#فایل_صوتی_قرآنی
#موضوع : بقاء در قرآن

#حسین_جعفری_خویی

🆔 @akhlagh_marefat
داستان‌ها و پندهای اخلاقی

خداوند در زندگی دنیا برخی را عذاب خزی می چشاند. فَأَذاقَهُمُ اللَّهُ الْخِزْيَ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا (۲۹_زمر)

مثال مردی مادر پیر خود را که وظیفه نیکی و احسان در حق او را دارد در بیماری و تنهایی اش رها می کند و به همسر و فرزندان خود فقط می چسبد و درصدد تأمین رضایت آنها بر می آید و در باور خود مادرش را پیر و فانی و فرزندان خود را باقی برای روز پیری و آینده خود محاسبه می کند و به چشم مستمسک و اتکا به آنان می نگرد. چنین مردی به جرم عاق والدین شدن از سوی خدا به بیماری سخت و ناعلاج طولانی مدتی مبتلا می شود و همسر و فرزندان از مراقبت او خسته شده و در اتاق کوچکی او را با بیماری اش رها می کنند. در این عذاب مستمسک و وسیله اش، از سوی خدا از او دور می شود و دست اش از محیط فرزندان و همسر کوتاه می شود که به چنین عذابی خِزْی گفته می شود.

يَوْمَ لا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ (۸_تحریم) یعنی حق تعالی در روز قیامت که دست همه خلایق از هر مستمسکی برای رهایی از عذاب روز قیامت کوتاه شده است دست نبی خود و پیروان او را از آن مستمسک ها کوتاه نمی کند و به این طریق او را از تنهایی و خواری که دیگران به آن مبتلا هستند نجات و رهایی می بخشد.

🆔 @akhlagh_marefat
داستان‌ها و پندهای اخلاقی

اگر در ابتدای آیه فوق بنگریم خطاب صالح نبی به قوم ثمود است که همه عمرشان صرف آبادی دنیا و لذت های آن کرده بودند. وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ (۶۱_هود)

دقت کنیم مراد از آباد کردن دنیا به معنای زرق و برق دادن به آن نیست، بلکه استفاده از نعمت های آن در حدّ رفع نیاز و مدت بقاء هر فرد در آن است.

در حدیث قدسی آمده است: «آدم را برای کیفر به این دنیا فرستاده ام.» یعنی مراد از "وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا" این است که آدم بدون این که عمری صرف کند چه از نظر زمان و چه از نظر تلاش، من گندم در بهشت بر او حاضر کرده بودم ولی چون عصیان و نافرمانی مرا کرد او را در دنیا وارد کردم که این گندم را در قبال گرفتن عمرش و نیز تلاش اش به او بدهم.......

در حدیث است که در دنیا به اندازه حاجت و نیازت کار کن و آن را بساز. اگر مراد از "وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا" را آباد کردن دنیا به شرط رها کردن آبادی آخرت بگیریم باید انبیاء و ائمه بیشترین آبادانی را در دنیا کرده باشند و ما امروز به جای طاق سلاطین ساسانی، طاق نبی مکرم اسلام و کاخ نبوت او را در مدینه باید داشتیم. در حالی که نبی مکرم اسلام (ص) می فرمایند: پیامبران از خود خانه و کاخ و مُلک به جای نمی گذارند و میراث انبیاء دانش آنان است.

اگر مراد از "وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا" را عمر در نظر نگیریم و عمران در نظر گیریم وقتی حق تعالی می فرماید: وَمَنْ نُعَمِّرْهُ نُنَكِّسْهُ فِي الْخَلْقِ  أَفَلَا يَعْقِلُونَ (۶۸_یس) در این آیه هم باید به معنای عمران بگیریم در حالی که چنین نیست. از سوی دیگر اگر "وَاسْتَعْمَرَكُمْ" را به معنای صرفاً آباد کردن دنیا در نظر بگیریم وقتی با پیری انسان شکسته می شود نمی تواند دنیا را آباد کند، پس باید انسان با رفتن جوانی سریع بمیرد چون قدرت آباد کردن دنیا را دیگر ندارد. در حالی که بعد از چهل سالگی انسان از  کشش هوای نفس می افتد پس شتاب عمران دنیای او در عمرش کاسته و شتاب عمران آخرت اش افزون تر باید شود، برای همین قرآن رسیدن به سن چهل سالگی را اشدّ رشد معرفی می کند و در حدیث است گناهان انسان بعد از چهل سالگی به سختی آمرزیده می شوند، چون اکثر گناهان طبق فرمایش حضرت علی علیه السَّلام از حبّ دنیاست و بعد از چهل سالگی باید حبّ دنیا سیر نزولی به خود گیرد.

حق تعالی در وصف نبی مکرم اسلام (ص) می‌فرماید: "لَعَمرک"، یعنی قسم به آباد کردنی که تو دین و دنیای مردم را با مجاهدت خویش در راه من آباد کردی و هیچ کس به اندازه تو چنین کاری نکرد‌.

وَ ما يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَ لا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلاَّ فِي كِتابٍ (۱۱_فاطر)
یعنی هیچ آباد کنندۀ دنیا و آخرت، آن را آباد نمی کند و از آباد کردن دنیا در برابر ویران کردن آخرت خود کم نمی کند مگر آن در کتابی در لوح محفوظ است. آیه تصریح می کند تلاش انسان در راستای آباد کردن آخرت خود با اطاعت از فرامین الهی، و آباد کردن دنیا با ویران کردن آخرت اش در نقص و کم کردن عُمر او در دنیا ارتباط مستقیم دارد.

وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّـهِ (۱۹۶_بقره)
حج عُمره در ماه های خارج از حج بر همه مسلمانان واجب است چون با حج عُمره است که شهر مکه آباد می شود و پیرامون حرم الهی پر از نفوس می گردد.

ابراهیم ادهم در صحرا بود. غریبه ای بر او عبور کرد و آدرس آبادی پرسید. ادهم قبرستان آبادی نشان داد. رهگذر پرسید: من سراغ آبادی گرفتم نه ویرانه؟! ابراهیم ادهم گفت: مردم خانه های خود آباد می کنند و خانه ابدی خود را ویرانه می سازند، من آدرس اشتباه به تو ندادم، در نظر من قبرستان بهترین آبادی است که هر آبادی نشین باید درصدد آباد کردن آن برآید.

در حدیث قدسی آمده است: «هر صبح و شب فرشته ای در آسمان بلند ندا دهد ای اهل زمین! بسازید برای ویران شدن و بزایید برای کشته شدن.......»

🆔 @akhlagh_marefat
داستان‌ها و پندهای اخلاقی

وَلَوْ أَرَادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً (۴۶_توبه)
آیه اشاره دارد اگر قصد جهاد داشتید به تعداد لشکر دشمن شما هم لشکر برای خود آن تعداد فراهم می کردید.

وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ (۶۰_انفال)
یعنی برای پیروزی در جنگ با کافران تا می توانید تعداد خود را متناسب تعداد دشمن افزایش دهید.

وقتی در دعای کمیل می خوانیم، عُدّّتی یعنی تعداد در اختیار شما بسی بزرگتر از تعداد در اختیار من برای فتح بهشت است.

أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا (۳۵_احزاب)
یعنی من برای بندگان مخلص و پاک تعدد بخشیده و فراهم کرده ام بیش از آنچه آنان در دنیا با اعمال خود آن عِدّة را جمع کرده اند و آن مغفرت من است که به عنوان یک لشکر و عدّت برای پیروزی شان در جهاد اکبر با نفس شان کمک شان خواهد کرد به شرطی که از من استغفار کنند تا من آن عدّت و لشکرم برای بخشش گناهان شان اعزام کنم که آثار گناهان شان بعد گناه با استغفارشان خنثی سازم و قدرت از گناهان شان در مغلوب شدن آنان بستانم.

چنانچه در روایت است، وقتی آدم گریه کرد و گفت: خدایا با این همه قدرت نفس و شیطان (مَثْنیٰ) این ذریه من بر زمین می خورند و نابود می شوند که حق تعالی فرمود؛ هر اندازه گناه کنند به شرط توبه و استغفار می بخشایم شان. پس مراد از أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا یعنی از لشکر پر تعداد من در برابر گناهان خود با استغفار بهره برید تا من یاری شما در برابر جهاد اکبر یعنی جهاد با نفس تان بفرستم. حال به کل آیه رجوع می کنیم.

إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا (۳۵_احزاب)
یعنی هر اندازه مؤمن بودی قانت و صادق و صابر و خاشع و روزه دار و پاک عورت و اهل ذکر بودی و با این اعمال برای روز قیامت خود عدة و توشه اندوختی بدان من هم لشگریان و عدتی به نام استغفار دارم که اگر از من لشگر استغفارم طلب کنی برای یاری تو در برابر جنگ با مثنی و نفس ات روانه خواهم کرد. علت اهمیت استغفار در حدیث ثقلین و سیره اولیاء این امر است. 

الَّذِي جَمَعَ مَالًا وَعَدَّدَهُ (۲_همزه)
یعنی مال را جمع کرد و برای خود آن را عدّت و پشتوانه حساب کرد و در دنیا دید در زمان بیماری عدتی نداشت که یاری اش در برابر جنگ بیماری با عافیت اش کند و بعد مرگ هم چون آن مال از حلال خدا جمع نکرده و در حلال او استفاده نکرده بود هیچ عدّت و ذخیره ای قابل استفاده برای او نشد.

إحصاء شمردن تعداد است. اداره آمار را که تعداد جمعیت یک شهر را می شمارد إحصائیه گویند. معادل فارسی إحصاء، آمار است.

🆔 @akhlagh_marefat
داستان ها و پندهای اخلاقی

#فایل_صوتی_قرآنی
#موضوع: الْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ، مُشَيَّدَة، بَطْش، مُکِّب در قرآن

#حسین_جعفری_خویی

🆔 @akhlagh_marefat
داستان‌ها و پندهای اخلاقی

مُكِبًّ یعنی چهار دست و پا شدن بر روی زمین. فعل کَبَتَ از این ریشه ساخته شده است که به معنی به زانو درآمدن و چهاردست و پا شدن و خواری است.

إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ كُبِتُوا كَمَا كُبِتَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ (۵_مجادله)
یعنی کسانی را که به مخالفت با خدا و رسول او بر می خیزند حق تعالی آنان را به حالت چهار دست و پا خوار می کند و زانو می زنند.

سَوِيًّا از سَوَیَ به معنی مساوی کردن است. فَإِذَا اسْتَوَيْتَ أَنْتَ وَمَنْ مَعَكَ عَلَى الْفُلْكِ فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي نَجَّانَا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ (۲۸_مومنون)

اسْتَوَيْتَ، همان مساوی کردن است چون در درون کشتی باید بار و مسافر به حالت مساوی در درون آن بنشیند تا یک طرف سنگین و غرق نشود. يَمْشِي مُكِبًّا که چهار دست و پا و ناموزون و نامساوی رفتن است بر عکس آن يَمْشِي سَوِيًّا یعنی دست و پا در زمان حرکت مساوی شوند دو پا بر زمین قرار گیرد و دو دست از زمین جدا شود.

يَا أَبَتِ إِنِّي قَدْ جَاءَنِي مِنَ الْعِلْمِ مَا لَمْ يَأْتِكَ فَاتَّبِعْنِي أَهْدِكَ صِرَاطًا سَوِيًّا (۴۳_مریم)
ابراهیم این آیه پدرش را به راه راست دعوت می کند یعنی راه راست موزون با راه کج است. چنان چه انسان در راه راست رود از برکات آن بهره می برد اگر در راه کج هم رود از مضرات آن بی نصیب نخواهد ماند. صِرَاطًا سَوِيًّا یعنی راه هدایت راهی که مساوی با رها شدن تو از عذاب است.

پس آیه را معنی می کنیم. أَفَمَنْ يَمْشِي مُكِبًّا عَلَىٰ وَجْهِهِ أَهْدَىٰ أَمَّنْ يَمْشِي سَوِيًّا عَلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيم (۲۲_ملک) آیا انسانی که راه می رود چهار دست پا در حالی که صورت اش به زمین می نگرد برابر است با کسی که در راه راست ایستاده پیش می رود؟

کسی که دنیا را چسبیده و مکب راه می رود: الف) سرعت ندارد یعنی فرجام کارش نه به دنیا می رسد نه آخرت ب) چیزی جز زمین و نیازهای پست دنیوی در برابر صورت و افق دید خود نمی بیند. ج) چنین کسی به عنوان مرکبی برای پیشرفت مادی فرزندان و ... استفاده خواهد شد و مرکب فقط بار می برد و باری که می برد اجباری است مانند برخی والدین که گویی در دنیا آمده اند فقط نوکری فرزندان برای رفاه شان کنند و بمیرند و بروند... د) حرکت او با خستگی و درد و تحقیر همراه خواهد شد.
ذ) هر کس از دوست و غیره به آنان نزدیک شود برای سوار شدن و مرکب کردن آنهاست چون جز آن نقشی در دنیا ندارند.

حال کسی که يَمْشِي سَوِيًّا برود و دست ها از روی دنیا بردارد. چنین کسی الف: دستان او برای خدمت به خلق از آستین بیرون خواهد آمد ب: دستان او برای دعا به سمت آسمان خواهد رفت ج: کسی را سواری نخواهد داد د: با سرعت به مقصد حرکت خواهد کرد ه: حرکت او بدون رنج و درد و خستگی خواهد بود.

خداوند کسی را که سمت او برود علم می دهد تا آرام گیرد و با معرفت اش خوف و خشیت و تقوی اش افزوده شود. حیرت و گیج شدن و بلاتکلیفی هرگز دستمزد خدا برای بنده ای که هدایت اش می کند نیست چنان چه شما مهمان عزیزخود در شهر به نشان محبت سرگردان اش نمی سازید پس حیرت از شیطان است. نکبت هم از کُبّت به معنی خوارکردن کسی توام با به زانو در آوردن او در برابر خود است.

کسانی که چهار دست پا به سوی خدا می روند همان کسانی هستند که در عین داشتن دنیا و چسبیدن و با رو افتادن به دنیا و طمع و محبت آن می خواهند در صراط مستقیم سرپا ایستند و راه روند این گروه همان گروه هستند که در پل صراط هم طبق حدیث نبوی سینه خیز و کشان کشان از آن عبور خواهند کرد.

🆔 @akhlagh_marefat
داستان ها و پندهای اخلاقی

بهرام را بغضی می گیرد و می گوید: استاد گاهی آرزو می کنم منم مشکلی (رنگ کبودی) داشتم در دنیا تا از دنیا لذت می بردم. زندگی بدون مشکل یکنواختی و تکرار است....

آری کبودی های زندگی چون پیچ های جاده برای راننده لازم است که هوشیار باشد و خواب اش نرود. رانندگی طولانی در جاده صاف و مستقیم خواب آور است.

بهرام می گوید: ماه عسل از تهران به رشت رفتیم و حقوق یک ماهم برای سه روز ماه عسل ام کنار گذاشته بودم. آخر شهریور بود و ترمینال شلوغ، با مینی بوس روی چهارپایه وسط مینی بوس با همسرم نشستم... وقتی رشت رسیدیم چنان خوشحال بودم و حس رضایت می کردم که الان زندگی بدون آتش و سختی سرسوزنی این لذت را نمی دهد....

آری! پس نداشتن کمبودی در زندگی خودش نوعی کَبَد و کبودی و سیاهی از نوع دیگر می شود.

✍حسین جعفری خویی

🆔 @akhlagh_marefat
داستان ها و پندهای اخلاقی

وَ لكِنَّا حُمِّلْنا أَوْزاراً مِنْ زِينَةِ الْقَوْمِ فَقَذَفْناها فَكَذلِكَ أَلْقَی السَّامِرِيُّ (۸۷_طه) 
آیه اشاره به ساخته شدن گوساله سامری دارد که سامری طلاها و زیور آلات بنی اسرائیل در کوره ای ریخت و آتش بر آن روشن کرد و گوساله را ابداع نمود. پس معنی آیه چنین می شود: و لکن ما همراه داشتیم وِزر (مازاد طلا و جواهر) که از آن ها به عنوان زینت در قوم خود استفاده می کردیم. پس انداختیم آن را (در کوره آتش سامری) و چنین (به گوساله) سامری سخن گفتن القاء می شد. آیه اشاره دارد که مازاد طلا و جواهرات در دنیا اهرم و ابزاری برای شیاطین در دنیا جهت غافل کردن آنان از راه خداست.

أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ (۳۹_طه)
آیه اشاره دارد که به مادر موسی نبی امر شد که او را درون تابوت قرار دهد و تابوت را درون رود بیندازد. آیه تصریح دارد مادر موسی نبی تابوت را وسط رود نیل پرتاب کرد و از ساحل آن را حرکت نداد.

کسی که به کسی ناسزا گوید مستوجب حدّ قَذَف می شود‌ چون ناسزا آتشی از دور در درون انسان می اندازد.

🆔 @akhlagh_marefat
داستان ها و پندهای اخلاقی

#فایل_صوتی_قرآنی
#موضوع : اعتکاف در قرآن

#حسین_جعفری_خویی

🆔 @akhlagh_marefat
داستان‌ها و پندهای اخلاقی

در روایتی از پیامبر اسلام (ص) خطاب به اباذر آمده است که خدا را با ذکر خامِل یاد کن و زمانی که از چیستی ذکر خامل سؤال شد، فرمودند: همان ذکر خفی است.

خامل از ریشه خَمَلَ است. اگر ماهیت واقعی یک شئ با پوششی از جنس خودش چنان پنهان شود که دیده نشود به آن فعل خَمل گویند. پارچه ای که ماهیت آن با بیرون زدگی ریس و نخ هایی از خود آن پارچه، از چشم مخفی شده باشد (مثل حوله) به آن پارچه مخمل گویند.

این ذکر در روایت است هفتاد برابر بیش از ذکر آشکار نزد حق تعالی ارزشمند است. سامع این ذکر جز حق تعالی کسی نیست. پس یکی از اسامی حق تعالی "یَا سَامع الذِکر الخَامل" است. این ذکر الزاماً به معنای صدا کردن خدا در درون با اسم خاصی را شامل نمی شود. بلکه همان طوری که گفته شد مراد از ذکر یاد کردن خدا در تمام حالات است.

در روایت است کسی اگر نیازمندی ببیند ولی وسع کمک نداشته باشد همین که از دل اش بگذرد و حسرت بخورد که کاش مالی داشت و به او می داد حق تعالی اجر و ثواب آن بخشش را به او بخشیده است.

در روایت دیگر است کسی که زمان گناه همین که از دل اش بگذرد که گناه کرده و پشیمان شود خدا او را می بخشد که همه این احادیث اشاره به ذکر خامل دارد.

کسی که روزه نمی تواند بگیرد همین که روزه داری را ببیند از دل اش بگذرد کاش او هم عافیت داشت و می توانست روزه بگیرد ذکر خامل کرده و اجر روزه دار برده است چون حق تعالی صمد و بی نیاز است و عبادات ما مثل روزه چیزی بر او نمی افزاید که روزه نگرفتن ما چیزی از او کم کند.

کسی که نمی تواند نماز بخواند همین که در زمان اذان از دل اش با حسرت بگذرد کاش او هم می توانست سجده کند و... در ذکر خامل حق تعالی است.

کسی که در مجلسی دعوت است و غذاهای رنگارنگ در برابر خود می بیند همین که غصه بخورد کاش می توانست از این غذاها قدری به نیازمندان ببرد او در ذکر خامل است.
🆔 @akhlagh_marefat
داستان ها و پندهای اخلاقی