Болтаютарларнинг бош қисми, кўкраги ва оёқлари тўқ қизил-жигарранг тусдаги патлар билан қопланган бўлади. Ушбу «модапараст» қушлар патларини мунтазам равишда нам қизил лойга ишқалаб ўзларига жило бериб юришади. Олимлар болтаютарларнинг бундай ҳатти-ҳаракати сабабини аниқлай олишган. Илгари сурилган қарашлардан бири бўйича қизил тупроқ таркибидаги темир оксиди қушнинг патларидаги микробларни нобуд қилар экан. Болтаютарлар баъзан кўкракларидаги патларини ўзларининг тухумларига ишқалаб туришлари ҳам қайд этилган, шу тарзда тухум сиртида жойлашиб олган микробларнинг зарарсизлантирилиши тахмин қилинади.

Болтаютар | Бородач | Lammergeier | Gypaetus barbatus
*? Ўзбекистон Республикаси Қизил Китоби
?? Жиззах вилояти, Пешағар дараси
? Тимур Абдураупов
? 23 февраль 2024 йил
➡️* Батафсил

#qushlar #qizilkitob

Рус тилида ?
Telegram Birds.uz
Facebook Birds.uz
Instagram Birds.uz

Тушки қумсичқонлар қиш мавсумида анчагина мураккаб тузилишдаги ва узунлиги 3 метргача етадиган ин ковлашади. Бундай инларда 10-15 та қумсичқон қишловни ўтказиши мумкин. Ушбу уяларда албатта шувоқ, шўра, янтоқ ва бошқа чўл ўсимликларининг уруғлари захира қилинган алоҳида «омборхона» ҳам бўлади. Тушки қумсичқонлар одатда қишки уйқуга кетишмайди, ноқулай совуқ кунларда улар «омборхоналаридаги» захирага асралган овқатларни ейишади ва жон сақлашади.

Тушки қумсичқон | Midday Jird | *Meriones meridianus

?? Бухоро вилояти, Қоракўл ҳудуди
? Тимур Абдураупов
? 25 сентябрь 2023 йил*

Обуна бўлинг ? Wildlife of Uzbekistan

Рус тилида ?
Facebook Wildlife of Uzbekistan
Instagram Wildlife of Uzbekistan

Бўз эчкемарлар одатда ўзларининг яшаш ҳудудларини бошқа турдошларидан ҳимоя қилишмайди, лекин ҳудудда огоҳлантириш белгиларини қолдиришади. Эчкемар белги «ўрнатаётган» пайтда оёқ панжаларига қаттиқ таянган ҳолда клоакаси, яъни чиқариш тешигини ерга қаттиқ босиб маълум бир масофагача судралиб боришади, қумни гуёки «дазмол» қилишади ва энсиз жипсланган йўлакча (затир) қолдиришади. Кўпчилик ҳолларда йўлакчада эчкемар думининг қумга чуқурроқ ботган изини ҳам кўриш мумкин. Бу эчкемарнинг ғазабланганлиги ёки безовта эканлигидан далолат беради. Эркак эчкемарлар бундай изларни бошқа эчкемарлар қолдирган излар устида ёки ҳали из қолдирилмаган жойларда, шунингдек, у учун аҳамият касб этадиган жойлар, яъни қумсичқонлар колонияси атрофида ёки тунни ўтказиш жойларида қолдиришади. Катта ёшдаги урғочи эчкемарлар бундай огоҳлантириш белгиларини камдан-кам ҳолларда, шунда ҳам бошқа урғочи жинсдошининг излари устида қолдиришади.

Бўз эчкемар | Серый варан | Desert Monitor | *Varanus griseus

? Ўзбекистон Республикаси Қизил китоби
?? Қизилқум чўли
? Мария Грицина
? 14 май 2016 йил*

Обуна бўлинг ? Wildlife of Uzbekistan

Рус тилида ?
Facebook Wildlife of Uzbekistan
Instagram Wildlife of Uzbekistan

Тақабурунлар оиласига мансуб кўршапалакларнинг кўзлари жуда кичкина бўлади, шу билан бирга уларнинг кўриш майдони жониворнинг тумшуғидаги катта бурни ҳисобига янада қисқаради. Кўршапалаклар айнан шу беухшов бурни ёрдамида эхолокация, товуш орқали мўлжал олиш учун овоз чиқаради. Олимларнинг фикрича, кўршапалак бурнидаги кўп сонли бўрмачалар ёрдамида жисмдан қайтган товуш тўлқинини атрофдаги тўсиқлар ва ҳалақит берувчи омилларни камайтирган ҳолда қабул қилади.

Тақабурунларнинг скелет тизими ўзига хос хусусиятга эга бўлган ҳолда шаклланган. Мисол учун, уларнинг тос суяклари бир мунча редукцияланган ҳолатда бўлади. Шу сабабли кўршапалак текис жойда юриши ва ҳаракатланиши қийин. Одатда тақабурун парвоз қилиб келгач бошпанасининг юқори қисмига оёқлари билан ёпишиб олишади ??, зарур пайтда бошларини пастга қилиб осилиб туришади. Мабодо кўршапалак бошпана шифтидан тушиб кетишса, улар ерда ноқулайликка дуч келишади. ?

Ҳинд тақабуруни | Индийский подковонос | Indian Horseshoe Bat | Rhinolophus lepidus

*?? Молгузар тоғлари
? Мария Грицина
? 9 декабрь, 2023 йил*

Обуна бўлинг ? Wildlife of Uzbekistan

Рус тилида ?
Facebook Wildlife of Uzbekistan
Instagram Wildlife of Uzbekistan

Ушбу 1995 йилда олинган фотосуратга разм солсак, тасвирда яққол кўриниб турган отдан ташқари узун ва эгилган тумшуқли қушни ҳам кўриш мумкин. Ушбу фототасвир ингичка тумшуқли балчиқчи тўғрисидаги сўнгги фотогувоҳлик ҳисобланади. Ўтган асрнинг бошларида ушбу тур вакиллари учиб ўтиш даврида Оролбўйи минтақасида мунтазам учратилган, лекин, уларнинг учраши тўғрисида маълумотлар ХХ асрнинг иккинчи ярмида табора камайиб борди. Афсуски, мазкур йилда ингичка тумшуқли балчиқчи қирилиб кетган тур сифатида тан олинди.

Ингичка тумшуқли балчиқчи | Тонкоклювый кроншнеп | Slender-billed Curlew | Numenius tenuirostris

*? Марокаш, Гарб-Шрарда-Бени-Хсен
? Карл Оверман
? 13 январь 1995 йил
➡️* Батафсил

#qushlar

Обуна бўлинг ? Wildlife of Uzbekistan

Рус тилида ?
Telegram Birds.uz
Facebook Birds.uz
Instagram Birds.uz

Сибирь тоғ эчкиси асосан денгиз сатҳидан 1000 метрдан баланд бўлган қояли тоғларда ҳаёт кечиради. Тоғ эчкилари тик ва яланғоч қояларга чаққон тирмашиб чиқади, ҳавф туғилганда қоядаги унгир ёки чиқиқ жойларга жойлашиб олиб жон сақлашади ёки чарчаган пайтда дам олишади.

Сибирь тоғ эчкилари учун кузнинг охири ва декабрь ойининг бошлари жуфтлашиш даври ҳисобланади. Бу вақтларда тоғ эчкиларининг эркаклари, яъни такалар тажовузкор бўлиб қолишади, шу билан бирга улар урғочи гуруҳларига қўшилади ҳамда ўз атрофида урғочи эчкиларни тўплаб «ҳарам» ҳосил қилади. Урчиш даври декабрь ойининг ўрталаригача давом этади, шундан кейин такалар урғочи гуруҳларни тарк этишади ҳамда алоҳида гуруҳларга тўпланишади.

Сибирь тоғ эчкиси | Сибирский козерог | Siberian Ibex | Capra sibirica

*?? Тошкент вилояти, Чаткал дарёси водийси
? Тимур Абдураупов
? 11 сентябрь, 2024 йил*

Обуна бўлинг ? Wildlife of Uzbekistan

Рус тилида ?
Facebook Wildlife of Uzbekistan
Instagram Wildlife of Uzbekistan

Катта қумсичқон чўлларда ҳаёт кечиради. Чўлнинг кескин ва оғир иқлим шароитида катта қумсичқон учун тупроқ етарли даражада юмшоқ бўлиши, шунингдек, қиш фаслида маълум чуқурликдаги заминнинг музламаслиги муҳим аҳамиятга эга. Қумсичқон ана шундай жойларни ўзига макон сифатида танлайди.

Катта қумсичқонлар асосан кундузги ҳаёт тарзини мақбул кўради. Қишда улар уйқуга кетмайди, кўпроқ вақтни инларида ўтказади, лекин қуёшли ва илиқ кунларда фаол бўлади.

Катта қумсичқон | Большая песчанка | Great Gerbil | *Rhombomys opimus

?? Бухоро вилояти, Денгизкўл кўли
? Тимур Абдураупов
? 7 октябрь, 2024 йил*

Обуна бўлинг ? Wildlife of Uzbekistan

Рус тилида ?
Facebook Wildlife of Uzbekistan
Instagram Wildlife of Uzbekistan