*📌 کارکردها و کژکارکردهای ترجمه‌ در ایران*

ظهور گفتمانِ فلـسـفیِ چپ‌گرا و در کل مواجهۀ ایرانیـان با مدرنیته متکی بر ترجمـه بوده و شاید در غیاب ترجمـه، شکل‌گیری اندیشۀ فلـسـفیِ مدرن در ایـران غیرممکن و غیرقابل‌تصور می‌شد. صرف‌نظر از داوری‌های ارزش‌گذارانه، به‌نظر این ترجمـه بود که امکان ورود به گفتـمان نظـری و فلـسـفیِ مارکسیستی را برای ایرانیـان فراهم کرد. علی‌رغم تعمیـق گسست‌های گفتـمانی و ایجاد آشفتـگی ترمینولوژیک و فکری، ماهیـت دگرگون‌سازِ ترجمـه موجب بروز گفتمـان‌های جدید در پیرامون فلسفۀ مارکسیستی در ایران شد که هر یک به‌نحوی در تکویـن اندیشۀ فلـسـفی در ایرانِ معاصـر تأثیرگذار بودند (رسولی، ۱۴۰۲، ص ۳۲۲).

پ.ن: ترجمه از انگلیسی به فارسی توسط نگارنده.

📚منبع:
رسولی، پرویز (۱۴۰۲). ترجمه و گفتمان فلسفی چپ‌گرا در دوران پهلوی در ایران. رسالۀ دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی.

#رساله_دکتری

*🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————@Historiography_of_Translation ————————————————*

💥مدرسه تابستانه «ترجمه در تاریخ؛ تاریخ در ترجمه»

💠 این چندمین دوره است که گروه مطالعات ترجمه دانشگاه گراتس اتریش اقدام به برگزاری مدرسه تابستانه در حوزۀ تاریخ ترجمه می‌کند. دورۀ پیش‌رو به علوم انسانی دیجیتال و کاربرد آن در تاریخ‌نگاری ترجمه اختصاص دارد.

عنوان: دیجیتال‌سازی تاریخ ترجمه: روش‌ها، ابزارها و رویکردها

📍دانشگاه گراتس اتریش

📆 ۱۳ الی ۱۶ خرداد ۱۴۰۴ (حضوری)

⚠️ مهلت ارسال درخواست: ۲۷ بهمن ۱۴۰۳

🔗 اطلاعات بیشتر در این لینک

❇️ پیش‌تر در قالب یک کارگاه علمی و چندین فرسته به موضوع «تاریخ‌نگاریِ دیجیتالِ ترجمه» پرداخته بودم. به‌هر‌حال، علوم انسانی دیجیتال روندی است که در دانشگاه‌های مطرح جهان با جدیت پیگیری می‌شود.

🔰 فرسته‌های مرتبط

فراخوان فصل کتاب (تاریخ دیجیتال ترجمه)

*🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————@Historiography_of_Translation ————————————————*

#معرفی_اثر

?عنوان فارسی: بیت‌الحکمه در عصر عباسی: از افسانه تا واقعیت (۲۰۲۳، راتلج)

?زبان: انگلیسی

✅ این کتاب  توسط احسان‌اوغلو پژوهشگر و مورخ ترکیه‌ای تألیف شده و به سوء‌برداشت‌های مطرح پیرامون بیت‌الحکمه می‌پردازد که به‌علت عدم‌صحت روایت‌ها و‌ ترجمه‌های غلط به آثار مورخان غربی راه یافته است.

?بیت‌الحکمه در بطن نهضت ترجمه در عصر طلایی اسلام قرار داشت و تاکنون تحقیقات و مباحث متعددی دربارهٔ آن صورت گرفته است.

? دانلود پی‌دی‌اف کتاب

#تاریخ_ترجمه #مطالعات_ترجمه #پرویز_رسولی

*? شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————@Historiography_of_Translation ————————————————*

?خاطرم هست در درس‌گفتارهای ترجمه متون فلسفی که از سال‌ها قبل فایل‌های آن در سطح وب در دسترس است، آقای دیهیمی، بی‌اطلاع از موضوع، به آموزش آکادمیک ترجمه و نظریه ترجمه حمله می‌کند و آن‌ را فاقد اثربخشی می‌داند. اما سرفصل‌های این دوره که برخی از آن‌ها برگرفته از آموزه‌های آکادمیکِ مطالعات ترجمه است، نشان می‌دهد تلاش‌ اهالی این رشته توانسته تأثیرگذار باشد و بخشی از ذهنیت اشتباه در ایران درباره آموزش ترجمه و نظریه ترجمه روبه‌اصلاح هست.

بله؛ سال‌هاست که در این حوزه تخصص
حرف اول را می‌زند.

#پرویزرسولی

*? شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————@Historiography_of_Translation ————————————————*

? ترجمهٔ غیرمستقیم

? امروز در جلسه دفاع از پایان‌نامه ارشد خانم سارا محمدی در دانشگاه علامه طباطبائی شرکت داشتم. موضوع پایان‌نامه به تاریخ ترجمه و «ترجمهٔ غیرمستقیم» مرتبط بود با این عنوان:

Indirect Translation of Literary Works in Iran from 1988 to 2022

ترجمهٔ غیرمستقیم آثار ادبی در ایران از سال ۱۳۶۷ تا ۱۴۰۱

? ترجمهٔ غیرمستقیم یا indirect translation به ترجمه یک اثر از زبان میانجی اطلاق می‌شود که از قضا در ایران هم سهم مهمی از بازار کتاب را به خود اختصاص داده‌ است. برای مثال، بسیاری از آثار ادبی روسی از روی ترجمه‌های انگلیسی به فارسی برگردانده شده‌اند.

✅ شناسایی و جمع‌آوری ترجمه‌های غیرمستقیم کار بسیار سختی است چون در منابع کتابخانه‌ای درج نشده که مثلاً فلان کتاب از چه زبانی به فارسی برگردانده شده است. ولی پژوهشگر با به‌کار‌گیری یک روش اصولی و خلاقانه توانسته بود بیش از ۱۰۰۰ مورد از ترجمه‌های غیرمستقیم به فارسی را در سی سال اخیر شناسایی کرده و به دلایل نهفته در ورای این پدیده بپردازد.

❇️ این پژوهشِ ارزشمند داده‌های اولیه برای تحلیل‌های عمیق در این موضوع را فراهم کرده و امیدوارم هم خود پژوهشگر و هم علاقه‌مندان از دستاوردهای این پژوهش نهایت بهره را ببرند.

تبریک و خسته نباشید به خانم سارا محمدی?

*? شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————@Historiography_of_Translation ————————————————*

?عصر پساانسان

#منهای_ترجمه

? داشتم فکر می‌کردم به اینکه پست‌های کوتاه کانال و اینستاگرام بیشتر از پست‌های طولانی واکنش مثبت دریافت می‌کنند. حقیقت اینه دیگه خیلی‌هامون حوصلهٔ مطالب طولانی رو نداریم؛ عادت کردیم به کوتاه و سریع. مطلب کوتاه بخونیم سریع تموم بشه بریم سراغ بعدی؛ به خیال اینکه داریم یاد می‌گیریم. یکی از دلایلی که دیگه کسی حوصله نداره کتاب بخونه یا رمان بخونه همین عادت کردن به کوتاه و سریع هست. این «کوتاه + سریع» حتی در سایر فعالیت‌ها هم دیده می‌شه. مثلاً، کمتر کسی پیدا می‌شه که بلندمدت روی یه رابطه عاطفی سرمایه‌گذاری کنه. کمتر کسی پیدا می‌شه که یه روند بلندمدت رو در زمینهٔ تحصیلی و شغلی در پیش بگیره. کمتر کسی حوصله یه گفتگوی طولانی رو داره؛ همه می خوان سریع بگن، کم بگن و کمتر بشنوند. یعنی سریع و کوتاه. باید سریع کارهای اداری رو انجام بدیم. سریع تراکنش بانکی داشته باشیم؛ سریع و آسان خرید کنیم. سریع رانندگی کنیم و به مقصد برسیم. حتی عادت‌های غذایی و آشپزی‌هامون هم تغییر کرده؛ کمتر کسی حوصله داره دو ساعت برای یه غذا وقت صرف کنه. همه می‌خوان سریع به همه چی برسند و همه کارها رو انجام بدن. سریع و کوتاه.

? شاید الزامات زندگی در عصر جدید باعث این عادت‌‌ها شده؛ شاید ما مقصر نیستیم؛ اصلأ جالب اینجاست نمی‌دونیم این وضعیت خوبه یا بد؛ باید به خاطرش خوشحال باشیم یا ناراحت! در هر صورت، این میزان از عدم‌تمرکز و ناشکیبایی در تاریخ بشر بی‌سابقه هست. با مردمی روبه‌رو هستیم که به‌ویژه در نسل جدید اکثراً اختلال حواس‌پرتی و وسواس فکری دارند. ذهن ما آدم‌ها دیگه اون ساختار قبلی رو نداره؛ مغز ما هم گویا داره از نظر زیستی و شیمیایی تغییر می‌کنه. نمی‌دونم، شاید این هم بخشی از سیر تکامل نوع انسان باشه ولی هر چی هست عامل اصلی این وضعیت، اینترنت و تکنولوژی باید باشه. خلاصه، همه این‌ها باعث شده تا هر روز که می‌گذره بیشتر به بحث سایبورگ و ترابشریت ایمان بیارم.

**بله، به‌قول خارجی‌ها

Welcome to the Posthuman Era**
#منهای_ترجمه

موافق ?
مخالف ?

*? شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————@Historiography_of_Translation ————————————————*

#معرفی_اثر #مجموعه_مقالات

عنوان فارسی: چرایی ترجمۀ علم: مدارکی از دوران باستان تا قرن شانزدهم میلادی در غرب تاریخی (از باختر تا اقیانوس اطلس)

ناشر و سال نشر: انتشارات بریل، ۲۰۲۲

تدوین‌گر: دیمیتری گوتاس و همکاران

? از دوران باستان تا قرن شانزدهم، ترجمه عامل اتحاد فرهنگی مردم در غرب تاریخی (از باختر تا سواحل اقیانوس اطلس) بود و در تولید و توزیع دانش نقش مهمی داشت. در آن دوران، آثار علمی و فلسفی هلنیستی از و به زبان‌های رایج مانند یونانی، سریانی، فارسی میانه، عربی، عبری و لاتین ترجمه شد.

? در این مجلد اسناد و شواهدی گردآوری و ارائه شده که ناظر بر انگیزه‌ها و اهداف ترجمه می‌باشند؛ آن‌گونه که در اظهارات و نوشته‌های عاملان مختلف اعم از مترجمان، دانشمندان و مورخان این جوامع مطرح شده است.

❇️ اسناد و مدارک به زبان‌های اصلی همراه با ترجمه انگلیسی ارائه شده‌ و محققان تفسیر و شرحی برای هر مورد نگاشته‌اند. این اطلاعات می‌تواند مواد لازم برای مطالعه در زمینۀ تاریخ ترجمه‌، تاریخ اجتماعی علم و تاریخ فلسفه را فراهم آورده و نسبت این حوزه‌‌ها با باورهای سنتی، سیاست‌های فرهنگی و مبانی ایدئولوژیک این جوامع را روشن سازد.

? نویسندگان این مجموعه عمدتاً به رشته‌‌های تاریخ و فلسفه تعلق دارند. چون کمتر از دیدگاه‌های مطالعات ترجمه استفاده شده است، تاحدی کمیتش در تحلیل ترجمه می‌لنگد. به‌هرحال، موضوع از سنخ موضوعات بینارشته‌ای است.

*? شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————@Historiography_of_Translation ————————————————*

Why Translate Science? Documents from Antiquity to the 16th Century in the Historical West (Bactria to the Atlantic)

Published by Brill (2022)

Editors: Dimitri Gutas, Charles Burnett, Uwe Vagelpohl

*?*** شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
——————————————