У Парижга йўл олди; у ерда аниқ бўлдики, уни нафақат бир армиядан бошқасига ўтказишган, балки артиллериядан олиб. пиёда қўшинларга ҳам тайинлашган экан. Ҳарбий қўмита раиси Обри унинг фикрларини эшитишни ҳам истамайди. Шарққа бориш учун рухсат сўраганида ҳам Наполеон рад жавобини олди. У бир неча ой Парижда ишсиз ва маблағсиз қолади. Шу пайтларда у ўз карьерасини энди бошлаётган машҳур актёр Тальма билан танишади, ва Талъма имкони бўлганида унга театрга бепул чипталар бериб турарди.

Наполеон бу пайтда ўзини жуда бахтсиз ҳис қиларди. Унинг табиатига мутлақо зид бўлган бундай зерикарли бандликдан уни Баррас қутқарди. Баррас уни Тулон муҳосарасида кўрсатган хизматлари учун қадрлар эди. Директориянинг аъзоси сифатида у Наполеонга Конвентни Парижда етилиб келаётган исёнчиларидан ҳимоя қилиш учун пойтахт горнизонига қўмондонлик қилишни топширди. Ёш генералнинг ақл билан кўрган чоралари Конвент учун осон ғалабани таъминлади.

У Париж фуқароларини қўрқитишни мақсад қилиб қўйди, бироқ нима бўлганда хам уларни ўлдиришдан қочишга ҳаракат қилди (1795 йил 5 октябрь, 13 вандемьер). Бу муҳим хизмати учун у ички армиянинг дивизия генерали унвони билан тақдирланди. Баррас орқали у Жозефина де Богарне хоним билан танишади. Аёл Наполеоннинг ҳизматларини мақтайди; Наполеон эса унга ошиқ бўлди. Бу хоним Париждаги энг жозибали аёллардан бири эди, ундан кўра гўзал ва мафтункор аёллар Парижда кам эди. Наполеон аёллар ичида муваффақиятли бўлмаган бир эркак эди. У Жозефинага уйланди (1796 йил), ва кўп ўтмай, баҳорнинг бошида, Баррас ва Карно уни Италияда ҳаракат қилаётган Италъян армиясига бош қўмондон этиб тайинланишига эришишди.

1793 йил 7 декабрь санасидаги "Moniteur". Унда биринчи марта Наполеон ҳақида “гражданин Бона-Парт” деб ёзилган.
Қаранг: Барраснинг Конвентдаги маърузаси ("Moniteur").

Стендал "Наполеоннинг хаёти"

III-БОБ

Унга Сан-Ремо ва Ницца ўртасидаги қирғоқ батареялари устидан назорат қилиш вазифаси юклатилган эди. Кўп ўтмай уни Марсел ва ложувард сохиллар яқинидаги шаҳарларни мудофаасига юборишди; у француз армияси учун турли ҳарбий асбоб-ускуналарни (провиант) топиб етказиб берувчи офицер мақомида эди. Шу каби вазифалар билан уни Осони, Ла-Фер ва Парижга ҳам юборишадилар. Унинг Жанубий Франция бўйлаб сафарлари 1793 йилда департаментлар ва Конвент ўртасида бўлиб ўтган фуқаролик уруши даврига тўғри келди. Ҳукумат қўшинларини таъминоти учун, исён кўтарган шаҳарлардан зарур ҳарбий асбоб-ускуналарни олиш ўта қийин вазифа эди.Аммо Наполеон бу ишни уддалай олди: буни у баъзан исёнчиларнинг ватанпарварлик туйғуларига тегиб , баъзан эса уларнинг қўрқувларидан усталик билан фойдаланиб қила олди . Авиньонда бир неча федератлар уни ўзларига қўшилишга кўндиришга ҳаракат қилишди. У эса ҳеч қачон фуқаролик урушида иштирок этишга рози бўлмаслигини айтди. Ўзига топширилган вазифани бажариш учун Авиньонда ўтказишига тўғри келган вақт мобайнида, у шуни тушуниб етдики ҳам роялистлар, ҳам республикачилар тарафидаги генералларининг катта қисми лайоқатсиз одамлар эди. Маълумки, Авиньон таслим бўлган ва унинг мудофаасини ёмон рассомдан янада ёмонроқ генералга айланган Карто олиб борган эди. Ёш капитан бу муҳосара ҳақида памфлет ёзади ва уни “Авиньонда уч ҳарбийнинг тушлиги” (1793) деб хазиломуз номлайди. Париждан Италъян армиясига қайтиб келгач, Наполеон Тулон муҳосарасида қатнашиши кераклиги ҳақида буйруқ олади. Бу муҳосарани яна ўша Карто бошқараётган бўлиб, кулгили генерал барча офицерларга ўзи учун рақобатчи сифатида қарайдиган ва харбий ишда фойдасиз , шунчаки бир ўжар одам эди холос .

Дюгомье ва бироз кўмак кучлар етиб келиши билан вазият кескин ўзгарди. Конвентга йўллаган ҳужжатлардан бирида бу истеъдодли саркарда муҳосара артиллерияси қўмондони гражданин Бонапарт ҳақида мақтов билан сўзлаб, генерал О’Хара асирга олинган жангда унинг кўрсатган жасоратини алоҳида таъкидлайди. Тулон қўлга киритилди ва Бонапарт батальон қўмондони этиб тайинланди. Шу шонли воқеалардан сўнг бир куни Наполеон укаси Луига муҳосара иншоотларини кўрсатиб Тулон қандай олинганини сўзлаб беради . У Картонинг ноўрин ҳужуми туфайли Республика армияси жуда катта ва бефойда йўқотишларга учраган ҳудудга диққатини қаратади. Ер ҳали ҳам ядролар туфайли ўйилиб ётган эди; яқинда пайдо бўлган тупроқ тепалари орасидан бу ерда кўплаб жасадлар кўмилганлиги сезилиб турарди; жойларда аскар шапкаларининг парчалари, кийимларнинг бўлаклари, қуроллар қисмлари ва снарядларнинг тикандек ерга қадалган бўлаклари ётар эди. “Йигитча , - деди Наполеон укасига, - буни яхшилаб кўриб олинг ва эсда тутинг, ҳарбий инсон учун ўз касбини пухта ўрганиши виждон ва заковат ишидир. Агар бу жасоратли йигитларни ҳужумга бошлашни буюрган разил ўз касбини яхши билганида, кўплаб одамлар ҳали тирик бўлар, Республикага хизмат қиларди. Унинг нодонлиги туфайли улар ва юзлаб бошқа йигитлар ёшлик чоғида, шон-шуҳрат ва бахтга эришишлари мумкин бўлган бир пайтда ҳалок бўлдилар”.

У бу сўзларни ҳаяжон билан, кўз ёшлари тўла ҳолда айтди.
Ажабланарлиси шундаки, табиатан инсонпарварлик ҳисси жуда кучли бўлган одам кейинчалик ўзини истилочи сифатида кўрсатувчи хислатларни тараққий эттиради .

Бонапарт Италияда ҳаракат қилаётган қўшинлар (Италъян армияси деб номланувчи француз армияси)да батальон қўмондони ва артиллерия бошлиғи эди. У шу унвонда Он'елъи муҳосарасида хам (1794) қатнашади. У бош қўмондон генерал Дюгомьега Италияни эгаллаш режасини тақдим этади; бироқ тақдир шундай қилдики, бу режани кейинчалик айнан унинг ўзи амалга оширади.

Уни бригада генерали унвонига кўтаришди, аммо тез орада Италия армиясининг бошқа генераллари унинг ўзини тутиши ва истеъдодидан ғазабланиб, Парижга мурожаат қилишди ва уни исёнкор Вандеяга жўнатишга эришишди. Наполеон фуқаролик урушини нафрат билан ёмон кўрарди, чунки унда ҳар қандай куч намойиши ваҳшийликка ўхшаб кетарди.

Амударё бўлими бошлиғи полковник Колосовский уларга ёрдам бериб, қўллаб турганди.У 1914 йил 31 декабрда Туркистон генерал-губернаторига юборган ахборотида: «Бизнинг Хива хонлиги саройидаги фитналарга аралашувимиз ва хон саройида Матмуродовлар гуруҳини тиклашимиз бош вазир Исломхўжанинг қатлига омил бўлган сабаблардандир», дея ёзганди.
Ҳатто, Исфандиёрхон полковник Колосовскийнинг Матвафо Баққоловни бош вазирликка тайинлаш ҳақидаги таклифига эътироз билдирганида, у «Матвафо сенга керак бўлмаса, менга керак», деб маҳаллий ҳукмдорни - Хива хонини жеркиб ташлаганди. Кўриниб турибдики, хонни ҳам назарига илмайдиган полковник Колосовскийга Матвафо Баққоловдек фитнакор малайлар керак эди.
Хон саройида таржимонлик қилган В.Н.Корнилов эса, «Матвафо Исломхўжа қатлинингайбдоридир. Бу фақат менинг эмас, балки хонликдаги инсонлар фикридир», дея ёзганди. Шу боис-
дан ҳам унинг Исломхўжага суиқасд қилинган пайтда Туркистон генерал-губернаторлигининг Петербург полиция департаменти вице-директорига юборган маълумотида, бош штабнинг Осиё бўлими бошлиғи генерал Цейлнинг бош вазир қатли бўйича ишни босди-босди қилгани, бу иш учун 200 минг рубл пора олгани, Цейл бу пулдан 20 минг сўмини ҳарбий министр Сухамлиновга бергани қайд қилинган.
Николай II Исломхўжа ўлимидан хабардор этилган бўлсада, у суиқасд тафсилотини суриштириб ўтирмади. Негаки, ким ҳам ўз этагини ўзи кўтарарди? Зеро, мустамлака ўлкаларда силлиққина сиёсат юритиш учун доимо у ерда фитна ва иғво чиқариб туриш, ўз юрти равнақини ўйлайдиган ислоҳотчиларни йўқ қилиш синалган усуллардан эди. Шунинг учун чор ҳукумати, жандармерия, Амударё бўлимига бошлиқ бўлган Гулушановский, Ликошин, Колосовскийлар Хива хонлигидаги фитнакор гуруҳларни рағбатлантириб, уларни Исломхўжага қарши гиж-гижлаб туришди. Хиванинг халқпарвар, маърифатпарвар бош вазири Исломхўжа ана шундай қаттол сиёсат, фитна қурбонига айланганди.
Бироқ, шундай бўлса-да, Исломхўжа жаҳон халқлари тараққиётидан бир неча аср ортда қолган, баъзи соҳаларда ўрта асрча мустабидлик ҳукм сураётган Хива хонлигида ўзгариш ясашга уринди ва дастлабки натижаларга эришдики, булар тарих саҳифаларидан ёрқин жой олди.
Жиноят жазосиз қолмас
Исломхўжадек ислоҳотчининг ўлимида айбдор бўлган, бу қотилликни чор мустамлакачиларининг қўллаб қувватлаши билан амалга оширган хонликнинг фитнакор амалдорлари кўп вақт ўтмай ўз жазоларини олишди. Яъни, 1915 йил охирида Шихназарбой ва Ашур маҳрамлар ўзларига ҳаддан ташқари эрк бериб юборганларидан сўнг, уларни олдинлари қўллаб турган чор мустамлакачилари билан чиқишолмай қолишди. Натижада улар Хоразмдан Олмаотага сургун қилиндилар. 1916 йилнинг февралида эса Хивани қамал қилиб қўлга киритган ёвмуд исёнкорлари ва халқ қўзғолончилари Исфандиёрдан Матвафо Баққолов ва сарой ходими Абдуллажонларни топширишни шарт қилиб қўядилар. Қўзғолончилардан енгилгани боис хон шартга кўниб ноилож амалдорларини уларга топширади. Қўзғолончилар эса иккала амалдорга қўшиб Шихназарбойнинг яна бир қариндошини ҳам тутиб келтириб, ўчаласини бўғизлаб ўлдиришади.
1918 йилнинг октябрида эса Исфандиёрхон ёвмудлар томонидан бўғизлаб ташланади. Хуллас, тақдир Исломхўжанинг ўлимида бевосита айбдор бўлганларни исёнкорлар қўли билан жазолади.

Умид Бекмуҳаммад

Қулларни бошқариш бўйича 8 та маслаҳат: қадимги "топ-менеджер" айтади:

Қулларни бошқариш ва ходимларни бошқариш ўртасида унчалик катта фарқ йўқ — бунга Кембриж ўқитувчиси Жерри Тонер мутлақо аминдир . У қадимий Римда кадрлар билан ишлаш бўйича қўлланмани тайёрлаб нашрдан чиқарган. Ўзининг "Қулларни бошқариш" китобида Жерри Тонер римлик патриций Марк Сидоний Фалкс номидан сўзлайди: у қандай қилиб қулларни тўғри танлаш ва улардан максимал кучларини олиб ишлатиш кераклиги ҳақида ҳикоя қилади. Буларни диққат билан ўқинг ва қандай усуллар иш жойингизда сизга нисбатан қўлланилаётганини аниқлаб олинг.

1. Жамоа тузишга ҳаддан ташқари берилиб кетманг!

Шуни унутмаслик керак: бир хил муҳитдан ёки бир миллатдан келган қулларни ҳаддан зиёд кўп сотиб олманг. Бир қарашда бу жуда яхши ечим бўлиб кўриниши мумкин — улар бир-бирлари билан осон тил топишади ва яхши ҳамкорлик қилишади. Лекин кейинчалик катта муаммоларга дуч келасиз. Яхши ҳолатда улар бир-бирларини қувватлаб, суҳбатлашиб ўтиришлари ёки майда нарсаларни ўғирлашга мажбур бўлишади. Энг ёмон ҳолатда эса улар сўзлаша бошлаб, сизга қарши фитна уюштиришлари, қочиш ёки ҳатто сизга зарар етказишлари мумкин.

1. Фақатгина маҳоратга эмас, балки характерга ҳам эътибор беринг!

Қул сотиб олишда уларнинг характерларига ҳам эътибор беринг. Улар сизга жуда суст ёки, аксинча, ўта жасур кўринмаяптими? Энг яхши қуллар ўта қарам ва бўйсунувчан ҳамда ўта дағал ва ўзбошимча эмас. Жуда бўйсунувчан қуллар суст ва меҳнатда кучсиз бўлишса, жасурлари эса бошқаришда қийинчилик туғдиради. Шунингдек, доимий қайғу ва тушкунлик ҳолатида бўлган қуллардан сақланинг. Қул бўлиш осон эмас, шунинг учун бундай кайфиятдаги қуллар иш натижасини пасайтириб юборади.

1. Ҳамма ишни ўзингиз қилишга ҳаракат қилманг!

Ҳаддан ташқари кўп қул сотиб олиб, уларга кераксиз вазифаларни юклашдан сақланинг. Қадимий Римда бир бой киши қуллардан бирига ўз меҳмонларининг исмларини эслатиш вазифасини берган эди — бу каби ишлар фақатгина мақтанчоқлик белгисидир .

1. Қулларга ўзингизни севдиринг!

Кўплаб янги қул эгалари ишни фақат калтак билан бошқариш мумкин деб ўйлайдилар. Лекин тажрибали қул эгалари билади: ортиқча зўравонлик қулларнинг руҳан йўқолишига олиб келади. Зўравонлик ишончни йўқотади, қуллар оғир ва қийин бошқариладиган инсонларга айланиб қоладилар. Меҳнатни рағбатлантириш муҳим. Яхши ишлаган қулларни тақдирланг.

1. Ташкилотчиликка эътибор қаратинг!

Ҳар бир қулнинг вазифаси аниқ бўлиши керак. Бундай тизим уларнинг шахсий жавобгарлигини оширади. Қулларни 10 кишидан иборат кичик гуруҳларга бўлинг, чунки катта жамоаларда масъулият ҳисси йўқолади. Шундай қилиб, ҳар бир гуруҳ рақобат қилади ва кимнинг яхши, кимнинг ёмон ишлаётганини аниқлаш осон бўлади.

1. Раҳбарларни тўғри тарбияланг!

Янги бошқарувчилар қулларни ўз манфаати учун ишлатмаслигини таъминланг. Улар қулларни шахсий ишлари учун эмас, балки мулк манфаати учун ишлатиши керак. Шунингдек, бошқарувчилар ходимлар билан бир хил овқат еб, улар билан бир хил шарт-шароитларда бўлишлари лозим.

1. Қуллар билан дам олишни хам билинг!

Қуллар билан байрам қилишдан қочманг. Байрам кунлари қуллар билан бирга вақт ўтказиб, улар билан бир хил овқат еб, ўйинлар ўйнаш керак. Бу уларнинг сизга бўлган муносабатини яхшилайди. Бироқ байрамдан кейин жиддий назоратга қайтинг.

1. Қулларнинг қулига айланманг!

Қуллар майда-чуйда ёлғонлар орқали сиздан устун келмоқчи бўладилар. Улар ўзига хос найранглар қилади: овқатни ортиқча ейишлари, нархларни ошириб кўрсатишлари, касалликка ёлғон баҳона қилиб ишдан қочишлари мумкин. Агар сиз уларга ишонаверсангиз, тез орада барча иш икки баробар кўп вақт талаб эта бошлайди. Қулларнинг бу турдаги найрангларига қарши туришингиз ва ўз устунлигингизни сақлаб қолишингиз керак.

Ishlayotgan odamlar yonidagi dangasa odam ko‘proq qoralashga uchraydi. Yomon va adolatsiz odamlar fonida esa mehribon odam doimo alohida e’tibor bilan qarshilanadi.

Kontrast prinsipi to‘g‘ridan-to‘g‘ri gapirish mumkin bo‘lmagan (tsenzura, tuhmat uchun sudga tortilish xavfi) hollarda qo‘llaniladi, lekin aytishga juda zarurat tug‘ilgan paytda ishlatiladi. Bunda kerakli yo‘nalishda fikr yuritish ta’minlanadi.

Masalan, barcha OAVlar ma’lumotni qabul qiluvchini aniq bir xulosaga olib keladigan maxsus yangilik mavzularini tanlashda ushbu usuldan keng foydalanadi. Bu, ayniqsa, saylov kampaniyalari paytida yaqqol ko‘rinadi. Siyosiy raqiblar lageridagi ichki nizolar va janjallar batafsil tarzda, barcha tafsilotlari bilan yoritiladi. Go‘yoki, “ularning hammasi” – demagoglar va janjalkashlar to‘dasi. Aksincha, “o‘z” siyosiy harakati esa haqiqiy konstruktiv ishlar bilan shug‘ullanayotgan, o‘zaro birdam bo‘lgan jamoa sifatida ko‘rsatiladi. Tegishli yangilik syujetlari ham shunga mos tanlanadi. “Yomonlar” partiya ro‘yxatidagi joylar uchun tortishib yurganida, “yaxshilar” o‘z hisoblaridan qurilgan bolalar shifoxonasini ochishadi, nogironlarga va yolg‘iz onalarga yordam berishadi. Umuman olganda, dekoratsiya shunday yaratiladiki, bir siyosatchilar hokimiyat uchun kurashib, o‘zaro munosabatlarni aniqlashtirib yurgan paytda, boshqalar xalq manfaati yo‘lida bunyodkorlik ishi bilan shug‘ullanishadi.

Ba’zi OAVlar bir siyosiy bloklarni yaxshiroq ko‘rinishda tasvirlasa, boshqalari – boshqa bloklarni. Jurnalistlarning qaysarligi orqali ushbu OAVni qaysi moliyaviy-siyosiy guruh nazorat qilayotganini osongina bilib olish mumkin.

Propaganda usullari yoki OAV, siyosatchilar, reklama qanday ishlashi haqida...

1. Noma'lum avtoritet
   Bu OAV tomonidan faol qo'llaniladigan aldash usuli bo‘lib, "kulrang" propaganda deb ataladi. Ma’lumki, ta’sir o‘tkazishning eng samarali usullaridan biri avtoritetga murojaat qilishdir. Bu avtoritet diniy, siyosiy arbob, ilm-fan vakili yoki boshqa kasb egasi bo‘lishi mumkin. Ammo bu avtoritetning ismi keltirilmaydi. Shu bilan birga, hujjatlar, ekspertlarning baholari yoki guvohlik bayonotlari keltiriladi. Masalan: "Olimlarning uzoq yillik tadqiqotlari shuni ko‘rsatdiki...", "Shifokorlar tavsiya qiladi...", "Prezident atrofidagi noma'lum manba xabar beradi...". Qanday olimlar? Qanday shifokorlar? Qanday manba? Bunday xabarlarning ko‘pchiligi haqiqat emas. Manbani ochiqlamagan holda bunday ma’lumotlar ishonarliroq bo‘lib ko‘rinadi, lekin jurnalistlar yolg‘on uchun javobgarlikdan qochadi. Shu sabab, agar OAVda "manbalar xabar qiladi" yoki "olimlar tavsiya qiladi" deb boshlanadigan gapni ko‘rsangiz, bu ko‘pincha propaganda yoki yashirin reklamadir.

2. "Oddiy hikoya"
   "Oddiy" yoki "kundalik" hikoya odatda salbiy va yoqimsiz axborotni odamlar qabul qiladigan darajaga keltirish uchun qo‘llaniladi. Agar odamlarni zo‘ravonlik, qon to‘kilishi, jinoyatlarga o‘rganishga majbur qilish kerak bo‘lsa, boshlovchi xotirjam va hissiyotsiz ovoz bilan eng og‘ir jinoyatlar haqida xabar beradi. Bu usul odamlarning jinoyatlarga odatlanishiga olib keladi.

Bu usul 1973-yilgi Chilidagi davlat to‘ntarishi paytida qo‘llanilgan. Masalan, minglab odamlar ishtirokidagi norozilik namoyishi tarqatiladi, lekin keyingi kun bu haqda hissiz, oddiy bir voqea sifatida xabar qilinadi: "Huquq-tartibot organlari tartibni saqlash uchun chora ko‘rishga majbur bo‘ldi...". Bu hodisani ahamiyatsiz qilib ko‘rsatadi va jamoatchilikning diqqatini pasaytiradi.

1. "Ushla o‘g‘rini deb baqir"
   Bu usul aybdorlarning o‘zlarini oqlash va boshqalarga aybni yuklashga qaratilgan. Masalan, 1970-yillarda AQSh Markaziy razvedka boshqarmasi (CIA) o‘zining noqonuniy faoliyatlarini oshkor qilishda birinchi bo‘lib qadam tashlab, boshqalarni jilovlaydi. Shu bilan birga, jamoatchilik e’tiborini boshqa masalalarga yo‘naltiradi. Bu usul odamlarning e’tiborini chalg‘itishda samarali bo‘ladi.

2. Gapni chalg‘itish
   Bu usul muhim mavzularni ahamiyatsiz qilib ko‘rsatish yoki muammoni odamlarning diqqatidan yashirish uchun ishlatiladi. Doimiy maqtovlar yoki haddan tashqari ko‘p ma'lumot bilan odamlarni charchatish orqali ular o‘z e’tiborini yo‘qotadi. Masalan, saylovlar davrida nomzod haqida haddan tashqari ko‘p ma’lumot berib, odamlarni bezdirish mumkin.

3. Emotsional rezonans
   Bu usul hissiy ta’sir orqali ma’lumotni odamlar ongiga singdirishdan iborat. Propaganda odamning aqliga emas, balki hissiyotlariga murojaat qiladi. Inson ongli ravishda ma’lumotni rad etishga harakat qilishi mumkin, ammo hissiy darajada ta’sir qilish orqali qarshilikni sindirish oson. Masalan, ommaviy tadbirlarda bir xil hissiyotlarga "yuqtirish" orqali odamlarning kayfiyatini boshqarish mumkin.

4. Ishtirok etish effekti
   Bu usul haqiqatni imitatsiya qilish uchun ishlatiladi. Masalan, jang maydonidan xabarlar yoki kriminal voqealarni "jonli" qilib ko‘rsatish uchun kamera qasddan qaltirab turadi, kadrlar chalkashadi. Bu voqeani "haqiqiy" qilib ko‘rsatish uchun ishlatiladi. Reklamalarda ham "oddiy odamlarning" go‘yoki tasodifiy so‘zlarini eshitish orqali bu usuldan foydalaniladi.

5. Izohlar
   Faktlar bilan birga ularga kiritilgan izohlar o‘quvchi yoki tomoshabinni kerakli xulosaga olib keladi. Masalan, har xil tomonlarning fikrlarini keltirib, ulardan biri ko‘proq ishonchli qilib ko‘rsatiladi.

6. Kontrast printsipi
   Yaxshilik yomonlik fonida yanada ravshan ko‘rinadi. Siyosiy kampaniyalarda raqiblarning xatolarini ko‘rsatib, "o‘z tomonini" ijobiyroq qilib ko‘rsatish orqali bu usul keng qo‘llaniladi. Turli OAVlar o‘zlarining homiylariga xizmat qilib, muayyan guruhlarni targ‘ib qiladi.

Корюково фожеаси ҳақида ҳикоя:

Ҳамма Хатинь фожеаси ҳақида эшитган, аммо энг йирик жазо-қирғин ҳаракати бўлган Корюково фожеаси ҳақида камчилик одам билади. Нюрнберг трибунали буни расман тан олган. 1943 йилнинг 1-2 март кунлари мадьяр(венгр фашист) лар томонидан амалга оширилган бу мудхиш ҳодисада етти минг маҳаллий аҳоли тириклайин ёқиб юборилган, ёки отиб ўлдирилган.

Иккинчи жаҳон уруши даврида Чернигов вилоятида яшаган қариялар мадьярларнинг тинч аҳолига немислардан ҳам қаттиққўллик билан муносабатда бўлганини эслашади.

Қотилликларни мадьярларнинг шарқий оккупация қўшинларига кирувчи 105-чи енгил дивизияси (генерал-лейтенант Алдя-Папа Золтан Йоган) ва мадьярлар ҳамда рус казакларидан иборат 399-чи дала қўмондонлиги (командир Байер Бруно Франц) амалга оширган.

Корюково шаҳридан унча узоқ бўлмаган ерда 5 минг кишидан иборат партизан қўшини бор эди (қўмондон — СССР НКВД офицери Алексей Фёдоров). Шу кунларда партизанлар мадьяр ва рус казакларидан иборат Корюково гарнизонига ҳужум уюштирган эди, бу эса мадьярларнинг шиддатли қасос олишига сабаб бўлади. Партизанлар Корюково аҳолисининг қатлиомини тўхтатмасликка ва венгрларга халал бермасликка қарор қилади.

Корюководаги қотилликлар натижасидаги қурбонлар сони бўйича Беларусиянинг Хатинидан 45 баробар, Чехиянинг Лидицесидан 41 баробар ва Франциянинг Орадуридан 12 баробар кўпдир.

СССР даврида бу мавзу кўп тилга олинмаган, чунки бу жиноятни немис-фашистлар хисобига ёзиш мумкин бўлмаган, шунингдек, Венгрия ўша пайтда СССРнинг социалистик лагердаги иттифоқчиси эди.

Қизиғи : Фёдоровнинг сохта “қаҳрамонликлари”га бағишланган “Подпольный обком действует” номли сохта телефильм 1980-йилларда суратга олинган.Аслида НКВД бу қотилликка халақит бермаган ва бу вахшийликдан ўзларининг мафкуравий тарғибот-ташвиқот ишларида фойдаланганлар.

Манчестер Сити деб номланган футбол клубининг асосчиси аёл киши бўлганини биламизми?

Бу 1855 йилда туғилган Анна Коннелл исмли аёл бўлиб у Харрогейтдаги Масиҳ черковининг рухонийси Артур Коннеллнинг қизи эди. 1865 йилда унинг отаси Манчестернинг энг машхур жойларидан бири бўлган Ғарбий Гортондаги Авлиё Маркнинг Англикан черковининг ректори етиб тайинланади. Ишсизларнинг кўплиги 1879 йил январ ойида Коннеллни черковда бепул ошхона ва маҳаллий камбағалларга ёрдам бериш учун махсус фонд яратишга ундайди.
Анна жамоат ишларида қатнашиб, отасининг ташаббусларини қўллаб-қувватлайди. Дарҳақиқат, ўша пайтда Ғарбий Гортон аҳолиси қашшоқ ва даҳшатли санитария шароитларда яшовчи аҳоли кўп бўлган ҳудуд эди. Кўп фуқаролар спиртли ичимликларни суиистеъмол қилар , худудда жиноий вазият ёмонлашувига сабаб бўлардилар . Анна Коннелл жамиятнинг маънавий ҳолатини яхшилаш йўлини излайди. Шунинг учун,у 1880 йилнинг ноябр ойида у иккита черков оқсоқоли ва Брукс металлургия заводи уюшмаси аъзолари Уилям Бистов ва Toмас Гоодбеар билан биргаликда бир нечта спорт клубларини яратди. Булар ичига 1875 йилда ташкил қилинган Авлиё Марк черкови крикет жамоаси кирган, уларнинг учтаси — Уолтер Чоу, Едвард Kитчен ва Уилям Беастовнинг ўзи — кейинчалик футболчиларга айланишган. Манчестерлик Архидеакон Анна Коннеллнинг фаолиятини мақтайди ва унинг кейинги ишига барака сўраб фатво беради
Шу билан бирга, қишда Ғарбий Гортон эркаклари жамоавий спорт билан шуғулланиш имкониятига эга эмаслиги аниқ бўлганди. Шунинг учун, 1880 йилнинг ноябр ойида Анна Коннелл, Беастов ва Гоодбеар авлиё Марк (Ғарбий Гортон) ёки Ғарбий Гортон (Авлиё Марк) деб номланган Авлиё Марк черков футбол жамоасини яратдилар.Aртур Коннелл қора кўйлак ва оқ ички шимларда чиқиш қилган гуруҳнинг биринчи президенти бўлди. Жамоа ўзининг биринчи расмий протоколга қайд этилган учрашувини 1880 йил 13-ноябрда Макклесфилд черкови жамоасига қарши ўтказди ва 1:2 ҳисобида ютқазди. Айтганча, жамоа ўзининг биринчи мавсумида фақат бир мартагина ғалаба қозонишга муваффақ бўлди —бу 1881 йил март ойида Сталйбридге жамоаси мағлуб этилган ўйин эди.
1884 йилда у Гортон ассоциацияси футбол клуби деб ўзгартирилди. Шу билан бирга, Уилям Бистов асл формани — оқ хочли қора кўйлакларни ўйлаб топди. 1887 йил августда клуб Хайд-Роуддаги янги жойга кўчиб ўтди ва Maнчестер ҳудудидан кейин "Ардвик" деб ўзгартирилди. Икки йил ўтгач, клуб 1000 томошабинга мўлжалланган трибуна қурди. Ва 1891 йилда у Иттифоқ Лигасига қўшилди ва кетма-кет икки йил Maнчестер шахри Кубогини қўлга киритди. 1892 йил апрел ойида Англия иккинчи дивизиони ташкил этилиши сабабли Англия Футбол Лигаси Ардвикни ушбу турнирга қўшишга қарор қилди. 1892-1893 йилги мавсум охирида жамоа 5 та ўйиндан сўнг 12-ўринни эгаллади.
Кейинги йил Ньютон Хит деб номланувчи яна бир янги клуб иккинчи дивизионга келиб қўшилади ва у , кейинчалик Maнчестер Юнайтед деб номланди ва бу Манчестер шахри футболининг иккита клубга оширди. Шу билан бирга, янги тайинланган Ардвик менежери Жошуа Парби клуб учун янги ном — Maнчестер Сити номини таклиф қилади. Унинг сўзларига кўра, бу шаҳар аҳолисининг барча қатламлари учун ушбу жамоанинг аҳамиятини кўтаришини таъкидлайди . Бошқарув қўмитаси бунга рози бўлади. Ва 1894 йилдан бери "Manchester Сitу " номи ўзгаришсиз қолди.
Шу билан бирга, шаҳар аҳолиси томонидан жамоанинг қўллаб-қувватлаши жуда тез ўсди. Шундай қилиб, 1895 йилда гўзал ва порлоқ жума куни бўлган ўйинда шаҳарликларни қўллаб-қувватлаш учун 30 мингга яқин томошабин йиғилди. Деярли ҳар бир ўйинга ўртача 20 000 киши келиб, жамоани карнай ва барабанлар билан шовқин сурон билан қўллаб-қувватлайди. Баъзи томошабинлар махсус кийимда келишни афзал кўришди ва шу билан Mанчестер Сити клубининг фаол мухлислари сифатида ажралиб туришарди.

Сан-Миниа́то (итал. San Miniato) — Италиянинг Тоскана вилоятини,Пиза провинциясида жойлашган шахар. Шаҳар майдони- 102 км. кв. Аҳолиси тахминан-30 минг киши атрофида.

Хўш бу шаҳарнинг нима ахамияти бор дерсиз?

Манбаларга кўра 1796 йилда 1-Италъян кампанияси даврида бу шаҳарга генерал Наполеон Бонапарт бир неча бор мехмонга келган. Айтишларича бу ерда унинг узоқ қариндошлари яшаган экан.
Баъзи тарихчиларнинг фикрига кўра Бонапартлар сулоласи айнан шу шаҳардан келиб чиққанлар ва кейинчалик Корсика оролига бориб қолганлар эмиш.