🔷 آداب خردمندی!

✍️ پدارم سلطانی

در ۱۵ سال گذشته در صدها نشست و جلسه و گفتگو در سطوح مختلف و موضوعات گوناگون شرکت داشته‌ام و با اشخاص زيادى در حاكميت، بخش خصوصى، جامعه مدنى و اقشار گوناگون همنشين بوده‌ام. این حضور فراوان و متنوع بیشترین بهره‌ای که برایم داشته است، آشنا شدن با انواع رفتار، گفتار و کردار و یافتن فرصت مقایسه‌ی آنها با یکدیگر بوده است. در این مدت بسیار کوشیدم که روش خردمندان را در میان جمع شناسایی کنم.

🔹باید بگویم که منظورم از خردمندی، هوشمندی نیست. زیرا بسیار افرادی را دیده‌ام که از هوش و استعداد بالایی برخوردار بوده‌اند اما ویژگی‌های خردمندی را کمتر داشته‌اند.

🔹خردمندی به باور من حاصل‌جمع هوش، اخلاق و اراده است. به‌هرحال گزیده‌ی آداب خردمندان را چنین یافتم؛ ٢٠ ویژگی که البته با قوت و ضعف در افراد مختلف وجود دارد. به‌گمان من خردمند واقعی کسی است که اقلا ۱۵ مورد از موارد زیر را (که مورد بیستم حتما یکی از آنها باشد) هم‌زمان داشته باشد:

➖١. بسیار خوب و بادقت گوش می‌کنند و وسط صحبت دیگران نمی‌پرند. هنگام سخن گفتن دیگران، با بغل دستی خود حرف نمی‌زنند.

➖٢. سنجیده، کوتاه و دقیق سخن می‌گویند. در سخنان‌شان اثری از کنایه، تهدید، تحکم، خشونت و توهین نیست.

➖٣. بسیار اهل مطالعه هستند و عطش یادگیری دارند. در كنار به‌روز بودن در حوزه تخصصی‌شان، در علوم انسانى مطالعات زيادى دارند.

➖٤. از گفتن "نمی‌دانم" ابا ندارند و از تصحيح اشتباهات‌شان توسط ديگران استقبال مى‌كنند.

➖٥. راستگویند. هرجا که راست‌گفتن را مصلحت نبينند، به‌جای دروغ‌گفتن سکوت می‌کنند.

➖٦. نگاه‌شان توأم با احترام و خوش‌آمدی است. در سلام و احترام‌کردن به دیگران، به جایگاه اجتماعی‌شان توجه نمی‌کنند. رفتارشان با فروتنی و آرامش همراه است. چهره‌ای گشاده و بشاش دارند.

➖٧. اهل افراط و تفريط نيستند. در نگهدارى اموال عمومى و محيط زيست كوشش مى‌كنند و از جيب ديگران خرج نمى‌كنند.

➖٨. نسبت به باورها و نظرات‌شان تعصب ندارند و مدام آنها را پالايش مى‌كنند. از اين‌روى، نظر مخالف را با گشاده‌رویی می‌شنوند و پيش‌داورى نمى‌كنند.

➖٩. گفتار و کردارشان با تغییر منصب و مسئولیت‌شان تغییر نمی‌کند. در مديريت‌شان اهل كار گروهى و تعامل هستند.

➖١٠. روابط‌شان بر تصميمات‌شان تأثير نمى‌گذارد و سفارش‌پذير نيستند. براى خوش‌آيند ديگران اظهارنظر مساعد نمى‌كنند.

➖١١. به مکان نشستن‌شان در مجلس حساسیت ندارند. روی اولین صندلی که خالی باشد می‌نشینند.

➖١٢. برای به‌دست آوردن مسئولیتی با دیگران، مستقیم یا غیر مستقیم، مذاکره یا لابی نمی‌کنند.

➖١٣. برای دیده‌شدن تلاش نمی‌کنند. داوطلب عکس‌گرفتن یا مصاحبه‌کردن نیستند. تلاش نمى‌كنند كه كارها را به‌نام خود تمام كنند.

➖١٤. بسیار نکته‌بین هستند. از تکرار گفته‌هایشان پرهیز می‌کنند و در سخنان‌شان همیشه نکات تازه و بدیع یافت می‌شود. در موضوعات خارج از تخصص‌شان اظهار‌نظر نمى‌كنند.

➖١٥. از پذیرش هم‌زمان چند مسئولیت پرهیز می‌کنند. اگر مسئولیتی را بپذیرند برای تحقق اهداف آن بسیار تلاش می‌کنند.

➖١٦. افراد را قضاوت نمی‌کنند و در خصوص پیشینه، اعتقادات و احوالات خصوصی افراد کنجکاوی و تجسس نمی‌کنند. به‌جای سخن‌گفتن از افراد، از افکار و اندیشه‌ها سخن می‌گویند.

➖١٧. مسئوليت اشتباه‌هایشان‌ را مى‌پذيرند و از اعتراف به خطا يا شكست خود طفره نمى‌روند. در پذيرش اشتباه فرافكنى نمى‌كنند.

➖١٨. وارد محاجه و یکی به دو نمی‌شوند و حاضر‌جوابى نمى‌كنند. در برابر تندی و توهین صبور و با سعه‌ی صدر هستند.

➖١٩. به هیجانات خود مسلط هستند. در رفتارشان خشم، ترس، اضطراب یا شادی مفرط دیده نمی‌شود.

➖٢٠. به هیچ‌کدام از ویژگی‌های بالا تظاهر نمی‌کنند.

🔹 اگر چنین افرادی را می‌شناسید، قدر آنها را بدانید. آنها در این زمانه‌ی پرآشوب مانند گل‌هایی هستند که در شکاف صخره‌ها گم شده‌اند. جامعه‌ی بالنده و آرمانی از این‌گونه افراد در لایه‌های زبرین خود بیشتر دارد. کشوری که هرم خردمندی در آن وارونه باشد، یعنی هرچه بالاتر روی بیشتر از جنس خردمندان بیابی، جامعه‌ی رهیده‌ای‌ست.

#خردمندی #خردمندان #آداب_خردمندی #آداب_خردمندان

@akhalaji

@dr_arjmandnia

... ادامه از پست قبل ... 👇👇👇

نکته کلیدی این سخنرانی این است که تعلقات کمتر یعنی نیاز به فضای کمتر، یعنی تولید دی اکسید کربن کمتر، یعنی محیط زیست سالمتر، یعنی کمتر خرج کردن و پول بیشتر داشتن برای ضروریات و از همه مهتمر یعنی خوشحال زندگی کردن. شاید مهمترین قدم برای تغییر در زندگی، فاصله گرفتن از آدمهایی است که در جهت عکس این مسیر حرکت می کنند. هیچ موقع برای خوشحال زندگی کردن دیر نیست، حتی اگر یک روز از زندگی ما باقی مانده باشد. زندگی ما نیاز به ویراستاری دارد. نامه اعمال ما برای آخرت نیست، برای این دنیا هم هست. پس آن را خوبتر بنویسیم.

بد ندیدم این پیام را با همکاران دانشگاهی در میان بگذارم. پایان زندگی و نحوه رفتن برای هیچ یک از ما مشخص نیست. خداوند دکتر میلی منفرد را رحمت کند. در هنگام نوشتن این متن به یادش بودم چون رفتن ایشان تکان دهنده و هشدارآمیز بود.

ای دوست بیا تا غم فردا نخوریم
وین یک دم عمر را غنیمت شمریم

فردا که از این دیر کهن درگذریم
با هفت هزارسالگان سر به سریم
(خیام)

#زندگی #بازنشستگی

@akhalaji

@dr_arjmandnia

🔷 چرا باید بازنشست شویم، فعالیتهای حرفه‌ای را قطع کنیم ‌و مسیر زندگی را تغییر دهیم؟ 

✍️ مصطفی کریمیان اقبال | شهریور ۱۴۰۳

پانزده سال پیش (۲۰۰۹ میلادی) یک سخنرانی TED تحت عنوان The power of time off  دیدم که شاید بشود گفت مسیر زندگی ام را تغییر داد. سخنران، استفان ساگمیستر، بازنشستگی خودش را در طول مدت زندگی حرفه ای تقسیم کرده بود و هر ۷ سال یکبار به مدت یکسال خود را بازنشست می کرد. کار آسانی نبود، اما او معتقد بود بازنشستگی در زمانی که توان فیزیکی، هوشیاری و خلاقیت انسان کم شده باشد، استراتژی درستی برای زندگی کردن نیست. در آن زمان انتخاب مسیر استفان برای من تقریبا غیر ممکن بود. اما مصمم شدم برای زندگی کردن در دوران بازنشستگی به سبکی که به آن علاقمند هستم برنامه ریزی کنم. تنزل جایگاه دانشگاهها در این سالها و غلبه سیاست بر علم، بر اشتیاق شروع این مرحله از زندگی افزود. از چند سال پیش کلاسها را کم کردم و دانشجوی جدید نگرفتم که در زمان بازنشستگی هیچ تعهدی نداشته باشم. این مهمترین تصمیم برنامه ریزی شده زندگی ام بوده است. توصیف این برنامه و مرور فعالیتهای دوران بازنشستگی خارج از حوصله و هدف این نوشته است که بر ضرورت بازنشستگی تاکید دارد.

شاید بتوان گفت که اشتباه اصلی ما در زندگی، گام نهادن در مسیری است که جامعه پیش روی ما قرار می دهد. کم پیدا می شوند افرادی مانند استیو جابز که از رفتن در این مسیر، آن هم در سن ۱۹ سالگی، خودداری می کنند. شاید بتوان مسیر عادی زندگی را منطبق با فرهنگ جامعه ایرانی اینگونه ترسیم کرد: درس میخوانیم و باز درس میخوانیم و باز درس میخوانیم، مدرک میگیریم، تلاش می‌کنیم کاری در زمینه تحصیلات پیدا کنیم (اگر کار در رابطه با تحصیل نباشد سرخورده میشویم و یا توسط جامعه مورد سوال قرار می گیریم)، ازدواج می‌کنیم، بچه دار میشویم، بعد برای آینده بچه هایمان فعالیت می‌کنیم، و بعد برای بچه ها زندگی می‌کنیم، انتظار داریم بچه ها هم به فکر ما باشند طبق انتظارات ما زندگی کنند و ترجیحا از ما دور نشوند، اگر بچه ها دور شدند ما می رویم پیش آنها و یا یک پا اینجا و یک پا آنجا، بازنشست میشویم یا بازنشستمان می کنند، ولی برنامه ای برای بقیه زندگی نداریم، بنابراین تا جای ممکن به فعالیت حرفه ای ادامه میدهیم و به بچه ها وابسته می شویم، از فعالیت حرفه ای فاصله می گیریم نه چون خودمان می خواهیم، چون به ما اجازه فعالیت بیشتر نمی دهند، پیر می شویم، فعالیت فیزیکی ما محدود می شود، از این به بعد کنترل زندگی دست ما نیست و بعد منتظر می مانیم که عزراییل بیاید سراغمان. 

شاید بگویید که نه زندگی من متفاوت است و یا متفاوت بوده است. قبول، روند زندگی همه عین روال تعریف شده بالا نیست. اما از خود سوال کنیم در کجای این مسیر هنجارشکنی کرده ایم. میزان انحراف از این مسیر چقدر بوده است و تا چه حد خود ما برای این انحراف برنامه ریزی کرده ایم. واقعیت این است که متفاوت زندگی کردن و تغییر مسیر زندگی بدون برنامه ریزی دراز مدت امکان پذیر نیست. به قول یکی از دوستان در چه زمانی تصمیم خواهیم گرفت افقی شویم و به دیگران و به خصوص نزدیکان بگوییم فرض کنید من دیگر نیستم، میخواهم برای خودم زندگی کنم. در چه زمانی می خواهیم با شریک زندگی خود، برای زندگی کردن در بازنشستگی برنامه ریزی کنیم؟ ما برای بازنشستگی نیاز به هدف گذاری داریم، نه برای اینکه به آن هدف برسیم بلکه برای اینکه در جهت رسیدن به آن هدف حرکت کنیم. معنای زندگی رسیدن به یک هدف نیست، زندگی یعنی سفر، سفری که از تولد شروع شده و با مرگ خاتمه می یابد. اما به قول فیلسوف قرن نوزدهم، هنری دیوید ثورو، ما می توانیم بارها و بارها زندگی کنیم اگر بتوانیم بارها و بارها سفر کنیم، هم سفرهای فیزیکی و هم معنوی. در چه زمانی می خواهیم از چیزهای کوچک زندگی لذت ببریم؟ در چه زمانی می خواهیم چیزهای متفاوت و جدید یاد بگیریم، دوباره درس بخوانیم، زبان جدید یاد بگیریم، علاقه جدیدی را دنبال کنیم و یا حتی حرفه جدیدی را شروع کنیم، نه برای پول بلکه برای اینکه دوست داریم. در چه زمانی می خواهیم بچه شویم و دوباره بچگی کنیم، به موسیقی گوش دهیم، شاد باشیم و برقصیم؟ 

شاید گفته شود که این نوع زندگی ایده آل است ولی فشار زندگی اجازه نمی دهد ما مسیر متفاوتی را انتخاب کنیم، باید به فکر آینده بچه هایمان باشیم، زندگی هزینه دارد و با این درآمدها نمی شود آبرومند زندگی کرد. اما باید اعتراف کنیم که آبرومند زندگی کردن یعنی برای دیگران زندگی کردن، آبرومند زندگی کردن یعنی داشتن بیشتر، آبرومند زندگی کردن یعنی زنجیر و در نتیجه آزادی کمتر. سخنرانی TED تحت عنوان Less stuff, more happiness  را توصیه می کنم.

... ادامه در پست بعد ... 👇👇👇

#زندگی #بازنشستگی

@akhalaji

@dr_arjmandnia

? در این مراسم همچنین دکتر غلامعباس رضایی هفتادر از دانشکده ادبیات و علوم انسانی؛ دکتر علی سوری از دانشکده اقتصاد؛ دکتر بهزاد حمیدیه از دانشکده الهیات و معارف اسلامی؛ دکتر سید موسی حسینی  و دکتر ابوالقاسم گورابی از دانشکده جغرافیا؛ دکتر سیدداود آقایی  از دانشکده حقوق و علوم سیاسی؛ دکتر علیرضا باهنر  و دکتر غلامرضا نیکبخت بروجنی از دانشکده دامپزشکی؛ دکتر علی‌اکبر ارجمندنیا از دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی و دکتر مرضیه مهرابی از دانشکده زبانها و ادبیات خارجی؛ دکتر رسول صادقی از دانشکده علوم اجتماعی؛ دکتر رضا سپهری نیا و دکتر جهانبخش قاسمی از دانشکدگان علوم و دکتر فرامرز مهرنژاد از دانشکدگان علوم و فناوری‌های میان رشته‌ای از دیگر اساتیدی بودند که در این آیین به عنوان سرآمد معرفی شدند.
دکتر فاطمه نارنجی ثانی، رئیس مرکز ارزیابی کیفیت و تحول آموزشی دانشگاه و دکتر شادی نفیسی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده الهیات و معارف اسلامی؛ دکتر حسینعلی ابراهیم‌زاده موسوی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده دامپزشکی؛ دکتر حسین کرمی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی؛ دکتر الهام شیرزاد عراقی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم ورزشی و تندرستی؛ دکتر سید روح‌اله حسینی، معاون علمی دانشکده مطالعات جهان و دکتر سمیه فدائی‌نژاد، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکدگان هنرهای زیبا به عنوان مدیران آموزشی برگزیده دانشگاه تهران در این جشنواره مورد تقدیر قرار گرفتند.
محمود نظری گرگری، حوریه فلاح سواسری، طاهره محمودی، مصطفی زارع، خدیجه جهشی، سکینه شفیعی، مجید خمسه، فرزانه تورانی، سمیه علی اکبری، مولود کاسب، اعظم ابوالحسنی، حمیده حسین‌زاده، حسن رضا شکری خانقاه، زهره نظامی، صبا زین‌العابدین طهرانی، فاطمه اسماعیلی، محمدرضا قربانی طرقی، لیلا بابایی، ماشاءاله بلباسی، اعظم فتحی و رضا حاجی اسفندیاری نیز به عنوان کارشناسان برگزیده این جشنواره معرفی شدند.

@ut_internet_tv| شبکه دانشگاه تهران

نظریه های موج سوم روانشناسی

روانشناسی موج سوم به رویکردهای درمانی جدیدی در روانشناسی اطلاق می شود که در دهه 1980 و 1990 میلادی به عنوان جایگزینی برای رویکردهای سنتی موج اول و دوم معرفی شدند.

موج اول روانشناسی بر رفتارگرایی و روانکاوی متمرکز بود، در حالی که موج دوم بر شناخت درمانی و رفتار درمانی شناختی تمرکز داشت.
روانشناسی موج سوم بر پذیرش و تعهد، ذهن آگاهی، طرحواره درمانی، و درمان دیالکتیکی رفتاری تأکید دارد.

برخی از ویژگی های کلیدی روانشناسی موج سوم عبارتند از:

• تمرکز بر تجربه حال: برخلاف رویکردهای سنتی که بر گذشته یا آینده تمرکز داشتند، روانشناسی موج سوم بر تجربه حال و آگاهی از افکار، احساسات و رفتارهای فعلی فرد تأکید دارد.
• توجه به نقاط قوت: برخلاف رویکردهای سنتی که بر آسیب شناسی و مشکلات تمرکز داشتند، روانشناسی موج سوم بر نقاط قوت و توانمندی های فرد تأکید دارد.
• غیرخطی بودن: برخلاف رویکردهای سنتی که بر مدل های خطی علت و معلولی تمرکز داشتند، روانشناسی موج سوم بر ماهیت غیرخطی و پیچیده مشکلات روانشناختی تأکید دارد.
• توجه به معنویت و ذهن آگاهی: برخلاف رویکردهای سنتی که بر جنبه های مادی و عینی تمرکز داشتند، روانشناسی موج سوم به جنبه های معنوی و ذهن آگاهی نیز توجه می کند.
  برخی از رویکردهای اصلی روانشناسی موج سوم عبارتند از:

• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): ACT بر پذیرش تجربیات دشوار و تمرکز بر اقدامات ارزشمند و متعهدانه به جای تلاش برای کنترل یا تغییر آنها تأکید دارد.

• درمان مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT): MBCT بر تمرین ذهن آگاهی برای افزایش آگاهی از افکار، احساسات و تجربیات فعلی بدون قضاوت تأکید دارد.

• طرحواره درمانی: طرحواره درمانی بر شناسایی و تغییر طرحواره های ناسالم دوران کودکی که بر افکار، احساسات و رفتارهای فعلی فرد تأثیر می گذارند، تأکید دارد.

• درمان دیالکتیکی رفتاری (DBT): DBT بر مهارت های تنظیم هیجان، تحمل پریشانی، ذهن آگاهی و اثربخشی بین فردی تأکید دارد.

نقش روانشناسی موج سوم:
روانشناسی موج سوم نقش مهمی در درک و درمان مشکلات روانشناختی ایفا می کند. این رویکردها به افراد کمک می کند تا تجربیات دشوار خود را بپذیرند، نقاط قوت خود را شناسایی کنند و در زندگی خود تغییرات مثبتی ایجاد کنند.
موارد استفاده از روانشناسی موج سوم:
روانشناسی موج سوم برای درمان طیف گسترده ای از مشکلات روانشناختی از جمله افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد، اختلالات خوردن و مشکلات شخصیت استفاده می شود.
مزایای روانشناسی موج سوم:
* روانشناسی موج سوم رویکردی جامع و مؤثر برای درمان مشکلات روانشناختی ارائه می دهد.
* این رویکرد بر نقاط قوت و توانمندی های فرد تأکید دارد.
* این رویکرد به افراد کمک می کند تا تجربیات دشوار خود را بپذیرند.
* این رویکرد به افراد کمک می کند تا در زندگی خود تغییرات مثبتی ایجاد کنند.
محدودیت های روانشناسی موج سوم:
* روانشناسی موج سوم یک رویکرد نسبتاً جدید است و تحقیقات بیشتری در مورد اثربخشی آن مورد نیاز است.
* این رویکرد ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد.
* یافتن یک درمانگر واجد شرایط که در روانشناسی موج سوم تخصص داشته باشد ممکن است دشوار باشد.
در مجموع، روانشناسی موج سوم رویکردی امیدوارکننده برای درک و درمان مشکلات روانشناختی ارائه می دهد. این رویکرد به افراد کمک می کند تا تجربیات دشوار خود را بپذیرند، نقاط قوت خود را شناسایی کنند و در زندگی خود تغییرات مثبتی ایجاد کنند.

@dr_arjmandnia

بیماری زمان چیست؟

امیر دبیری مهر

می دانید اگر  دنبال افزایش افراطی سرعت در کارها هستید
مثلا بی جهت در رانندگی سبقت می گیرید و دایم بوق می زنید
وقتی چراغ سبز می شود در کمتر از سه ثانیه بوق می زنید تا ماشین جلویی حرکت کند
و همچنین در پمپ بنزین صبور نیستید تا ماشین جلویی حرکت کند
یا خیلی تند تند حرف می زنید  
یا اگر خیلی تند راه می روید  و به اطراف توجه نمی کنید  و 
توان نشستن و سکوت کردن ندارید
یا همیشه احساس می کنید وقت کافی برای انجام دادن کارها ندارید
همیشه عجله دارید
عبارت وقت ندارم ورد زبانتان است
با تاخیر و کندی دیگران ،آشفته و عصبانی می شوید
اگر سرعت را معادل صلاحیت  می دانید
حوصله خواندن کتاب ندارید و به متن های کوتاه اکتفا می کنید
حوصله شنیدن موسیقی کلاسیک ندارید
فیلمهای معنا گرا و تفکر برانکیز برایتان ملال اور است 
اگر بجای رژیم غذایی به سوی لیپوساکشن می روید
اگر بجای غذا درست کردن از غذای آماده استفاده می کنید
اگر ماکروفر در خانه شما بیشتر از اجاق کار می کند
اگر مسیرهای کوتاه را بجای پیاده روی ازماشین استفاده می کنید و…

شما دچار یک بیماری روانی و روحی و رفتاری فراگیر هستید به نام بیماری زمان یا
Time-sickness

پیامد این بیماری  کاهش عرض زندگی و پایین آمدن کیفیت زندگی و رقابت مرگبار با دیگران برای رسیدن به نقطه پایان یعنی مرگ است .
پس آهستگی و  آرامش را باید آموخت زیرا اهستگی یک سبک زندگی است

در این خصوص مطالعه کتاب در ستایش اهستگی نوشته کارل اونوره و ترجمه دوست خوبم  محمود حبیبی  را توصیه می  کنم که نشر ماهی منتشر کرده است.
در این باره در کانال اندیشکده خرد بیشتر خواهم نوشت و در فرصتی مناسب با مترجم گفتگوی آنلاین خواهم داشت

@dr_arjmandnia

?سیزدهم هم رسید!

?از خدا ميخوام:
غماتون گره خورده باشه، به هرچی شاديه
درداتون گره خورده باشه، به هرچی سلامتيه
لحظاتتون گره خورده باشه، به هرچی موفقيته
دلاتون گره خورده باشه، به هرچی عشقه
جيباتون گره خورده باشه، به هرچی پوله

گره بخوره، يه گره كور...

?۱۳ تا بدی، ۱۳ تا بلا، ۱۳ تا زشتی، ۱۳ تا نحسی ۱۳ تا غصه، ۱۳ تا ناکامی، ۱۳ تا مریضی از وجودتون دور بشه و در عوض۱۴۰۳ دونه شادی، زیبایی، لطافت و خوشی های پایدار تقدیم وجودتان،  سیزده بدر مبارک?

@dr_arjmandnia

? شخصیت سالم!

✍️ دکتر محسن زندی | روانشناس

?شخصیت سالم از نظر مولانا، حدود دوازده نشانه‌ی شاخص دارد.

یکی از این نشانه‌ها مفهومِ باشکوهی است به نام سیرچَشمی.

یعنی انسان سالم، انسانی‌ است که سیرچشم است. در برابر این سیرچشمی، مفهومی قرار دارد به نام گداچَشمی.

انسانِ ناسالم، یک ویژگی مهمش گداچشمی است.

سیرچشمی و گداچشمی، دو ویژگی روانی هستند، نه دو ویژگی اقتصادی یا اجتماعی. صدالبته، از آن دو تأثیر می‌پذیرند، اما مستقل از آنها هستند. یعنی ممکن است کسی ثروتمند یا دارای قدرت بسیار باشد، ولی گداچشم و حسود و طمّاع باشد یا کسی در نداری و سادگی باشد، اما سیرچشم باشد؛ و یا به‌عکس:

هر که دور از دعوتِ رحمان بود
او گداچشم‌ست، اگر سُلطان بود

یعنی ممکن است حتی یک نفر سلطان و حاکم باشد؛ اما چنان گداچشم است که مدام به دنبال توسعه‌ی قدرت و قلمرو خود باشد.

اصولاً دنیاگرایی از نظر مولوی، به معنای داشتن یا نداشتن نیست؛ بلکه، اگر دنیا و دارایی‌هایش را یک امرِ بیرونی (یعنی یک "غیر") نسبت به انسان در نظر بگیریم، دنیازدگی به معنای آن است که آن غیر به جایِ خود آدم بنشیند. حالا یا مثل سیمان به آجرِ وجود آدم سفت بچسبد؛ یا اینکه کلاً صاحبخانه را از خانه بیرون کند و خودش مالک شود.

حالا آن "غیر" اهمیت ندارد چه باشد. ممکن است یک پیکان مدلِ شصت باشد، یا یک لامبورگینی. یک شلوار جین جنیوس گوچی باشد؛ یا یک زیرشلواری از بازار ننه عباس قم. مدرک تحصیلی و میز اداره و چالِ مکانیکی و چرخِ خیاطی باشد، یا پست ریاست جمهوری و نمایندگی مجلس:

چیست دنیا؟ از خدا غافل بُدن
نه قماش و نَقده و میزان و زن

حالا از کجا بفهمیم که جزو گداچشم‌ها هستیم یا اینکه دیده‌ی سیر داریم؟

قطعاً به ادعا نیست. این هم، مثل هر چیز دیگری نشانه‌هایی دارد. اگر نشانه‌هایش باشد، هست؛ و اگر نشانه‌هایش نباشد، هرچقدر هم ادعا کنی، حرف مفت است

چیزی شبیه به هوش یا خلاقیت یا شجاعت. یکی از نشانه‌های سیرچشمی، دلیری است:

دیده‌ی سیر است مرا، جانِ دلیر است مرا
زَهره شیر است مرا، زُهره‌ی تابنده شدم

دلیری یعنی اینکه راحت بتوانی بگذری. و راحت گذشتن یعنی اینکه بتوانی غیر را به راحتی از خودت جدا کنی و وقتی جدا کردی، دیگر حتی جا و اثرش هم در روانت نماند.

یعنی حتی دیگر به آن فکر هم نکنی. مثلاً کسی را که ذهنش تا مدت‌ها درگیر یک بخشندگی یا از دست دادن چیزی باشد دلیر نمی‌گویند. کسی را که سال‌هاست سفت به صندلی‌اش چسبیده دلیر نمی‌گویند.

حالتِ دلیری چیزی شبیه حالتی است که آدمی نسبت به آشغال‌هایی دارد که هر شب دمِ درب خانه می‌گذارد. معمولاً هیچ انسانی بعد از این کار ذهنش درگیر آن اشغال‌ها نیست و نمی‌رود به آنها سر بزند.

اما برای دلیر شدنِ روان چه باید کرد؟

یک راهش نوعِ بینش آدم‌ها به زندگی است. آیا ما زندگی را مثل غذای سرِ سفره، یک امر عَرضی می‌بینیم، که بازه‌ی زمانی محدودی دارد و تمام می‌شود؟ یا یک امر طولی، که پس از یک بازه‌ی زمانی خاص، تغیر شکل می‌یابد و شکل و نوع دیگری پیدا می‌کند که شکل و نوع آن وابسته به نوعِ زندگی ما در بازه‌ی قبلی است؟

مولانا اسم حالت دوم را می‌گذارد

«از نورِ حق سیر خوردن»:

جز مگر آن صوفیی کَز نورِ حق
سیر خورد، او فارغ‌ست از ننگ دق

راه دیگرش تمرین قناعت و رضایت است. البته بازهم این‌ها دو حالت روانی هستند و نه دو وضعیت اجتماعی. قناعت به معنای نداشتن و فقر نیست. فقر اصولاً چیز خوبی نیست و عموماً موجب بی‌ایمانی می‌شود.

بلکه، اموری انفسی یا سابجکتیو هستند. قناعت و رضایت، محصولِ نوعی تمرین و تربیتِ خود است که از درون تولید می‌شوند، و نه از بیرون:

کوزهٔ چشم حریصان پُر نشد
تا صدف قانع نشد پُر دُر نشد

یک روش مهم برای رسیدن به رضایت و قناعت، تمرینِ مستمرِ بخشندگی و سخاوت است. سخاوت در مال، در علم، در محبت و ... .

یکی حرف مولانا را به زبانی ساده و زیبا نوشته بود:

«تو فیلم متری ۶ و نیم قاضی از نوید محمدزاده می‌پرسه بارِ اول که فرار کردی هم پول داشتی هم آزاد بودی؛ چرا خلاف رو ول نکردی؟

می‌گه "چشمم هنوز سیر نشده بود".

سیریِ چشم خیلی مهمه
توی زندگی دنبال چشم سیری باشید
دنبال آدمای چشم و دل سیر باشید
سیر از جنس مخالف
سیر از خوشیای موقت
سیر از پول و موقعیت

آدم‌ِ گداچشم، هم به خودش آسیب میزنه، هم به دیگران».

#شخصیت_سالم #سیرچشمی #بخشندگی #سخاوت #گداچشمی

@akhalaji

@dr_arjmandnia

?️هفت پند مولانا
?️ شب باش : در پوشیدن خطای دیگران
?️زمین باش : در فروتنی
?️خورشیدباش : در مهر و دوستی
?️ کوه باش : در هنگام خشم و غضب
?️ رودباش : در سخاوت و یاری به دیگران

?️ دریاباش : در کنار آمدن با دیگران

?️ خودت باش : همانگونه که می نمایی..

?️ﻫﺮﮔﺰ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺭﺍ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﻧﮑﻨﯿﺪ:
ﺍﻭل ﺁﻧﭽﻪ ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ…ﺩﻭﻡ ﻫﻤﻪ ﯼ ﺁﻧﭽﻪ ﻫﺴﺘﯿﺪ‌...

?️همیشه یادمان باشد که نگفته ها را میتوان گفت ولی گفته ها را نمیتوان پس گرفت!..
چه سنگ را به کوزه بزنی چه کوزه را به سنگ بزنی .همیشه شکست با کوزه است…

@dr_arjmandnia