تیوال: درباره نمایش « من و گربه ی پری » به کارگردانی شهره سلطانی

هشداری نهفته در یک انسان‌پنداری
دکتر مهدی موسوی میرکلائی
شاعر، نویسنده و مدرس دانشگاه

از زمانی که صادق چوبک در پایان‌بندی داستان “قفس” دغدغه‌‌ای جدی را مطرح کرد تا الان چیزی تغییر نکرده است. فقط زندگی قدری آسان‌تر شده و موبایل و فست‌فود و چند چیز دیگر به ظرف زیستی ما انسان‌ها اضافه شده است. اضافاتی که توان تغییر ماهیت نوع بشر را نداشته است. آنجا مرغ‌ و خروس‌های محبوس در قفس، انسانی را از پشت میله‌ها مشاهده کردند که تخم مرغ تازه را به طرزی وحشیانه و به سرعت در گودال دهان فروبرد. لحن مشمئزکننده‌ی چوبک در انتهای داستان به دنبال القای این سوال مهم بود که واقعاً “ما از زاویه‌دید یک حیوان چگونه دیده می‌شویم؟”
ما به طور روزانه آنها را می‌کشیم و تبدیل به همبرگر و ژامبون می‌کنیم در حالی که در تمام این مدت هیچ‌گونه آسیبی از جانب آنان به ما نمی‌رسد.
واقعیتی دردناک که در تئاتر “من و گربه‌ی پری” به شیوه‌ای امروزین در یک رابطه زن و شوهری پیگیری شده است.
پری، گربه‌ای را به خانه می‌آورد و ساسان در ابتدا مخالفت می‌ورزد. تئاتر به مرور با اشاره به مشابهت‌های حیوان و انسان چشم‌اندازهایی را به روی مخاطب می‌گشاید که هر کدام طعنه‌ای جدی به سبک زندگی بخشی از بدنه‌ی اجتماع روزگار ما دارد.
همانطور که از اسم تئاتر بر می‌آید محور نه خود پری بلکه گربه‌ی اوست. نویسنده و در پی‌ آن کارگردان با تغییرات مکرر راوی با بیانی طنزگونه قصه را گاهی از چشم شخصیت انسان و‌گاهی حیوان نگاه می‌کند. تئاتر ریتمی حساب‌شده و ضرب‌آهنگی معتدل دارد و تا پایان ماجرا، مخاطب با هر سلیقه و سطح دانش به خود وا نهاده نمی‌شود که حوصله‌اش برای لحظه‌ای سر برود و از تاثیر متن بر او کاسته شود. صحنه‌ مینیمالیستیی چیدمان شده است و از تمام جزئیاتش به دقت استفاده شده است. محتوا دقیقاً از جامعه‌ی امروز سرچشمه گرفته و آگاهی کم عمق برآمده از فضای مجازی در جای جای نمایش به مسخرگی گرفته می‌شود.
در مجموع می‌توان “من و‌گربه‌ی پری” شهره سلطانی را یک تئاتر موفق و خوش‌ساخت قلمداد کرد که احتمالاً از جانب مخاطب و منتقد نمره‌ی قبولی دریافت خواهد کرد.

لینک یادداشت در تیوال:
https://www.tiwall.com/wall/post/360915

.
در شماره اخیر مجله علمی‌پژوهشی جامعه شناسی ایران مقاله‌ای دارم با عنوان : بازتاب انگاره‌های قدسی در ترانه‌های دههٔ ۱۳۵۰ شمسی
در قسمت‌هایی از مقاله گفته شده:
دهه‌های پیش از انقلاب اسلامی شاید از معدود برهه‌های تاریخ این سرزمین پس از ظهور اسلام باشد که اساس استفاده از لغت عربی در شعر و هنر نشانه‌ای از اعتراض بوده است.
در این میان ترانهٔ نوین توانست بستری باشد برای در نظر گرفتن مضامین شهری و مسائل مربوط به زندگی مدرن؛ پدیده‌هایی مانند آزادی، دموکراسی، برابری ونظایر آن که در تصنیف‌های دهه‌های قبل قابلیت ظهور نداشتند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که علاقه به ترسیم شمایل اساطیر مذهبی در ترانۀ روزگار پهلوی دوم جنبۀ آخرالزمانی دارد و ترانه‌سرا با نگاهی تمثیلی به دنبال یافتن یکسانی‌های عصر خود و دوران تسلط قدیسان بوده است. و به نوعی در آن ایام نیایش و مناجات نوعی تسکین قلب و قسمتی از مبارزه بود. باستان‌گرایی حکومت پهلوی پرداختن به انگاره‌های قدسی را با اعتراض هم‌معنی کرد، تا جایی که استفاده از خط و حروف عربی در دهه‌های منجر به انقلاب اسلامی نوعی تابوشکنی محسوب می‌شد.
تلقی ترانه‌سرایان دهۀ پنجاه از دین بیشتر مقوله‌ای درون‌ذهنی‌ بود که با آنچه کانت تحت عنوان اخلاق مطرح می‌سازد همخوانی دارد. ترانه‌سرایان عهد پهلوی مانند اکثریت مردم معتقد بودند تنها یک ضمیر پاک و آسمانی می‌تواند مردم را از رنج برهاند و برابری را تحقق بخشد.
همین نگاه آخرالزمانی در ترانه و موسیقی پاپ مؤثر واقع شد و بسیاری از ترانه‌سازان از منجی سخن به میان آوردند. از آن جمله می‌توان به ترانه‌های «میعاد» از اردلان سرفراز، «مولای سبزپوش» از ایرج جنتی عطایی و «همیشه غایب» از شهیار قنبری اشاره کرد که مضمون آنها حکایت از کسی دارد که قرار است بیاید و مردم را از آن وضع نامطلوب رهایی بخشد.

متن کامل :
http://www.jsi-isa.ir/article_713331.html

www.jsi-isa.ir

بازتاب انگاره‌های قدسی در ترانه‌های دهۀ1350 شمسی

ترانه یک قالب شعری­ موسیقایی است که در پهنۀ تاریخ همواره با درخواست­ها و علایق عمومی مردم همراه و همسو بوده است. ترانه متعلق به تودۀ مردم است و در میان دیگر انواع شعری بیشترین تأثیرپذیری را از فرهنگ عامه دارد. در دهۀ50 شمسی مصادف با اواخر حکومت پهلوی نوعی…