*?انسان دربند
?مرحوم آقای صادقی تهرانی معتقد بودند مراد از رقبة در قرآن، مطلق انسان دربند است و بردگان صدر اسلام، یکی از مصادیق انسان دربند بودند ولی با گذشت زمان، تغییر مصداق حاصل شده است و مصداق رقبة، همه مومنینی هستند که در زندانها هستند و تحریر رقبة نیز به معنای آزادسازی آنان است. فتوای ایشان بسیار قابل تامل است خصوصاً با توجه به اینکه قرآن همواره از تحریر رقبة سخن گفته است و نه تحریر عبد یا تحریر مملوک*.

#تدین_عقلانی

@tabeshe_agahi

*?عصمت و تفکر
?آیا معصومین، تفکر دارند؟ ظاهر برخی روایات ما چنین است که حضرات معصومین، همانند دیگران، تفکر می‌کنند و چنین نیست که همه باورها و عقاید خویش را با الهام معصومانه یا علم وراثتی* از پیامبر دریافت کرده باشند. به دو نمونه در روایات اشاره می‌کنم:

?روایت اول: درباره حضرت رضا(ع) نقل شده است که :  كَانَ يَخْتِمُهُ فِي كُلِّ ثَلَاثٍ وَ يَقُولُ لَوْ أَرَدْتُ أَنْ أَخْتِمَهُ فِي أَقْرَبَ مِنْ ثَلَاثَةٍ لَخَتَمْتُ وَ لَكِنِّي مَا مَرَرْتُ بِآيَةٍ قَطُّ إِلَّا فَكَّرْتُ فِيهَا وَ فِي أَيِّ شَيْ‏ءٍ أُنْزِلَتْ وَ فِي أَيِّ وَقْتٍ فَلِذَلِكَ صِرْتُ أَخْتِمُ فِي كُلِّ ثَلَاثَةِ أَيَّام‏(امالی صدوق: ص ۶۶۰) یعنی حضرت رضا(ع) هر سه روز یک‌بار تمام قرآن را تلاوت می‌کرد و می‌فرمود: اگر می خواستم زودتر از سه روز آن را به پایان برسانم، می‌توانستم، اما نخواستم چنین کنم. زیرا در موقع تلاوت به هر آیه که می‌رسیدم در آن فکر و اندیشه می‌کردم که درباره چه چیزی و در چه زمانی نازل شده است. بدین جهت در هر سه روز یک بار قرآن را به پایان می رسانم.

?روایت دوم:  حضرت علی(ع) در نامه به فرزندش امام حسن(ع) میفرماید : إِنِّي وَ إِنْ لَمْ أَكُنْ عُمِّرْتُ عُمُرَ مَنْ كَانَ قَبْلِي فَقَدْ نَظَرْتُ فِي أَعْمَالِهِمْ، وَ فَكَّرْتُ فِي أَخْبَارِهِمْ، وَ سِرْتُ فِي آثَارِهِمْ حَتَّى عُدْتُ كَأَحَدِهِم‏. یعنی درست است كه من به اندازه همه كسانى كه پيش از من مى‌زيسته‌اند عمر نكرده‌ام، اما در كردار آنها نظر افكندم، و در اخبارشان تفكر نمودم، و در آثارشان به سير و سياحت پرداختم، تا بدانجا كه همانند يكى از آنها شدم.

?این دو نمونه(و موارد دیگر از توصیه معصومین به تفکر و بیان ارزش فکر) دلالت واضحی دارد که هر چند در برخی موارد و به اذن خدا، واجد علم الهی معصومانه هستند ولی آنان نیز همانند دیگران، اهل تفکر و اندیشه هم بوده‌اند و زندگی روزانه و عادی آن بزرگواران نیز مانند دیگران، بر اساس تفکر و برنامه‌ریزی و محاسبات عاقلانه بوده است و این که کسی باور داشته باشد همه حرکات و سکنات معصومین، مبتنی بر دستوری آسمانی و برنامه‌ای الهی است نه تنها فاقد برهان و دلیل و مخالف قرآن است بلکه توهین به آن حضرات است و ایشان را در حد یک ربات و ماشین مکانیکی تنزل داده است.  از سوی دیگر، روشن است که تفکر بما هو تفکر، عملی انسانی و بشری است و احتمال خطا نیز در آن راه دارد. لذا اگر کسی مدعی شود تفکر معصومین، فاقد خطاست، تفکر را از ماهیت خود تُهی کرده است و ناخواسته، وحی و الهام را بجای تفکر نشانده است هر چند نام تفکر بر آن گذاشته باشد.

#تدین_عقلانی

@tabeshe_agahi

*?پاسخ آیت‌الله خویی به پرسشی درباره تفسیر آیه ۷۲ سوره احزاب
?حمل در آیه کریمه به معنی خیانت و عدم وفا به امانت و تعهدات می‌باشد و در فارسی هم گاهی بدین معنی استعمال می‌شود می‌گویند «فلانی این مال را بلند کرد» که مراد خیانت است و بدین‌جهت بعضی از این سوالات چون ناشی از معنی کردن حمل است به تحمل و تقبل، لذا مورد ندارد و مقصود از امانت حضرت حق که عرضه شد، توحید در ذات خالق و توحید در عبادت است که تمامی موجودات تکویناً و همچنین تشریعاً (در خصوص آن موجوداتی که قابلیت دارند که مورد تشریع باشند) به این امانت خیانت ننمودند (ان من شیء الا یسبح بحمده) جز انسان که این امانت را خیانت نمود و بنابراین عرضه این امانت به نحو دوام و استمرار است و مقصود از امانت (توحید) و عرضه بر نفس آسمان و زمین و بقیه موجودات است در قبال انسان و عرضه به معنای ارشاد و هدایت است و چون حمل به معنی خیانت است لذا با تعریف انسان به ظلوم و جهول* مطابقت دارد و مقصود از انسان، جنس بشر است نه همه افراد (آخر جمادی الاولی ۱۳۸۵ ق)

@tabeshe_agahi

*?سُخره*

?علی اصغر در دهم رجب متولد شده است. چرا؟ چون روز عاشورا شهید شده و شش ماهه بوده است. حالا دقیقاً شش ماه از دهم محرم به عقب برگردید می‌شود دهم رجب! به همین راحتی! از این به بعد مثلاً اگر گفتند پیامبر خاتم در چهل سالگی و در ۲۷ رجب، به نبوت رسید ضمن تاسف بر چنین اقوال سستی! خودمان دست به کار می‌شویم و از هفدهم ربیع‌الاول(روز تولد پیامبر) چهل سال حساب می‌کنیم که می‌شود هفدهم ربیع الاول سیزده سال قبل از هجرت. پس به مبنای مورخ کم‌نظیر! بندانی نیشابوری، زین پس بجای ۲۷ رجب، هفدهم ربیع‌الاول را بعنوان مبعث جشن خواهیم گرفت!

#تدین_عقلانی

@tabeshe_agahi