کنفرانس
تفکر هاینریش رمباخ و فلسفه‌ شرق دور
دانشگاه توبینگن
۸-۱۰ اکتبر ۲۰۲۴

? عباراتی از مقاله علی اصغر مصلح در این کنفرانس:

? تلاؤم/همسازی فلسفه هاینریش رومباخ با تجربه‌های سلوکی ذن بودیسم

♦️ فیلسوفان در ژرفترین اندیشه‌ورزیهای خود به سالکان در حال مراقبه شباهت دارند. آنها بیش از هر چیز با مفاهیم سروکار دارند، در حالی که مفاهیم نسبتی با معانی‌ی دارند که حکیم اهل مراقبه در احوال سلوکی خویش آنها را به طور ملموس‌تر تجربه می‌کند. 

♦️ تفکر هاینریش رمباخ، مانند تفکر هیدگر نسبتی بنیادی با تفکرات شرق دور به خصوص دائویسم و ذن بودیسم دارد. این نسبت را می‌توان در کلیتِ تفکر آنها و به خصوص نحوهٔ درک حقیقت، درکِ خویش، دیگری و جهان یافت

♦️ رمباخ با احتیاط راه انتقال از تفکرات رایج در فلسفه اروپایی به سوی شرق را گشوده‌است. این گونه الگوها، امروزه بیش از گذشته مورد نیاز ماست.

♦️ نحوه تلفیق و تألیف میان عناصر فلسفی غرب و دریافتهای فلسفی حکمی شرق در رمباخ، برای قرار گرفتن در مسیر گفتگوی فرهنگها نمونه و الگویی کم‌نظیر است. 

♦️ آیین ذن و فلسفه رمباخ در دو معنای رستگاری و آزادی به هم پیوند می‌خورند.

♦️ یکی از راه‌های نزدیکی به تجربه‌های رمباخ، کوشش برای درک تجربه‌های جاری در سنت‌هایی است که به منفیّت و به خصوص فراروی از حدود و تقسیمات و تعریفات دعوت می‌کنند. در بین این‌گونه آیین‌ها، ذن‌بودیسم مناسب‌ترین‌ است.

♦️ به نظر می‌رسد که رمباخ کوشش هیدگر برای گفتگوی میان شرق و غرب را یک گام به پیش برده‌است. رمباخ در پی پرسشی بنیادی و قابل طرح در فرهنگهای مختلف،‌ابتدا تاریخ هستی را به معنایی گسترده‌تر از هیدگر مطرح ساخت و سپس به موضوع نیستی پرداخت.  

♦️ رمباخ با نحوه درکی که از خویش و امکانات آن دارد، مبنای خاصی برای ادراک دارد و به روشی که آن را هرمتیکی توصیف می‌کند، جهان و مقولات آن را بررسی می‌کند. اساس روش هرمتیک دیدن مقولات و پدیدارها، همراه با محدودیتهایشان است.

♦️ هرمتیک بیان بنیادی بودن اصلِ “نفهمیدن“ است. انسان در رویارویی با طبیعت و جهان و “دیگری“، همواره باید متذکر محدودیت خود و ناتوانی برای درک و فهم باشد.

♦️ دعوت به روش هرمتیک، حاصل وقوف به بخشهای تاریک جهان است

♦️ روش هرمتیک در طرح نادانستن و نافهمیدن، چهره دیگری هم دارد. وقتی جوینده در نقطه‌ای به تاریکی یا سایه‌روشن رسید، جستجو تمام نمی‌شود. چنان‌که با تاریک شدن هوا لزوماً رهرو متوقف نمی‌شود. در تاریکی شب خبرهایی هست و رهرو با دقت و توجه بیشتری راه را ادامه می دهد. فقط دیدنِ در شب با دیدنِ در روز فرق دارد. 

♦️ انسان مدرن چون تمامی امکانات انسان در نسبت‌داری با واقعیت را در همان وجه فهمیدنی شدن آن دیده، خود و جهان را به سوی بحران سوق داده است. یعنی بحران اصلی، ناشی از اکتفا کردن به وجه اندیشیدنی-فهمیدنی جهان است. همین وجه غالب، در نسبت با “دیگری“ هم بروز کرده است. خشونت‌های دوران مدرن و اروپای استعمارگر ریشه در این تلقی دارد.

♦️ در میان متفکران مدرن تنها نیچه بود که راه توجه به نادانی و نافهمیدن را به شکلی خاص گشود.  وی جریانِ خواست قدرت در تمامی مقولات زندگی انسان مدرن را کشف کرده‌است. او در هر گونه کوشش برای اندیشیدنی کردن جهان، نحوی سلطه و اراده قدرت می دید.

♦️ یکی از نمونه‌های تلاؤم اندیشه رمباخ با تجربه‌های ادراکی(بگوییم ناادراکی) ذن بودیسم، شباهت روش هرمتیک با کوان است.

♦️ ما به طور معمول بر اساس نشانه‌ها چیزی را دنبال می‌کنیم. مانند کسی که با پی گرفتن جای پای رونده قبلی مقصود خود را می‌جوید. اما این جوینده با صِرفِ دنبال کردن جای پا به مقصود نمی‌رسد. در جایی از جای پا خبری نخواهد بود و به دریا می‌رسد.

♦️ کوان و هرمتیک مانند سیر در دریای لا(به تعبیر مولوی) است. در این قلمرو نه تنها نشانی نیست، بلکه باید همه نشان‌ها را نفی کرد و از آنها عبور کرد. در این مرتبه اگر هم سخنی بتوان گفت، از سنخ سلب و فراروی و اِسقاط است.

@jostarha_yadashtha

کنفرانس
تفکر هاینریش رمباخ و فلسفه‌ شرق دور
دانشگاه توبینگن
۸-۱۰ اکتبر ۲۰۲۴

@jostarha_yadashtha

سخنرانی دکتر مصلح در جلسه‌ی رونمایی از کتاب سنجش پیامدهای هستی‌شناسی هایدگر، دوشنبه ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۳

@jostarha_yaddashtha

? نزاعِ عقائد

عقیده هرچه باشد، نسبتی با منِ محدودِ متعیّن دارد و به همین جهت ناقص است؛ و چون “من“ همواره در نسبت با دیگرانی است که آنها هم بر اساس حدود و تعینات و منافع‌شان عقایدی دارند، بهتر آن است که در اِصرار بر درستی عقاید، سخت و صلب نباشد. آنان که عقیده‌ای را راست و قطعی تلقی کرده و با تکیه بر آن، دیگران را نفی و انکار کرده‌اند، جهان را به جای بدتری برای زندگی تبدیل ساخته‌اند.
جامعه‌ای که اساس زندگیِ خود را بر باورهای قطعی گذاشته و باب ستیزه بر اساس عقاید را باز کند، بیشترین نیروی خود را صرف نزاعِ عقائد خواهد کرد. اگر به جای ستیزه بر سر عقائد متفاوت، نیروها صرف گفتگو برای مفاهمه، یاری‌گری و شفقت می‌شد، زندگی‌های بهتری شکل می‌گرفت.

علی اصغر مصلح
سخنرانی«تبارِ دیگری ستیزیِ ما» آبانماه ۱۳۹۸

@jostarha_yadashtha

? سال نو بر همهٔ دوستان و مخاطبان دور و نزدیک مبارک باد.

اول فروردین ۱۴۰۳

@jostarha_yadashtha

سخنرانی دکتر علی اصغر مصلح:

«حقیقت به روایت علامه طباطبایی و لائودزی»

۲۴ بهمن ۱۴۰۲

@jostarha_yadashtha

? آزمونی برای خرد جمعی ما

? علی اصغر مصلح

(این مقاله در باره بحران آب در ایران،‌ نزدیک به یک دهه قبل در روزنامه ایران (۲ شهریور ۱۳۹۳) منتشر شده است. خواننده می‌تواند پس از خواندنِ آنچه که یک دهه قبل “آزمونی برای جامعه ایرانی“ نامیده‌شد، و التفات به وضع کنونی آب در ایران، در باره آنچه که در ده سال گذشته رخ داده، داوری کند.) 


? مسأله اول مردم ایران در طول تاریخ “آب“ بوده است. در زمان حاضر... دوباره با همین مسأله در حد یک بحران روبه‌رو شده‌ایم.
·     
? بحران آب در ایران بحرانی سطحی و موقت نیست، موضوعی است که به تمامی موضوعات دیگر ربط دارد؛ مسأله آب حتی اگر به طور موقت و با راه‌های میانه و کوتاه مدت بهبود پیدا کند، باید آن را در صدر مسائل این سرزمین دید.

? بحران آب و محیط زیست می‌تواند آزمونی برای خرد جمعی ایرانیان باشد، چون در مواجهه با این بحران هم در متن بزرگ‌ترین مسأله جهانی قرار می‌گیریم و هم به طور مستقیم با بزرگ‌ترین مسأله سرزمین خود درگیر می‌شویم.

?... با چشمی دیگر به "آب" و طبیعت نگاه کنیم.

@jostarha_yadashtha