فریدون مجلسی در گفت‌وگو با ستاره صبح:

جنگ به نفع هیچ‌کس نیست

بخش پایانی

آیا با برقرار شدن آتش بس در لبنان، روند پر شتاب جنگ منطقه متوقف خواهد شد یا خیر؟

آتش بس در لبنان باید اسرائیل را سر جایش بنشاند و وادار کند حقوق فلسطینیان را در ساحل غربی رود اردن به رسمیت بشناسد و شهرک سازی را متوقف و تخلیه کند. دولت فلسطین بتواند با تسلط بر کل سرزمین اش از جمله غزه که نیاز به بازسازی دارد، کمک های جهان عرب را جذب کند. تنها در این صورت می توان گفت مقاومت و آن همه شهید دادن، از خود اثری پایدار به جا خواهد گذاشت.
برای اسرائیل مقرون به صرفه نیست که سناریوی جنگی داشته باشد. برای ایران هم سودی ندارد که پس از قربانی کردن توسعه، باز هم سرنوشت کشور و مردم را به پای ایده نابود سازی اسرائیل بگذارد. اگرچه ایران توانمندی نظامی دارد ولی بقای ما به بقای اسرائیل گره خورده است اگر ایران تهدیدات اش درباره اسرائیل را عملی کند، از غرب پاسخ می گیرد. اسرائیل هم می داند که اگر ایران را تخریب کند قوای نظامی ایران اسرائیل را تخریب خواهند کرد. ایران می داند که اگر قرار باشد اسرائیل به مرحله فنا برسد، از سلاح هسته ای نیز استفاده خواهد کرد. تقابل دو ایدئولوژی می تواند منطقه را دچار وضعیت خطرناک و خانمان سوزی کند. در چنین موقعیتی بایدن به اسرائیل هشدار داده که مبادا به مراکز هسته ای و نفتی ایران حمله کند. ضربه زدن به تاسیسات نفتی و نیروگاه ها، کشور را در تاریکی فرو می برد، روند زندگی را مختل می کند و بحران های انسانی و اجتماعی بوجود می آورد.

آمریکا به خوبی می داند ایران غیر از افغانستان است. در افغانستان 70 درصد مردم روستا نشین هستند. آن ها در تنور نان می پختند، حمله می شد و باز هم بر می گشتند و در همان تنور نان می پختند. ولی در ایران کیفیت زندگی فرق می کند. بیش از 70 درصد مردم شهرنشین هستند و رفاه شاخص های شهر نشینی در زندگی مردم حرف اول را می زند. تصور زندگی بدون برق، آب و گاز در ایران غیر ممکن است. ایران باید به این مسائل فکر کند و بازخورد آن را به گروه های تحت امرش منتقل کند. فقط شعار کافی نیست باید به بازخورد تصمیمات فکر کرد. جنگ ایران و اسرائیل به نفع هیچ کدام از دو طرف نیست

⭕ ️کانال مطالعات روابط بین الملل

@motaleeat_ravabt  ⭕️   

https://t.me/motaleeat_ravabt

فریدون مجلسی در گفت‌وگو با ستاره صبح:

جنگ به نفع هیچ‌کس نیست

بخش اول

ستاره صبح- فائزه صدر: نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان از موافقت حزب ‌الله با قطعنامه 1701 خبر داد که به معنی قبول استقرار ارتش لبنان و صلح‌‌بانان سازمان ملل به ‌جای نیروهای مسلح حزب ‌الله در مرز های جنوبی این کشور است. اگر چه هنوز واکنش رسمی حزب ‌الله در محافل سیاسی منتشر نشده، اما به گفته میقاتی: «حزب ‌الله بخشی از دولت است و وقتی دولت توافق می‌ کند، یعنی آنها هم در این توافق هستند.» ستاره صبح برای بررسی این موضوع با فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و کارشناس سیاسی گفت و گویی انجام داده که در ادامه می خوانید:

احتمال وقوع آتش بس در لبنان چقدر جدی است؟ آیا آتش بس می تواند به صلحی پایدار منجر شود یا خیر؟

من فکر می کنم آتش بسی که در لبنان ایجاد شود، ادامه دار خواهد بود. چه حزب الله، چه حماس و هر گروه دیگری، می تواند در شعار اعلام سازش ناپذیری بکند، ولی بدن انسان از گوشت، پوست و استخوان است. درد و رنج را حس می کنند. وقتی جنگ به این مرحله رسیده و چنین درجه ای از سختی به انسان ها تحمیل شده، حتی اگر گروه ها احساس کنند حق با آن ها است، باز به فکر خلاص شدن از شرایط نامطلوب می افتند و در این موقعیت شاید به صلح و سازش تن دهند.
مساله بعدی نداشتن امید از پدید آمدن چشم اندازی مثبت است. جامعه مقاومتی را که رو به افول باشد به نفع خود نمی بینند. مهمترین نکته این است که حزب الله از شیعیان لبنان که سالیان متمادی از حقوق متعارف سیاسی و اجتماعی محروم بودند تشکیل شده است. در سال های گذشته حزب الله وضعیت شیعیان را تغییر داده بود و آن ها مثل سایر شهروندان لبنان در زندگی اجتماعی پیشرفت کرده بودند و همانند دیگر شهروندان لبنان از حقوق متعارف جبرخوردار شدند.
از این رو دلیل اولیه ایجاد جنبش امل که مرحوم موسی صدر به دنبال اش بود که نجات شیعیان محروم، از فقر و فلاکت و شهروندی درجه دو بود، مدت ها است که به نتیجه رسیده است. از این رو حزب الله به هدف اش رسیده و حال دست برداشتن از قدرت نظامی برایش مشکل است. اما با حملات اخیر اسرائیل، حزب الله ناخواسته در معرض پذیرش شرایط جدیدی قرار گرفت که در شرایط عادی هرگز آن وضعیت را قبول نمی کرد. امروز اقتدار نظامی حزب الله ضعیف شده، بسیاری از فرماندهان نظامی و رهبران اصلی این گروه شهید شده اند و تدارکات نظامی اش مصرف شده و اعضای این گروه آسیب دیده اند. پس عقب نشینی در این شرایط متصور است.

آتش بس فرصتی برای بازسازی تجدید نیرو در حزب الله خواهد بود یا زمانی برای بازگشت قدرت به ارتش و دولت لبنان، آیا می توان پس از آتش بس شاهد بهبود وضعیت این کشور بود یا نه؟

لبنان یکی از زیباترین، جذاب ترین و مرفه ترین کشور های خاورمیانه بود که به دلیل شرایط پیش آمده، امروز در ردیف عقب مانده ترین کشور های خاورمیانه است. گروهی این وضعیت را از چشم حزب الله می بینند و عقیده دارند حزب الله با هزینه تراشی و خلق موقعیت های سخت لبنان را به این روز رسانده است. این روز های پر التهاب، این همه کشته و خسارت باید دستاوردی برای مردم لبنان داشته باشد. لبنان یکی از متمدن ترین کشورهای منطقه است، اجرای الزامات آتش بس می تواند این کشور را به دموکراسی در خور اش بازگرداند.

پس از ترور حریری، نخست وزیر سابق لبنان مشکلات بیشماری در این کشور به وجود آمد. انفجار ساحلی بزرگ لبنان حادثه پر ابهامی بود که تاکنون مسئولیت آن پذیرفته نشده است. در تمام این مقاطع حزب الله گروهی نظامی باقی ماند، ولی نظر مردم لبنان به ویژه مسیحیان این کشور پیوسته در حال تغییر بود. اینکه نیروی نظامی یک گروه سیاسی، از ارتش آن کشور قوی تر باشد موضوعی عادی و پذیرفته شده نیست. قبول این مسئله را باید در قدرت نظامی حزب الله جست و جو کرد که جایی برای نقد و مخالفت باقی نمی گذاشت. یکی از راه های نجات حزب الله این است که بخش نظامی حزب الله به ارتش لبنان بپیوندد تا هم اقتدار شیعیان تقویت شود هم مشروعیت نظامی گری این گروه در چارچوب قانون قابل پذیرش باشد.

⭕ ️کانال مطالعات روابط بین الملل

@motaleeat_ravabt  ⭕️   

https://t.me/motaleeat_ravabt

ایران، کشورهای عرب و آینده خاورمیانه
روح الله سوری
مرکز بین المللی مطالعات صلح

بخش پایانی

ولی آنچه این عزم را با مانع جدی مواجه کرد حملات ۷ اکتبر بود. حال چه اقدام حماس در اکتبر سال گذشته را از ابتدا اقدامی با این نیت به حساب آوریم و چه آن را اقدامی با هدف صرف انتقام جویی از اسراییل در نظر بگیریم، در هر صورت آنچه نمی توان انکار کرد تاثیری است که این اقدام حماس بر روند عادیسازی روابط اسراییل و عربستان بر جای گذاشت. اما علیرغم همه اینها ۷ اکتبر این فرصت را در اختیار اسراییل گذاشته است که کشورهای عربی را مجاب نماید که آینده روابط آنها با اسراییل و بطور کلی آینده منطقه و پیشبرد برنامه های توسعه آنها به ایران و جنگ اخیر گره زده شده است. اینکه اسراییل تا چه حد در این کار موفق شود قابل پیش بینی نیست اما به نظر می رسد که هر اندازه سطح تنش میان ایران و اسراییل افزایش پیدا کند و دامنه جنگ به حوزه خلیج فارس کشانده شود‌، اسراییل ابزارهای قویتری برای همراه سازی کشورهای عربی با طرح های آینده خود در اختیار خواهد داشت. به هر ترتیب اگر متهم به کلیشه گویی نشویم باید گفت که ایران اکنون در یک شرایط بسیار حساس و در یک پیچ تاریخی قرار گرفته است و آینده آن بطور خاص و آینده منطقه بطور کلی تا حد بسیار زیادی به چگونگی مواجه ایران با جنگ اخیر وابستگی دارد. مسیر موفقیت اسراییل نیز در این منازعه بیش از آنکه به همراهی اروپا و آمریکا با اسراییل وابسته باشد به همراهی ضمنی یا رسمی کشورهای عربی در ارتباط است، چرا که ادامه این جنگ و افزایش سطح تنش ها قادر خواهد بود در آینده نزدیک زمینه لازم را برای همراهی عربی-عبری علیه ایران فراهم نماید.

این بدان معنا نیست که در صورت پایان گرفتن جنگ در همین نقطه و گشوده شدن دروازه های دیپلماسی، دیگر شاهد این همخوانی منافع و همسازی رویکرد در کشورهای منطقه علیه ایران نخواهیم بود بلکه آنچه نمی توان کتمان کرد این است که تا زمانی که کشورهای عربی منطقه نگاه کنونی شان به ایران در مورد آینده منطقه و نقشی که ایران می تواند در این رابطه داشته باشد تغییر نکند در بر همان پاشنه سابق خواهد چرخید.[ مساله اصلی سیاست منطقه ای ایران اکنون این است که به دیگران می خواهد بفهماند ایران برای توسعه منطقه مانع است یا یک پیشران و همراه.]

• جمله داخل کروشه در سایت منتشر نشده است

⭕ ️کانال مطالعات روابط بین الملل

@motaleeat_ravabt  ⭕️   

https://t.me/motaleeat_ravabt

راه دشوار دموکراسی از پیله تا پروانه

فریدون مجلسی / روزنامه اعتماد

آیا طالبان دختران را به مدرسه راه خواهند داد؟ شاید این ممنوعیت را قانون خود می‌دانند. اما آیا هر قانونی به راستی قانونی است؟ یعنی با معیارهای تمدنی و اصول حقوق و اجتماعی سازگار است؟ آیا این اصول در فرآیند زمان تحول و تغییر نمی‌یابند؟
توسعه سیاسی یعنی رسیدن جامعه در فرآیند بلوغ فرهنگی و اجتماعی به جایی که توانمندی بهره‌مندی از «گزینش دموکراتیک» و مشارکت مردم در اداره امور خودشان را با عزل و نصب دولت دلخواه‌شان داشته باشد. هیچ کشور و ملتی در جهان از ازل بهره‌مند از سنت دموکراتیک نبوده، زیرا دموکراسی حاصل تکامل تمدنی و اجتماعی در زمانی است که جامعه مراحلی از بدویت کامل یا نسبی تا مدنیت را پیموده باشد. تازه در قرن بیستم مگر چند کشور توانسته بودند پس از طی مراحل توسعه فرهنگی و آموزشی و سواد عمومی و کسب هویت متکثر علمی و حرفه‌ای و هنری و اجتماعی، در داخل خود به جامعه قانونمدار مدنی و سپس به آزادی و دموکراسی دست یابند. محافظه‌کاران بهره‌مند از مزایای مکتسبه در دوران استبداد و تحجر به بهانه سنت‌گرایی با اسطوره‌سازیِ هویت موروثی خود، در واقع به جای شکوفایی و تکثر هویتی و مشارکت در توسعه فرهنگی جهانی و یاری دادن و یاری گرفتن در تبادل فرهنگی، مصلحت خود را در دفاع از ایستایی در شرایط محدودیت یا تکوارگی هویتی می‌بینند.
سنت موروثی فقط بخشی از محتوای هویت است. هویت متکثر با آموزش و توسعه بخشیدن آن حاصل می شود. فقر و عادات ناشی از فلاکت نمی‌تواند هویت‌ساز باشد. شیوه‌های زندگی بدوی ناشی از فقر و آشنا نبودن با سهولت بهره‌مندی از ابزار زندگی مدنی است. حتی عادت به استحمام و پاکیزگی بخشی از هویت است. غرب‌زدگی نیست! نبود آن فقرزدگی است. شناخت هنری، درک هنری، درگیری هنری و زیبایی‌شناسی، کسب هویت و تکثر بخشیدن به هویت است؛ نداشتن‌اش ناشی از فقر مادی و فقر دانش و بینش و ضعف جهان‌بینی است. نوروز بخشی از زیبایی‌شناسی و فرهنگ هویت‌بخش است. اگر ستودن آن در خارج از ایران هم اثرگذار است ایرانی‌زدگی نیست؛ تکامل فرهنگی آنان است. دوست داشتن شعر ایرانی، فرش ایرانی، غذای ایرانی، موسیقی ایرانی و بهره‌مند شدن از آن در جوامع غربی، ایران‌زدگی نیست. بهره‌مندی متقابل از هنرها و علوم و دانش فراگیر آنان نیز غرب‌زدگی نیست، تکثریابی ‌و شکوفایی فرهنگی و تمدنی است.
آزادی و برابری حقوقی مردان و زنان در جوامع مدرن جهانی نیز امری جدید و حاصل تکامل فرهنگی آنان در جهت آزادی و تحقق راستین دموکراسی است. تحقیر زنان در نظام طالبانی هویت نیست. بی‌هویتی است. ناشی از فقر مادی و فقر فرهنگی و فقر دانش و محدودیت جهان‌بینی است. مسیر تکامل فرهنگ رهایی از پیله‌های قبیله و روستا و راهگشایی به فرهنگ مدنی و از بدویت به مدنیت است؛ نه برعکس. ترس از مدنیت ناشی از احساس ضعف و درماندگی در برابر جذابیت و ترجیح آن است. اما توسعه و رشد فرهنگی در لایه‌های اجتماعی همزمان رخ نمی دهد. در این فرآیند بزرگ‌ترین لایه‌های زیرین فرهنگی جوامع دیرتر به تکامل فرهنگی می‌رسند و نوعی دوگانگی در جامعه پدید می‌آید که با اتکا به اکثریت یا منسجم بودن خود خواهان مشارکت سیاسی با تحمیل معیارهای واپسگرای خود می‌شود. این نیز گویی مرحله مهمی از توسعه تاریخی ملل است که باید طی شود.
طالبان که اکنون در دو مرحله در طلب مشارکت در حکومت کامیاب شده‌اند عملا همه ابزارهای آسایش بخش مدنی را در اختیار می‌گیرند و گرفته‌اند؛ اما در عین حال، به بهانه برتری هویت متعالی ادعایی خود، فقط نگران باخت در تقابل با جذابیت‌های آزادی و دموکراسی و فرهنگ مدنی جهانی هستند. آنها نیز با آموختن نیازهای حکومتی و لزوم زندگی در جامعه جهانی، همچون دیگران، طبیعتا مسیر نیل به مدنیت و معیارهای فرهنگی جهانی را خواهند پیمود. باید منتظر باشیم تا درک لزوم بازگشت دختران به مدرسه قدمی امیدبخش در این راه باشد. تفاوت رفتاری و ظواهر طالبان 1 با طالبان 2 خود حکایت از طی قدمی در این روند تکاملی از نسلی به نسل دیگر دارد. از پیله تا پروانه و از اسارت تا آزادی، از سنت‌گرایی ایستا تا مدنیت پویا راهی است که ناچار باید پیموده شود.

⭕ ️کانال مطالعات روابط بین الملل

@motaleeat_ravabt  ⭕️   

https://t.me/motaleeat_ravabt

▫️اراده متزلزل آمریکا و اروپا در بحث کمک‌رسانی، آینده اوکراین را مبهم کرده است

▫️ایلنا

تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی نوشت: عقب‌نشینی‌هایی که نیروهای اوکراین انجام داده‌اند به نوعی نشان می‌دهد که اوضاع در جبهه شرقی به نفع مسکو است اما باید متوجه بود که ادامه این جنگ پیامدهای اقتصادی مهمی برای روسیه دارد و می‌تواند در بلند مدت برای مسکو مشکلاتی را به وجود بیاورد.

"مرتضی مکی" تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی در یادداشتی برای ایلنا نوشت:وقایعی که در اوکراین در حال اتفاق افتادن است ابعاد گوناگونی دارد. بخشی از آنها به تثبیت خطوط تدافعی روسیه در شرق اوکراین مربوط می‌شود و در سوی دیگر هم ما شاهد آن هستیم که هنوز حمایت از اوکراین توسط غرب ادامه دارد. واقعیت این است که اراده متزلزل آمریکا و اروپا در قبال اوکراین به خصوص در بحث تداوم کمک‌های مالی به این کشور باعث ابهام بیشتر وضعیت و آینده این کشور شده است.  سخنان اخیر رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا و برخی دیگر از مقام‌های غرب باعث شده که اوکراین به یک ابهام کلی در آمریکا و اروپا تبدیل شود اما این مسأله باعث نشده که تردیدها در مورد ادامه کمک‌های اروپا به مبلغ ۵۰ میلیارد دلار و آمریکا به مبلغ ۶۱ میلیارد دلار افزایش پیدا کند یا در ارائه آن خللی وارد شود.

این روند به نوعی نشان می‌دهد که آنها همچنان در حال حمایت از اوکراین هستند و می‌خواهند این کشور را به عنوان خط نبرد با روسیه برای خود حفظ کنند. در این راستا باید توجه شود که روسیه به عنوان یک تهدید جدی برای غرب تعریف شده و در این وضعیت نمی‌توان انتظار زیادی در مورد اوکراین به خصوص در محور نظامی داشت و به نظرم تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده هیچ اتفاق خاصی به خصوص در حوزه مذاکرات پیش نخواهد آمد.

توجه داشته باشید که رئیس جمهوری اوکراین همچنان بر حمایت فوری از کی یف توسط غرب تاکید دارد. در این راستا باید متوجه بود که نیروی انسانی نظامی هم در اوکراین با مشکل جدی روبه‌رو شده و حتی شاهد خستگی بیش از حد آنها هستیم عقب‌نشینی‌هایی که نیروهای اوکراین انجام داده‌اند به نوعی نشان می‌دهد که اوضاع در جبهه شرقی به نفع مسکو است اما باید متوجه بود که ادامه این جنگ پیامدهای اقتصادی مهمی برای روسیه دارد و می‌تواند در بلند مدت برای مسکو مشکلاتی را به وجود بیاورد.

⭕ ️کانال مطالعات روابط بین الملل

@motaleeat_ravabt  ⭕️   

https://t.me/motaleeat_ravabt