-«بنویس گل».
بچه می‌مانَد خدایا چه کند!
ــ «گاف، پیش: گُـ، لام جزمی: گُل».
کودک حیران می‌مانَد؛ «گاف، پیش گُـ» چه فلزی است؟ چه جانوری است؟ لام جزمی اسم گُل است یا باغبان؟ اینجاست که تسلیم چوب و فلک می‌شود... .

بزرگ‌ترین هدیه‌ای که میرزا حسن رشدیه فراهم آورده بود، الفبای صوتی بود که از ابتکارات پرقیمت آن شادروان است. مثلاً در کلمهٔ «بار» می‌گفت «ب‌ــ‌ا می‌شود با، با ــر می‌شود بار»، و نمی‌گفت: «ب به صدای الفی: با، و به ‌صدای جزمی ر می‌شود بار»... و برای تشخیص حروف هر کلمه صداهای آن را جدا می‌کرد و می‌نوشت، و کودک از گفتن اسم حروف و مطالبی که نمی‌فهمید آسوده شده بود. از پدر شنیدم که: «خدمت بزرگ من تأسیس مدرسه در ایران نیست. اگر من این کار را نمی‌کردم، دیگری می‌کرد. خدمت من ایجاد الفبای صوتی است که راه آموزش را آسان کرده‌ و نوآموزان بی‌گناه را از آن کوره‌راه‌ها و عذاب‌ها خلاص کرده‌‌است...».

برگرفته از: شمس‌الدین رشدیه (فرزند میرزا حسن رشدیه). سوانح عمر. تهران: نشر تاریخ ایران، چاپ اول، ۱۳۶۲، ص ۱۷، ۲۳ و ۲۴.

👨🏻‍🏫میرزا #حسن_رشدیه (۱۴ تیر ۱۲۳۰ - ۱۸ آذر ۱۳۲۳)

https://t.me/cheshmocheragh

#چوگان
فرهنگستان در #صبح_به_خیر_ایران
دکتر #علی_شیوا
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

هزارواژهٔ #حمل_ونقل_درون_شهری_جاده_ای

معرفی هزارواژه‌ها:
https://t.me/cheshmocheragh/4684
#کتاب
#هزارواژه
#واژه_های_مصوب_فرهنگستان
#گروه_واژه_گزینی_فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی
@cheshmocheragh

هزارواژهٔ #ژن_شناسی_و_زیست_فناوری ۱

معرفی هزارواژه‌ها:
https://t.me/cheshmocheragh/4684
#کتاب
#هزارواژه
#واژه_های_مصوب_فرهنگستان
@cheshmocheragh

‍ ?? پایش و واپایش

?طرح پایش خون،
?معاینات پایش سلامت کارکنان،
?پایش سلامت دانشجویان،
?برنامۀ پایش سلامت برای تلفن همراه.
«پایش»، اسم مصدر فعل پاییدن، در برابر monitoring، به‌معنی نگهبانی و مراقبت، این روزها دیگر ناآشنا نیست. این واژه به‌معنی نظارت بر محیط یا صحنه یا دستگاه ازطریق نمایشگر است. «پایش» برگزیده و مصوب کارگروه تخصصی #مهندسی_مخابرات، در نخستین دفتر فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. «پایش» بار دیگر هم در زمان فراگیری کرونا با تعریف تخصصی #پزشکی به‌تصویب رسید که در آنجا به‌معنی اندازه‌گیری و تحلیل متوالی و مکرر داده‌ها و سنجش‌های روزمره به‌منظور تعیین تغییرات صورت‌گرفته در وضعیت سلامت افراد یا محیط فیزیکی و اجتماعی آنها و تحلیل و بررسی اثر یا اثرات یک مداخله بر وضع سلامت جامعۀ هدف است. پایشگر (monitor، فرد یا دستگاه ناظر) و پایشگری (monitoring، پاییدن و مشاهدۀ فعالیت‌ها در سامانۀ پردازشی برای تحلیل‌های بعدی) از مشتق‌های این واژه هستند.
مشتق دیگرِ این واژه، «واپایش» (پیشوند «وا-/ با-» به‌نشان تکرار و تأکید، یعنی بازپایش) است، که در برابر control، به‌معنی نظارت و مدیریت بر چیزی یا مهار و محدود‌سازی آن آمده‌است. این واژۀ نوساخته به‌خوبی توانسته‌ به‌جای الفاظی که تاکنون در برابر واژۀ «کنترل» رایج بوده‌اند، مانند اداره و مهار و بازبینی و بازرسی و نظارت و ضبط و مراقبت، به‌کار برود. «واپاییده» به‌معنی کنترل‌شده و «واپایشگر» به‌معنی کنترل‌کننده هم در کنار «واپایش» به‌تصویب رسیده‌اند.

✍?سمانه ملک‌خانی

گروه واژه‌گزینی #عمومی
#واژه_شناسی
@cheshmocheragh

Telegram

attach 📎

?به‌ مناسبت زادروز استاد #هوشنگ_مرادی_کرمانی
داستان‌خوانی ایشان در همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و هند، تهران، خرداد ۱۳۹۵
@cheshmocheragh

هزارواژهٔ #مهندسی_بسپار۱

معرفی هزارواژه‌ها:
https://t.me/cheshmocheragh/4684
#کتاب
#هزارواژه
#واژه_های_مصوب_فرهنگستان
@cheshmocheragh