ریچارد فاینمن، فیزیک‌دان مشهور قرن بیستم و برنده جایزه نوبل، در کتاب خاطراتش Surely You're Joking, Mr. Feynman خاطره‌ای از پائول الوم، ریاضیدان، نقل می‌کند که امروز هنگام خواندنش حسابی خندیدم.

فاینمن: یک روز با حواس پرتی داشتم با یکی از نوارهای اندازه‌گیری بازی می‌کردم. وقتی دکمه‌اش را فشار می‌دهید، نوار به داخل محفظه‌اش برمی‌گردد. اما هر بار که این اتفاق می‌افتاد، در آخر ضربه‌ای به دستم می‌زد که دردناک بود. با ناراحتی گفتم: «اه، چقدر احمقم! هی دارم با این بازی می‌کنم و این هم هر دفعه اذیتم می‌کند.»

پائول: «چون درست نگهش نمی‌داری.»
بعد آن لعنتی را گرفت، نوار را بیرون کشید، دکمه را فشار داد، و نوار سر جایش برگشت.

فاینمن: «چطور این کار را کردی؟ 😳»

پائول: «رویش فکر کن.»

دو هفته تمام، در پرینستون راه می‌رفتم و مدام این نوار را امتحان می‌کردم تا بفهمم چطور باید نگهش داشت. آن‌قدر این کار را تکرار کردم که دستم کاملاً زخمی شد. بالاخره طاقت نیاوردم و رفتم سراغ پائول.

گفتم: «پائول! من تسلیم شدم. آخر چطور نگهش می‌داری که دردت نمی‌گیرد؟»

پائول: «کی گفته درد نداره؟ منم دردم می‌گیره! 😏»

فاینمن: احساس حماقت کردم. او مرا دو هفته تمام وا‌داشته بود بگردم و دستم را زخمی کنم. 😂

@golemcourse

همونطور که قبلا اینجا گفتم، یادگیری، تخصص و اعمال دانش از مواردی هست که بیشترین دوپامین و انگیزه رو ایجاد میکنه. حالا این یادگیری و توانایی تغییر مغز در واقع با مکانیزم نوروپلاستیسیتی انجام میشه که قابلیت مغز انسان برای ایجاد ارتباطات نورونی جدید هست. این…

همونطور که قبلا اینجا گفتم، یادگیری، تخصص و اعمال دانش از مواردی هست که بیشترین دوپامین و انگیزه رو ایجاد میکنه. حالا این یادگیری و توانایی تغییر مغز در واقع با مکانیزم نوروپلاستیسیتی انجام میشه که قابلیت مغز انسان برای ایجاد ارتباطات نورونی جدید هست. این توانایی برای تمام سنین هست اما از ۲۵ سالگی به بعد به پروتکل‌های خاصی نیاز هست تا مغز تغییر کنه و یادگیری اتفاق بیفته. در اصل دو ماده وجود دارن با دو کارکرد که اگر در مغز همزمان ترشح بشن قطعا نوروپلاستیسیتی اتفاق میفته.

۱_ ماده Epinephrine با کارکرد هشیاری (Alertness): که برای ترشحش دو راه مصرفی و رفتاری هست:
مصرفی: کافئین و Adrenal. شخصا هر روز قهوه میخورم.
رفتاری: عشق، ترس، لذت و ... برای مثال:
فرض کنید به این فکر میکنید که چقدر از متخصص شدن در ماشین لرنینگ و کوئانت لذت میبرید پس هشیاری ایجاد میشه برای مغز و آماده یادگیری. یا گاهی احساساتی مثل ترس و اشتیاق فرضا برای شرکت در مسابقات میتونن چالش های خوبی برای یادگیری و تثبیت در مغز باشن. اصولا ایجاد چالش مثبت باید یک روتین باشه. ترس از آلزایمر هم میتونه برای سنین بالا هشیاری کافی برای یادگیری رو ایجاد کنه.

۲_ ماده Acetylcholine با کارکرد تمرکز و توجه (Attention): برای ترشحش مجدد دو روش هست:
مصرفی: نیکوتین که ریسک سلامتی داره.
رفتاری: تمرکز بصری که در واقع مهم‌ترین و طبیعی ترین مکانیزمی تمرکز هست که همه باهاش به دنیا میایم یعنی. برای ایجاد این تمرکز بصری به شکل خیلی ساده کافیه ۶۰ الی ۱۲۰ ثانیه به یک نقطه نگاه کنیم.

نکته اساسی: نوروپلاستیسیتی در زمان بیداری تکمیل نمیشه و صرفا کانکشن های نورونی هایلایت میشن اما تثبیت در طول خواب اتفاق میفته که نیاز به خواب خوب در شب هست. اما یک مکانیزم که حتی از خواب شب بهتر عمل میکنه مکانزیم NSDR هست که در واقع نوعی مدیتیشن هست و البته میتونه یک چُرت هم باشه در حالت ساده. و حالت بهینه برای یادگیری ۹۰ دقیقه یادگیری و ۱۵ الی ۲۰ دقیقه NSDR

منبع: اپیزود Essentials: How to focus to change your brain از Hubermanlab که برای استاد نوروساینس استنفرد هست. اپیزودهای Essentials حدود ۴۰ دقیقه هستن و توصیه میکنم دنبال کنید.

مبحث شبکه‌های عصبی مبتنی بر گراف (GNN) را در کانال یوتیوب پوشش دادم. ویدیوهای شماره ۹۰ تا ۹۷ از پلی‌لیست یادگیری عمیق مربوط به این موضوع است. اسلایدهایی که به همین خاطر تهیه کرده‌ بودم، برایتان پیوست کردم.

@golemcourse

#معرفی_کتاب

دو کتاب مرجع در سال ۲۰۲۴ برای یادگیری عمیق (deep learning) منتشر شده‌اند:

1. Understanding Deep Learning, Simon J.D. Prince
2. Deep Learning: Foundations and Concepts, Christopher M.Bishop

تا جایی که من اطلاع دارم، هر دو کتاب به عنوان مرجع درس در دانشگاه خودمان (صنعتی شریف) استفاده می‌شوند. کتاب اول توسط دکتر سلیمانی و کتاب دوم توسط دکتر بیگی به عنوان یکی از منابع درسی استفاده می‌شوند.

هر دو کتاب واقعاً خوب نوشته شده‌اند و ارزش خواندن دارند. تقریباً ۹۰ درصد سرفصل‌های این دو کتاب با هم مشترک است. اگر بخواهم از تفاوت‌های بین سرفصل‌ها بگویم، کتاب دوم یک فصل را به نمونه‌گیری (sampling) اختصاص داده است، در حالی که کتاب اول یک فصل در مورد یادگیری تقویتی (reinforcement learning) دارد.

نقطه قوت کتاب اول به نظر من تصاویر و شکل‌های بصری فوق‌العاده آن است، به خصوص فصل شبکه‌های کانولوشنی. از طرفی، نمادهایی که کتاب دوم برای بیان تئوری ریاضی مباحث انتخاب کرده (notation)، بیشتر مورد پسند من است. همچنین، فصل transformer کتاب دوم به نظرم بهتر از کتاب اول است.

پیشنهاد من این است که هر دو کتاب را در کنار هم بخوانید. اگر بخشی از یک مبحث را متوجه نشدید، به کتاب دیگر مراجعه کنید تا دو نحوه آموزش متفاوت را یکجا ببینید و راحت‌تر مطلب را یاد بگیرید.

@golemcourse

احتمالاً با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی تصاویری با ظاهر بسیار واقعی تولید کرده‌اید. تئوری پشت این ابزارها diffusion models است. در کانال یوتیوب، ویدیوهای شماره ۸۱ تا ۸۹ از پلی لیست یادگیری عمیق را به این موضوع اختصاص داده‌ام. اسلایدهایی را که به همین منظور آماده کرده بودم، برایتان پیوست کرده‌ام.

@golemcourse

بچه‌ها اگه می‌خواید یه مدرک رایگان راجع به Generative AI و LLM Agents از دانشگاه Berkeley بگیرید این دوره‌ای که دارن برگزار می‌کنن رو شرکت کنید. فیلماش ضبط میشه رو یوتیوب می‌ذارن.واسه هر جلسه یه آزمون داره، همه‌رو تموم کنید مدرکش رو میدن بهتون.
https://llmagents-learning.org/f24

@DevTwitter

اسلاید‌های GANs

در کانال یوتیوب، از جلسه ۶۴ تا ۷۱ مدل‌های GANs را آموزش داده‌ام. اسلاید‌هایی را که برای این آموزش‌ها تهیه کرده بودم، برایتان پیوست می‌کنم.

@golemcourse

۹ سوال برای ساخت بوم مدیریت پروژه
بوم مدیریت پروژه در کتاب راهنمای مدیریت پروژه (Project Management Handbook) توسط مجله کسب‌وکار هاروارد (Harvard Business Review) پیشنهاد و منتشر شده است. بوم مدیریت پروژه ایده‌ای مشابه با بوم مدل کسب‌وکار کتاب خلق مدل کسب‌وکار (Business Model Generation) دارد.

این بوم از سه حیطه تشکیل شده است که هر حیطه سه جزء سازنده دارد. هر حیطه یا زمینه تخصصی، در موفقیت یک پروژه وزن مشابهی دارد. هر پروژه را می‌توان با بوم مدیریت پروژه مدل‌سازی کرد. کافی است به نه سؤال زیر با دقت پاسخ دهید تا ۹ جزء سازنده بوم تکمیل شود. در ادامه اجزای سازنده این بوم را معرفی می‌کنم.

حیطه مبنایی

1. هدف (Purpose):
   چرا این پروژه را انجام می‌دهیم؟
2. سرمایه‌گذاری (Investment):
   این پروژه چقدر هزینه خواهد داشت؟

3. مزایا (Benefits):
   این پروژه چه مزایایی خواهد داشت و چگونه خواهیم دانست که پروژه موفقیت‌آمیز بوده است؟
   حیطه افراد

4. حامیان (Sponsors):
   چه کسی مسئول/پاسخگوی موفقیت پروژه خواهد بود؟

5. ذینفعان (Stakeholders):
   چه کسانی از پروژه بهره‌مند خواهند شد و چه کسانی تحت تأثیر آن قرار خواهند گرفت؟

6. منابع (Resources):
   چه کسی پروژه را مدیریت خواهد کرد و چه مهارت‌هایی برای انجام پروژه مورد نیاز است؟
   حیطه ایجاد

7. تحویل‌دادنی‌ها (Deliverables):
   این پروژه چه چیزی تولید، ساخت یا تحویل خواهد داد؟

8. برنامه (Plan):
   چگونه و چه زمانی کار انجام خواهد شد؟
9. تغییر (Change):
   چگونه ذینفعان را درگیر پروژه خواهیم کرد و چگونه ریسک‌ها را مدیریت خواهیم کرد؟
   @golemcourse