🔰تکرار یک تحلیل عوامانه از جنگ از زبان یک فیلسوف!

✍سعید معدنی

چند شب پیش در فضای کلاب هاوس شنونده مناظره دکتر بیژن عبدالکریمی و دکتر حسن محدثی بودم. البته من به نیم ساعت آخر این گفتگو رسیدم. نکته‌ای به ذهن‌ام رسید که مطرح کنم.

دکتر عبدالکریمی در انتهای مناظره جمله‌ای را گفت که قبلا هم به دفعات تکرار کرده بود. اینکه؛ روشنفکر ایرانی پیرو عوام است و عوامانه تحت تاثیر شبکه‌های فارسی ماهواره‌ای سخن می‌گوید. اما خود جناب عبدالکریمی هم گاهی سخنان عوامانه ای میگوید و تکرار می‌کند که تعجب‌آور است. یکی از این موارد که وی در این نشست و نیم ساعت آخر گفت این بود که «از دوره صفویه تا قاجار و... هر وقت دشمن حمله کرده بخشی از خاک وطن را تصرف کرده ولی در جنگ هشت ساله این اتفاق نیفتاد و نگذاشتند که یک وجب از خاک ایران توسط عراق و صدام جدا شود» این استدلال یک نمونه از دنباله‌روی از زبان عوام است که توسط یک فیلسوف تکرار می‌شود.

ابتدا این نکته را روشن کنم، همیشه‌ی تاریخ ما ایرانیان مدیون فداکاری و ایثار شهدا و رزمندگانی که از وطن دفاع کرده‌اند، هستیم و خواهیم بود. اما بحث ما صرفا عوام زدگی در گفتار است که در ادامه به آن خواهم پرداخت.

عبدالکریمی در این قیاس به یک خلط زمانی دچار شده و ایران و جهان چهل سال پیش را با دوره قاجار و صفویه مقایسه می‌کند! اما مقایسه کردن وضعیت یکصدسال اخیر که حدود مرزهای جغرافیایی کشورها مشخص شده و به مقدار زیاد نظام حقوقی بین المللی مطرح است با دوران ماقبل مدرن - مثل قاجار و صفویه - بسیار عوامانه است. در آن زمان هر کشور که قدرت داشت به کشور دیگر حمله می‌کرد و مرزهای تعریف شده‌ی محکم مثل امروز وجود نداشت. افغان‌ها در دوره صفویه از ضعف حکومت استفاده کردند و تا اصفهان تاختند و کشوری به نام افغانستان را تاسیس کردند. در مقابل نادرشاه افشار افغان‌ها را عقب راند و تا هرات پیش رفت و شهرهایی از این سرزمین را فتح کرد. حتی به این هم قانع نشد و به بهانه حمایت پادشاه گورکانی از افغان‌ها به هند حمله کرد و هر بلایی که می‌خواست سر مردم هند آورد. روسیه هم از ضعف قاجار استفاده کرد سرزمین هایی از ایران را طبق قراردادهای موسوم به ترکمنچای و گلستان از آن خود کرد. اصولا هر گروه و کشوری که قدرت داشت چنین می کرد. جالب آن که سرزمین بحرین هم یک موضوع استخوان لای زخمی بازمانده از همان گذشته دور بود. پهلوی می‌دانست که تاکید بر این سرزمین ممکن است تمام فرصت‌های ثبات و پیشرفت کشور را بگیرد، لذا محمدرضاشاه از خیر بحرین گذشت تا بتواند کشور را در فضای صلح در مسیر توسعه ریل گذاری کند تا به زعم خود قدرت منطقه‌ای باشد.

باید از عبدالکریمی و امثال ایشان پرسید مگر در یکصد سال اخیر مثلا از کشور افغانستان که ۶۰ سال درگیر جنگ داخلی است و مدتی بیگانگان در آن حضور داشتند، چیزی کم شده است؟ و یا از کشورهای تازه تاسیس همسایه از جمله عراق و ترکیه و عربستان و سایر کشورهای ریز و درشت، شهر یا منطقه‌ای یا سرزمینی جدا شده که از ایران کم شود؟! در زمان قاجار و قبل آن نه سازمان ملل بوده و نه شورای امنیت و نه معاهدات بین المللی مثل ناتو وجود داشت. اتفاقا این نوع سخن گفتن و قیاس کردن این دو زمان متفاوت، مثالی بارز از "پیروی از سخنان عوام و تحت تاثیر استدلال عوامانه است" که دائما عبدالکریمی روشنفکران ایرانی را به آن متهم می کند.

صدام در حمله به ایران توسط رزمندگان ایرانی و با حمله به کویت توسط همپیمانان کویت - از جمله آمریکا - شکست خورد. حمله عراق به ایران به قصد فتح سرزمین بود اما ورود ایران به داخل خاک عراق و تداوم جنگ هشت ساله، متاسفانه بار ایدئولوژیک داشت. ایران می‌توانست پس از فتح خرمشهر و یا پس از تسخیر جزیره فاو که دست بالا داشت و بهترین زمان برای صلح بود پای مذاکره بنشیند. اما صلح نکرد چرا؟ چون هدف ایران «رفتن به قدس از راه کربلا» بود. اتفاقا حضور در خاک عراق، عراقی‌ها را منسجم‌تر کرد. به همین خاطر تداوم جنگ در چند سال آخر جز ویرانی چیزی برای دو کشور نداشت و هر دو کشور پس از هشت سال به همان مرزهای قبل از جنگ برگشتند.

در روزهای آغاز جنگ، یعنی درست پنج روز پس از حمله عراق به ایران ضیاءالحق رئیس‌جمهور وقت پاکستان به ایران می‌آید و می‌خواهد تا دامنه جنگ گسترش پیدا نکرده صلح شود. اما پاسخ حکومت جدیدو آرمانگرای ایران چیز دیگری است و آن صدور انقلاب، سرنگونی صدام و ایجاد یک حکومت مشابه جمهوری اسلامی در عراق است.‌ در همان زمان از نخست وزیر وقت - محمدعلی رجایی- در مصاحبه ای در باره پیشنهاد صلح ضیاءالحق و دیگران می‌پرسند وی می‌گوید :"تا برداشتن سد راه خدا (صدام) در عراق پيش خواهيم رفت"! اما این اتفاق نیفتاد و صدام ۱۵ سال بعد از پایان جنگ ایران و عراق توسط امریکایی‌ها دستگیر، سپس محاکمه و ا۵دام شد.

@Saeed_Maadani

🔶ناسازگار با روح زمان؛ لغو مسابقات انتخاب دختر شایسته در هلند

مسابقات انتخاب دختر شایسته در هلند به‌طور کامل لغو شد. برگزار کنندگان با صدور بیانیه‌ای در روزجمعه ۲۰ دسامبر (۳۰ آذر) اعلام کردند: "جهان در حال تغییر است و ما نیز باید تغییر کنیم."

برگزارکنندگان این رویداد اعلام کردند که مسابقه دختر شایسته اکنون دیگر با روح زمانه و ارزش‌های امروزی همخوانی ندارد. در این بیانیه آمده است که پس از تاریخی سرشار از زرق و برق، استعداد و الهام، مسابقات دختر شایسته هلند به پایان رسید.

به‌جای این مسابقات، یک پلتفرم آنلاین با نام "نه دیگر برای این زمان" راه‌اندازی شده است. این پلتفرم به موضوعاتی مانند سلامت روان، رسانه‌های اجتماعی، تنوع و خودبیان‌گری اختصاص دارد.

در این پلتفرم، به‌جای تاج و لباس‌های فاخر، داستان‌هایی از زندگی واقعی به اشتراک گذاشته می‌شود که الهام‌بخش جوانان باشد.

برگزارکنندگان اعلام کردند: "اینجا ما جوانان را تشویق می‌کنیم تا خودشان باشند، در دنیایی که در حال دگرگونی است."

📌 برای دسترسی کامل به اخبار روی تیتر کلیک کنید.

@dw_farsi

یاد آر، ز شمع مرده یاد آر

با تأخیر ۲۵ آذر زادروز بکتاش آبتین گرامی باد

**خودکشی با مرگ

در همهمه‌ی بوق
کارخانه گم شد
ردِ سوت ممتد
از گوش‌هایش خالی شد
سکوت نهنگی تنها
بر پیشانی آسمان ماسیده بود
و کارگران چون ابر‌ها
پراکنده و بی‌حقوق
ناپدید می‌شدند.
هرگز اما کسی نپرسید
چگونه اندوه طناب‌ها
کفش‌هایی زابه‌راه را
یتیم می‌کند؟!
بکتاش آبتین

@sociology_of_sport
#فمینیسم_تفسیری_پرگمتیستی

🔰 «عن‌قریب است که ایران شود ایران دگر»
✍🏻 عباس کاظمی

ابیات زیر، مطلع یکی از غزلیات ایرج‌میرزا شاعر عصر مشروطه است که با اقدام خوانندۀ کنسرت فرضی(پرستو احمدی) در کاروانسرایی در نزدیکی قم بی‌مناسبت نیست:

در سردر کاروانسرایی     
تصویر زنی به گچ کشیدند،
گفتند که واشریعتا، خلق  
روی زن بی‌نقاب دیدند!

از شعر کاروانسرای ایرج‌میرزا که در آن داستانی روایت می‌شود که نقش زنی را با گچ روی دیوار یک کاروانسرا می‌کشند و غوغایی به پا می‌شود، تا کاروانسرایی با نام «دیر گچین» در نزدیکی قم که در آن زنی کنسرتی بی‌مخاطب برگزار می‌کند و از نو تصویر آن در شبکه‌های اجتماعی غوغا به پا می‌کند، درواقع راهی دراز پیموده شده است.
در هردو با تصویر روبروییم؛ در یکی تصویری گچی از زنی فرضی و در دیگری تصویری واقعی از زنی در کنسرتی فرضی، در کاروانسرای گچین!

☑️ بی‌دلیل نیست که تا اطلاع ثانوی، هر رویداد و هر جنبشی را باید در ادامۀ جنبش مشروطیت توضیح داد. درعین‌حال، فهم و تکوین جنبش مشروطیت، بدون فهم جایگاه زنان غیرممکن و ناتمام است.

تصویر کنسرت فرضی بی‌مخاطب، از آن‌دست کنسرت‌های پرمعنا است. درواقع، مخاطب هم هست و هم نیست. پرستو احمدی با مخاطبانش سخن می‌گوید اما نه در تصورش، نه با مخاطبان دنیای وهم‌آلود و ایدئولوژیک قدرتمندان، با مخاطب واقعی دنیای محذوفین. شکافی که به‌نحوی سیاسی میان مخاطب و پرستو احمدی ایجاد شده است، معنادار است؛ ازاین‌رو، هر کنشی ازاین‌دست نه‌تنها بخشی از فرایند تکمیل جنبش زن، زندگی، آزادی، بلکه تکوین جنبش عظیم مشروطیت است که تمامی اتفاقات بعدی، محصولی از آن رویداد عظیم است.

⬅️ بعد از حوادث خون‌بار ۱۴۰۱، جنبش اجتماعی، روندی آرام اما عمیق‌تر پیموده است. این درواقع همان انقلابی است که از مشروطه بدین‌سو، در بطن زندگی روزمره پیش می‌رود. چرا می‌گوییم انقلاب، چون با رگ‌وریشه‌ها در زندگی ‌روزمره سروکار دارد و رادیکال است. بااین‌حال، کنشی که در عمل، سرتاپا سیاسی است، کاملاً اجتماعی به جلو می‌رود. اجتماعی است چون عقل‌سلیم و دانش‌عامیانه و معمولی در زندگی‌روزمره را به چالش می‌کشد.

خیلی‌ها اقدام پرستو احمدی را با کنسرت قمر در ۱۳۰۳ مقایسه کرده‌اند و برخوردی که حکومت برسر حجاب با او داشته است، با این تفاوت که جامعه از صدسال پیش جلوتر است. فاصلۀ میان این دو کنسرت را انقلاب آرام توضیح می‌دهد، یکی پر از مخاطب در گراند‌هتل لاله‌زار و دیگری در کاروانسرای دورافتادۀ «دیر گچین» اما در ظاهر خالی از مخاطب. اما عمیقا  مخاطبان این دو کنسرت با یکدیگر فاصله‌ی زیادی دارند.

⁉️آیا ما به عقب برگشته‌ایم؟ ۱۴۰۳ عقب‌تر از ۱۳۰۳ که یک زن توانست کنسرت دهد اما آیا مسئله فقط حجاب بوده است؟ ابداً. جامعۀ ۱۳۰۳ مردانه‌تر و مستبدتر بوده است اما کنسرت ۱۴۰۳ پر است از مخاطبانی که حضور جسم‌مند نداشتند اما سرتاپا گوش بوده‌اند. جامعه‌ای که اگرچه فرهنگ مردانه هنوز در آن هژمونیک است اما درواقع، از نفس افتاده است.

☑️ جامعۀ مردانۀ ایران نتوانسته است پروژه‌ای را که از مشروطیت آغاز شده است، تکمیل کند، چون امکان بهره‌بردن از توان‌های انقلابی زنانه را نداشته است، اینک اما اگر مردان هم نخواهند، این، زنان‌اند که عامل پیش‌برندۀ تغییرات‌اند. دهه‌های پیش‌رو، فرهنگ نوظهوری را تحکیم می‌بخشد که در آن مردان دنباله‌روتر خواهند بود.

ایرج‌میرزا شعری دیگر هم گفته است که کمتر شنیده‌ و خوانده ‌شده‌ است. خوانشی انتقادی از جامعۀ پسامشروطه که تا پوست‌واستخوان مردانه بوده، و تعمیق این فهم از جامعه که ایران فقط با کمک زنان است که "ایرانی دگر " خواهد شد.
اینک ما پس از صد و اندی سال، در آستانۀ "ایرانی دگر" قرار گرفته‌ایم. آیندۀ ایران به‌یقین با تغییراتی که زنان ایجاد می‌کنند، پیوند خواهد داشت. اگر جنبش مشروطه «بیشتر مردانه» بوده است، انقلاب درحال‌وقوع به‌یقین «بیشتر زنانه» خواهد بود.

به‌قول ایرج‌میرزا:

با چنین گام که نسوان وطن پیش روند
عن‌قریب است که ایران شود ایران دگر
#فمینیسم_تفسیری_پرگمتیستی
@sociology_of_sport

فصل دوم کتاب "فمینیسم بین‌الملل"

#فمینیسم_تفسیری_پرگمتیستی
#ترجمه
#عاطفه_رنگریز
@sociology_of_sport

متن سخنرانی دکتر #ح_ا_تنهایی در نکوداشت دکتر #عبدالعلی_لهسایی زاده

?دوشنبه ۱۴۰۳/۶/۲۶

? خانه اندیشمندان علوم‌انسانی
با همکاری انجمن جامعه‌شناسی ایران

گزارش ادمین: بی‌تا مدنی

#ح_ا_تنهایی
#جامعه‌شناسی_تفسیری
#جامعه‌شناسی_نظری
#جامعه‌شناسی_درمانی
#جامعه‌شناسی_شیکاگویی
@hatanhai

? سخنرانی دکتر حسین ابوالحسن تنهایی در آیین نکوداشت دکتر عبدالعلی لهسایی زاده

?دوشنبه 26 شهریور 1403

?انجمن جامعه شناسی ایران?

?خانه اندیشمندان علوم انسانی?

? @iranianhht

#گلچین_پنج_فصل_دورنما (۱)
#مقاله #پادکست

▪️مسئلۀ زن در جهان اسلام معاصر مروری بر آثار محققان و نواندیشان مسلمان

?در طی فصل‌های پنج‌گانۀ دورنما، برخی از مهم‌ترین آثار محققان و نواندیشان مسلمان دربارۀ مسائل زنان (به عربی یا انگلیسی) را برگزیدیم و مقاله‌هایی مروری همراه با نسخۀ صوتی در معرفی آنها منتشر کردیم. حجم هر مقاله حدود دوهزاروپانصد کلمه و زمان هر پادکست کمتر از سی دقیقه است. این مقاله‌ها و پادکست‌ها را ـ اگر پسندیدید ـ لطفاً به دیگرانی پیش‌نهاد کنید.

1. نخستین رویکردهای روشنفکران مسلمان به مسئلۀ زنمروری بر کتاب «المرأة الجدیدة» از قاسم امین
   خواندن متن | شنیدن پادکست
2. زنان مسلمان در آغاز راه تجددمروری بر کتاب «السفور و الحجاب» از نظیره زین‌الدین
   خواندن متن | شنیدن پادکست۳. روایت کودکیِ دختری در اندرونیمروری بر کتاب «زنان بر بال‌های رویا» از فاطمه مرنیسی
   خواندن متن | شنیدن پادکست۴. روایت‌های تفسیرگران از حدود حجاب در قرآنمروری بر مقالۀ «تفسیر قرآن و هنجارهای حجاب زنان» از والری هافمن
   خواندن متن | شنیدن پادکست۵. حجاب، واجب دینی یا شعار سیاسی؟مروری بر کتاب «حقیقة‌الحجاب و حجیةالحدیث» از محمد سعید عشماوی
   خواندن متن | شنیدن پادکست۶. بازخوانی متون تشریعی مربوط به زنانمروری بر مقالۀ «حقوق زنان در اسلام» از نصر حامد ابوزید
   خواندن متن | شنیدن پادکست۷. بازخوانی مسئلهٔ تعدد زوجات و قوّامیتمروری بر کتاب «نحو اصول جدیدة للفقه الاسلامی» از محمد شحرور
   خواندن متن | شنیدن پادکست۸. رهاسازی قرآن از خوانش‌های مردسالارانهمروری بر کتاب «زنان مؤمن در اسلام» از اسما بارلاس
   خواندن متن | شنیدن پادکست۹. آیا تفسیر فمینیستی قرآن نیازمند بازنگری است؟مروری بر کتاب «حاشیه‌های فمینیستی قرآن» از عایشه هدایت‌الله
   خواندن متن | شنیدن پادکست۱۰. از فقه کثرت‌گرا تا فقه اقتدارگرامروری بر کتاب «سخن‌گفتن به نام خدا» از خالد ابوالفضل
   خواندن متن | شنیدن پادکست۱۱. نظریهٔ تشریع تدریجی و حقوق زنان در اسلاممروری بر کتاب «زنان ما در شریعت و جامعه» از طاهر حداد
   خواندن متن | شنیدن پادکست
   ۱۲. سفر «جنسیت» به خاورمیانه
   مروری بر کتاب «فمینیسم در اسلام: هم‌گرایی‌های دینی و سکولار» از مارگو بدران
   خواندن متن | شنیدن پادکست

۱۳. فمینیسم غربی و نجات زن مسلمان
مروری بر کتاب «آیا زنان مسلمان به نجات نیازمندند؟» از لیلا ابولُغد
خواندن متن | شنیدن پادکست

✔️ برای تسهیل در دسترسی مخاطبان، مقاله‌ها به «تارنمای دورنما» و پادکست‌ها به «نرم‌افزار شنوتو» ارجاع شده‌اند. فایل‌های متنی و صوتیِ مقاله‌ها اما در کانال تلگرام و پادکست‌خوان‌های مشهور نظیر کست‌باکس و اپل‌پادکستز نیز در دسترس‌اند.

#دورنما_بخوانیم
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم

@doornamaa

Shenoto

فصل اول، قسمت سوم: نخستین رویکردهای روشنفکران مسلمان به مسئلهٔ زن

در این قسمت کتاب «المرأة الجدیدة» اثر قاسم امین را مرور خواهیم کرد. متن این قسمت را فاطمه مصلح‌زاده نوشته است.برای مطالعۀ متن کامل و دانلود فایل مقاله به وبسایت

« جامعه شناسی علم شناخت واقعیت اجتماعی است »

?اتحادیه جامعه شناسان ایرانی در تلگرام (اِجادَت)، فهرست زیر را در شاخه‌های گوناگون علوم اجتماعی تدارک دیده‌است. با انتشار آن در کانال‌های مختلف، به ترویج بینش جامعه‌شناختی کمک کنیم.

پنجشنبه ۱۴۰۳/۰۶/۲۲

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️?

✍️اصغر ایزدی جیران
?آکادمی مردم‌نگاری
?@academy_mardomneghari

✍️آرش احدی مطلق
?جامعه‌شناسی و اخلاق
?@Sociology_of_Ethics

✍️بی‌تا مدنی
?فمینیسم تفسیری پرگمتیستی
?@sociology_of_sport

✍️ح.ا. تنهایی
?جامعه‌شناسی تفسیری‌پرگمتیستی، نظری و درمانی
?@hatanhai

✍️حسین پرويز اجلالی
?جامعه شناس ایرانی
?@iransociologista

✍️سودابه حیدری
?رادیولوگ؛ پادکستِ اجتماعی، علمی و فلسفی
?@Radio_Log

✍️عادل سجودی
?جستاری در جامعه شناسی
?@GILsociologist

✍️عباس بختیاری
?کنکاشی در روش
?@Exploring_the_method

✍️علی نوری
?خانواده ایرانی و مسائل اجتماعی
?@iranian_familyy

✍️فریبا نظری
?جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی
?@Sociologyofsocialgroups

✍️کاوه فرهادی
?انسان‌شناسی یاریگری، توسعه پایدار و زیست‌بوم‌داری
?@kaveh_farhadi

✍️محمد زینالی اناری
?نکته
?@thing

✍️محمد هدایتی
?آمیزش افق‌ها
?@fusionofhorizons

✍️محمدحسن علایی
?آکادمی وفاق؛ رویکردهای جامعه‌شناختی
?@sociologicalperspectives

✍️مسعود زمانی مقدم
?نوشته‌ها، مقالات و دوره‌های آموزشی
?@masoudzamanimoghadam

✍️مسعود زمانی مقدم
?روش‌شناسی کیفی
?@qualitative_methodology

✍️مصلح فتاح پور
?تحلیل آسیب های اجتماعی
?@Analysisisocialproblems

✍️مینا شیروانی ناغانی
?جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه
?@Sociology_Development_economic

✍️نعمت الله فاضلی
?تحلیل فرهنگی جامعه ایران
?@DrNematallahFazeli

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️?

?Click here to join us:

?@madanibita
?@dr_shirinvalipouri
?@Mohamadzeinaliun