https://www.youtube.com/@Doctortube69

Please go to our YouTube channel and subscribe it.
Important videos will be released!
Thank you
YouTube ቻናላችንን subscribe ያድርጉ!
ጠቃሚ እና አስተማሪ የሆኑ ተንቀሳቃሽ ምስሎችን እንለቃለን!
እናመሰግናለን!

https://youtu.be/JEl3UpbmLqs?si=Scq9yTLrED2g1T9G

YouTube

Interview between Doctor and mother of pt with #CongenitalTorticolis

“አንድም ህፃን የአፈጣጠር ችግሩ ሳይስተካከልና ህክምና ሳያገኝ የመጀመሪያ ዓመት የልደት ቀኑ አይድረስ!!”

በመጪው መጋቢት 29 (April 7) በአለም ደረጃ የህፃናት (የልጆች) የቀዶ ህክምና ቀን ተከብሮ ይውላል። በኢትዮጵያም ለመጀመሪያ ጊዜ ቀኑ ታስቦ እንደሚውል ይጠበቃል።

ይህን ቀን ስናስብ በተለይ ድምፅ ለሌላቸው በአፈጣጠር ችግር ለተጠቁ ህፃናት ድምፅ ምንሆንበት፣ ከወላጅ እስከ አገር መሪ ለነዚህ ለተጎዱ ህፃናት ትኩረት እንዲደረግላቸው በመጠየቅና በመማፀን ነው።

በአገራችን ለህፃናት ትኩረት አለመስጠትን ሳስብ አንድ ድሮ የሰማሁት የመስከረም በቀለ (ኮሜድያን ነበር) ቀልድ አስታወሰኝ። በርግጥ ቀልዱ በጊዜው ቢያስቀኝም አሁን አሁን ግን በስራዬ ምክንያት ከህፃናትና ወላጆች ጋር ስላገናኘኝ ሚስጥሩን በደንብ እንድረዳ አድርጎኛል።

ቀልዱ ማነፃፀር የፈለገው ለህፃናት የሚሰጠው ትኩረት በአደጉ ሀገራትና በኢትዮጵያ ምን እንደሚመስል ነው። ቀልዱ ሲጀምር በአንድ ህፃን ልጅ እገታ ሲሆን ያንንም ተከትሎ ወላጆች የሚያሳዩትን ስሜት ይዳስሳል።

በመጀመሪያ አንድ አሜሪካዊ ህፃን ይታገታል። በዚህም ወላጆች በሰዓታት ውስጥ ልጃቸው እንደጠፋ ፣ ይሄዳል የተባለ ቦታ ሁሉ ፈልገው እንዳጡት በከፍተኛ ሀዘን ውስጥ ሆነው እያለቀሱ ለፖሊስ ሪፖርት ያደርጋሉ። ፖሊስም ሁኔታውን በመረዳት ፍለጋ ይጀምራል በመሀል ግን አጋቾች ወደ ወላጆች በመደወል የጠፋው ልጅ እጃቸው እንዳለና የተጠየቁትን ገንዘብ ከከፈሉ እንደሚለቁ አስረዷቸው። እንግዲህ ለልጅ የሚከፈል የትኛውም መስዋዕትነት ተከፍሎ ልጃቸውን ያገኛሉ።

ቀጥሎ ኮሜዲያኑ ቀልዱን ወደ ኢትዮጵያ ያመጣዋል። በተመሳሳይ ከአንድ ቤተሰብ ልጅ ይታገታል። አጋቾችም ፈላጊ ወላጆች ለመደራደር እንዲያመቻቸው ፍለጋ እስኪወጡ ጠበቁ። ነገር ግን ልጄን ብሎ ፍለጋ የወጣ ወላጅ ሲያጡ ሲጨንቃቸው በሶስተኛ ቀን ለልጅ ወላጅ ቤት ስልክ ይደውላሉ።

ስልኩንም እናት ታነሳና “ሄሎ” ትላለች። አጋቹ-“ልጆን ከሶስት ቀን በፊት አግተናል፣ ይህን ያህል ብር ካላመጡ አንለቅም” ይላል። እናትም “ወይ የትኛውን?” ብለው ማን አንደታገት ከልጆቻቸው መሀል መፈለግ ጀመሩ። በመጨረሻም ለ አጋቹ የጠየቀውን ብር እንደማይሰጡ እንዲሁም ልጅ የማሳደግ ፍላጎት ካለው ቀሪዎቹንም መውሰድ እንደሚችል በመንገር ስልኩን ዘጉ ይላል።

በርግጥ አሁን አሁን በተለይ በከተሞች አካባቢ ለልጅ የሚሰጥ ትኩረት እጅግ የተሻለ መሆኑ ቢታመንም ግን በገጠሩ ማህበረሰብ ዘንድ አሁንም አዋቂዎች አራት ሲበሉ ልጆች ጧፍ የሚዙና ከትርፍራፊው የሚቋደሱ ናቸው። ልጅ አዋቂን ቀድሞ ወይም ከአዋቂ ጋር እኩል ተቀምጦ መብላት ብልግና ነው።

ወደ ዋናው ጉዳዬ ወደ ህክምናቸውም ስንመጣ ለህፃናት የተሰጠው ትኩረት እጅግ አናሳ መሆኑን በተለያየ ማስረጃ መሞገት ይቻላል። በቅርቡ በወጣው ስታቲክስ ከኢትዮጵያ አጠቃላይ ህዝብ ቁጥር ውስጥ ወደ 40% የሚጠጋው ዕድሜው 0-14 ዓመት እንደሆነ ይነግረናል። ያ ማለት ደግሞ ከ100 ሚሊየን ውስጥ 40 ሚሊየን ያህሉ ነው።

በአደጉ አገራት በተሰራ ጥናት ደግሞ ከ33 በህይወት ከተወለዱ ህፃናት አንዱ ከቀላል አስከ ከፍተኛ የአፈጣጠር ችግር ተጠቂ ነው። ይህም 3% መሆኑ ነው። እንግዲህ ይቺን ሂሳብ ስንሰራ ባለፉት 14 ዐመታት ውስጥ ቢያንስ 1.2 ሚሊየን የሚሆኑ ህፃናት ከአፈጣጠር ችግር ጋር ተወልደዋል ማለት ነው። ምን ያህሎቹ ህክምና አገኙ ከተባ ምናልባት 5-10% የሚሆኑት ሊሆን ይችላል። ቀሪዎቹስ ከተባለ አብዛኞቹ የህክምናው መኖሩን እነኳን ሳያውቁ ቤት የተቀመጡ፣ ከፊሎቹ ህክምናውን ለማግኘት ረጅም ርቀት የመጓዝ የገንዘብ አቅም በማጣት ከፊሎቹ ደግሞ የህክምና ወረፋ በመጠባበቅ የሚገኙ ናቸው።

ስለዚህ እነዚህ የተገፉና የተገለሉ ህፃናትን ተስፋቸውን በማለምለም ረገድ እንዲሁም ህመማቸውን በመረዳት ረገድ ከወላጅ እስከ ሀገር መሪ ድረስ ትልቅ ሀላፊነት አለብን።

ልጆች በህክምና መስተካከል በሚችል የአፈጣጠር ችግር ምክኒያት ከትምህርት ገበታቸው መስተጓጎል የለባቸውም፤ ከጓደኞቻቸው የበታች መሆን የለባቸውም፤ ስነልቦናቸው መጎዳት የለበትም። አንደ ልጅ መቦረቅ፣ መጫወት ያምራቸዋልና ያንኑ አንንፈጋቸው።

ይህንንም ለማድረግ ከምንም በላይ ግን መንግስት ትኩረት እነዲሰጣቸው አጠይቃለሁ። መጋቢት 29( April 7) ለነዚህ ህፃናት ከወትሮ በተለየ ለመርዳት ቃል የምንገባበት እንዲሆን፤ መንግስት በአገሪቷ ለነዚህ ህፃናት መታከሚያ የሚሆን  የተደራጀ የህፃናት የህክምና ማዕከል ለማቋቋም መሰረት በመጣል የታሪክ አሻራ እነድያስቀምጥ እጠይቃለሁ።

አብዛኛው የአፈጣጠር ችግሮች ህፃናት ዕድሚያቸው አንድ አመት ሳይሞላ መታከም ይችላሉ። ስለዚህም አንድም ህፃን የአፈጣጠር ችግሩ ሳይስተካከል አንደኛ አመት የልደት ቀኑ አይድረስ!!!

ዶ/ር አሻግሬ ገ/ሚካኤል: የህፃናት ቀዶ ህክምና ሀኪም

https://t.me/DrSaleamlakT

ህፃናት በሁሉም ቦታ በቂ እንክብካቤ እንዲያገኙ እንሰራለን!!!

አዘጋጅ:
ዶ/ር ሳለአምላክ ጥጋቤ:
     የህፃናት ቀዶ ህክምና ስፔሻሊስት ሐኪም እና ረዳት ፕሮፌሰር
  Dr. Saleamlak Tigabie:
    MD, Pediatric Surgeon, Assist. Prof., FCS-ECSA at WU, Dessie, Ethiopia

👉ለበለጠ መረጃ ፣ ቀጠሮ ለመያዝ እና ነፃ የምክር አገልግሎት :

አድራሻ: ባቲ ጠቅላላ ሆስፒታል(ደሴ ፔፕሲ አካባቢ)

ስልክ : 📱0911441651
👉Gmail: saleamlaksati@gmail.com
👉@DrSaleamlak(በግል ለማናገር፣ ፎቶ ለመላክ)


https://t.me/DrSaleamlakT
https://www.facebook.com/ዶር-ሳለአምላክ-ጥጋቤ-Pediatric-Surgeon-100878625359706/

Telegram

ዶ/ር ሳለአምላክ ጥጋቤ: የህጻናት ቀዶ ህክምና ስፔሻሊስት እና ረ. ፕሮፌሰር (Ass. Prof. Of Pediatric Surgery)

@ ከ18 አመት በታች ለሆኑ ህፃናትና ታዳጊዎች(0911441651) ***✅️***የኩላሊት እና የሽንት ቱቦ ቀዶ ህክምና ***✅️***የብልት አፈጣጠር ችግር ***✅️***የዘር ፍሬ አቀማመጥ ችግር ***✅️***የግርዛት አገልግሎት ***✅️***ጠቅላላ የአንጀት ቀዶ ህክምና ***✅️***የሰገራ መውጫ አፈጣጠር ችግር ***✅️***የማህፀን አፈጣጠር ችግር ***✅️***የካንሰር ቀዶ ህክምና ***✅️***ማንኛውንም የህፃናት ቀዶ ህክምና አገልግሎትን እንሰጣለን

ልጄ ከተወለደ 20 ቀኑ ነው። ካካ ሲል በጣም ይጨናነቃል፣ በሦስት ቀን አንዴ ነው ካካ የሚለው፣ ሆዱ ይነፋል፣ አልፎ አልፎ ያስታውከዋል። የመጀመሪያው ካካ በ2ኛ ቀኑ ነበር የወጣለት! ችግሩ ምን ሊሆን ይችላል?(የወላጅ ጥያቄ)

👉በጨቅላ ህፃናት ከሚያጋጥሙት የተለመዱት የአንጀት ችግሮች ውስጥ  Hirschsprung's Disease(HSD) ወይም የአንጀት ነርቭ ችግር አንዱ ነው።
👉ይህ ችግር በትልቁ አንጀት፣ አልፎ አልፎም ቢሆን በትንሹ አንጀት ላይ ተፅዕኖ ያለው እና ሰገራን ለማለፍ ላይ ችግር የሚፈጥር በሽታ ነው።
👉ሁኔታው ህፃኑ በተወለደበት ጊዜ  በአንጀት ጡንቻዎች እና ግድግዳዎች  ውስጥ የነርቭ ሴሎች በማጣት ምክንያት የሚከሰት ችግር ነው
👉እነዚህ የነርቭ ሴሎች ከሌሉ  የአንጀት ጡንቻዎች በትክክል ስለማሰሩ  አንጀት ካካ ለማንቀሳቀስ የሚረዳውን አቅም ያጣል
👉እናም ወደ ኋላ ተመልሶ የአንጀት መዘጋት ሊያስከትል ይችላል።

👉ይህ  በሽታ ያለበት አዲስ የተወለደ ሕፃን ብዙውን ጊዜ ከተወለደ በኋላ ባሉት ቀናት ውስጥ የአንጀት መንቀሳቀስ ችግር ያጋጥመዋል።
👉ችግሩ መለስተኛ ሲሆን በልጅነት ጊዜ ውስጥ በሽታው ላይገኝ ይችላል።
👉እድሜአቸው ከፍ እስኪል ድረስ ሊቆይ ይችላል።
👉ያልተለመደ ቢሆንም በአዋቂዎች ላይ የመገኘት እድል አለው።

✍ጥያቄ-1: ምልክቶቹ ምን ምን ናቸው?

👉የዚህ በሽታ ምልክቶች እንደ ሁኔታው ​​ክብደት ይለያያሉ።
👉 ብዙውን ጊዜ ምልክቶቹ ከተወለዱ በኋላ ብዙም ሳይቆይ ይታያሉ፣
👉 ነገር ግን አንዳንድ ጊዜ ለአመታት ምልክቶቹ ላይታዩ ይችላሉ።

👉በተለምዶ በጣም ግልፅ ምልክት አዲስ የተወለደ ልጅ ከተወለደ ከ24-48 ሰአታት ውስጥ ካካ አለማድረጉ ነው።

👉አዲስ በተወለዱ ሕፃናት ላይ ሌሎች የሚከተሉትን ምልክቶችን ሊያካትቱ ይችላሉ-

👉👉 የሆድ መነፋት
👉👉ማስታወክ : አረንጓዴ ወይም ሐሞት የመሰለ ነገር
👉👉የሆድ ድርቀት ወይም ማማጥ ፣ ካካ ሲል መጨናነቅ
👉👉 ተቅማጥ
👉👉የመጀመሪያው ካካ መዘግየት

👉በትልልቅ ልጆች ላይ የሚከተሉትን ምልክቶችን ሊያካትት ይችላል:

👉👉 የቆየ ሆድ መነፋት(abdominal distension)
👉👉ሥር የሰደደ የሆድ ድርቀት(constipation)
👉👉ተደጋጋሚ የአንጀት ኢንፌክሽ(Enterocolitis)- ትኩሳት፣ የተለየ ሽታ ተቅማጥ፣ የሆድ መነፋት
👉👉የእድገት ውስንነት(Failure to thrive)

✍ጥያቄ-2: መንስኤዎቹ ምን ምን ናቸው?

👉የዚህ ችግር መንስኤ ምን እንደሆነ ግልጽ አይደለም።
👉 አንዳንድ ጊዜ በቤተሰብ ውስጥ የሚከሰት እና በአንዳንድ ሁኔታዎች ከጄኔቲክ  ጋር የተያያዘ ሊሆን ይችላል።

👉ይህ ችግር የሚከሰተው በታችኛው የአኝጀታችን ክፍል ውስጥ ያሉ የነርቭ ሴሎች ሙሉ በሙሉ ሳይፈጠሩ ሲቀሩ ነው።
👉 በአንጀት ውስጥ ያሉ ነርቮች ምግብን በሆድ ውስጥ የሚያንቀሳቅሱትን የጡንቻ መኮማተር እና መላላትን ይቆጣጠራሉ።
👉ይህ ሒደት ከሌለ ሰገራ በትልቁ አንጀት ውስጥ ይቆያል።

✍ጥያቄ-3: የትኞቹ ህፃናት የበለጠ ተጠቂ ይሆናሉ?

👉ይህ ችግር ያለበት ወንድም ወይም እህት መኖር
👉 ወንዶች ከሴቶች የመያዝ እድላቸው ከፍ ያለ ነው።
👉ሌሎች በዘር የሚተላለፉ ሁኔታዎች መኖር
  ለምሳሌ Down syndrome (ዳውን ሲንድሮም)

✍ጥያቄ-4: ተያያዥ ችግሮቹ ምን ምን ናቸው?

👉ይህ በሽታ ያለባቸው ህጻናት enterocolitis ለተባለ ከባድ የአንጀት ኢንፌክሽን ይጋለጣሉ
👉Enterocolitis ለሕይወት አስጊ ሊሆን ስለሚችል ፈጣን ህክምና ያስፈልገዋል።

✍ጥያቄ-5: በምን ምርመራ መረጋገጥ ይችላል?

👉የታሪክ እና የአካል ምርመራ በኋላ ይህ ችግር መሆን እና አለመሆኑን ለማረጋገጥ  ከሚከተሉት ምርመራዎች ውስጥ አንዱን ወይም ከዚያ በላይ ሊሰራላቸው ይችላል።

1) የሆድ ራጅ
👉የአንጀት መዘጋት መኖር አለመኖሩን ያሳያል!
👉የአንጀት ኢንፌክሽን እና ሌሎች ተያያዥ ችግሮች ለማየት ይረዳል

2) Barium enema:
👉ባርየም የሚባል ማቅለሚያ በመጠቀም የሚሰራ የሆድ ራጅ ነው።
👉ባሪየም ወይም ሌላ የንፅፅር ማቅለሚያ በፊንጢጣ ውስጥ በተገጠመ ልዩ ቱቦ ውስጥ ወደ አንጀት ውስጥ ይገባል።
👉ባሪየም ይሞላል እና የአንጀትን ቅርፅ ይይዛል
👉ይህም ትልቁ አንጀት እና የፊንጢጣ ጥርት ያለ ምስል ይፈጥራል
👉ብዙውን ጊዜ ነርቭ በሌለበት ጠባብ የአንጀት ክፍል እና ከጀርባው ባለው ጤነኛ ፣ግን ብዙ ጊዜ እብጠት(ሰፋ ባለው) የአንጀት ክፍል መካከል ግልፅ ልዩነት ያሳያል ።
👉እናም ችግሩን በቀላሉ ማየት ይቻላል

3) Biopsy(ባዮፕሲ):

👉ይህ የመጨረሻው የማረጋገጫ ምርመራ ነው።
👉ከአንጀት ግድግዳ ናሙናን በመውሰድ ለመለየት በጣም ትክክለኛው መንገድ ነው።
👉ከዚያም የነርቭ ህዋሶች መኖር አለመኖራቸውን መረጋገጥ ይኖርበታል።

✍ጥያቄ-6: ሕክምናው ምን ይሆን?

👉የነርቭ ሴሎች የጎደለውን የአንጀት ክፍል ለማለፍ ወይም ለማስወገድ በቀዶ ጥገና ይታከማል።
👉ይህንን ለማድረግ ሁለት መንገዶች አሉ-
     1) በአንድ ጊዜ የሚሰራ ቀዶ ህክምና ወይም
    2) በሁለት ደረጃ የሚሰራ ቀዶ ህክምና( መጀመሪያ ጊዜአዊ የሰገራ መውጫ በሆድ በኩል መስራትና ናሙና መውሰድ፣ ሁለተኛው ቀዶ ህክምና ችግር ያለበትን የአንጀት ክፍል በማውጣት በጤነኛ የአንጀት ክፍል መተካት)

✍ጥያቄ-7: የቅድመ ቀዶ ጥገና የሚደረጉ ህክምናዎች ምን ምን ናቸው?

👉ይህ  በሽታ ሕክምናው በቀዶ ሕክምና  ነው።
👉ይሁን እንጂ ከቀዶ ጥገና በፊት ግምት ውስጥ መግባት ያለባቸው በርካታ አስፈላጊ ቅድመ ዝግጅቶች አሉ።
👉የመጀመርያው ቅድሚያ የሚሰጠው በተለይ የአንጀት መዘጋት(intestinal obstruction) እና የአንጀት ኢንፌክሽን(enterocolitis) ያለባቸው ህፃናት:
👉👉በደም ስር የሚሰጥ በቂ ፈሳሽ መውሰድ አለባቸው!
👉👉 እንዲሁም የኢንፌክሽን መድኃኒት መውሰድ ይገባቸዋል።
👉👉በፊንጢጣ አንጀታቸው መታጠብ አለበት
👉👉ጊዜአዊ ሰገራ መውጫ መስራት(Colostomy)ሊያስፈልግ ይችላል።

✍ጥያቄ-8: የቀዶ ጥገናው ውጤት ምን ይመስላል?

👉ከቀዶ ጥገናው በኋላ አብዛኛዎቹ ልጆች በፊንጢጣ ውስጥ ሰገራ ማሳለፍ ይችላሉ።

👉ከጊዜ በኋላ ሊሻሻሉ የሚችሉ ችግሮች የሚከተሉትን ያካትታሉ:
👉👉ተቅማጥ
👉👉ሆድ ድርቀት
👉👉ሰገራ ማንጠባጠብ
👉👉የመጸዳጃ ቤት ስልጠና መዘግየት

👉ህጻናት ከቀዶ ጥገና በኋላ በተለይም በአንደኛው አመት ውስጥ የአንጀት ኢንፌክሽን (enterocolitis) የመጋለጥ እድላቸው ከፍ ያለ ነው።
👉የenterocolitis ምልክቶች ከተከሰቱ ወዲያውኑ ዶክተርዎን ያማክሩ-

👉👉ከፊንጢጣ ደም መፍሰስ
👉👉ተቅማጥ
👉👉ትኩሳት
👉👉የሆድ መነፋት
👉👉ማስታወክ

✍ጥያቄ -9: ከቀዶ ጥገና በኋላ የአኗኗር ዘይቤ እና የቤት ውስጥ እንክብኬቤ ምን መምሰል አለበት?

👉ልጅዎ ከቀዶ ጥገና በኋላ የሆድ ድርቀት ካለበት, ከሚከተሉት ውስጥ አንዱን መሞከር እንዳለብዎ ከሐኪምዎ ጋር ይወያዩ

👉👉ከፍተኛ ፋይበር ያላቸውን ምግቦች ማዘውተር
👉👉ዝቅተኛ ፋይበር ያላቸውን ምግቦች ይቀንሱ
👉👉በቂ ፈሳሽ እንዲወስድ ያድርጉ
👉👉አካላዊ እንቅስቃሴን ማበረታታት( ዕለታዊ እንቅስቃሴ መደበኛ የአንጀት እንቅስቃሴን ይረዳል።)
👉👉 የሰገራ ማለስለሻ መድኃኒት  በሐኪም ትዕዛዝ መሠረት መጠቀም ይቻላል!!!

Telegram

ዶ/ር ሳለአምላክ ጥጋቤ: የህጻናት ቀዶ ህክምና ስፔሻሊስት እና ረ. ፕሮፌሰር (Ass. Prof. Of Pediatric Surgery)

@ ከ18 አመት በታች ለሆኑ ህፃናትና ታዳጊዎች(0911441651) ***✅️***የኩላሊት እና የሽንት ቱቦ ቀዶ ህክምና ***✅️***የብልት አፈጣጠር ችግር ***✅️***የዘር ፍሬ አቀማመጥ ችግር ***✅️***የግርዛት አገልግሎት ***✅️***ጠቅላላ የአንጀት ቀዶ ህክምና ***✅️***የሰገራ መውጫ አፈጣጠር ችግር ***✅️***የማህፀን አፈጣጠር ችግር ***✅️***የካንሰር ቀዶ ህክምና ***✅️***ማንኛውንም የህፃናት ቀዶ ህክምና አገልግሎትን እንሰጣለን

ሰላም ዶ/ር ልጄ 5ወር ከ15ቀኑ ነው ከተወለደ የቀኝ የዘር ፍሬው አልወረድችም ምን ይሻለኛል????(የወላጅ ጥያቄ)

✍ጥያቄ 1: ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ ምንድን ነው?

👉ወንዱ ፅንስ ሲያድግ የወንድ የዘር ፍሬው ከኩላሊቱ አጠገብ ይፈጠራል።
👉በ 28 እና በ 40 ሳምንታት እርግዝና  ወቅት ሆድ ውስጥ የነበረው የዘር ፍሬ ወደ የዘር ፍሬ ከረጢት(Scrotum) ውስጥ ይወርዳል።
👉በተወለዱበት ጊዜ ከ2 እስከ 3 በመቶ የሚሆኑት ወንዶች አንድ የወንድ የዘር ፍሬ በዘር ፍሬ ከረጢት ውስጥ የሌለባቸው ይሆናሉ።
👉የወንድ የዘር ፍሬው የመጨረሻው መውረድ ከተወለደ በኋላ እስከ ስድስት ወር ድረስ ሊወስድ ይችላል።
👉 ነገር ግን ብዙውን ጊዜ በተወለደ በሶስት ወር ጊዜ ውስጥ የመውረድ እድል አለው።
👉ህፃኑ 6 ወር ሲሞላው የወንድ የዘር ፍሬ ወደ ከረጢቱ ካልደረሰ ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ(Undescended testes) በመባል ይጠራል።
👉ይህም በአንድ ወይም በሁለቱም የወንድ የዘር ፍሬዎች ላይ ሊከሰት ይችላል።

✍ጥያቄ 2: ምልክቶቹ ምንድን ናቸው?

👉የወንድ የዘር ፍሬ በከረጢት ውስጥ እንዲኖር የሚጠብቁበት ቦታ አለማየት እና ወደ ታች ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ ዋና ምልክት ነው።
👉አንዱ ወይም ሁለቱ የዘር ፍሬ ከረጢት ባዶ መሆን።
👉ብሽሽት አካባቢ እብጠት(የዘር ፍሬ)።

✍ጥያቄ 3: ሆስፒታል ሔዶ መታየት ያለበት መቼ ነው?

👉ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ በብዛት የሚታወቀው ልጅዎ ከተወለደ ብዙም ሳይቆይ ሲመረመር ነው።
👉ልጅዎ ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ ካለው ምን ያህል ጊዜ መጠበቅ አለበት?
👉👉እስከ 6 ወር እስኪሆነው ድረስ የወንድ የዘር ፍሬው ወደ ከረጢት ውስጥ ካልገባ ችግሩ ምናልባትም በራሱ ላይስተካክል ይችላል።
👉👉ይህ ህክምና ወደሚሰጥበት ሆስፒታል መሔድ ይጠበቅበታል!
👉👉ምክንያቱም ገና ሕፃን እያለ(12- 18 ወራት እድሜ) ያልወረደ የዘር ፍሬ ሲታከም  እንደ መሃንነት እና የወንድ የዘር ፍሬ ካንሰር ያሉ ችግሮችን የመጋለጥ እድልን ይቀንሳል።

👉በዕድሜ የገፉ ወንዶች - ከጨቅላ ሕፃናት እስከ ጉርምስና ዕድሜ ላይ ያሉ ወንዶች - በመደበኛነት በተወለዱበት ጊዜ የወንድ የዘር ፍሬ ሁለቱም የወረዱ ከሆነና ከጊዜ በኋላ ወደ ውስጥ በመግባት "የጠፉ" ሊመስሉ ይችላሉ።
👉ይህ ሁኔታ የሚከተሉትን ሊያመለክት ይችላል

⚫ ወደ ኋላ የሚንቀሳቀስ የዘር ፍሬ (Retractile testicle)

👉 በከረጢት እና በብሽሽት መካከል የሚንቀሳቀስ እና በአካላዊ ምርመራ ወቅት በቀላሉ በእጅ ከረጢት ሊገባ ይችላል።
👉ይህ ያልተለመደ አይደለም እና በዘር ፍሬ ገመድ  ውስጥ ያሉ ጡንቻዎች ከመጠን በላይ መነቃቃት ምክንያት የሚመጣ ችግር ነይባላል። እድሜአቸው 9 አመት ከሞላ በኋላ የሚቀጥል ከሆነ መስተካከል አለበት።

⚫  ወደ ብሽሽት "የተመለሰ" እና በቀላሉ በእጅ ወደ ከረጢት ውስጥ ሊገባ የማይችል ወደ ላይ የሚወጣ ከሆነ የተገኘ ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ( Ascending or acquired Undescended testes) ይባላል። ወዲያውኑ መታከም አለበት።

✍ጥያቄ 4: መንስኤዎቹ ምን ሊሆኑ ይችላሉ?

👉ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ ትክክለኛ መንስኤ አይታወቅም።
👉የጄኔቲክስ ፣ የእናቶች ጤና እና ሌሎች የአካባቢ ሁኔታዎች ጥምረት በዘር ፍሬ እድገት ላይ ተጽዕኖ የሚያሳድሩ ሆርሞኖች ፣ የአካል ለውጦችን እና የነርቭ እንቅስቃሴን ሊያበላሹ የሚችሉ ችግሮች ሉሆኑ ይችላሉ።
👉አዲስ በተወለደ ሕፃን ውስጥ ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ የመያዝ እድልን ከፍ የሚያደርጉ ምክንያቶች የሚከተሉትን ያካትታል:

⚫  ዝቅተኛ  ክብደት

⚫ ያለጊዜው መወለድ

⚫  ያልተወረዱ የዘር ፍሬዎች ወይም ሌሎች የብልት እድገት ችግሮች የቤተሰብ ታሪክ ካለው

⚫ እንደ ዳውን ሲንድሮም ወይም የሆድ ግድግዳ ጉድለት ያሉ እድገትን ሊገድቡ የሚችሉ የፅንሱ ሁኔታዎች

⚫  በእርግዝና ወቅት እናትየዋ አልኮል  መጠቀም ፣ ሲጋራ ማጨስ ወይም ለሲጋራ ጭስ መጋለጥ

⚫ የወላጆች ለአንዳንድ ፀረ-ተባይ መድሃኒቶች መጋለጥ

✍ጥያቄ 5: የዘር ፍሬ በቦታው አለመገኘት ምን አይነት ችግር ያመጣል?

👉የዘር ፍሬዎች እንዲዳብሩ እና እንዲሰሩ በመደበኛነት ትንሽ ቀዝቃዝ ባለ ቦታ መሆን አለባቸው።
👉ከመደበኛ የሰውነት ሙቀት ያነሰ መሆን ይጠበቅበታል። ይህም ቦታ የዘር ፍሬ ከረጢት ነው።

👉የዘር ፍሬው በሚገኝበት ቦታ ከዚህ ውጭ ከሆነ የሚከተሉትን ችግሮች ያመጣል፡-

⚫  የዘር ፍሬ  ካንሰር

👉 ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ ያጋጠማቸው ወንዶች የወንድ የዘር ፍሬ ካንሰር የመጋለጥ እድላቸው ከፍ ያለ ነው።
👉 ያልወረደውን የወንድ የዘር ፍሬ በቀዶ ጥገና ማስተካከል ወደፊት የወንድ የዘር ፍሬ ካንሰርን ሊቀንስ ይችላል ነገር ግን አያስወግደውም።

⚫  የመካንነት ችግር

👉 ዝቅተኛ የወንድ የዘር ፍሬ ቁጥር፣ ዝቅተኛ የወንድ የዘር ጥራት እና የመራባት መቀነስ ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ ባጋጠማቸው ወንዶች መካከል የመከሰት ዕድላቸው ከፍተኛ ነው።
👉ይህ ምናልባት ባልተለመደ የወንድ የዘር ፍሬ እድገት ምክንያት ሊሆን ይችላል።
👉በሽታው ረዘም ላለ ጊዜ ካልታከመ ሊባባስ ይችላል።

✍ያልወረደው የወንድ የዘር ፍሬ ካለበት ያልተለመደ ቦታ ጋር የተያያዙ ሌሎች ችግሮች የሚከተሉትን ያካትታሉ፡-

⚫ የወንድ ብልት መቁሰል(Testicular torsion)

👉የደም ስሮች፣ ነርቮች እና የወንድ የዘር ፈሳሽ ከወንድ የዘር ፍሬ ወደ ብልት የሚወስደውን ቱቦ የያዘውን የወንድ የዘር ፍሬ ክፍል ሲጠመዘዝ የሚከሰት ችግር ነው።
👉ይህም ሁኔታ ደም ወደ የዘር ፍሬው ይቆርጣል።
👉አፋጣኝ ህክምና ካልተደረገለት ይህ የወንድ የዘር ፍሬን መጥፋት ሊያስከትል ይችላል።
👉ይህ ችግር ከመደበኛው የወንድ የዘር ፍሬ በ10 እጥፍ ይበልጣል።

⚫ አደጋ(trauma)

👉የወንድ የዘር ፍሬ በብሽሽት ውስጥ የሚገኝ ከሆነ በማህፀን አጥንት ላይ በሚፈጠር ግፊት የሚመጣ አደጋ ነው።

✍ጥያቄ 6: ምርመራው ምን ይመስላል?

👉ዶክተሩ በሚያደርገው አካላዊ ምርመራ ብቻ መታወቅ ይችላል።
👉እንደ አልትራሳውንድ እና ሌሎች የምስል ምርመራወች በአጠቃላይ ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬን ለመመርመር አይመከሩም። አስፈላጊ አይደሉም።

✍ጥያቄ 7: ሕክምናው ምን ይመስላል?

👉የሕክምናው ዓላማ ያልወረደውን የወንድ የዘር ፍሬ ከረጢት ውስጥ ወዳለው ትክክለኛ ቦታ ማንቀሳቀስ ነው።
👉 ከአንድ አመት እድሜ በፊት የሚደረግ ሕክምና  እንደ መካንነት እና የወንድ የዘር ፍሬ ካንሰር ያሉ ችግሮችን ሊቀንስ ይችላል።
👉ቀደም ብሎ ህጻኑ 18 ወር ሳይሞላው ቀዶ ጥገና እንዲደረግ ይመከራል።

✍ጥያቄ 8: ቀዶ ጥገናው ምን ይመስላል?

👉ያልወረደ የወንድ የዘር ፍሬ በቀዶ ጥገና ይስተካከላል።
👉ህፃናት ላይ በጥንቃቄ መሠራት ይኖርበታል። ምክንያቱም የደም ስሮቹ እና የዘር ቱቦዎቹ ጥቃቅን ስለሆኑ የመጎዳት እድል አላቸው።

👉ቀዶ ጥገናው እንደ የዘር ፍሬው ሁኔታና አቀማመጥ ይወሰናል።
👉በአንዳንድ አጋጣሚዎች የወንድ የዘር ፍሬው በደንብ ያልዳበረ፣ ያልተለመደ ወይም የሞተ  ሊሆን ይችላል።
👉እንደዚህ ከሆነ መወገድ ይኖርበታል።

ሰላም ዶክተር የ2 አመት ልጅ አለኝ በፊንጢጣው ጀርባው(አንጀቱ) እየወጣ ተቸገርኩ፣ አንዳንዴ በራሱ ይመለሳል ሰሞኑን ግን ወቶ ይቆያል። ምን ይሆን ምክንያቱ ? ህክምናውስ (የወላጅ ጥያቄ)

👉በልጆች ላይ የፊንጢጣ መውጣት በህክምና Rectal prolapse በመባል ይጠራል።
👉የፊንጢጣ የላይኛው ክፍል በፊንጢጣ በኩል የሚወርድበት ወይም የሚወጣበት ሁኔታ ነው።
👉ከ3 ዓመት በታች ለሆኑ ህጻናት እና ከ50 ዓመት በላይ ለሆኑ አዋቂዎች ይህ ችግር የተለመደ ነው።

✍ጥያቄ 1. የፊንጢጣ መውጣት(Rectal Prolapse) ምንድነው?

👉ይህ ችግር በተፈጥሮ ወላጆች ልጆቻቸው ሰገራ በሚጠቀሙበት ጊዜ ቀይ-ሮዝ ወይም ትንሽ ወይንጠጅ ቀለም ያለው አንጀት በፊንጢጣ መክፈቻ(Anus) በኩል ሲወጣ ሊያዩ ይችላሉ። 👉ይህ ችግር Rectal prolapse ይባላል።
👉ምናልባትም ወላጆች ለመጀመሪያ ጊዜ ሲያዩት በጣም ሊደነግጡ ይችላሉ።
👉Rectal Prolapse በፊንጢጣ ቀዳዳ በኩል የሚወጣ የአንጀት የመጨረሻው ክፍል ነው።
👉ይህም አብዛኛውን ጊዜ ከ3 አመት በታች የሆኑ ህጻናት እና ከ50 አመት በላይ የሆናቸው ጎልማሶች ይከሰታል።

✍ጥያቄ 2. ምክንያቱ ምን ይሆን?

👉በልጆች ላይ ብዙ ምክንያቶች አሉት።
👉ይህ ችግር የሚከሰተው ዋናው ምክንያት ፊንጢጣውን የሚደግፉ ጡንቻዎችና ጅማቶች ሲዳከሙ ነው።
👉በልጆች ላይ በብዛት የሚከሰትበት ምክንያት እነዚህ ጡንቻዎች እና ጅማቶች በደንብ አለመጠንከራቸው ፣ የፊንጢጣ አቀማመጥ ቀጥተኛ መሆኑ ሲሆን
👉ሌሎችም ምክንያቶች  ለዚህ ችግር የመጋለጥ እድላቸውን ከፍ ሊያደርጉ ይችላሉ።

👉👉መጸዳጃ ቤት ሲጠቀሙ ማማጥ ካለ
👉👉ሥር የሰደደ ወይም የቆየ የሆድ ድርቀት
👉👉 አጣዳፊ ወይም ሥር የሰደደ ተቅማጥ
👉👉የአንጀት ትላትል ኢንፌክሽን
👉👉የተመጣጠነ ምግብ እጥረት
👉👉ሲስቲክ ፋይብሮሲስ
👉👉የነርቭ ችግር (የህብለ ሰረሰር መታሰር ወይም ክፍት ሆኖ መፈጠር)
👉👉የአንጀት የነርቭ ችግር
👉👉ሌሎች የአንጀት እና የዳሌ እክሎች
👉👉የፊንጢጣ መጎዳት ለምሳሌ በፆታዊ ጥቃት

✍ጥያቄ 3: ምልክቶቹ ምንድን ናቸው?

👉ዋናው ምልክት የፊንጢጣው ክፍል በከፊል ወይም በሙሉ በልጅዎ የፊንጢጣ ቧንቧ በኩል መውጣት ነው።
👉በተለይ ልጅዎ በሚያምጥበት ወይም በሚወጣጠርበት ጊዜ ጥቁር፣ ቀይ ስጋ ነገር ከፊንጢጣ ወጥቶ አንዳንድ ጊዜ በደም ወይም ንፋጭ ታጅቦ ሊታዩ ይችላሉ።
👉ብዙ ጊዜ የህመም ስሜት የለውም፣
👉ሌሎች ምልክቶች የሚከተሉትን ሊያካትቱ ይችላሉ-
👉👉የሰገራ ማንጠባጠብ
👉👉ካካ ሲጠቀሙ አንጀትን ሙሉ በሙሉ ባዶ ማድረግ አለመቻል።
👉👉የፊንጢጣ አካባቢ ማሳከክ ወይም ወቆጣት።

✍ጥያቄ 4: ሕክምና ምን ይሆን?

👉የመጀመሪያው ህክምና የወጣውን ፊንጢጣ ወደ ቦታው መመለስ
👉ካልተመለሰ ወይም የአንጀት እብጠት ካለው ለተወሰነ ጊዜ እብጠቱ እንዲቀንስ Dextrose በተነከረ ጎዝ መሸፈን
👉ከተመለሰ በኋላ ሌሎች ተያያዝ ችግሮች መታከም አለባቸው
ለምሳሌ: የሆድ ድርቀት፣ ተቅማጥ፣ የምግብ እጥረት እና ሌሎችም
👉ከተመለሰበኋላ ከመሮጥ እና መዝለልን እንዲቆጠቡ ማድረግ
👉የመጨረሻ የህክምና አማራጭ ቀዶ ጥገና(Surgery) ነው!

✍ጥያቄ 5:  ቀዶ ጥገና የሚያስፈልጋቸው መቼ ነው?

👉አብዛኛውን ጊዜ በቀላሉ ያለ ቀዶ ጥገና መታከም ይችላሉ።
👉ለውጡን ለመርዳት እና የቀዶ ጥገና ጣልቃ ገብነት ለመወሰን ክትትል ማድረግ አለባቸው።
👉ብዙ ጊዜ ከ4 አመት በላይ ሲሆናቸው የመጥፋት እድል አለው።
👉ቀዶ ጥገና የሚያስፈልጋቸው:
👉👉ከ 4 ዓመት በኋላ ከተከሰተ እና
👉👉ከ3 ሴ.ሜ በላይ ርዝመት ካለው
👉👉ሌሎች ተያያዥ ምልክቶች ካስከተለ፡ ህመም፣ ደም መፍሰስ ካለው ፣የደም ዝውውር ከቀነሰ
👉👉ከቀዶ ጥገና በኋላ ከተከሰተ (Pullthrough)
👉👉ከ12-18 ወራት ባለው ክትትል ውስጥ በራሱ ካልጠፋ።

✍ጥያቄ 6:  በቤት ውስጥ  እንዴት ማከም ይቻላል?

👉አብዛኛዎቹ ወላጆች በጣም ተጨንቀው ልጆቻቸውን ወደ ሆስፒታል ይወስዳሉ
👉ነገር ግን በቤት ውስጥ የሚከተሉትን ድርጊቶች ማድረግ እና አሁንም ችግሩን መፍታት ይችላሉ።

👉👉ሕፃኑን በጀርባው ላይ አስቀምጠው መቀመጫውን ወደ ላይ ከፍ በማድረግ እና እግሮቹን መዘርጋት
👉👉 አንድ ረዳት የሕፃኑን ሁለት የጉልበቶች ይይዛል
👉👉 1 ሰው በልጁ መቀመጫ ትይዩ በመቆም የቀኝ እጁን ጣቶች በመጠቀም  ፣ የግራ እጁን አውራ ጣት መሃል ላይ በማድረግ ሁለት እጅን በመጠቀም በቀስታ ይግፉት
👉👉የልጁ እግር የያዘው ሰው ቀስ በቀስ እግሮቹን ዝቅ በማድረግ እና ቀስ በቀስ እግሮቹን ይዘጋል።
👉👉ሙሉ በሙሉ ሲመለስ የሕፃኑ እግሮች ቀጥ ብለው እና መቀመጫዎቹ ማጋጠም
👉👉ቦታውን ከ20-30 ደቂቃዎች እንዲቆይ በጨርቅ ወይም በፕላስተር አስሮ ማቆየት
👉 እድሜአቸው ከፍ ላሉ ህፃናት በገልበታቸው እና በደረታቸው በማድረግ(knee chest position) መመለስ ይቻላል!

ህፃናት በሁሉም ቦታ በቂ እንክብካቤ እንዲያገኙ እንሰራለን!!!

አዘጋጅ:
   ዶ/ር ሳለአምላክ ጥጋቤ:
     የህፃናት ቀዶ ህክምና ስፔሻሊስት ሐኪም
  Dr. Saleamlak Tigabie:
    MD, Pediatric Surgeon, FCS-ECSA(at DCSH) , WU, Dessie, Ethiopia

👉ለበለጠ መረጃ ፣ ቀጠሮ ለመያዝ እና ነፃ የምክር አገልግሎት :
📱0911441651
👉Gmail: saleamlaksati@gmail.com
👉@DrSaleamlak(በግል ለማናገር፣ ፎቶ ለመላክ)


https://t.me/DrSaleamlakT
https://www.facebook.com/ዶር-ሳለአምላክ-ጥጋቤ-Pediatric-Surgeon-100878625359706/

Telegram

ዶ/ር ሳለአምላክ ጥጋቤ: የህጻናት ቀዶ ህክምና ስፔሻሊስት እና ረ. ፕሮፌሰር (Ass. Prof. Of Pediatric Surgery)

@ ከ18 አመት በታች ለሆኑ ህፃናትና ታዳጊዎች(0911441651) ***✅️***የኩላሊት እና የሽንት ቱቦ ቀዶ ህክምና ***✅️***የብልት አፈጣጠር ችግር ***✅️***የዘር ፍሬ አቀማመጥ ችግር ***✅️***የግርዛት አገልግሎት ***✅️***ጠቅላላ የአንጀት ቀዶ ህክምና ***✅️***የሰገራ መውጫ አፈጣጠር ችግር ***✅️***የማህፀን አፈጣጠር ችግር ***✅️***የካንሰር ቀዶ ህክምና ***✅️***ማንኛውንም የህፃናት ቀዶ ህክምና አገልግሎትን እንሰጣለን