تلماک به هنگام برآمده از خواب، از رویاهایی چنان دل‌پذیر اندوهگین می‌شد. به فریاد، می‌گفت: ای پدر، ای پدر گرامیم، اولیس! دهشتبارترین کابوس‌ها از این رویا برای من شیرین‌تر و دل‌پذیرتر می‌تواند بود. این نگاره‌ها و نماهای بهروزی و شادکامی مرا آگاه می‌سازند که تو دیگر به سرزمین روان‌های پیروزبخت که خدایان‌شان، به پاس پرهیز و پارسایی، به آرامشی جاوید پاداش می‌دهند فرورفته‌ای: می‌پندارم که باغ‌های بهشت را می‌بینم. وه که چه سان دل‌گداز است بی‌امید ماندن! چه می‌گویم! ای پدر گرامیم، دیگر، بازنخواهمت دید! هرگز او را که بس دوستم می‌داشت و من به رنج‌های بسیارش، در هر سوی، می‌جویم در آغوش نخواهم کشید! هرگز سخنان آن دهانی را که دانایی و فرزانگی از آن، برون می‌ریخت، نخواهم شنید! هرگز بر آن دستان، آن دستان دلبند، آن دستان پیروز که دشمنانی بسیار را در خاک و خون غلتانده است، بوسه نخواهم زد! آن دستان، دیگر، دلباختگان سبک‌مغز *پنه‌لوپ را کیفر نخواهد داد، و ایتاک هرگز دیگربار از میانۀ ویرانه‌ها برنخواهد آمد و بر پای نخواهد ایستاد! ای خدایان، ای آنان که دشمنان پدر مَنید، شمایید که این رویاهای گجسته و مرگ‌آلود را به سوی من می‌فرستید؛ تا ریشۀ هر امید را از دل برکَنید: بدین‌سان، زندگی مرا برمی‌کَنید. نه، من دیگر نمی‌توانم در سرگشتگی و دل‌پریشی بزیَم. چه می‌گویم؟ ای دریغ! من بیش از آنچه که می‌باید دل استوارم که دیگر پدرم در این جهان نیست. (تلماک، نوشتۀ فِنلون، کتاب چهاردهم، برگ ۳۵۹، ترجمه از دکتر کزازی)

روز پدر بر همگان شاد باد و خداوند بیامرزد پدران درگذشته را.

• نوشتن درستِ نامِ زن اُدیسیوس: پینِلوپی، پینِلوپِیا

#پیشنهاد_کتاب

ترجمه و برداشتی آزاد از ترانه بالا:

آری، از هر چه که در عالم هست
خوابِ شب‌های جنون می‌بینم
خواب آن روز که سر زد ز بهشت
مَستی و سُکر و سکون می‌بینم
و آن‌چه حیران بکند دل‌ها را

خواب آن میوۀ ممنوعۀ شهر
خوابِ آوازِ پَری در سرِ کیست؟
خوابِ آن دخترکان می‌کِشدم
دخترانی که چون او دیگر نیست
سوی دریای پُلینزی در دور

آه، ای عشق، تو در اقیانوس
زیر گرمای تنور خورشید
بر شنی گرم، پُر از موسیقی
ساحلی گرم لبالب ز امید
هفتمین مرتبه هستی ز بهشت

سایه‌ساری‌ست ز ساحل به سرم
زیر یک نخل تنومند لوند
با پری‌چهرۀ چندی به کنار
که ملبس به لباس صدف‌اند
می‌چشانند مرا طعم گناه

شولگی (سدۀ بیست و یکم پیش از میلاد) پُرآوازه‌ترین پادشاهِ اور سوم در بین‌النهرین، در متنی گوید که با چند زبان از مردمانِ کوهستان (= منظور ایران) آشناست، در دادگاه‌های حقوقی سومر به پنج زبان پاسخ می‌دهد و در کاخش هیچ‌کس به سرعت او نمی‌تواند زبانش را عوض کند [1].

نُهم مهر، روز جهانی ترجمه و مترجم مبارک.

[1] برای این متن، بنگرید به:
Castellino 1972, Two Šulgi Hymns., Rome
meisamt72.blogspot.com/2024/09/blog-post.html

#گاه_نوشته

نکته‌ای دربارۀ کاربرد Arya

در دوره‌ای که نیای مشترکِ هندی‌ها و ایرانی‌ها در کنارِ یک‌دیگر می‌زیستند، خود را Arya می‌نامیده‌اند. دربارۀ زمانِ این دوره، پژوهشگران باختری بحث‌های زیادی کرده‌اند و فرضیه‌هایی نیز از ایشان به جای مانده است. آن‌چه که به نظرِ من می‌تواند به حقیقت نزدیک‌تر باشد، مقاله‌ای بلند و سودمند به زبان آلمانی از مرحوم والتر ووست است که آغاز نگارشِ کتاب نخست از کتاب‌های ده‌گانۀ Ṛgveda، کتاب مقدس هندیان کهن، را ۱۷۰۰ سال پیش از میلاد قرار می‌دهد. از همین جاست که روایت‌گری ریگ‌ویدَه و اوستا تا گُشتاسپ شاه دودمان کیانی یکسان است و پس از او، دیگر میان این دو همانندی‌ای دیده نمی‌شود؛ زیرا این گسیختگی باید با جدایی نیای مشترک از یک‌دیگر روی داده باشد و تاریخ سنّتیِ آن‌ها راه جداگانه‌ای در پیش می‌گیرد. بنابراین، فرضیۀ مرحوم استاد ژرژ دومزیل (پژوهشگر سرشناسِ فرانسوی) مبنی بر هستۀ تاریخی نداشتن کیانیان به آسانی رد می‌شود. بررسی کامل Arya در پیامی نمی‌گنجد، امّا در پژوهشی که در دست دارم و در آینده‌ای نامشخص چاپ خواهد شد، رد این نام‌واژه در کهن‌ترین زبان‌های خاور نزدیک پی گرفته شده که مفاهیم گوناگونی به خود گرفته است. با جدایی نیای مشترک این دو ملّت از یک‌دیگر، دگرگونی گویشی نیز در زبانِ آن‌ها روی می‌دهد و از این پس، در کاربرد Arya نیز دگرگونی رخ می‌دهد. نوشتن درستِ آن، اَریَه است. بدبختانه نوشتن اشتباه «آریایی!» جا افتاده و با این آفت هم نمی‌شود کاری کرد؛ اما دست‌کم شاید بتوان مفهوم و کاربرد درستش را جا انداخت. عوام و حتی گروهی از نویسندگان و مترجمان داخلی هم‌چنان از آن برای اشاره به «ایرانیان» به کار می‌برند! در نزد ایرانیان کهن مطلقاً مفهوم «ایرانی» داشته است و بس. و اگر داریوش یکم هخامنشی و پسینیانِ او در سنگ‌نبشته‌های‌شانْ خود را از تبار اَریَه می‌نامند، منظور همین «ایرانی» است. اَریَه در جُستارهای «زبان‌شناسی» کاربرد دارد که برای بررسی همان «زبانِ» مشترکِ هندیان و ایرانیان به کار می‌رود، نه مسئلۀ مُهمَل «نژادی» که بیش‌تر در زیست‌شناسی کاربرد پیدا می‌کند!

https://meisamt72.blogspot.com/2024/07/arya.html
#گاه_نوشته

زیرنویس قسمت چهارم از فصل دوم سریال خاندان اژدها

مِی نوش و جهان بخش که از زلف کمندت
شد گردنِ بدخواه گرفتار سَلاسِل

دورِ فلکی یکسره بر مَنهَجِ عدل است
خوش باش که ظالم نَبَرد راه به منزل

- حافظ