?کوبانی و اردوغان؛ داستان یک نفرت بی پایان!

✍ صلاح‌الدین خدیو

?رامی عبدالرحمن مدیر دیدەبان حقوق بشر سوریە، نامی آشنا و معتبر است؛
کوشندەی حقوق بشر و دمکراسی و باورمند به استقلال سوریه و مخالف هر نوع مداخلەی خارجی.
دیدەبان نە یک دستگاه عریض و طویل، بلکه سازمانی مردم نهاد است که از طریق شبکەای از شهروند - خبرنگاران در اسرع وقت جهانیان را در جریان آخرین پیشامدهای جنگ سوریه و موارد نقض حقوق بشر و تلفات غیرنظامیان و نظامیان قرار می دهد.
طراحی ساده و ابتدایی سایت دیدەبان که به دو زبان انگلیسی و عربی در دسترس است، بیانگر مشی حرفه ای و مستقل آن است.
به جرات می توان گفت معتبرترین خبرگزاری های جهان نظیر رویترز، CNN، AP و BBC در سال های اخیر  اغلب متکی به آقای عبدالرحمن بودەاند.

باری رامی که در انصاف و دادگریش شکی نیست، دیشب در یک گفتگوی تلویزیونی به داوری دربارەی سیاست جنگی ترکیه علیه کردها پرداخت.
به باور او مشکل ترکیه نه با نیروهای سوریەی دمکراتیک و نه حتی دشمن دیرینەاش پ.ک.ک بلکە با اصل وجود کردهاست.
به گفتەی او در میانەی این خصومت و سنگدلی بدسگال، کوبانی جایگاهی ویژە دارد؛
خاری در چشم دولتمردان آنکارا و عقدەای که همیشه آزاردهنده است.

مایەی تعجب نیست که یک فعال سیاسی عرب مسالەی کرد را بیشتر و بهتر از خیلی از سیاستمداران و درس خواندگان کرد بشناسد که ایدەها و فرضیات اصلی شان را از پروپاگاندای حزبی و نه از مطالعه و خرد راستین  می گیرند،
سوگمندانه نه ماهیت رژیم ترکیه را می شناسند و نه دولت های دیگر صاحب و وارت مسالەی کرد را.

مثلا تبلیغات حزبی می گوید که اگر در سال 2014 در جریان انتخابات پارلمان کردها دست دوستی به سوی اردوغان دراز و کسری کرسی هایش برای تشکیل دولت را جبران می نمودند، آتش جنگ در کوهستان قندیل زبانه نمی کشید و کردها در سوریه به خطر نمی افتادند.
کسی منکر اشتباهات کوچک و بزرگ و متعدد پ.ک.ک نیست. کسی هم نباید در دادن نمرەی دمکراسی به آنها گشاده دستی نماید.
اما واقعا می شود حزبی که ظاهرا در میانه ایستاده -  حزب اردوغان - پس از ناکامی در اتحاد با حزب چپ گرا و گلوبالیست کردی دمکراتیک خلق ها، به دامن حزب راست گرا و فاشیست حرکت ملی بخزد؟

من می گویم اولی از ابتدا ممتنع ولی دومی ممکن بود.
بلوک حاکم بر آنکارا یک سنتز ترک - اسلامی و نوعی رجعت به خاستگاه تاریخی خود است.
رژیم ترک های جوان به رهبری انور و طلعت و جمال؛ هر سه پاشا هم همین بود:
در خاورمیانە اسلام گرا و در قفقاز و آسیای میانه پان ترکیست!
تفاوت این جاست که آن زمان ارمنیان، دیگری و دشمن اصلی بودند. چه به لحاظ ژئوپولتیک اتصال سرزمینی امپراتوری در مرزهای غربی را ناقص و بنا به اقتضای زمانه در آن روزگاران از ترک های آناتولی درس خوانده و متجددتر و در مشاغل جدید مهارت بیشتری داشتند.

اکنون هم کردها مانع اصلی اشتیاق و آرزوهای توسعە طلبی و الحاق خواهی سلطان هستند.
زیرا برای رسیدن به ایران، سوریه، عراق و جنوب قفقاز ابتدا باید از سد کردها گذشت و با چالش های گوناگون مسالەی کرد دست و پنجه نرم کرد.

اما عقدەی سیاسی کنونی همانطور که رامی گفته، کوبانی است.
نقطەای کانونی در تاریخ مبارزات کردها و فرازی سرنوشت ساز در روندهایی که به تشکیل اقلیم روژاوا انجامید.
اغراق نیست که بگوییم کوبانی که اینک از چند سو در حصار ترکیه و متحدانش است، استالین گراد کردهاست.
نه صرفا به خاطر مقاومت جانانه در برابر داعش‌ که انعکاسی جهانی یافت، بلکه به علت مشروعیت سیاسی عظیمی که برای کردهای سوریە به ارمغان آورد.

نبرد استالین گراد هم فقط نخستین نقطەی توقف رایش نبود، بلکه آغاز انفتاح الگوی شوروی در جهان و مسحور کنندەی تخیل و حس تحسین روشنفکران نسبت به ارتش سرخ و رهبری آن بود.
البته بخش اعظم این رخداد توهم و برخاسته از حباب ایدئولوژی بود، اما دهه ها طول کشید تا کنار برود.
طی این مدت هم نه تنها هنجارهای سیاسی و شاخص های زیبایی شناختی، بلکه معادلات ژئوپولتیک و استراتژیک هم دگرگون و عملا جهان  متحول شد.

داستان کوبانی هم از این قرار است؛ پیوند دهندەی یک گروه چریکی ساکن کوهستان به قدرت های بزرگ جهان و متروپل هایی مهم چون واشنگتن، بروکسل، لندن و پاریس.
مهم تر از آن نمایش کردها به عنوان تنها نیروی میانه رو و سکولار در آشفته بازار سوریه و کلیشەی پرکاربرد مدافعان جهان آزاد در برابر افراط‌ گرایی شیعه و سنی و استبداد خون ریز بعثی!
در حقیقت این راز تنفر بی پایان اردوغان از کوبانی و اسطورەی مبارزاتی آن است.

کردهای نزدیک به حزب دمکرات کردستان ساده اندیشانه خیال می کنند که با جایگزینی واحدهای مدافع خلق با انجمن ملی کردستان و لشکر روژ و پایین آوردن پوسترهای های اوجالان و برافراشتن پرچم اقلیم کردستان می توان مساله را حل نمود.
زهی خیال باطل! این یک مغلطەی حزبی آشکار و محصول پروپاگانداست. لطفا ببینید رامی چه می گوید!

? پیشنهاد ادمین ?

? یەڵماز گۆنای جەنگاوەری سینەما?

✍ کەریم ڕەحمانی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
@Dengikurdistan

‍
?شیعری نالی

حلقە در گوشی کەفی ڕەنگینی تۆیە ئەم دەفە
با نەناڵێ، لێی مەدە عَنْ لَطْمِهِ کفَّ الْکفَه!
نەی، کە ساحیب سێرڕە، سەر تا پا بە ئەمری کنْ کونە
باتینی قِفْ قِفْ عَلی سِرِّی، بە زاهیر قەف قەفە
خۆشترە عوزری گونەهکاران لە سەد زیکری ڕیا
ئەم بە نەرمی عەفوە عەفوە، ئەو بە توندیی عەف عەفە
شێخی و سەر لنگە دەستاڕی بە دەستاری بوزورگ
ڕەندم و، دەستاری کەللەی من دەفە، نەک میندەفە
خادیمی مەخدوومییە، ماقووڵی ناماقووڵییە
لەم دەرە ئاسەف سولەیمانە، سولەیمان ئاسەفە
ساحێبی علم الکتابە موتریبی هودهود نەفەس
یا سولەیمانە لە اخوان الصفا، ئاسەف سەفە
جامی تاقی مەیکەدە میشکاتی قیندیلی دڵە
شیشە پڕ قەرقەف لە ڕەفڕەف شاهی عالی ڕەفڕەفە
تەبعی نالی توندە ئەمڕۆ، یا بە نەشئەی نیم نیگاه
مەستی ڕەحڕاح و مەی و ڕاح و قەراح و قەرقەفە؟ !

Telegram

attach 📎

?گروه افراطی «تحریک طالبان پاکستان» (TTP)، با اعمال حاکمیت وحشیانهٔ خود بر صدها هزار نفر، جایگاه خود را را در ولایت «خیبر پختونخوا» در شمال غربی پاکستان بازپس گرفته است.

?کسانی که تحت رهبری «تحریک طالبان پاکستان» زندگی می‌کنند، می‌گویند این گروه اسلام‌گرای تندرو آزادی‌ها و حقوق بنیادین افراد و به‌ویژه زنان را به‌شدت محدود کرده است.

?در سال ۲۰۱۴ ارتش پاکستان در یک حملهٔ نظامی بزرگ توانسته بود پایگاه‌های این گروه را ویران کند، اما در سال‌های اخیر این گروه افراطی بار دیگر توان خود را بازیابی کرده و به میزان قابل‌توجهی کنترل اوضاع در برخی ولایات در شمال غربی پاکستان را به دست گرفته‌ است.

?بازگشت «تحریک طالبان پاکستان» به این منطقه باعث شده تا هزاران متخصص، تاجر و مالک ثروتمند از این منطقه مهاجرت کنند.

?مردم محلی می‌گویند که طالبان پاکستان نسخهٔ افراطی خود از اسلام را در مناطقی که تحت کنترل خود دارد، تحمیل کرده است.

?بۆ ڕاوێژ دەبێت بە کاوێژ؟

?ژنێکی تەمەن نزیک پەنجا ساڵ، چووە لای خاوەن هوتێل و وتی: من لە دوێنێوە لەگەڵ دوو کچی جەحێڵم لێرە میوانین، بەتەماین چەند ڕۆژی دیکەش لێرە بمێنینەوە. بەڵام دوێنێ شەو، بەنەسیبی دوژمنت بێت، هەتا مەلابانگدان  چاومان نەچووە خەو. وەتاغی پاڵدەستمان کابرایەکی لێیە، دوێنێ شەو هەتا بەیانی لەگەڵ چەند کەسێک کە میوانی بوون، کردبوویان بە زەماوەندی جندۆکە. وەها بە دەنگی بەرز قسەی دەکرد، واماندەزانی بزن داخ دەکەن. بەدەم قاقای بڵحانە و قسەی سووک، هەر باسی بیرەوەری و بەسەرهاتی بێئەخلاقی خۆی دەگێڕاوە بۆیان. جا نازانم ئێوە چۆن بەڕەڵای واتان ڕێداوە بێتە ئێرە؟ خاوەن هوتێل وتی: خاتوونی بەڕێز! ئیمە بەرپرسی پەروەردەی خەڵک نین. بە دەردی کابرای مردوو شۆر دەیگوت: پارەی کفن بدرێت، دەبا مردوو هەر گۆڕبەگۆڕ بکرێت. ئەم بەڕەڵایەش کە ئێوە دەفەرموون سەر بە بنەماڵەیەکی زۆر دەوڵەمەندی پێتەختە. بە دەیان مڵک و ماڵ و باخ و قەیسەرییان هەیە. بە پارە قەمچان(پێنج بەردە، بازەڵێن) دەکەن. ژنە وتی خۆ ئێوە نابێ تەنیا چاوتان لە دەوڵەمەندی کابرا بێت. کابرا، شوان و گاوانیش بێت، ئەگەر خاوەن ئەخلاق بوو، جێی ڕێزە. بەڵام دەوڵەمەندی بێئەخلاق بایی قەرانێکە. ئەم هوتێلە ژن و منداڵی خەڵکی لێیە. ئێوە ڕێگاتان بە کەسێک داوە کە بە تەویلەی کەریش نامەحرەمە. ئەمڕۆ کاتی قسەکردن لەگەڵ خزمەتکارانی هوتێل، وەکوو گەماڵی هەوشار، هاشاوڵی دەبرد بۆیان. من لە جێی ئێوە بم، ئەوپەڕی ڕێزم ئەوەیە بۆی کە هەتا سەرشەقام بە تێهەڵدان بەڕێی بکەن.
خاوەن هوتێل وتی: ئەمانە وەها بۆیان مەڕوانن. ئەوەندە خزم و ناسیاوی خاوەن دەستەڵاتیان هەیە کە بیەوێت هەر ئەمڕۆ دەرکەی هوتێل بە قوڕ دەگرێ و خۆمیش دەکاتە پشیلەی سەر چنار. ژنە هەناسەیەکی هەڵکێشا و وتی: لە کۆمەڵگای ئێمە دەوڵەمەندی وەهامان هەیە کە شایانی ئەو هەموو سەروەت و سامانە نین، بۆیە بە هۆی پارەی زۆر، هەم خۆیان و هەم کۆمەڵگایان تووشی فەساد و گەندەڵی کردووە. منداڵیشیان لە خۆیان خراپتر، لێمان دەبن بە یەکانەی پەڵخی.

خاوەن هوتێل وتی: منیش دەزانم ئەو کوڕە بەو هەموو جوانییەوە، ئەوە ئەخلاقیەتی. ئەگەرچی کاتێک مەست نەبێت ئەخلاقی تۆزێک باشترە. تەنانەت دوێنێ نامەی بۆ دایک و باوکی دەنووسی. خاتوون وتی قوڕ بەسەر دایک و باوکی و لەوانیش خراپتر قوڕ بەسەر ژنە بێچارەکەی. ئاخۆ کامین بنەماڵە بەوە ڕازی بوون کە کچیان ببێتە هاوژینی ئەو دەعبایە؟ خاوەن هوتێل وتی: ژنی لە کوێ بوو؟ ئەو کابرایە هێشتا سەڵت و ڕەبەنە!

خاتوون بە بیستنی ئەم قسە تۆزێک ڕاما و پاشان وتی: هەرچی بێت ئەو پیاوەش هەر وەکوو ئێمە مرۆڤە. تکایە پێیان بفەرموون من دەمەوێ پاش نێوەڕۆ لەگەڵیان دانیشتنێکم هەبێت. بەڵکوو بتوانم بیانهێنمە سەر هێڵی ڕاستی. ڕەنگە کەسێکی دڵسۆز نەبووە ئامۆژگاریان بکات.
پاشان گەڕایەوە بۆ دیوەکەی خۆیان و بە کچانی خۆی گوت: بۆ دوانیوەڕۆ لەگەڵ ئەو دراوسێمانە دانیشتنمان دەبێت. ئیوەش دەستەجلە گوڵ هەنارییەکانتان لەبەرکەن. کچ دەبێت تۆزێکیش بەرچاو و ڕووبازاڕی بێت. کچان وتیان جا ئێمە قسەمان چی بێت بۆ ئەو کابرایە؟
دایکیان وتی: ئاخر، ئەگەر خۆم هەوڵێکتان بۆ نەدەم، باوکتان لە دواگاوانێک، بەچکە شوانێک، لەبرسان مردووێک مارەتان دەکات. نەمدیوە کەس بە هەوڵ و تێکۆشان، ژیانی ئەعیانی پێک بێنێت. لە دنیای ئەمڕۆ ئەوەی ئازایە کە بتوانێت کەرەکە بە بارەوە قووت بدات.

ئانتوان چێخۆف١٨٨٥/ سروژ استپانیان.

خوێنەری هێژا!
هەموو کەس دەزانیت دنیا چ باسە. کامە حەقە و کامە ناحەق. بەڵام بەداخەوە پێوەری ڕاستەقینەمان ئەخلاق نییە، بەڵکوو قازانجی تاکەکەسی خۆمانە. هەر بەو بۆنەوە لە قسە کردن و ڕاوێژ و نەسیحەتی خەڵکی زۆر باشین، بەڵام بە کردەوە ڕێک پێچەوانە قسەی خۆمان دەجوڵینەوە. ڕێز لە دز و درۆزن دەگرین، لە بەرانبەر ناحەقییەکان کوێر و کەڕ دەبین....

ناسینی دەردەکان بەس نییە بۆ چارەسەری. جار وایە ناسین و زانیاری سەبارەت بە دەردەکان دەبن بە شمشێری دوودەم. بەو بۆنەوە بە درێژایی مێژوو کۆمەڵگا لە لایەن زانایانەوە زۆرتر تووشی خەسار بووە تا لە لایەن نەخوێندەواران.
خەڵکی ئەمڕۆ کەمتر زانایەک شک دەبەن کە بە کردەوەش وێنە و نموونەی مرۆڤایەتی بێت.

✍عیسا ئەحمەدی ــ شاری سنه ــ ١٤٠٣/٠٦/٢٧

?وڵامێ بۆ مەلا بەختیار

✍️کامبیز کەریمی

?"من دڵنیاتان دەکەم ئێستا رۆژهەڵاتی کوردستان لە ناو نووسەراندا تەعزیەیە" ئەمە رەستەیکی جەنابی کاک مەلا بەختیارە، کە دوای دەست‌بەسەرداگرتنی هێزێکی سەربازی "یەکیەتی نیشتمانی" بە سەر "دەزگای چاودێر" و " بنکەی رووناکبیریی گەلاوێژ"دا لە نێوان یەکێ لە  دەیان وتوووێژ و چاوپێکەوتنەکانیدا دەڵێت.
هەرچەندە بە نیاز نەبووم راستەوخۆ تەداخۆلێ ئەم کێشە ناخۆشە بکەم، بەڵام رەستەکەی کاک مەلا بەختیار ناچاری کردم ئەم چەند ڕەستەیە بنووسم. نە بەو مەبەستە کاریگەریی لە کێشەکەدا ببێ، بەڵکوو با لە داهاتوودا قەرزاری خۆم نەبم. لانیکەم وەک نووسەرێک لە نووسەرانی رۆژهەڵات.

یەک: دەستبەسەرداگرتنی هەر هێزکی سەربازی و سیاسی بە سەر هەر بنکەیەکی رۆشنبیریی و ئەدەبی و هۆنەری، لە هەر شۆنێکی ئەم جیهانە، بۆ هەر نووسەر و رووناکبیرێک، رووداوێکی ناحەزە، جا ئەگەر ئەم رووداوە لە کوردستان بێ ناحەزتر  و ئەگەر بۆ بنکەیەکی وەک گەلاوێژ بێ، زۆر ناحەزتر. هەرچەندە بە ئاشکرا دیارە ئەم کێشەیە زۆرتر لەوەێ کێشەیەکی روشنبیریی و دژایەتی لە گەڵ کۆمەڵگای مەدەنی و  چووزانم هێرش بۆ سەر ئازادی  بێ، جۆرێ تەسفیەی حزبییە کە  ماوەیەکە لەناو یەکیەتی نیشتمانیدا دەستی پێکردوە و بەدڵنیاییەوە بە مەلا بەختیارە و نییەو بە ئەویشەوە  تەواو نابێ. 
دوو: بەراستی  بۆ دەبێ لە سنە و سەقز و بۆکان و مەهاباد و ئیلام و کرماشان تەعزیە بێ و لە سلێمانی و هەولێر و دهوک  نە؟ بە کام پێوەری عەقڵانی و  کام داتای فەرهەنگی، واتێگەیشتوون کە دەتوانن نووسەری رۆژهەڵات بکەن بە بەشێ لە کێشەکانی یەکیەتی نیشتمانی و حزبییان. ( گۆتم حزبی نە نەتەوەیی).  باوەڕ بکەن یان نە، ئێمە لێرە ئەوندە بابەتی جوان جوانمان هەیە، شینی بۆ بگێرین، کە مەجالی تەعزیەمان بۆ گەلاوێژ و چاودێر نییه.

سێ: ئەگەر مەبەست لەو رەستەیە ئیشارەتە بۆ فستیڤاڵی گەلاوێژ و ئاوڕدانەوەی تایبەت بۆ نووسەرانی رۆژهەڵات،  با له‌بیر نەکەین  هیچ فستیڤاڵ و کۆڕ و کۆبوونەوەیەک نووسەر و شاعیر و رخنەگر درووست ناکا، بەڵکوو مەجالێکە بۆ رانانی بەرهەمی داهێنەر و  پێوەندی فەرهەنگی، کە لەو مەجال و لەو پێوەندیە‌دا، کەس قەرزاری کەس نییە. هەرچەند لە چەند ساڵی رابردوو زۆربەی ئەو نووسەرانەی بەناوی رۆژهەڵاتەوە بانگهێشتی گەلاوێژ کران، نووسەری فارس و تاران بوون  و ئێمەش سپاستان دەکەین چۆنکە کورد حەزی لە مێوانی تارانییە!

چووار: داخستنی چاودێر و گەلاوێژ ، داخستنی پەنجەرەیەکە بەرەو فەرهەنگ و رۆشنبیری لە کوردستاندا، بەڵام داخستنی هەموو پەنجەرەکان نییە، پێوەندی فەرهەنگی رۆژهەڵات و باشوور  مێژوویەکی دوور و درێژی هەیە کە دەبێ رۆژێ بنووسرێتەوە، مێژوویەک پڕ لە خەبات و پڕ لە سەروەری، کە چاودێر و گەلاوێژیش بەشێ لەو خەبات و سەروەریەن. بەڵام نووسین و داهێنان بە بێ گەلاوێژیش لە رۆژهەڵات رۆژ لە دوای رۆژ، زۆر و زۆرتر گەشە دەکا. نیشان بەو نیشانەی  بە هەموو گرفتەکانەوە لە سی ساڵی رابردوودا ، بەرەبەرە توانی ببێ بە دووهەمین  زمانی نووسین لە ئێراندا.

پێنج : ئەمە بۆ خۆم دەنووسم؛ ئەدەبیات بە هەموو جۆرەکانیەوە بەرهەمی تەنیاییەکانی نووسەرە و کردەوەیەکی تاکەکەسییه کە لە خەون و خەم و سەرکەوتن و شکەستەکانی نووسەرەوە سەرچاوە دەگرێ. رێک بە پێچەوانەی سیاسەت. ئەوەی ئێستا لە سلێمانی بە نیسبەت گەلاوێژ و چاودێرەوە روویداوە، کێشەیەکی سیاسیە و نووسەران دەتوانن بەرامبەری هەڵویستی خۆیان ببێ بۆ داهێنانی داهاتوویان، بەڵام ناتوانن بەشێ لە کێشەکە بن یان ساحیبی تەعزیەکەی.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✮ئەوەی لە "دەنگی‌کوردستان" بڵاو دەبێتەوە، مەرج نییە بۆچوونی بەڕێوە‌بەرانیشی بێت.

? لەگەڵ دەنگی‌کوردستان بمێنەوە
@Dengikurdistan