌تری از واقعیت را فراهم سازیم.

? صاحب نظران متعددی در این مسیر با پویش همراه شدند و با پاسخ به سوالات رویدادنامه، تحلیل خود از پنج سال گذشته توسعه ایران را ارائه کردند که ضمن قدردانی از همه این عزیزان در ادامه خلاصه‌ای جمع‌بندی شده از این نظرات ارائه خواهد شد.

*❓بهترین واقعه‌ای که در طول پنج سال گذشته برای توسعه ایران افتاد، چه بوده است؟*

? اکثر صاحب‌نظران تحقق جنبش مهسا و اعتراضات مدنی ایران را گامی مهم در حرکت کشور به سمت توسعه دانسته‌اند که نقشی مهم در توسعه سیاسی ایران ایفا نموده است و با مطالبه گری اجتماعی و مدنی حقوق شهروندی دنبال شده است.

? البته برخی معتقدند با وجود اهمیت بسیار بالا، این واقعه بی‌اشتباه نبوده و عوارضی هم در بر داشته است. با اینحال و با یک نگاه تاریخی، حرکت ایران به سمت توسعه را تسریع نموده است و از آن می‌توان به عنوان مهمترین و بهترین واقعه توسعه‌ای پنج سال گذشته یاد کرد.

*❓بدترین اتفاقی یا بحرانی که در طول پنج سال گذشته برای توسعه ایران افتاد و مانع توسعه ایران و یا انحراف آن بود، چه بوده است؟*

? در پاسخ به این سوال برخی از صاحب نظران انسداد سیاسی و به نوعی بسته شدن روزنه انتخابات مجلس و ریاست جمهوری برای مشارکت سیاسی و اجتماعی بخش بزرگی از جامعه را بدترین اتفاق برای توسعه ایران میدانند که مانع در مسیر توسعه خواهد بود.

? برخی دیگر اما طرح صیانت از اینترنت را به عنوان بزرگترین مانع توسعه دانسته‌اند. چرا که طرح صیانت از اینترنت عملا توسعه در همه ابعاد کسب و کارهای اقتصادی گرفته تا کنشگری‌های علمی و آکادمیک را در معرض خطر قرار می‌دهد.

? برخی از صاحب نظران اما معتقدند اقدامات حکومت پس از مرگ مهسا که منجر به ناراضی‌تر شدن مردم شده است و به نوعی آتش زیر خاکستر باقیمانده است، مانعی جدی در مسیر توسعه ایران ایجاد نموده است.

? البته دیگر صاحب نظران نیز به عدم واقعی سازی قیمت ها به ویژه در حوزه انرژی و آب، خروج آمریکا از برجام در سال ۹۷ و اجرای طرح به اصطلاح حجاب و عفاف با سبک تشدید شکاف اجتماعی‌سیاسی به عنوان بدترین واقعه ضد توسعه در ایران اشاره کرده‌اند.

*❓بزرگترین فرصتی که ایران در طول پنج سال گذشته در جهت توسعه از دست داده است، چیست؟*

? اما از نظر صاحب نظران بسیاری بزرگترین فرصتی که ایران در جهت توسعه در طول پنج سال گذشته از دست داده است، عدم مذاکره جدی معطوف به نتیجه با آمریکا و حرکت در جهت رفع تحریم‌هاست.

? شاید دولت فعلی آمریکا و شرایط بین الملل بهترین فرصت را برای ورود به مذاکرات و به نتیجه رساندن آن و احیای برجام فراهم می‌ساخت که با یکدست شدن حاکمیت نیز امکان‌پذیر‌تر از همیشه می‌نمود.

? با این حال این فرصت از دست رفته است و در سال جاری چه همین دولت در ایالات متحده دوباره رای بیاورد و چه تغییر کند، در هر دو حالت نسبت به سالهای گذشته اجرای مذاکرات و به نتیجه رساندن آن بسیار مشکل‌تر خواهد بود.

? برخی از صاحب‌نظران معتقدند فرصت انتخاب دولت سیزدهم که با یکدست شدن همه قوا همراه بود، می‌توانست به اجماع سیاسی برای عادی سازی شرایط کشور در داخل و خارج بینجامد و اقداماتی در این جهت شکل بگیرد و ایران در مسیر توسعه قرار بگیرد. اما این فرصت را نیز می‌توان از دست رفته دانست.

*❓عقلانی‌ترین تصمیم حاکمیت در طول پنج سال گذشته چه بوده است؟*

? اکثر صاحب‌نظران به اتفاق معتقدند اتخاذ موضع غیرهیجانی و نسبتا عقلانی درباره جنگ جاری غزه و عدم ورود به جنگ اسرائیل و حماس و همچنین واکنش مربوطه در مساله شهادت سردار سلیمانی و عدم ورود به جنگ با آمریکا دو تصمیم بسیار عقلانی حاکمیت در طول پنج سال گذشته بوده است که در صورت نبود این دو تصمیم میتوانست مسیر حرکت ایران تغییر کند...

? متن کامل گزارش را در سایت پویش فکری توسعه بخوانید.

Pooyeshfekri

رویدادنامه توسعه ایران (1398-1402) - پویش فکری توسعه

نردبان حافظه تاریخی فرصتی برای درس گرفتن از گذشته   حافظه تاریخی یک ملت نردبانیست که می‌توان از آن استفاده کرد و آنسوی دیوارهای ناامیدی، بحران و رنج را نظاره کرد. گاهی ملت‌ها به اندازه‌ای در کلاف سردرگم مسائل متعدد سرگردان می‌شوند که فراموش می‌کنند افقی وجود…

? زندگی را باید پاس داشت.

? و بهار فیلسوف بزرگیست که باعث جوانه زدن معنا در زندگی آدمی می‌شود و ثمربخشی را مژده می‌دهد.

? و بهار سیاست‌مدار نامداریست که با سخنرانی‌های لطیف و نسیم‌گونه‌اش، بذر امید را در وجود ما می‌کارد.

? و بهار روانشناس زبده‌ایست که با تصویرگری حیات، زنگارهای روح‌های خسته شده در دنیای مدرن را می‌زداید.

? و بهار بشارت پاس داشت زندگیست.

? قدردانیم که که ما را در پویشی برای توسعه ایران همراهی می‌کنید.

? نوروز باستانی ۱۴۰۳ بر همه شما فرخنده باد!

? سالی سرشار از معنا و امید را برایتان آرزومندیم.

@pooyeshfekri

? گزارش سالانه پویش فکری توسعه? گزارش عملکرد سال ۱۴۰۲

@pooyeshfekri

? هفتمین سال از فعالیت پویش فکری توسعه نیز به پایان رسید. مجموعه پویش فکری توسعه در طول این هفت سال تلاش کرد تا با دنبال نمودن تفاهم نسل‌ها و توافق دست‌ها، جاده توسعه ملی را هموار کند و فانوسی هرچند کوچک را در فضای مه‌آلود امروز جامعه ایران روشن کند.  

? «پویش فکری توسعه» تنها یک اندیشکده نیست، بلکه پویشی است که همراهی همه شما عزیزان، نقش مهم و معناداری در تحقق اهداف جمعی آن ایفا می‌کند. ضمن قدردانی از همراهان عزیز، در ادامه گزارش سالانه مجموعه تلاش‌های دوستان هم‌پویشی ما در سال گذشته (۱۴۰۲) تقدیم می‌گردد.

? این فعالیت ها در پنج حلقه یا زیربخشی صورت گرفته است که عبارتند از: ۱- حلقه‌ اندیشه‌نگاری توسعه ۲- حلقه رصدخانه توسعه ۳- حلقه فرهنگ‌بانی توسعه، ۴- حلقه تدبیرخانه توسعه و ۵- حلقه بوم‌نمای توسعه. 

? حلقه‌ اندیشه‌نگاری توسعه:
▫️ کتاب‌های گفت‌وگوهای توسعه سه صاحب نظر برجسته کشور، یعنی دکتر محمدرضا سرکار آرانی، دکتر داریوش آشوری و دکتر فرهنگ رجایی به صورت نهایی آماده انتشار شده است، در انتشارات شرق به چاپ خواهد رسید و رونمایی این کتاب‌ها در ابتدای سال آینده انجام خواهد شد.  
▫️ نهایی‌سازی تدوین و ویرایش کتاب‌های گفت‌وگوهای توسعه از صاحب نظران علی رضاقلی، دکتر پرویز پیران  
▫️ پیش برد مراحل نهایی کتاب‌های گفت‌وگوهای توسعه از صاحب نظران همایون کاتوزیان، مسعود نیلی، فرشاد مومنی، ناصر فکوهی، رضا داوری اردکانی، سید محمد بهشتی، یراوند آبراهامیان، بهروز زنوز، محمد راسخ، سید جواد طباطبایی 
▫️آغاز تدوین روایت‌های گفت‌گوهای توسعه با دکتر محمد ستاری‌فر، دکتر هادی خانیکی و دکتر شهیندخت خوارزمی 
▫️چاپ و انتشار کتاب «شکرستان و زهرستان» با انتشارات شرق نوشته دکتر عبدالحسین ساسان و برگزاری رونمایی این کتاب در خانه اندیشمندان علوم انسانی 
▫️ چاپ و انتشار کتاب «خاستگاه تاریخی اندیشه توسعه» با انتشارات فرهنگ مردم، نوشته رضا مجیدزاده 
▫️ دریافت مجوز و پیگیری مراحل چاپ و انتشار کتاب «قمار توسعه» ترجمه شهریار آیراملو.  
▫️ چاپ و انتشار کتاب اقتصاد ویژه تنی با انتشارات فرهنگ مردم، ترجمه علی عباسی و داوود نجفی 
▫️ تدوین و آماده سازی کتاب «توسعه به زبان ساده» شامل مجموعه نظریه پردازان خارجی توسعه که در دست ویراستاری است.  

? حلقه رصدخانه توسعه:
▫️ چاپ و انتشار «کتاب توسعه» یکم 1401 و برگزاری مراسم رونمایی از این کتاب 
▫️ تدوین «کتاب توسعه» دوم 1402 و آماده‌سازی آن که در ابتدای سال آینده چاپ و رونمایی می‌شود 
▫️ ترجمه و خلاصه گزارش‌های جهانی منتشر شده در حوزه توسعه و انتشار 7 مورد از آنها  
▫️ تدوین و انتشار 30 یادداشت توسعه‌ای در موضوعات مختلف در سایت و کانال پویش فکری توسعه 
▫️ تدوین و انتشار 10 محتوای چند رسانه‌ای در موضوعات مختلف توسعه‌ای‌ در سایت و کانال پویش فکری توسعه 
▫️ تدوین رویدادنامه توسعه 5 سال گذشته ایران و دعوت از اساتید، نخبگان و مخاطبین فرهیخته برای مشارکت در تحلیل روند رویداد‌های توسعه در ایران 

*? حلقه فرهنگ‌بانی توسعه:
▫️ آغاز بخش کودکی و توسعه در پویش فکری توسعه و آماده‌سازی محتوای لازم برای این بخش 
▫️چاپ و انتشار کتاب «ماجراجویی‌های توسعه» با انتشارات فرهنگ مردم، نوشته سیمین مشکاتی 
▫️ صوتی‌سازی کتاب «مدرسه رویایی» و انتشار فایل کتاب و صوت‌ها به صورت رایگان، از انتشارات قطره و نوشته تتسوکو کوریاناگی و ترجمه سوسن فیروزی 
▫️ ترجمه و ویراستاری کتاب «چگونه کودکان شادتری داشته باشیم؟» و آغاز صوتی‌سازی این کتاب برای انتشار رایگان فایل و صوت‌ها (انتشار در ابتدای سال آینده)
▫️* ترجمه و آماده سازی کتاب «بگذاریم کودکان بازی کنند» برای فرایند صوتی سازی آن. این کتاب در دست ویراستاری است.

*? حلقه تدبیرخانه توسعه:
▫️ شروع تدوین تاریخ شفاهی توسعه ایران با دو تن از مسئولین سابق کشوری و برگزاری جلسات ثبت وقایع توسعه‌ای 
▫️ تدوین فهرست موضوعات پژوهشی اولویت‌دار کشور برای تهیه گزارش سیاست‌گذاری در پویش فکری توسعه و آغاز تدوین اولین گزارش سیاستی توسعه (انتشار در ابتدای سال آینده) 
▫️ مصاحبه با بیش از 50 صاحب نظر دانشگاهی توسعه و یا مسئولین سابق کشوری و استانی در رابطه با مسئله‌شناسی سیاست‌گذاری توسعه در ایران خلاصه سازی و انتشار 7 مصاحبه ازین مجموعه در سایت و کانال پویش فکری توسعه 
▫️* طراحی شبکه مضامین و تدوین کتاب «مسئله شناسی سیاست‌گذاری توسعه در ایران» توسط دکتر محمد حیدری (انتشار در سال آینده) 

*? حلقه بوم‌نمای توسعه:
▫️* مطالعه بر روی استان خراسان جنوبی به عنوان دومین استان مورد مطالعه پویش فکری توسعه پس از کرمانشاه (حاصل این مطالعه در کتاب توسعه ۱۴۰۲ منتشر خواهد شد)

? برای مطالعه گزارش تفصیلی عملکرد سال ۱۴۰۲ پویش فکری توسعه، شامل گزارش مالی کلیک کنید.

Pooyeshfekri

گزارش سالانه پویش فکری توسعه: گزارش عملکرد سال 1402 - پویش فکری توسعه

هفتمین سال از فعالیت پویش فکری توسعه نیز به پایان رسید. مجموعه پویش فکری توسعه در طول این هفت سال تلاش کرد تا با دنبال نمودن تفاهم نسل‌ها و توافق دست‌ها، جاده توسعه ملی را هموار کند و فانوسی هرچند کوچک را در فضای مه‌آلود امروز جامعه ایران روشن کند.   «پویش…

? گزیده سخنان محسن رنانی در مراسم رونمایی از کتاب شکرستان و زهرستان

? فیلم کامل سخنان محسن رنانی

? صوت سخنرانی محسن رنانی، عبدالحسین ساسان و حجت میرزایی در مراسم

? سفارش اینترنتی کتاب شکرستان و زهرستان

@pooyeshfekri