پدیدارشناسی چیست و چه اهمیتی برای ما دارد؟
چرا باید پدیدارشناسی بخوانیم؟ پدیدارشناسی از جریاناتِ اصلی فلسفه‌ی قرن بیستم در فضای قاره‌ای است که یک خط‌شکنی رادیکال را در بنیادهای فلسفه‌ی مدرن و کلاسیک به‌طور کلی ایجاد می‌کند که عبور آن از اصل شکافِ دکارتیِ ابژه/سوژه‌ی مدرن سبب واسازیِ همه‌ی دوگانه‌های مدرن اعم از ابژکتیویسم/سوبژکتیوییسم، رئالیسم/ایده‌آلیسم، درون‌ماندگارانگاری/فرارونده‌انگاری، ماتریالیسم/فرمالیسم، درونی‌انگاری/برون‌انگاری و امثالهم می‌شود. همین امر سبب می‌شود در فضای انضمامی نیز مثلاً پایه‌های ایدئولوژی‌های سه‌گانه‌ی سوسیالیسم، لیبرالیسم و کانسرواتیسم دگرگون شود. چرخش رادیکالی که پدیدارشناسی در اساس شناخت‌شناسی ایجاد می‌کند به بن‌بست خودتنها‌انگاری مدرن پایان می‌بخشد و معنای مسئله‌ی حقیقت را دگرگون می‌کند. انسان بر دیگر-سوژه به نحو همدلانه و یکدلانه گشوده می‌شود و نیز بر جهان بی‌واسطه‌ی یک تصویر/ایماژِ برساخته‌ی ذهنی مدرن (از دکارت تا هگل) مستقیماً معطوفیت می‌یابد. پدیدارشناسی با کشف روی‌آورندگیِ در ذات کنش‌های آگاهی متوجه هم‌پیوندیِ تقویمیِ ابژه/سوژه می‌شود و بنابراین، شیءفی‌نفسه را به مثابه یک برساخت پوک که حقیقت و واقعیت و وجود را مصادره و در نتیجه پشت انگاره‌ی ذهنی، پنهان و دسترس‌ناپذیر کرده بود کنار می‌گذارد و بنابراین حقیقت/پدیدار از حیث انتولوژیک یکی می‌شوند. بنابراین، از یک سو، اساس فلسفه‌ی پوزیتیویسم و بحران علم دقیقه‌ی مدرن حاصل از آن را که بنا بر یک ریاضی‌سازیِ کمی‌انگارانه حاصل آمده بود در هم می‌کوبد و ایده‌ی علم متقن چونان فلسفه‌ی اولی را در مقام علم بسریاب احیاء می‌کند و از سوی دیگر نیز بر ناعقلانی‌انگاریِ تاریخی‌انگارانه-انسانی‌شناسی‌انگارانه که واکنش ضعیف به پوزیتیویسم بود غلبه می‌کند.
امروزه جامعه‌ی ما ناخودآگاه یا نیمه‌خودآگاه در گفتمان‌های مختلف‌اش از این نقصیه‌هایی که پدیدارشناسی از آنها عبور می‌کند در رنج است.
پر واضح است که بسط این اختصارات کاری پر زحمت و طولانی است. مدرسه می‌کوشد در خلال مطالب و درسگفتارهای گوناگون این اختصارات را به مرور و به‌طور منسجم باز کند.
علی‌نجات غلامی