‌
? «عشق» شوری در نهاد ما نهاد!
✍?محمدرضا معینی

Chittick, William. "Love in Islamic Philosophy" in Love: A History, ed. Ryan Patrick Hanley. Oxford University Press, 2024.

⏺«عشق» یکی از عجیب‌وغریب‌ترین، پیچیده‌ترین، عمیق‌ترین و گسترده‌ترین مفاهیمی است که انسان -البته اگر بخت یارش باشد- در زندگی خود با آن درگیر می‌شود. شوری که در «عشق» است هم سبب شده پایش به همهٔ عرصه‌های زندگی ما کشیده شود و هم آن را در برابر «خِرد» که محتاط است و محاسبه‌گر و پای‌ در بند قرار داده است. اما فیلسوفان در طول تاریخ تلاش کرده‌اند این مفهوم شهرآشوب طغیان‌گر را نیز در چارچوب تحلیل‌های فلسفی خود به بند بکشند.

⏺کتاب «عشق: یک تاریخچه» که حدوداٌ یک ماه پیش (نوامبر ۲۰۲۴) در سری مفاهیم فلسفی آکسفورد منتشر شده، مجموعهٔ مقالاتی است دربارهٔ تاریخچه رویکردهای فیلسوفان مختلف به «عشق»، از سنت‌های دینی یهودی و مسیحی و اسلامی تا اندیشهٔ فلسفی افلاطون و ارسطو و کانت و کی‌یرکگور و نیچه. کتاب در مجموع بسیار جالب است و شایسته توجه، اما آنچه در این یادداشت از این کتاب مورد توجه من است، تنها فصل چهارم این کتاب است که در آن، ویلیام چیتیک، استاد برجسته و شناخته‌شدهٔ فلسفه و عرفان اسلامی، مفهوم «عشق» را در اندیشهٔ فیلسوفان مسلمان کاویده است.

⏺چیتیک به این نکته اشاره کرده است که پیش از فیلسوفان، «عشق» تنها صفتی بشری به حساب می‌آمد و بیشتر نزد شاعران دست به دست می‌گشت و فقها و متکلمان و مفسران مسلمان، توجه چندانی به «عشق» نمی‌کردند، تا آنکه اخوان الصفا و پس از ایشان ابن‌سینا، پای عشق را به ادبیات فلسفی و الهیاتی گشودند و «عشق الهی» را به عنوان یکی از بنیان‌های هستی و برای تبیین و توضیح پیوند میان خدا و انسان به کار بستند. برای فیلسوفان مسلمانْ عشق، که از صفات کمال است، از یک سو سبب صدور جهان از جانب حق در قوس نزول است و از سوی دیگر نیروی محرک همهٔ موجودات است برای حرکت به سمت کمال در قوس صعود. عارفان مسلمان گام را از این نیز فراتر نهادند و عشق الهی را در مرکز نظام متافیزیکی خود جای‌گذاری کردند و رابطهٔ عاشقانه دوسویهٔ خدا و مخلوقاتش را بسیار عمیق‌تر از فیلسوفان توصیف کردند و آن را راهی دانستند برای رسیدن به مقام فناء.

⏺چیتیک در این فصل تحلیلی دقیق از رویکردهای متفکران اسلامی به هر دو جنبه عشق ارائه می‌دهد: «عشق» در جایگاه یک صفت الهی و در جایگاه یک تجربهٔ انسانی. چیتیک از میان آثار فلسفی ابن‌سینا که عشق را با جستجوی کمال پیوند داده، تفاسیر عرفانی مشایخ صوفی که عشق را توشهٔ سالک در مسیر حرکت به سوی حق دانسته، و از میان متافیزیک ابن‌عربی و ملاصدرا و ابن‌عربی که عشق را در قلب «وجود» قرار داده، خواننده را به سفری شگفت‌انگیز در میان طیف وسیعی از اندیشه‌های فیلسوفان و عارفان مسلمان می‌برد.

⏺«عشق»‌ در سنت فلسفه و عرفان اسلامی یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال شیرین‌ترین و شورانگیز مفاهیم است که عقل و قلب را هم‌زمان با خود درگیر می‌کند! مقاله چیتیک، تنها درآمدی است کوتاه برای تأمل فلسفی در این مفهوم عمیق و چندوجهی!

? فایل این مقاله را می‌توانید از این پیوند دریافت کنید.

@AlBasatin

‌
? عقل دریابد تو را یا عشق یا جانِ صفا؟
✍?محمدرضا معینی

Schellenberg, J. L., "Reason and Religious Commitment", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta & Uri Nodelman (eds.).

? آیا می‌توان همزمان دین‌ْورز و خردْورز بود؟*? *آیا تعهد به دین با تفکر نقادانه سازگار است؟
? آیا عقلانیت و دین‌داری تضاد بنیادین دارند؟

?دین‌ورزی یا دین‌داری -به معنای باور به دین و مشارکت باورمندانه در سنت‌ها و آیین‌های دینی- بخشی اساسی از تجربهٔ تاریخی بشر است که در فرهنگ‌های مختلف و در طول تاریخ نمود یافته است. از سوی دیگر، در عصر مدرن، که شاخصه‌اش پیشرفت علمی و تفکر نقاد و پرسشگری شکاکانه است، بسیاری از خود می‌پرسند آیا هنوز تعهد به دین می‌تواند توجیه عقلانی داشته باشد؟ این چالش به‌ویژه از آن رو جالب توجه است که دین معمولاً مشتمل بر ادعاهایی درباره امور غیبی، فراطبیعی یا متعالی است که به نظر می‌رسد فراتر از افق دسترسی علم و خرد است.

?این پرسشی است که قرن‌هاست ذهن فیلسوفان و الهی‌دانان را به چالش کشیده و شاید امروز، در زمانهٔ ما که عقلانیت و خردورزی سکهٔ رایجش است، اهمیتی بیشتر پیدا کرده است. جان لـ. شلنبرگ، فیلسوف دین برجستهٔ استرالیایی که به سبب آراء و آثارش پیرامون دلیل اختفای الهی شهرت دارد، در یکی از جدید‌ترین مداخل منتشر شدهٔ دایرة المعارف فلسفهٔ استنفورد (SEP) با عنوان «خرد و تعهد دینی Reason and Religious Commitment» به این پرسش پرداخته و نقشه‌ای کلان از رویکردها و نظریه‌های مختلف در باب نسبت میان دین‌ورزی و خردورزی ارائه داده است.

?شلنبرگ در این مدخل شش رویکرد متفاوت را، که فیلسوفان دین برای تبیین چگونگی سازگاری دین‌ورزی با خردورزی پیشنهاد کرده‌اند، بررسی می‌کند. شلنبرگ به جای تمرکز بر اثبات درستی یا نادرستی باورهای دینی خاص، به این مسأله عام‌تر پرداخته که انسان‌ها چگونه می‌توانند در عین تحفظ بر دین‌‌ورزی خود، به الزامات خردورزی نیز پایبند بمانند.

?شش رویکرد معرفی شده در این مدخل عبارت است از:
?طریقهٔ برهان (استفاده از استدلال منطقی در توجیه باورهای دینی)؛
?طریقهٔ تجربه (استفاده از تجربه‌های دینی و عرفانی)؛
?طریقهٔ گواهی (استفاده از گواهی به عنوان منبع معرفت)؛
?طریقهٔ تنزیه (رویکرد سلبی و تأکید بر وصف‌ناپذیری و فراعقلی بودن امر متعالی)؛
?طریقهٔ کثرت‌گروانه (پذیرش تکثر و تنوع در امر دینی)؛
?طریقهٔ تکامل‌گروانه (پذیرش نگرش تکاملی در معرفت و تجربه دینی).

?شلنبرگ تلاش کرده است به بررسی نظام‌مند هر یک از رویکردهای پیشنهادی فوق برای آشتی میان دین و خرد بپردازد و هم دیدگاه‌های دینی سنتی و هم رویکردهای جدید و نه‌چندان‌متعارف را در نظر بگیرد. این مدخل تنها در مقام معرفی کلی همه این رویکردهای مختلف است و نه ارائه یک پاسخ قطعی به مسأله رابطهٔ میان دین و خرد، اما شلنبرگ در پایان پیشنهاداتی عمل‌گرایانه و رو به آینده ارائه داده و معتقد است که اگرچه ما امروز شاید نتوانیم به طور کامل میان دین‌ورزی و خردورزی آشتی برقرار کنیم، اما می‌توانیم راه‌هایی بیابیم که ضمن تداوم رشد و تعمیق فهم‌مان در گذر زمان، دین‌ورزی‌مان را نیز حفظ کنیم. در واقع این مدخل به جای ارائهٔ پاسخی قطعی، چارچوبی برای اندیشیدن فراهم می‌آورد؛ چارچوبی برای اندیشیدن به این سوال که چگونه می‌توان در عصر مدرن، به شکلی عقلانی دین‌ورز باقی ماند.

?متن این مدخل از این لینک دستیاب است.

#معرفی_مقاله

@AlBasatin

*?*تکمله*?***دسترسی به فایل صوتی و اسلایدهای مدرسهٔ تابستانی
«اختفای الاهی: دلالت‌ها و ابعاد فلسفی-الاهیاتی»

?مدرسه تابستانی «اختفای الاهی» که در شهریور ۱۴۰۳ به همت گروه کلام مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد، لااقل به گمان من و در دایره تجربیاتم، یکی از باکیفیت‌ترین، جدی‌ترین و قابل استفاده‌ترین رویدادهای فلسفی‌ای بود که در سال‌های اخیر در ایران برگزار شده است و اکنون، فایل صوتی و اسلاید‌های همه ارائه‌های این مدرسه به طور عمومی در دسترس قرار گرفته است:

⏺صورت‌بندی استدلال اختفا؛ عشق الاهی و خداناباوری معقول
?ابراهیم آزادگان
?[صوت]

⏺صورت‌بندی استدلال اختفا؛ عشق الاهی و خداناباوری معقول
?حسین خطیبی
?[صوت | اسلاید]

⏺اختفا، مسئلۀ شر و ارزش‌شناسی خداباوری
?زینب سالاری
?[صوت | اسلاید]

⏺میزگرد علمی: نگرش انتقادی به استدلال اختفای الاهی
?شهرام پازوکی، رسول رسولی‌پور، امیرعباس علیزمانی
?[صوت]

⏺پاسخ الاهیات شکاکانه و سلبی به مسئلۀ اختفا
?فاطمه سعیدی
?[صوت | اسلاید]

⏺اختفا و چالش باور و ایمان
?حسین خلج
?[صوت]

⏺نقد مقدمۀ شرطی الاهیاتی استدلال: خیرهای برتر (۱)
?حسین خطیبی
?[صوت | اسلاید]

⏺Divine Hiddenness and the 'Personhood' of God in Islam
?Imran Aijaz
?[Recording | اصل مقاله و ترجمه فارسی ارائه]

⏺مسئله اختفا و انگاره‌های اسلامی از خدا
?محمدرضا معینی
?[صوت | اسلاید]

⏺اختفای فعل الهی
?نیما نریمانی
?[صوت | اسلاید]

⏺میزگرد: گفت‌وگو درباب کتاب «انسان و خدای محجوب»، اثرابراهیم آزادگان*
?***[صوت | متن کامل کتاب «انسان و خدای محجوب»]

⏺Some Brief Thoughts on “Greater Goods” Replies to the Problem of Divine Hiddenness
?Travis Dumbsday
?[Recording | یادداشت و ترجمه فارسی ارائه]

#رویداد_علمی

@AlBasatin

‌
? «خانهٔ ویرانهٔ اهل تفلسف»
صفحاتی به مناسبت پنجاه‌سالگی مؤسسهٔ پژوهشی حکمت و فلسفهٔ ایران

⏺در ایرانی که عمر نهادهای فرهنگی‌اش به طور معمول کوتاه است، پنجاه‌ساله شدن یک نهاد فرهنگی، هر چند مستظهر به حمایت دولتی باشد و پر افت و خیز، امری فرخنده است.

⏺مجلهٔ «تجربه»، در شمارهٔ اخیر خود (شماره ۳۳، شهریور ۱۴۰۳) به سراغ نهادی رفته که پنجاه سال قبل به همت سید حسین نصر برای «احیای تفکر و اندیشهٔ فلسفی و عرفانی و علمی» و حرمت‌نهادن به سنت فلسفهٔ ایرانی-اسلامی پایه‌گذاری شد و اکنون، اگرچه حال خوشی ندارد، هنوز زنده است و در نبش نوفل‌لوشاتو-آراکلیان میزبان گروهی از دل‌سپردگان فلسفه.

⏺یادداشت مصطفی محقق داماد، سروش دباغ، محسن کدیور و مصاحبه شهین اعوانی در کنار تعدادی یادداشت کوتاه و بلند دیگر، تصویری نسبتا همه‌جانبه از دیروز و امروز انجمن/مؤسسه حکمت در این صفحات به دست داده که خواندنش خالی از لطف نیست!

@AlBasatin

‌
‌? استعمارزدایی از تاریخ اندیشه اسلامی، از منظر سنت شیعی

Global Intellectual History, Volume 9, Issue 5: Special Issue on Decolonising Islamic Intellectual History: Perspectives from Shiʿi Thought, (2024).

رویکرد استعمارزدایی (Decolonization) از علم، به‌ویژه در حوزهٔ فلسفه، یکی از روندهای مهم در مطالعات معاصر است که تلاش می‌کند پژوهش‌هایی را که در سده‌های گذشته تحت سلطهٔ اندیشه‌های استعماری غربی پدید آمده، به چالش بکشد و صداهای به حاشیه رانده شده از سایر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را احیا و بازخوانی کند. در فلسفه و تاریخ اندیشه، استعمارزدایی به معنای بازشناسی و ارج نهادن به سنت‌های فلسفی غیرغربی، از جمله فلسفهٔ اسلامی، است. این رویکرد نه تنها به غنی‌سازی گفتمان جهانی فلسفه کمک می‌کند، بلکه درک عمیق‌تری از تنوع و پیچیدگی اندیشهٔ بشری را فراهم می‌آورد و می‌تواند به شکل‌گیری دیدگاهی جامع‌تر و عادلانه‌تر نسبت به فلسفه و تاریخ اندیشه منجر شود. شمارهٔ اخیر مجلهٔ تاریخ اندیشهٔ جهانی (Global Intellectual History) ویژه‌نامه‌ای است در همین زمینه که ویراستاری آن را سجاد رضوی (دانشگاه اکستر) و ایهاب بدیوی (دانشگاه لایدن) بر عهده داشته‌اند.

این شمارهٔ ویژه با تمرکز بر اندیشهٔ شیعی، بررسی می‌کند که چگونه رویکرد استعمارزدایی می‌تواند روایت‌های غالب اروپامحور را به چالش کشیده و تصویری جدید از سنت‌های فکری اسلامی ارائه دهد. هر یک از مقالات این شماره به بازشناسی یک شخصیت، بازنگری مبحثی کلامی یا پرسشی فلسفی در تاریخ اندیشهٔ شیعه می‌پردازد. عناوین و گزارشی مختصر از ایدهٔ کلیدی هر یک از مقالات این ويژه‌نامه عبارت است از:
*⏺استعمارزدایی از تاریخ اندیشهٔ اسلامی از منظر سنت شیعی
سجاد رضوی (دانشگاه اکستر) و ایهاب بدیوی (دانشگاه لایدن)
ویراستاران مهمان این شماره، بر ضرورت استعمارزدایی از تاریخ فکری اسلام از طریق به چالش کشیدن روش‌ها و دیدگاه‌های اروپامحور در مطالعهٔ تاریخ اندیشهٔ اسلامی تأکید کرده و تلاش می‌کنند از رویکردی کثرت‌گرا و «چندجهانی» دفاع کنند که سنت‌های فکری متنوع و متکثر را به رسمیت شناخته و از دوگانه‌های سنتی مانند «عقلانیت در برابر سنت‌گرایی» فراتر می‌رود.
⏺***محاضرات جاحظ: تصویر جامعه شیعه امامی از دیدگاه جاحظ
حسین علی عبدالساتر (دانشگاه نوتردیم)
این مقاله به بررسی توصیفات ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ (ت. ۲۵۵) از جامعهٔ شیعه از طریق کاوش مجادلات کلامی و تعاملات اجتماعی ایشان پرداخته است. عبدالساتر نشان می‌دهد که در نگاه یک متکلم معتزلی همچون جاحظ، جامعهٔ شیعه همزمان پرشور و متعصب تلقی می‌شده است.

*⏺***بازنگری در چرخش عقل‌گرایانه در امامیه
عون حسن علی (دانشگاه کلرادو بولدر)
علی به مسألهٔ قدیمی و مهم ارتباط میان معتزله و شیعه و تأثیر و تأثر این دو فرقهٔ عقل‌گرای مسلمان پرداخته و با بررسی عقائد شیخ صدوق (ت. ۳۸۱ق) و شیخ مفید (ت. ۴۱۳ق)، تصویری از مراحل تکامل عقل‌گرایی شیعی را به نمایش می‌کشد.

? شراب، رابطهٔ جنسی و سایر رذایل: معنی اباحی‌گری در عراق اسلامی اولیه
موشغ آساتریان (دانشگاه کلگری)
آساتریان در این مقاله به اتهام اباحی‌گری علیه شیعیان افراطی (غلات) پرداخته و نشان می‌دهد چگونه مجادلات کلامی و شکل‌گیری هویت‌های فرقه‌ای در آثار ملل‌و‌نحل‌نگاران متقدم مسلمان تلاقی پیدا کرده‌است.

?تصورات آخرالزمانی: بعث انسان و مرزبندی‌های کلامی در دیدگاه ابویعقوب سجستانی
الیزابت ر. الکساندرین (دانشگاه مانیتوبا)
الکساندرین در این مقاله دیدگاه‌های فلسفی ابویعقوب سجستانی (ت. پس از ۳۸۶ق) درباره قیامت و مهدویت را بررسی می‌کند و مرزبندی سجستانی با اندیشه مهدویت حاکمان فاطمی مصر در آن دوران را روشن ساخته و تصویری از ظرائف سنت فکری اسماعیلی ارائه می‌دهد.

?کلمات زندهٔ خداوند: نظریهٔ وحیِ شیعیِ اسماعیلیِ المؤید فی الدین شیرازی
خلیل اندانی (کالج آگوستانا)
این مقاله به مدل منحصر به فرد داعی مهم فاطمی، المؤید فی الدین شیرازی (ت. ۴۷۰ق)، در تحلیل ماهیت وحی، که آن را در چارچوبی نوافلاطونی تفسیر می‌کند، پرداخته است.

?حروفیهٔ اثناعشریهٔ صفوی در میانه تسنن و تشیع، عرفان و علم: رجب البرسی در برابر محمود دهدار
متیو ملوین-کوشکی (دانشگاه کارولینای جنوبی)
این مقاله مطالعه‌ای است تطبیقی میان دو عالم شیعهٔ علوم غریبه‌دان در دورهٔ صفوی: حافظ رجب البرسی (ت. پس از ۸۱۳ق) و محمود دهدار (ت. ۹۹۷ق)، و بررسی سهم این دو در سنت حروفیهٔ اثناعشریه.

?جوانی که ارسطو را شکست داد: زندگی و اندیشه دشتکی (ت. ۹۴۸)
ایهاب بدیوی (دانشگاه لایدن)
بدیوی در این مقاله به معرفی غیاث‌الدین دشتکی و میراث فکری او، و به طور خاص به تلاش او برای ایجاد همسازی میان عقل و ایمان پرداخته و تأثیر او را بر سنت فلسفهٔ سینوی شیعی نشان می‌دهد.

#معرفی_مقاله

@AlBasatin

? خداباوری و تبیین‌های تکاملی
ثبت‌نام چهارمین مدرسه بین‌المللی خداباوری شریف: شرق و غرب
دانشگاه‌صنعتی‌شریف

?? همراه با ترجمه همزمان
با حضور ۱۶ استاد برجسته بین‌المللی و ایرانی (به مدت ۵ روز)
?? ۲۴ تا ۲۸ مهرماه ۱۴۰۳ (روز اول حضوری/ سایر روزها مجازی)

? لینک اطلاعات رویداد:
? معرفی رویداد
? برنامه رویداد
? معرفی موضوعات رویداد
? معرفی سخنرانان رویداد
? مانیفست رویداد

? مزایای دوره:
ترجمه همزمان
صوت و پاورپوینت جلسات
گواهینامه دانشگاه صنعتی شریف
کتابچه منابع برتر برای مطالعه موضوعات خداباوری و تکامل داروین

?مهلت ثبت نام: ۲۰ مهرماه ۱۴۰۳
? لینک ثبت نام:
https://theismschool.com/ثبت-نام/

ارتباط با ما:
? @Ahb_y
کانال رویداد:
? https://t.me/theismschool

? معرفیو ترجمهٔ کامل مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از نیکلای ساینای
✔️ از دههٔ ۷۰ میلادی، گروهی از پژوهشگران تجدیدنظرطلب تلاش کردند این باور رایج را که قرآن زمان عثمان تدوین شده است به چالش بکشند. بیشتر پژوهشگران غربی و نیز مسلمانان بر این باورند که قرآن در زمان خلیفهٔ سوم، عثمان تدوین شده است. امّا با انتشار آثار تجدیدنظرطلبان، مانند مطالعات قرآنی ونزبرا، ایدهٔ تدوین متأخر قرآن –زمان عبدالملک مروان (م. ۸۶ ق)– مطرح شد. در سال‌های بعد، این ایدهٔ تدوین متأخر قرآن از سوی برخی پژوهشگران توسعه یافت و در میان طیفی از تجدیدنظرطلبان جا افتاد. اما به طور همزمان، از همان روزها، این ایدهٔ چالش‌برانگیز، واکنش‌های متعددی را برانگیخت.

✅یکی از مهم‌ترین تحقیقات علمی که ایده تدوین متأخر قرآن را به چالش کشیده است،‌ مقالهٔ دو بخشی «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از نیکلای ساینای، استاد برجستهٔ مطالعات اسلامی در دانشگاه آکسفورد است. نیکلای ساینای در این مقالهٔ پر ارجاع به داوری این ایده می‌نشیند. هدف اصلی ساینای در این مقاله نشان دادن سازگاری شواهد اصلی مورد استفادهٔ تجدیدنظرطلبان با ادعای مخالف ایشان است. به باور ساینای، شواهد ادبی و مادی مورد استناد تجدیدنظرطلبان، با ادعای رایج‌تر تدوین قرآن در زمان عثمان نیز کاملاً سازگار است و دلالتی بر مدعای ارائه شده ندارد و لذا نتیجه‌گیری برای به تعویق انداختن تاریخ تدوین قرآن موجه نیست. البته ساینای بر این نکته تأکید می‌کند که رد استدلال تجدیدنظرطلبانه به این بدان معنا نیست که بحث‌های تجدیدنظرطلبان را از جنس بحث‌های صرفا جدلی بدانیم؛ بلکه تنها استدلال آنان است که مورد نقد قرار می‌گیرد.

✔️ نیکلای ساینای، از برجسته‌ترین اساتید و پژوهشگران مطالعات قرآنی در آکادمیای غرب است. وی در سال ۲۰۰۷ از دکترای خود زیر نظر آنگلیکا نویورث در دانشگاه آزاد برلین دفاع کرد و از سال ۲۰۱۱ استاد مطالعات اسلامی در دانشکده مطالعات خاورمیانه و آسیایی (با نام سابق مطالعات شرق‌شناسانه) در دانشگاه آکسفورد بوده و از امسال به عضویت فرهنگستان بریتانیا درآمده است. وی تا کنون بیش از ۶ کتاب و مجموعه مقالات و بیش از ۲۰ مقاله در مطالعات قرآنی منتشر کرده (فهرست آثار) که مهم‌ترین آن‌ها، کتاب «اصطلاحات کلیدی قرآن»، چند ماه پیش انتشار یافت و در آکادمیای قرآن‌پژوهی، به طور گسترده از آن استقبال شد. اما در این میان، مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از ساینای، شاید بیشترین توجه را به خود جلب کرده باشد. این مقاله تاثیر بسزایی در تحقیقات پس از خود داشته و تا کنون بیش از ۱۰۰ بار مورد ارجاع قرار گرفته است.

✔️ این مقاله، در دو بخش در سال ۲۰۱۴ در بولتن مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی (دانشگاه لندن) منتشر شد که بخش اول آن به ارزیابی شواهدی می‌پردازد که برای نهایی‌شدن متن قرآن در اواخر قرن هفتم میلادی/ دوم هجری به آن استشهاد شده است؛ در این مقاله نشان داده می‌شود که شواهدی که مورد استناد تجدیدنظرطلبان قرار می‌گیرد، مانند کتیبه‌های قبة‌الصخرة و متون مکتوبی از دوره‌های نخستین (مثل نوشته‌های عبدالمسیح کندی و یوحنای دمشقی)، با تاریخ‌گذاری سنتی تدوین قرآن ناسازگار نبوده و بر مدعای تجدیدنظرطلبان دلالتی ندارند. بخش آخر مقاله، استنادات پاتریشا کرونه به تفاوت تشریع قرآن با فقه متقدم اسلامی برای اثبات تاخر تدوین قرآن را به محک نقد می‌گذارد.

? اطلاعات کتاب‌شناختی مقاله:
Nicolai Sinai (2014), "When did the consonantal skeleton of the Quran reach closure? Part I", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London Vol. 77, No. 2. pp. 273-292

? انعکاس برای اولین بار، این مقاله را مطابق نسخهٔ انگلیسی و در دو بخش، به فارسی ترجمه کرده است که بخش نخست آن، از اینجا قابل دریافت است و بخش دوم نیز به زودی منتشر خواهد شد. این مقاله پیشتر در حلقهٔ مطالعاتی انعکاس هم‌خوانی شده بود که همزمان با این مطالعه، با همت برخی از شرکت‌کنندگان، مقاله به صورت گروهی ترجمه و سپس ویراستاری شد. انعکاس از تمامی دوستانی که در این فرآیند مشارکت داشتند سپاسگزار است.

? اطلاعات کتاب‌شناختی ترجمه:ساینای، ن. (۱۴۰۲). «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟ - بخش نخست» (حامد علیا، مترجم.). ویراست اول. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات». (https://t.me/s/inekas/430)

? نیکلای ساینای به مناسبت ترجمهٔ فارسی این اثر توسط انعکاس، مقدمه‌ای اختصاصی بر آن نگاشته است. ترجمهٔ این مقدمه را در اینجا و متن انگلیسی و ترجمهٔ کامل با ارجاعات را در فایل ترجمه بخوانید.

? پیش از این، فرهاد قدوسی در جلسات مباحث قرآنی: جمع‌آوری و تدوین قرآن، در انجمن ذکر، به ارائهٔ این مقاله پرداخته است. بخش اصلی جلسهٔ پنجم، به ارائهٔ بخش نخست مقاله اختصاص دارد. ویدئوی آن را در آپارت و یوتوب مشاهده کنید.

@inekas