✅ بازگشت به توسعه ? مقاله شماره بهار نشریه فارن افیرز با عنوان «نظم جایگزین چین و آنچه آمریکا باید از آن بیاموزد» به قلم الیزابت اکانامی بحثی است درباره استراتژی اخیر چین و واکنش آمریکا نسبت به آن. مقاله‌ای که از جدی‌ترین عرصه‌های منازعه هژمونیک بین دو ابرقدرت…

✅ بازگشت به توسعه

? مقاله شماره بهار نشریه فارن افیرز با عنوان «نظم جایگزین چین و آنچه آمریکا باید از آن بیاموزد» به قلم الیزابت اکانامی بحثی است درباره استراتژی اخیر چین و واکنش آمریکا نسبت به آن. مقاله‌ای که از جدی‌ترین عرصه‌های منازعه هژمونیک بین دو ابرقدرت اخیر جهان پرده بر می‌دارد.

? چین در دهه گذشته با معرفی طرح کمربند- راه، استراتژی خود را برای ایجاد جهانی با کانون چین معرفی کرده بود. در یک دهه اول حکومت شی جین پینگ، چین از سه ابتکار و تا نگارش مطلب، چین از چهار ابتکار جهانی خود پرده برداری کرده است. این ابتکارها به شرح زیر هستند:
1- ابتکار کمربند- راه (BRI) که در سال 2013 معرفی شد. تمرکز آن بر ایجاد زیرساخت و کریدور است.
2- ابتکار توسعه جهانی (GDI) که در سال 2021 معرفی شد و تمرکز آن بر برنامه‌های اجتماعی و رفع فقر و بهبود کیفیت زندگی است.
3- ابتکار امنیت جهانی (GSI) که در سال 2022 معرفی شد و تمرکز آن بر «خرد و راه‌حل چینی» برای ایجاد صلح و امنیت جهانی است.
4- به سه مولفه قبل باید ایده تمدن جهانی چین را هم افزود که بنوعی در آغاز دهه دوم حکومت شی مطرح شده و احترام به ارزش‌های متفاوت جوامع را مطرح می‌کند. تاکید بر اینکه کشورها می‌توانند در سطوح متفاوت و فرهنگ‌های متفاوتی باشند و در واقع از کنار هم بودند استفاده بکنند.

? در قالب استراتژی سوم، چین از رویکرد خود برای جهان نظم جدید جهانی دفاع می‌کند. در بیان شی جین پینگ رویکردی با سه محور زیر است:
- نفی ذهنیت جنگ سردی
- نفی یک جانب‌گرایی
- نفع سیاست‌های گروهی و مواجهه بلوکی
به زعم نویسنده چین خود را کارگزار تغییر و آمریکا را حامی وضع موجود معرفی می‌کند و تلاش دارد که با روندی که اتخاذ کرده مسیر توسعه و مسیر تغییر را خود تعیین کند.

? به تعبیری می‌توان گفت که آنچه چین امروز برای دنیا پیشنهاد می‌دهد، ایدئولوژی و نظمی جایگزین است با سه مولفه:
- زیرساخت به‌جای همگرایی ارزشی و فرهنگی
- رفع فقر به‌جای حقوق بشر
- توسعه به جای دموکراسی

?آنتونی آرابلاستر در کتاب «ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب» از نسبت فقر و ارزش‌های لیبرالی بحث می‌کند و ظهور لیبرالیسم را به پیش از به صحنه آمدن فقرا و سقوط آن را با کنش توده‌ها برای بهبود وضع اقتصادی خود نسبت می‌دهد. چین در استراتژی خود، کوشیده است تا بیان سوسیالیستی از توسعه ارائه دهد که جنبه‌های فقرزدا و اقتصادی توسعه را با الگوی آمرانه چین تطابق دهد. شاید بتوان گفت، چین به نخبگان سیاسی امروز ایران این درس را می‌دهد که استراتژی وفاق، ناقص است، در مقابل اگر بدنبال وفاق هستید، دستورکار باید این باشد «وفاق در بالا، رفع فقر و محرومیت در پایین».

? آنچه فهم آن در این مقاله می‌تواند برای ایران بسیار با اهمیت باشد، این کلید واژه است که چین می‌کوشد تا به دنیا بگوید بیایید از ذهنیت جنگ سردی و بلوک‌بندی عبور کنیم. در واقع در استراتژی چین توفیق آینده چین با بیرون بردن مسائل جهانی از حوزه امنیتی-نظامی گره خورده است، چین البته دنبال دلارزدایی است اما دلار زدایی را نه با بلوک بندی بلکه با جلب همکاری‌های توسعه‌ای دنبال می‌کند.

? این موضوع باید برای ما بسیار با اهمیت باشد چرا که ما هنوز درگیر ذهنیت جنگ سردی و مرده باد و زنده باد هستیم و تصور می‌کنیم که توسعه یا اهمیت ندارد و یا از طریق تکیه بر اقتدار نظامی قابل تحقق است. این درحالی است که این مقاله به وضوح نشان می‌دهد که تلقی نظامی از راهبرد توسعه تله آمریکا برای امنیتی سازی کشورهاست تا از ورود آنها به زمین توسعه جلوگیری کرده و به آمریکا اجازه دهد تا در زمین نظامی و با استفاده از تکنولوژی‌های برتر خود با آنها روبرو شود.

? ارتباط با نویسنده:
@Hossein_Rajabpour

@dasneveshtha

چه خبر از ترکیه؟
مرور گزارشی از Pew
ندا رضوی زاده

گزارش پیمایش 2024 افکار عمومی ترکیه درباره مسایل سیاسی خواندنی و در خور تامل است. در این گزارش موسسه Pew نظرات جامعه ترکیه در اوایل سال 2024 بازتاب یافته است، از جمله درباره صحنه سیاسی ترکیه، سلامت انتخابات و دموکراسی در ترکیه، اردوغان و حکمرانی او، اعتماد نهادی (به پلیس، نیروهای نظامی، قوه قضاییه، رهبران مذهبی، رسانه ها، شرکت ها، بانک ها و ...)، سیاست داخلی و خارجی و... .
جالب توجه بود اگر چنین داده هایی درباره ایران و سایر کشورهای منطقه در دسترس می بود.

مهم ترین یافته های این پیمایش چنین است:

?اعتماد به دولت و رییس دولت
اردوغان به اندازه 2017 مقبولیت ندارد، اما همچنان بیش از رقیب خود مقبولیت دارد. در 2017 نزد 75% مردم مقبولیت داشته، اما در 2024 تنها نزد 43%. (آیا مصداق توصیه مارک تواین است که گفته «سیاست مداران و پوشک بچه ها باید زود به زود عوض شوند، هر دو به یک دلیل.»!؟)
در ۲۰۲۴ نیمی از مردم ترکیه به دولت‌شان اعتماد ندارند که در خدمت منافع ملی باشد.
بیش از نیمی از شهروندان ترکیه (۶۲٪) مطمین نیستند که دولت‌شان امادگی مواجهه با فجایع طبیعی آینده را داشته باشد.
اعتماد به دولت در بین جوان های زیر 35 سال و کمتر مذهبی ها کمتر است.
درباره سلامت انتخابات 2023 نیز اختلاف نظر وجود دارد.

?اعتماد نهادی
اعتماد به پلیس و نیروی نظامی در ترکیه بالاست (62-78%). اما کمتر از نیمی از مردم به قوه قضاییه، رهبران مذهبی و رسانه ها، شرکت ها و بانک ها اعتماد دارند.
اعتماد به همه نهادها در 2024 نسبت به 2017 کاهش یافته، به جز اعتماد به نیروی پلیس که تغییر محسوسی نداشته است.
هواداران اردوغان نسبت به مخالفان او، اعتماد بیشتری به نهادها دارند.

?شیوه مطلوب حکمرانی
80% معتقدند دموکراسی نمایندگی یا دموکراسی مستقیم روش خوبی برای اداره کشور است، در حالی که 16-17% آن را روش بدی می دانند!
دو-سوم ترکیه ای ها معتقدند حکمرانی توسط رهبر مقتدر روش بدی برای اداره کشور است، اما همچنان یک-سوم معتقدند این روش خوبی است! حتی 14% معتقدند حکومت توسط نظامیان روش خوبی است!

?منازعات سیاسی و اجتماعی ملی
درصد زیادی از ترکیه ای ها بین جناح های سیاسی منازعه شدید می بینند. در صد کمتری از اهالی ترکیه، منازعه قومی را پررنگ می بینند. و در مراتب بعدی درصد کمتری پیروان مذاهب و سپس ساکنان شهر و روستا را دارای اختلاف شدید میبینند.
بیش از نیمی از ترکیه ای ها معتقدند منازعه شدیدی بین قومیت ها در ترکیه وجود دارد.

?نگرش به قدرت های جهانی (امریکا، چین، روسیه، سازمان ملل، اتحادیه اروپا و ناتو)
80% ترکیه ای ها دید منفی به امریکا دارند که بالاترین میزان دید منفی به کشورها و نهادهای فوق است. در مرتبه بعدی چین و روسیه قرار دارند با حدود 66%.
اتحادیه اروپا مقبول تر از همه موارد فوق است و کمی کمتر از نیمی از ترکیه ای ها آن را مقبول قلمداد میکنند (46%)، و در مرتبه بعد ناتو قرار دارد!
در ترکیه ابتدای 2024 کمترین مقبولیت را امریکا دارد با 18%.
تعداد ترکیه ای هایی که روسیه را مقبول می دانند در بین طرفدارن و مخالفان اردوغان به طور و اضحی متفاوت است. در بین طرفداران اردوغان افراد بیشتری هستند که روسیه را مقبول میدانند. برعکس این قضیه در مورد اتحادیه اروپا و امریکا صادق است. اما در مورد ناتو اختلاف نظری بین طرفدارن و مخالفان اردوغان نیست! و در بین هر دو گروه طرفدار و مخالف اردوغان، 42-44% ناتو را مقبول میدانند.

?روند نگرش به قدرت های جهانی
در سال 2002 امریکا نزد 30% ترکیه ای ها مقبولیت داشته. تا 2024 مقبولیت امریکا همواره نوسان داشته اما هرگز از 30% بیشتر نشده و در 2024 به 18% رسیده.
مقبولیت ناتو از 2011 انداز گیری شده و نوسانی بوده، اما روند آن صعودی بوده و از 18% در 2011، به بیش از دوبرابر (42%) در 2024 رسیده.
مقبولیت چین و روسیه تا 2018 افزایش داشته و پس از آن کاهش یافته
مقبولیت اتحادیه اروپا و سازمان ملل از 2002 تا 2011 کاهش شدید یافته، و سپس مقداری افزایش یافته، اما هرگز به مقادیر اولیه در 2002 (حدود 50%) نرسیده، و این دو قدرت جهانی اکنون نزد کمتر از نیمی از ترکیه ها مقبولیت دارند.
تعداد موافقان با پیوستن به اتحادیه اروپا نیز روندی نوسانی داشته، اما هنوز درصد موافقان به میزان 2005 نرسیده. تنها 56% ترکیه ای ها با پیوستن کشورشان به اتحادیه اروپا موافق اند.
جوان های زیر 35 سال، تحصیلکرده ترها، و کمتر مذهبی ها بیشتر تمایل دارند ترکیه به اتحادیه اروپا بپیوندد.
در ترکیه، اعتماد به زلنسکی و پوتین بیشتر از اعتماد به رهبران کنونی فرانسه، چین، و امریکا (ترامپ و بایدن) است!
Reference:
?Turks Lean Negative on Erdoğan, Give National Government Mixed Ratings
?Laura Clancy, Jacob Poushter and Sofia Hernandez Ramones
?October 16, 2024

نمودارها

پژوهش در تاریخ جنگ: نتایج از پیش‌تعیین‌شده؛ تحقیق یا تحریف
https://t.me/jafarshiralinia/663

Telegram

اتاق آینده / شیرعلی‌نیا

آیا تحقیق درباره‌ی جنگ در خطر مرگ قرار دارد؟ (این یادداشت را ۵ سال قبل نوشتم و سال گذشته به بهانه توقیف کتاب «نکته های تاریخی» بازنشر کردم؛ و چون در هنوز بر همان پاشنه می چرخد دوباره منتشرش می کنم) «عدم تشکیک در ضرورت ادامه‌ی دفاع مقدس در زمان‌های خاص (مثل…

دشمنان مشترک: افغان‌ها ایران را اشغال کرده‌اند؛ ایرانی‌ها با مهاجرین بدرفتاری می‌کنند!

سایت ایراف با دکتر امیر هاشمی‌مقدم مصاحبه‌ای ترتیب داده است درباره حضور افغانستانی‌ها در ایران، پیامدهایش برای جامعه ایران و مهاجران افغانستانی، واکنش‌ها به این حضور و راهبردهای پیشنهادی برای کاهش پیامدهای منفی حضور مهاجران و برخی تقابل‌ها.

دکتر امیر هاشمی‌مقدم، انسان‌شناس، پژوهشگر و عضو هیئت‌علمی دانشگاه مازندران و نویسنده کتاب «چرا افغانستان برای ایران مهم است؟» است که شرحی مفید و مختصر، مستند و چندبعدی درباره افغانستان و ابعاد ارتباط افغانستان، افغانستانی‌ها و ایران و ایرانی‌هاست.

بحران ۵۳ در ایران
درباره نسل گمشده‌ی متولدان دهه ۵۰ به بعد

Telegram

آینده مشترک

***⚛️***بحران۵۳ در ایران! ***🖊***امیر ناظمی نظام حکمرانی فعلی ایران را می‌توان با شاخص‌های مختلفی، تحلیل کرد و نام‌های مختلفی بر آن گذاشت. اما از دید تحلیل‌گران توسعه، نمونه یک «نظم دسترسی محدود» (LAO) است. در حقیقت گروه‌های محدودی، قدرت سیاسی را در اختیار دارند و…

✳️ «آیا ممکن است تمدن ایرانی منقرض شود؟»

▫️برش‌هایی از قسمت اول گفتگوی دکتر شروین وکیلی (جامعه‌شناس و پژوهشگر تاریخ)

(اگر وقت یا حوصله شنیدن این ۳۵ دقیقه را ندارید، پیشنهاد میکنم چند برش زیر را که علامت‌گذاری کرده‌ام بشنوید)

06:49 - درباره تمدن و تمدن ایرانی
- تمدن چیست؟
- در آثاری که درباره تمدن‌ها منتشر شده ایرادات روش‌شناسانه‌ای تکرار شده، یکی از پیامدهای این ایرادات، نادیده انگاشتن حوزه تمدنی ایرانی است.... گویی کلمه ایران یک تابو است... در حالی که ایران قدیمی‌ترین تمدنی است که وجود داشته و دوام یافته. این خطاهای روش‌شناختی دلایل ایدئولوژیک دارد....

13:40- خط‌وربط‌های آکادمیک در سطح بین‌المللی به طور سیاسی تعیین می‌شود.

16:22- آزمایشی ساده برای سنجش سوگیری ایدئولوژیک آکادمی غربی درباره ایران
- فروپاشی ایران طی ۱۵۰-۲۰۰ سال گذشته و ایرانی‌زدایی و پارسی‌زدایی از قلمرو ایران‌زمین

21:06 - گذری بر تمدن‌های جهان

ارتجاع: این‌بار در برابر سیاست فراگیری و تبعیض مثبت
ندا رضوی زاده

مشاهده شد که در برابرطرح «تبعیض مثبت» به نفع زنان، جوانان و اقلیت‌ها در انتصابات دولت جدید، بعضی به طرز آشکاری دچار واهمه و شتاب‌زده معترض شدند، و در نقد و نفی «تبعیض مثبت» اظهارنظر کردند. البته بیش‌تر ظاهرا از فرصت یافتن زنان ناراحت‌اند.

گویا فرض نانوشته‌ی اکثر این اظهارات این است که (۱) قرار است اقلیت‌ها بدون ارزیابی شایستگی‌های‌ حرفه‌ای و تخصصی‌شان منصوب شوند، (۲) تا کنون معیار شایسته‌سالاری و برابری برقرار بوده و همه گزینش‌ها و انتصابات برای رده‌های بالا بر پایه شایستگی و کارامدی بوده، و هیچ‌گونه سوگیری جنسیتی، سنی، مذهبی و مانند این‌ها وجود نداشته است! و حالا منتقدانِ سیاست تبعیض مثبت برآن‌اند که برای «حفظ» عدالت به هیچ وجه نباید به این سیستم تاریخ‌گذشته‌ی گزینش و انتصابات دست زد! بدون سوگیری بودنِ رویه‌های موجود چیزی است که با داشتن اندکی بینش جامعه‌شناختی، باطل بودن آن آشکار است. نمی‌توان متصور شد که نابرابری شدید جنسیتی و مذهبی و سنی در انتصابات و اعطای فرصت‌ها و امتیازات در ایران صرفا حاصل تصادف بوده است و هیچ‌گونه سوگیری سیستماتیک و عامدانه وجود نداشته است! بخشی از زنان در ایران سال‌هاست برای متخصص شدن تلاش کرده‌‌اند، و افراد واجد شایستگی‌های علمی و حرفه‌ای کافی در میان‌شان کم نیست. این که در قریب به پنج دهه در کشوری مثل ایران، تنها یک وزیر زن منصوب شده و این‌که در سایر جایگاه‌های مدیریتی رده بالا و میانی، و حتی پایین، سهم زنان بسیار کم است نمی‌تواند صرفا ناشی از کمبود زنان شایسته و قابل رقابت با مردانِ منصوب‌شده، یا ناشی از بی‌میلی خود زنان، یا برآمده از شایسته‌گزینی ناب و بی‌نقص سیستم (!)، یا تنها محصول تصادف باشد! (شواهد و استدلال‌های مشابهی را می‌توان درباره پیرسالاری و سو‌گیری‌های مذهبی در انتصابات را هم طرح کرد.)

اگر منتقدان را مغرض و منفعت‌جو ندانیم، ایشان ظاهرا ساده‌دلانه مفروض گرفته‌اند که تضمینی وجود دارد که به ناگهان، و بدون هیچ تمهید شفافی، در دولت جدید همه سوگیری‌ها و لابی‌های شبکه‌ای مبتنی بر جنسیت و رفاقت و مذهب و سن کنار نهاده شود، و ارزیابی و گزینش دقیقا طبق شایستگی صورت بگیرد! چنین فرضی بسیار خوش‌بینانه است و احتمالا در تجربه سایر نقاط دنیا هم دلیل رویه‌های تبعیض مثبت و تنوع (diversity) و فراگیری (inclusion) در استخدام و انتصاب همین بوده است. لحاظ کردنِ شفافِ معیارهای اقلیت‌بودگی یک گام به سمت زدودنِ سوگیری‌های نیت‌مند یا ناخوداگاه و تبعیض‌های ضمنی است که تاثیر خودش را در گزینش‌ها می‌گذارد، ولو این که هرگز تصریح نشده باشد و آگاهی و خودآگاهی روشنی درباره آن وجود نداشته باشد.

مزیت دیگر وجود یک رویه شفافِ ارزیابیِ شایستگی‌ها برای انتصابات و سپس اعمالِ معیارِ شفافی برای تبعیض مثبت، به ویژه در مورد زنان، این ابهام و اتهام را هم از میان برمی‌دارد که زنان ممکن است برای دستیابی به فرصت‌ها و رشد در سلسله مراتب از «ترفندهایی ورای شایستگی‌های حرفه‌ای» استفاده کنند، یا بعضا برای رشد نیازمند یا ناگزیر از استفاده از چنان ترفندهایی باشند. (هرچند استفاده مردان هم از شبکه روابط‌ مبتنی بر جنسیت‌شان هم تاکنون چیزی جز استفاده از «ترفندهایی ورای شایستگی حرفه‌ای»‌شان نبوده است! اما با خوش‌شانسی این‌گونه استفاده از روابط متضمن هیچ اتهام اخلاقی علیه‌شان نیست!)

مزیت مهم دیگر این است که اینک اکثریت (مردان، مسن‌ها و ...) از انتخاب خود اطمینان نسبی نخواهد داشت و در فضای رقابتی شفاف‌تر باید برای کسب شایستگی بیشتر تلاش کند، و صرفا متکی بر مزیت دموگرافیک و شبکه نفوذ و روابط خود نباشد.

بدیهی است که با یک نگرش جامعه‌شناختی واقف‌ایم که یک سیستم ناب مبتنی بر شایستگی امکان تحقق ندارد و ما همواره می‌توانیم اراده و تلاش ‌کنیم به این سمت به صورت حدی میل کنیم. ضمن این که این رویه برای نخستین‌بار است که در کشور ما آزمون و اعمال می‌شود و ما نمی‌دانیم خروجی چه شکلی خواهد یافت، اما بدون تردید گامی به جلو تلقی می‌شود و مخالفت با آن نشانه آشکار رویکردی ارتجاعی به مسائل زنان، جوانان و اقلیت‌ها است.

@NedaRazaviChannel

در دو هفته اخیر چند پادکست درباره تاریخ، جامعه، ژئوپلتیک و توسعه ایران شنیدم که بعضی را بسیار شنیدنی یافتم و شنیدن‌شان را به دیگران هم پیشنهاد کردم. لینک‌ها را در این جا هم می‌گذارم:

?روایت دکتر محمد فاضلی از تاریخ معاصر ایران در چارچوب یک نظریه توسعه
بازخوانی ایران معاصر (اپیزود 112 پادکست دغدغه ایران)
لینک تلگرام
https://t.me/dirancast_official/463
لینک کست باکس
https://castbox.fm/vb/708904566

?مصاحبه با دکتر شروین وکیلی (اپیزود دوم ایران پایدار)
درباره تاریخ و جامعه‌شناسی تاریخی ایران
لینک تلگرام
https://t.me/iranepaydar_official/380
لینک کست باکس
https://castbox.fm/vb/553730063

?مصاحبه با دکتر آرش رییسی‌نژاد (در پروژه ایران پایدار)
درباره تاریخ و ژئوپلتیک ایران و الزامات آن در سیاست‌گذاری داخلی و خارجی
لینک تلگرام
https://t.me/iranepaydar_official/1087
لینک کست باکس
https://castbox.fm/vb/586188947

Telegram

پادکست دغدغه ایران - کانال رسمی

قسمت صد و دوازدهم پادکست دغدغه ایران   بازخوانی ایران معاصر بعد از پنج قسمت شرح کتاب «خشونت و نظم‌های اجتماعی» و پنج قسمت شرح کتاب «در سایه خشونت» که نزدیک به ده ماه طول کشید، در قسمت صدودوازده پادکست دغدغه ایران، تاریخ ایران معاصر را از اواخر مشروطه تا…

برخلاف ادعای برخی و تنزه‌طلبی و اخلاق‌گرایی ریاکارانه عده‌ای، دکتر فاضلی نه از سر خشم کنترل‌نشده بلکه برای افشای بی‌معنایی میکروفون آن را از خود جدا و در «صحنه»ی صحنه‌پردازی‌شده رها کرد. حرکتی نمادین و کاملا به‌جا و معنی‌دار.