تکمیل اولدو🙏

💥بیانیه کمیسیون حقوق بشر و شهروندی کانون وکلای دادگستری آزربایجان‌شرقی به مناسبت «روز جهانی زبان مادری»

یا أَیُّهَا النّاسُ إِنّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَر وَ أُنْثى وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقاکُمْ (قرآن کریم، سوره حجرات،  آیه ۱۳)

اى مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قراردادیم تا یکدیگر را بشناسید،  گرامى‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست

آنچه که مسلم است تنوع فرهنگی و وجود اقوام مختلف در یک سرزمین در کشورهای توسعه یافته نه تنها تهدید شمرده نشده به عنوان یک فرصت بی‌بدیل تلقی شده و از آن در جهت برقراری ارتباط در زمینه‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی و سیاسی با  دولت‌هایی که زبان و فرهنگ مشترک دارند بهره‌مند می‌گردند و با توجه به اینکه ایران نیز متشکل از اقوام با زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف بوده و با کشورهای همسایه نیز به واسطه اقوام داخلی، دارای زبان و فرهنگ مشترک می‌باشد استفاده از این ظرفیت از اهمیت بالایی برخوردار بوده می‌تواند فرصت ویژه‌ای را برای کشور در جهت بهره‌مندی از مزایای آن به ارمغان بیاورد. کشور ایران از چندین زبان که گویای تعدد و تنوع فرهنگ و آداب و سنن مختلف است تشکیل شده و طبق قوانین و مقررات جاری و به دلیل قرار گرفتن در زیر یک پرچم حقوق برابر و یکسانی برایشان پیش‌بینی و تعریف گردیده است.

قانون اساسی به عنوان قانون مادر در اصل ۱۹ بر منع تبعیض و برخورداری تمامی اقوام بدون در نظر گرفتن نژاد و رنگ و زبان از حقوق و مزایا در چهارچوب قوانین و در اصل ۱۵ بر آموزش و تحصیل به زبان و ادبیات کلیه اقوام و در مواد ۷ و ۸ منشور حقوق شهروندی نیز بر منع تبعیض در بهره‌مندی از حقوق یکسان تاکید نموده است.

در اسناد بین‌المللی حقوق بشر از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر، کنوانسیون‌های بین‌المللی، رفع تبعیض نژادی، حقوق کودک و میثاق‌های بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، بر منع تبعیض و رعایت حقوق افراد، کنوانسیون بین المللی مبارزه با تبعیض در تعلیمات و منشور زبان مادری یونسکو بر برخورداری از شرایط تحصیل و آموزش یکسان در کشورهای کثیرالمله که ایران نیز جز آنها می‌باشد، تاکید گردیده است

در عالم حقوق هر حقی لاجرم وظیفه و تکلیفی به دنبال خود دارد و حق اساسی تحصیل به زبان مادری نیز تکالیف و وظایفی را بر دولت تحمیل می‌سازد. بدین سبب این یک وظیفه و تعهد است که مسئولین اجرای قانون اساسی علی الخصوص ریاست محترم جمهور به عنوان مجری قانون اساسی با الگوبرداری از کشورهای موفق در این زمینه لزوم و شرایط اجرای این اصل مغفول مانده را فراهم نمایند و به تعهدات بین‌المللی و داخلی خویش عمل نموده و با احترام به این حق مسلم بشری موجبات توسعه متوازن و تقویت امنیت ملی کشور را فراهم نمایند

کمیسیون حقوق بشر و حقوق شهروندی کانون وکلای دادگستری آزربایجان شرقی با تاکید بر لزوم حفظ و تقویت زبان‌های مادری در ایران و با مدنظر قرار دادن اسناد بین‌المللی و اصول پانزدهم و نوزدهم قانون اساسی بر خود وظیفه می‌داند در راستای رعایت حقوق شهروندان این سرزمین ضمن تبریک روز جهانی زبان مادری بر رعایت این اصل و حق تحصیل و تدریس به زبان مادری شهروندان در مدارس کشور تاکید ورزد

روابط عمومی
كانون وكلای دادگستری آزربایجان شرقی

@sahand_ocaq

💥عواقب یاددهی زبان غیرمادری به کودکان در خانواده

✍️ رساله دکترای خانم سایا علیزاده

🔹 کسانی که به فرزندانشان بجای زبان مادری یک زبان دیگر یاد میدهند نه تنها اولین ظلم را در حق وطن خود، شخص خود و یا میراث تاریخی پدر مادر و اجداد خود روا می‌دارند بلکه بیشترین ظلم را به بچه خود می‌نمایند. نمونه‌ای از مشکلات بصورت زیر می‌باشد:

1⃣ از بین رفتن اعتماد بنفس در کودکان، معمولا بچه هایی که زبان مادری خود را یاد نگرفته اند فکر میکنند پدر و مادرشان و مردم اطرافشان، زبان و فرهنگ غنی ندارند و در نتیجه اعتمادش به انها و نهایتا اعتماد بنفس خود را از دست میدهد، آنها بعد از بزرگ شدن نیز همیشه خود را جدا از دیگران دانسته وبویژه از نظر مدیریتی خود را ضعیف می پندارد.

2⃣ منزوی شدن در محیط اطراف خود و تجربه نکردن دوران زندگی بچه گی در بین هم سن و سالان، اینگونه بچه ها معمولا منزوی و افسرده می شوند و قدرت اظهارنظر را از دست می دهند.

3⃣ عدم درک درست پدر مادر: آنها به پدربزرگ و مادربزرگ خود احترام نمی گذارند و آنهارا بیگانه می پندارند، آنها فکر می کنند اگر زبان پدر مادرشان ارزشمند بود حتما به بچه هایشان یاد می دادند و نهایتا آنهارا نیز نادان می پندارند.

4⃣ پرخاشگری: آنها اطرافیان خود را بیگانه می پندارند و از خود نمی دانند و بتدریج این شیوه، جزئی از رفتار آنها شده و پرخاشگر می شوند.

5⃣احساس بیگانگی به موطن اصلی پدر ومادر خود: آنها نسبت به وطن پدر مادر خود، بی تفاوت شده و هیچ علاقه ای به خویشاوندان دور و نزدیک خود نشان نمی دهند با از دست دادن عشق و علاقه به اطرافیان خود نیز از زندگی خودش راضی نخواهد بود و همیشه در ته دلش کمبودی را احساس می کند.

⏭ Metam
✅ @pishroaz

Ne cenneti merak ediyorum,
Ne de cehennemi;
Çünkü ben annemi,
Gülerken de gördüm,
Ağlarken de...

#özdemir_asaf

@sahand_ocaq

قبل از هر چیز باید بدانیم ساختار کلمه " چلله" تورکی است.
در سیستم زبانی تورکی شیلله( سیلی آبدار) بلله(لقمه) پیلله( قلمه زدن)گلله( هم- آمده)... فرمهایی اثبات کننده هستند.
امروز همگان دانسته اند "چیلله" در تورکی به معنی نهایت کشیدگی زه کمان و کنایه از طولانی بودن امشب است.
در صورتیکه ادعا شود این لغت به عدد چهل ارتباط دارد، باید گفت در اصل چلله کوچک هم باید "بیستته " گفته می شد!!
یا چلله تابستان چهل و پنج روز است آیا "چلله پلله" گفته می شود؟
بنابراین چنین شباهتی غیر علمی است. همچنین ادبا می دانند تشدید در زبان فارسی وجود ندارد.
فعل این عبارت" چلله مک" به معنای زدن پرتابی است.
عباراتی چون چیلمک(پرتاب ریگ با ناخن) چیلینگ- آغاج( الک-دولک) چیل( فریاد کردن) چیله مک( افشاندن) از این گروه هستند.
در ترکی اوغوزی "چیلله" به معنی سختی و تقدیس است. باورهایی چون( چیلله توکمک-چیلله کسدیرمک-چیلله ساخلاماق) نیز به چله نشینی راه یافته است و به معنی رنج و حمد است.
جشن کنونی تورکان روز اول زمستان و با نام " نار دوغان بایرامی"( گون دوغان) است که میان تورکهایی چون چواش ها و باشقوردها و تاتارها باقیست.( تولد آفتاب)
در فرهنگ ترکان "چلله بزرگ" و "چلله کوچک" و "قاری ننه" هر سه مونث بوده و به زن سالاری باستان مربوط هستند.
مکالمات بلند بین این دو خواهر و قاری ننه جزئی از فرهنگ تورکی است.
در ایران این فرهنگ با  مراسم کریسمس و تولد حضرت عیسی که در زبان آشوری و سریانی " یلدا " گفته می شود، اشتباه گرفته می شود.
یلدا به معنی تولد و فرهنگ مسیحی است.
تزئین درخت طبق دین باستانی تورکان( شامانیزم) هم اکنون نیز میان ترکان رواج دارد و به عقیده پرفسور " چیغ" ریشه در سنت تورکان دارد برای همین امشب را " چام بایرامی " ( عید درخت کاج و سرو) می گویند که همه تصور می کنند مال غرب است و " آیاز آتا" سمبل چلله نیز در فرهنگ غرب به "بابانوئل" تبدیل شده است.
بریدن هندوانه با دعای :"قادالاری بو گجه کسدیک"( بلاها و نفرین ها را امشب بریدیم) و سلام کردن در روزبعد با جمله : " اوزونه گون دوغسون" (بر چهره ات آفتاب متولد شود) نمونه هایی از صدها سنت تورکان در این شب هستند.

اسن قالین و اوزوزه گون دوغسون
رحیم آکبایراق

منابع : مقالات نشریه ائل بیلیمی شماره سیزده اساتید  علیرضا صرافی، ابراهیم ساوالان، سعید سلیمان پور. گوللو یول اوغلو.علمیه چیغ و...

#چله #چلله #یلدا #ناردوغان #گوندوغان #شب_یلدا #آیاز_آتا #بابا_نوئل #کریسمس #شب_چله #چیلله_گجه سی

@sahand_ocaq

?قارپیزدان شیرین سن،ناردان شیرین سن
قارپیزی نئینیرم،ناری نئینیرم
اللریمده اولسا ایستی اللرین
چیلله نی نینیرم، قاری نئینیرم

چیلله گئجه سینده بیر منم بیر سن
اورکدن غم توزون،نازلا سیلیرسن
سنه جان دئمیشم اوزون بیلیرسن
دیلداری نئینیرم، یاری نئینیرم

دوداغین قارپیزیمدیر، یاناغین ناریم
گوزلرین دونیامدی عیشوه لی یاریم
سن منیم دولتیم، سن منیم واریم
دولتی نئینیرم،واری نئینیرم

چیلله گئجه سینین اولدوزو سن سن
سئوگی سورفاسینین دادی دوزی سن سن
بو سویوغ قیشیمین قار بوزی سن سن
سویوغدان چکیلن جاری نئینیرم??

#حاتم_احمدی

@sahand_ocaq

٢١ آذر ١٣٢۴ روز سرفرازی آذربایجان....!

#حسن_راشدی
٢٠ آذر ١۴٠٣

چقدر فرق هست بین اینکه دیگران برای تو کاری کنند و یا خودت برای خود کار کنی؟
تنها دوست نگفت ، دشمن هم اذعان کرد :
«کاری  که فرقه دموکرات در یک سال در تبریز [برای  آبادی آذربایجان] کرد بیش از کارهایی بود که رضاشاه در طول بیست سال انجام داد!»
این جمله از زبان  «#ریچارد_کاتم» آمریکایی مامور « #سیا» که مخالف فرقه دموکرات و پیشه وری هم بود در کتاب : Nationalism in iran,126-27 آمده است که «#جان_فوران » در کتاب «مقاومت شکننده ، تاریخ تحولات اجتماعی ایران » صفحه ۴١١ با مترجمی « احمد تدین»  هم به آن اشاره کرده است!
در طول یک سال حاکمیت فرقه دموکرات، برای نخستین بار در تاریخ ایران، حق رای برابر با مردان برای زنان آذربایجان داده شد که کشور های ایتالیا، بلژیک، یونان، ژاپن، سوئیس و بسیاری از کشورهای پیشرفته دیگر بعد از آذربایجان این حق را به زنان خود دادند ؛  در ایران نیز در سال ١٣۴٢ یعنی ١٧ سال بعد از آذربایجان به زنان حق رای داده شد!
در همین یکسال یعنی بین سال ١٣٢۴ تا ١٣٢۵ ، فرقه دموکرات «قانون جامع کار را تدوین کرد؛ با گشودن انبارها و سیلوهای دولتی کوشید قیمتها را تثبیت کند؛ به جای اخذ مالیات غیر مستقیم از مواد غذایی و ضروریات زندگی ، بر سود بازرگانی ، بهره مالکانه، درآمد صاحبان مشاغل خاص و کالاهای تجملی مالیات بست. خیابانهای اصلی تبریز آسفالت شد، کلینیکها و کلاسهای پیکار با بیسوادی گشایش یافت، دانشگاه [تبریز] ، ایستگاه رادیویی و چاپخانه دایر گردید.خیابانها بنام ستارخان و باقر خان و سایر قهرمانان انقلاب مشروطیت نامگذاری شدند و چهره شهر با این اقدامات دگرگون گردید. ملی کردن بانکها ، احداث نوانخانه‌ها، خانه های سالخوردگان، بیمارستانها ، بنای تئاتر،ایجاد بنگاههای نشر برای چاپ کتاب به زبان آذری [ترکی آذربایجانی هم برای عموم و هم برای مقاطع تحصیلی مختلف  ]  و گرد آوری شعرها و فرهنگ عامیانه از جمله اقدامهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی حکومت خودمختار بود»
.(مقاومت شکننده...، جان فوران ص: 411-410/  Abrahamian, iran Between two revelutions,408-9) 
در برنامه فرقه دموکرات بر آزادی و خودمختاری آذربایجان در چارچوب  قلمرو ملی ایران تاکید شده بود ( همان کتاب ص: ۴٠٩) 
سید جعفر پیشه وری در هنگام تشکیل اعضا کابینه  دولت ، وزیر امور خارجه انتخاب نکرد که نشان و تاکید بر خودمختاری آذربایجان بود نه استقلال آن؛ اما در نهضت جنگل به رهبری «میرزا کوچک خان جنگلی» در بین سالهای ١٢٩٧ تا ١٣٠٠ هجری شمسی که با حمایت انقلابیون شوروی آن زمان « جمهوری سوسیالیستی شوروی گیلان» تشکیل گردید، برای کابینه این جمهوری به رهبری میرزا کوچک‌خان، وزیر امور خارجه هم انتخاب گردید، یعنی مشخصات یک کشور مستقل در آن مستتر بود.
اما امروزه، میرزاکوچک خان ، انقلابی نشان داده میشود و در تقویم رسمی کشور یازده آذر روز شهادت وی نامیده میشود و مجسمه یادبود برایش برپا میدارند اما سید جعفر پیشه وری  رهبر فرقه دموکرات آذربایجان را که  بر علیه حکومت خودکامه و دیکتاتور پهلوی مبارزه کرد و بر خودمختاری آذربایجان در چارچوب ایران تاکید داشت ، تجزیه طلب می نامند!
  از آن سالی که ملت آذربایجان توانست در بهره برداری از حق مشروع، طعم شیرین تحصیل به زبان مادری را بچشد و در دادگاهها بدون هیچ مشکلی از حق خود به زبان مادری دفاع کند و بر زبان، فرهنگ و تاریخ خود افتخار کند، هفتاد و هشت سال میگذرد ولی ما  با داشتن چهل درصد از جمعیت ایران، هنوز در آرزوی تحصیل به زبان مادری خود در حد ابتدایی در مدارس آذربایجان هستیم...!

#فرقه_دموکرات
#خودمختاری
#آذربایجان
#پیشه_وری
#ایران
#گیلان
#میرزاکوچک‌خان
#جمهوری_شوروی_گیلان
#دیکتاتوری_پهلوی

@sahand_ocaq

پیشه‌وری‌نین قاییدیشی
ایواز طاها

پیشه‌وری تکجه اومود، عدالت و آزادلیق قارانقوشو دئییلدی. او، عینی حالدا آذربایجان تورکجه‌سینی اؤزبیلینجین آیدین سیمگه‌سی اولاراق متنه گتیردی. فدایی‌لرین سیاستی، ’دیل/دؤولت‘ قوْووشاغیندا دایانیردی. او سیاستین خاطیره‌سی، ایندی ده چیلغین بیر روح کیمی اؤزگه کیملییه قارشی دیره‌نیر. بو دیره‌نیش ایسه آزادلیغین گئنل پلانینی دوغما دیلک‌لرین دوزه‌نلییینده تؤکور. دیل دئموکرات حرکاتی‌نین بایراغی ایدی. ایندی هر بیر تؤرنده بو بایراق دالغالانیر. ایندی دیله آدانمیش هر بیر گونده پیشه‌وری‌نین قاییدیشینی حیس ائدیرم. بعضی اؤلولر همیشه اؤلسه‌یدیلر گئری دؤنه بیلمزدیلر.

پیشه‌وری‌نین باشچیلیق ائتدییی بؤیوک اجتماعی-سیاسی حرکات، سورعتله یئنیلگییه اوغرادی. سبب‌لرین بیری ایستالین و محمدرضا مأمورلاری‌نین آلیش‌-وئریشی ایدی، باشقاسی فئودال‌لارلا بعضی موللالارین أل‌بیرلییی. ألبته پیشه‌وری‌نین سووئت حؤکومتینه گوونمکدن باشقا چاره‌سی یوخ ایدی. واختیله دۆنیا اۆزره بۆتون آزادلیق حرکات‌لاری‌نین قبله‌سی سووئت‌لر بیرلییی ایدی. اۆسته‌لیک، پهلوی حؤکومتی بریتانیانین قولتوغا آلتیندا بئجه‌ریلمیش بیر دیکتاتورلوق ایدی. او زامان‌لار بئله بیر أل‌آلتی حؤکومت‌لرین قارشیسیندا آزادلیق یولو سوسیالیسم اوجاغیندان کئچیردی.

هرحالدا بؤیوک گوج‌لرین ماراق‌لا‌ری‌نین کسیشدییی نؤقطه‌ده فدایی‌لر حرکاتی یئنیلدی. و شاه رژیمی پیشه‌وری‌نین سیماسیندا بیزیم قورتولوشچو اومودوموزو تلم‌تله‌سیک دفن ائتمه‌یه باشلادی. لاکین تاریخی دیلک‌لریمیز تلم‌تله‌سیک‌ دفن مراسیمینه سیغماقدان داها بؤیوک ایدی. پیشه‌وری‌نین کیملیک‌ سیاستی جانسیز بیر گؤوده دئییلدی کی تورپاغا تاپشیریلسین. او دۆشونجه توپلومون روح درینلیک‌لرینده ساخلاناجاق بیر کؤز ایدی. بو کؤز، اجتماعی بیلینجین اونوتقانلیغینی یاندیریب یاخاجاقدی.

فدایی‌لر حرکاتی بیر دفعه‌لیک تاریخین بلله‌یینده گؤمولوب یوخا چیخسایدی، همیشه‌لیک اونودولاردی. فدایی‌لر حرکاتی بیر دفعه‌لیک باسدیریلسایدی، پهلوی رژیمی‌نین پروپاگاندا آپاراتی واختلی-واختسیز ایییرمی بیر آذر اولای‌لارینا قاییتمازدی؛ هارای-هشیر قوپارمازدی؛ آذربایجان میللی حؤکومتینی گئجه-گوندوز پیسله‌مزدی. فدایی‌لرین یئنیلگیسیله تورکجه یوخا چیخسایدی، ایندی آرتیق کیمسه‌نین آلنینا پان‌تورکیست دامغاسی باسماغا گرک قالمازدی. فدایی‌لرین خاطیره‌سی زامان-زامان شاهلیق آپاراتی‌نین چات‌لاریندان باش قالدیریردیسا، دئمک دفن گئدیشینده چاتیشمازلیغا یول وئریلمیشدی. تؤره‌نده دوزنسیزلیک باش وئرمیشدی، چونکی تؤره‌نه ایضطیراب حؤکم سورموشدو. بئله بیر حاقسیز، یئرسیز و اؤلچوسوز مراسیم‌له دفن اولونموش نسنه و یا کیمسه گئج-تئز گئری دؤنمه‌لی ایدی.

فدایی‌لر هر بیر فورصتده تاریخین درینلیک‌لریندن باش قالدیریرلار. آذرین ایییرمی بیری کیمی گون‌لرده پیشه‌وری گئری قاییدیر. او، چورودولمه‌میش حساب‌لاری سورماق اوچون گئرییه دؤنور؛ بوغازلاردا بوغولموش اومود سؤزلرینی هایقیران‌لارین گؤرکمینده دیم‌دیک آیاغا قالخیر، ۱۹ دئکابر ۱۹۴۶-جی ایلده یازدیغی فرمانی بیرداها اوخویور:
«بوتون میللی و دؤولت مکتب‌لرینده تعلیم و تربیه‌نین آذربایجان دیلینده آپاریلماسی اوچون حاضیرلیق ایش‌لری گؤرولسون. معاریف ناظیرلییی‌نین ترکیبینده درس کیتاب‌لاری حاضیرلایان شؤعبه یارادیلسین. الیفبادان علاوه، أدبیات، تاریخ، ریاضیات، فیزیکا، جوغرافیا و سایر فن‌لر اوزره کیتاب‌لار حاضیرلانیب چاپا وئریلسین.»

ایندی بیز آنا دیلینه قاییدیریقسا، دئمک ائگه‌من سؤیلم هله‌ ده پیشه‌وری دوشونجه‌سینی اؤزونده أریده بیلمه‌ییب. دئمک فدایی میراثی، آسیمیلاسیونا کؤکلنمیش همین سؤیلمین بوغازیندا ایلیشیب قالمیشدیر. ایندی آنا دیلیمیز تک‌دیللی دؤولت- میللتین قورولوشوندا دولدورولماز بیر چات‌دیر؛ "بیر دیل، بیر میللت، بیر دؤولت" آنلاییشیندا بیر دپرم‌دیر.

آنادیلیمیز حاکیم سیاستین گؤوده‌سینده ساغالماز یارادیر. یالنیز تورکجه‌میزین رسمی دیل اوجاق‌لارینا قاییتماسیلا بو یارالار ساغالا بیلر.
#پیشه_وری
#حکومت_دموکرات
#pişeveri

@eyvaztaha