📜امامِ معصوم و امامِ غیرمعصوم

🔹️بنابر گزارش سید مرتضی، شیخ مفید بر این باور بوده که زید بن علی در علم و زهد و امر به معروف امام بوده ولی امامتش از نوعی نبوده که موجب عصمتش بشود.

🏷... أنا أثبت من إمامة زيد ما تثبته الزيدية و أنفي عنه من ذلك ما تنفيه فأقول إن زيدا رحمة الله عليه كان إماما في العلم و الزهد و الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر و أنفي عنه الإمامة الموجبة لصاحبها العصمة و النص و المعجز و هذا ما لا يخالفني عليه أحد من الزيدية...

📚الفصول المختارة: 340.

🔹️به نظر می رسد به باور مرحوم مفید، دو گونه امامت وجود دارد؛ یک- امامتی که ملازم با عصمت است و شناخت آن مشروط بر وجود نص می باشد. دو-امامت به معنای رهبری و ارشاد. بنابر گزارش یادشده، شیخ مفید امامت از نوع اول را از زید نفی می کند ولی او را امام از نوع دوم می داند.
🏠 @chsiqs

📜عبادت او را از درگیری های مذهبی مانع می شد

🔹️بنابر گزارش ابوغالب زراری، زرار‌ة بن أعين حاضر جواب بوده و در درگیری های مذهبی دست برتر را دارا بود ولی کثرت عبادت او را از مناظرات باز می داشت. در گزارش وی آمده است که در پیشانی زرارة، نشان از محل سجده وجود داشت.

...بين عينيه سجادة... وكان خصما جدلا لايقوم أحد لحجته‌ إلا أنّ العبادة أشغلته عن الكلام والمتكلمون من الشيعة تلاميذه.

📚رسالة ابي غالب زراري: 136.
🏠 @chsiqs

📜اشکال مقدس اردبیلی بر برخی از شیعیان

🔹️مقدس اردبیلی بر این باور است که هرچند امام علی، امیر المؤمنین بوده و ولی الله است ولی اقرار به چنین چیزی در اذان و اقامه درست نیست. از این رو معتقد است، کسانی که بر خلیفه دوم خرده گرفته و معتقدند وی در اذان واقعی که در زمان پیامبر گفته می شده، تغییر ایجاد کرده و جمله الصلاة خیر من النوم را افزوده، نبایستی همان اشتباه او را مرتکب شوند و در اذان و اقامه چیزی را اضافه کنند که در زمان پیامبر مرسوم نبوده است.

🏷ولا شك في ان عليا ولى الله و انه أمير المؤمنين حقا... انتهی فينبغي اتباعه لأنه الحق، ولهذا يشنع على الثاني بالتغيير في الأذان الذي كان في زمانه صلى الله عليه و آله فلا ينبغي ارتكاب مثله مع التشنيع عليه.

📚مجمع الفائدة والبرهان: 2، 181.

🔺️به نظر می رسد، اشکال مرحوم اردبیلی زمانى موجّه می باشد که برخی از شیعیان که شهادت ثالثه را در اذان می آورند، آن را به قصد اینکه یکی از اجزای اذان را می گویند، ذکر کنند. از طرف دیگر، زمانی می توان بر خلیفه دوم خرده گرفت که وی به قصد تشریع، در اذان جمله ای را افزوده باشد و گرنه اگر کسی در میان اجزای نماز چیزی نه به قصد تشریع بر آن بی افزاید، معمولا افزودن آن چیز تشریع به حساب نمی آید، همچنانکه در عرف معمولِ فقیهان، افزودن شهادت ثالثه نه به قصد تشریع، بدعت محسوب نمی شود.
🏠 @chsiqs

? تبانی شیعه و سنی!

?️بنابر گزارش مرحوم سید احمد زنجانی، آیت الله شیخ عبدالکریم حائری افراد را به احترام گذاردن به قرآن تشویق می‌کرد و از این که در مجالس ختم، قرآن خوانده می‌شود و افراد توجهی به قرآن ندارند و در زمان قرائت آن پذیرایی صورت می‌پذیرد، انتقاد می‌کرد. بنابر این گزارش، حائری معتقد بود که شیعه و سنی با یکدیگر تبانی کرده تا هر یک، به یکی از ثقلین بی‌توجهی کنند؛ سنی‌ها به عترت بی التفاتند و شیعه به کتاب الله.

?مرحوم آقای حاج شیخ عبدالکریم حائری زیاد اصرار داشت که احترام ظاهری قرآن کاملا محفوظ شود؛ همان طوری که اهل تسنن هنگام قرائت قرآن برای رعایت احترام آن چای و قلیان در مجالس نمی‌دهند. می‌فرمود در مجالس ترحیم شیعه نیز اگر این رسم و رویه جاری بشود، بسیار خوب و به موقع است ولی در مجالس شیعه چون عادت برخلاف جاری بود، ترک آن در نهایت دشواری بوده و فرامایش آن مرحوم عملی نمی‌شد، آنگاه می‌فرمود پیغمبر دو سنگین درمیان ما گذاشت: کتاب الله و عترت طاهره ولی ما با سنّی‌ها دست به دست داده هر دوی آن‌ها را از بین بردیم. ما کتاب الله را از بین بردیم، آن‌ها نیز عترت طاهره را.

?الکلام یجرّ الكلام (حق مبین): 423.

? @chsiqs

?پاسبانی از ممالک اسلامی تکلیف عامه مردم است

?️آخوند خراسانی، محافظت از ممالک اسلامی را تکلیف یکایک مسلمانان می‌داند و از این رو، وی فراگیری آموزش‌های نظامی را بر هر فرد مسلمانی واجب اعلام می‌کند و از نمایندگان مجلس شورای ملی زمان خود می‌خواهد، قوانین مرتبط با آن را در اسرع وقت تصویب کنند.

?حفظ اسلام و پاسبانی ممالک اسلامیه، تکلیف عامه مردم است و بر هر فردی از افراد مسلمین واجب است که بر حسب قوه و استعداد خود، در مقام تحصیل مقدمات آن بر آید و چون اعظم مقدمات آن، تعلیم و تعلم آداب حربیه است که به مقتضای هر زمانی معمول می‌باشد، پس بر عموم جوانان مسلمین و ابناء ملت اسلامیه واجب است که در مشق نظامی و تعلم قواعد حربیه جدید که معمول این است، هیچگونه مسامحه و مساهله ننمایند و کمال اقدام و اهتمام در این باب داشته باشند... تأکیدا مجلس محترم شورای را عرض می شود هیچ عذری برای تعیین قانون مشق نظامی در نظر نمی‌آید. البته تعجیل در این امر هم خواهند نمود.

?مکتوبات و بیانات سیاسی و اجتماعی علمای شیعه (نشر نی) 4: 370.
? @chsiqs

? بخشندگی و مسامحه گری معاویه

?️بنابر گزارش های بلاذری، معاویه با پول پاشی، بسیاری از افراد را به خود جذب می کرد. اگر یکی از اشراف و بزرگان عرب، در برابرش اظهار نداری می کرد، به داد او می رسید و با بخشیدن اموال، او را به خود متمایل می کرد. البته اگر کسی اظهار بی نیازی می نمود و نیازی به جذب کردن او نبود، به او هیچ کمکی نمی کرد و به قول خودش او را با بی نیازی اش تنها می گذاشت. از طرف دیگر، وی به راحتی خشمگین نمی شد و نسبت به منتقدانش ساکت می شد و گاهی هم اظهار ملاطفت می کرد؛ به طوری که عقیل بن ابی طالب در یکی از گفتگوهای انتقادیش با او به ملایمت و تسامح مکارانه او اشاره می کند.

?️با این چند جمله ای که خود معاویه گفته می توان با شیوه مزورانه او و معاویه صفتان بیشتر آشنا شد: تا وقتی بودجه مالی کمکیارم باشد، زبانم را خسته نمی کنم و تا زمانیکه با زبان بتوانم دیگران را با خود همراه کنم از تازیانه استفاده نمی کنم و تا وقتی تازیانه مرا از شمشیر بی نیاز سازد، از شمشیر استفاده نمی کنم ولی وقتی هیچ یک از مال و زبان وتازیانه، به کار نیاید، نوبت شمشیر فرا می رسد و با آن به جنگ دیگران می روم.

? واما اعطائي ایاکم قبل المسألة فمن سألناه اعطیناه ومن استغني عنّا وكلّناه الى غناه وأحبّكم الينا السائل.

?وأما أنتم فإنّ فِي لينكم غدرًا.

?لا أضع لساني حيث يكفيني مالي ولا أضع سَوْطي حيث يكفيني لساني ولا أضع سيفي حيث يكفيني سوطي فإذا لم أجد من السيف بدًا ركبته.

? أنساب الأشراف: 5، 91، 114، 21.
? @chsiqs

?آیا علوم امام سجاد به نام حضرت زینب پخش می شد؟

?️بنابر گزارش خصیبی و شیخ صدوق، فردی ناشناخته با نام احمد بن ابراهیم،که اطلاعات خاصی درباره او وجود ندارد، نقل کرده که نزد حکیمه دختر امام جواد رفته و با ایشان درباره امام زمان صحبت کرده است. ضمن صحبت هایی که میان آن دو رد و بدل شده، حکیمه به او گفته است که امام حسین برای حفظ جان امام سجاد، به حضرت زینب وصیت کرده و از این رو امامت ایشان مخفی نگاه داشته شده و پس از شهادت ایشان نیز هر علمی که از امام سجاد صادر می شد، به خاطر حفاظت از امام سجاد، به حضرت زینب نسبت داده می شد.

?️روایت یادشده توسط شیخ طوسی نیز گزارش شده؛ با این تفاوت که ایشان این گزارش را از کلینی نقل کرده و نام دختر امام جواد را خدیجه ذکر می کند در حالیکه این گزارش در کافی کلینی نیامده است.

?...أوصى إلى أخته زينب بنت عليّ بن أبي طالب في الظاهر فكان ما يخرج عن عليّ بن الحسين من علم‏ ينسب‏ إلى‏ زينب‏ بنت‏ عليّ‏ تسترا على عليّ بن الحسين...

?الهدایة الکبری: 366، کمال الدین وتمام النعمة: 502، الغیبة: 230.

?️شایسته توجه است؛ اینکه علوم امام سجاد به نام حضرت زینب پخش شده، مطلبی است که حدود دویست سال پس از امامت امام سجاد بيان شده و فقط در این گزارش آمده است. از طرف دیگر، در این روایت مشخص نشده تا چه زمانی امامت امام سجاد مخفی نگاه داشته و علوم ایشان به حضرت زینب نسبت داده می شد؟ اگر دوره کوتاه اسارت منظور باشد، این پرسش مطرح می شود که مگر در این دوره، مجال این بود که امام سجاد به نشر علم بپردازد و علم ایشان به حضرت زینب منسوب شود؟ اگر مراد، دوره امامت امام سجاد باشد یا دست کم مراد، دوره زندگانی حضرت زینب در دوره امامت امام سجاد باشد و به نظر می رسد؛ ظاهر روایت مؤيد این دو احتمال است، دراین صورت، باید صحیفه سجادیه یا روایات دیگر امام سجاد که به نوعی علوم آن امام محسوب می شد به حضرت زینب نسبت داده می شد؛ درحالیکه بنابر شواهد تاریخی چنین اتفاقی رخ نداده علاوه بر اینکه روایات علمی حضرت زینب که در واقع برای امام سجاد بوده و به نام ایشان منتشر شده نیز در گزارش های تاریخی نیامده است.
? @chsiqs

?حضرت زینب در چه روز و ماهی به دنیا آمده است؟

?️درباره روز و ماه ولادت حضرت زینب در اسناد تاریخی دست اول و دوم مطلبی نیامده است. از این رو، مرحوم ذبیح الله محلاتی، یکی از نویسندگان معاصر، به درستی بر این باور است که هیچ یک از مواردی که به عنوان روز تاریخ ولادت ایشان مطرح می شود، اساس تاریخی ندارد.

?️البته محلاتی احتمال می دهد، اگر امام حسین در روز سوم شعبان به دنیا آمده باشد و حضرت زهرا بلافاصله پس از ولادت امام حسین به حضرت زینب حامله شده باشد، در این صورت می توان این دیدگاه که ایشان در یکی از روزهای دهه آخر ربیع الثانی به دنیا آمده را تقویت کرد.

?️در حالیکه اگر قرار باشد، خود را محصور دیدگاه های بدون شاهد تاریخی بدانیم و دست به انتخاب یکی از این دیدگاه ها بزنیم، نمی توان انتخاب محلاتی را پذیرفت؛ زیرا با توجه به فرض یادشده در روز ولادت امام حسین و این نکته که معمولا بارداری بین ۳۹ تا ۴۱ هفته طول می کشد، بایستی احتمال ولادت حضرت زینب در ماه جمادی الاولی را بیشتر از ربیع الثانی دانست و این دیدگاه بدون شاهد تاریخی که حضرت زینب در روز پنجم جمادی الاولی به دنیا آمده را انتخاب کرد.

?ولادت او را باختلاف نوشته‏اند؛ بعضى پنجم شهر جمادى الاولى سال ششم هجرت در مدينه دانسته‏اند و بعض ديگر در اوايل شعبان سنه ششم هجرت دانسته‏اند و بعضى ديگر در شهر رمضان و بعضى ديگر در عشر اخير ربيع الثانى در پنجم يا ششم يا هفتم سال هجرت دانسته‏اند و بعضى ديگر در ماه محرم سنه پنجم از هجرت دانسته‏اند ولى بايد دانست كه كه براى هيچ يك از اين اقوال يك دليل تاريخى در دست نيست. و اگر ولادت حضرت حسين در سوم شعبان بوده باشد و فاطمه زهرا بلافاصله بزينب حامله شده باشد مى‏توان قول كسى كه مى‏گويد در دهه اخير ربيع الثانى متولد شده است، اقرب بصحت گرفت.

?ریاحین الشريعة: ۳، ۳۳.
? @chsiqs

?هوچی گری با اتهام سنی گری

?️بنابر گزارش عبدالله جزائری، نوه محدث جزائری، در اجازه نامه خود، محمد رفیع گیلانی، که از داماد های خانواده علامه مجلسی بوده و جزائری همچون او کسی را در قدرت علمی و ایمانی در عالمان فارس و عرب زبان ندیده است، به دلیل اینکه در مسأله تخصیص قرآن به خبر واحد، قائل به عدم تخصیص بوده و با اهل تسنن رابطه خوبی داشته و برخی از آنان به او هدیه می‌دادند و اینکه نماز عصر را جدای از نماز ظهر و در وقت استحبابی آن می‌خوانده، به سنی بودن و سنی گری از طرف عوام و خواص متهم شده است.

?كان علامة محققا متكلما متقنا لم أر في قوة فضله وإيمانه فيمن رأيت من فضلاء العرب والعجم... وكان مجتهدا صرفا ينكر طريقة الأخباريين ويرجح ظواهر الكتاب على السنة ولا يجيز تخصيصها بأخبار الآحاد وكان‏ حسن‏ العشرة مع‏ طوائف‏ الإسلام‏ جدا وله أصحاب من تجار خوارزم يأتونه كل سنة بالهدايا والنذور واتهم عند عوام المشهد بالتسنن لذلك ولأنه كان يؤخر العصر اشتغالا بالنوافل إلى دخول وقتها ولأمور أخر لا حاجة إلى ذكرها هنا وسرت هذه التهمة من العوام إلى الخواص وكوشف بذلك في المسجد يوم الجمعة وهو على المنبر يخطب وحصلت في الناس ضجة لم تسكن إلا بعد جهد طويل... .

?الاجازة الکبیرة: 138.
? @chsiqs

? دور شو از برم ای واعظ و بیهوده مگوی

?️بنابر گزارش ابوطالب مکی (۳۶۰ق)، یکی از مؤلفان صوفيه، یکی از تابعيان با هیئت اشرافی و لباسی شاهانه خدمت ابوذر رفت و از زهدورزی سخن گفت و در اين باره از او سؤالى پرسید. ابوذر بدون آنکه با او هم کلام شود، دستش را بر دهانش گذاشت و بادی از معده اش خارج کرد. آن تابعى ناراحت شد و پیش عبدالله بن عمر رفت و گلایه ابوذر را کرد و گفت من از زهد می گفتم ولی ابوذر مرا تمسخر کرد. عبدالله به او پاسخ داد: این بلایی است که خودت بر سر خودت آورده ای، با این شکل و شمایل پیش ابوذر رفته ای و از زهد گفته ای.

?و جاء عامر بن عبد الله بن ربيعة إلى أبي ذر رضي الله عنه في بزتّه فجعل يتكلم في الزهد فوضع أبو ذر راحته على فيه و جعل يضرط به فغضب عامر فأتى ابن عمر رضي الله عنهما فقال: ألم تر ما لقيت من أخيك أبي ذر قال و ما ذاك؟ قال: جعلت أقول في الزهد فأخذ يهزأ بي فقال ابن عمر: أنت صنعت بنفسك تأتي أبا ذر في هذه البزة و تتكلم في الزهد.

?قوت القلوب: 1، 451، 303.