#xayrli_oqshom

Navoiy og‘azali - Mustahzod

Имом Ғаззолий насиҳатлари:

— Йўл ва кўчаларда тўпланишиб турманг;
— Суҳбатлашиш учун дўконларни танламанг;
— Одобсиз, тарбиясиз ва бадхулқ кишилар билан тортишманг;
— Фикр билдирганда: «Бу – менинг қарашим», деб айтинг;
— Бирор нарса ёки бирортасини мақтаганда, ошириб юборманг;
— Яхши гапга диққат билан қулоқ солинг;
— Хушбўй ҳидли нарсалардан фойдаланганда, меъёрни билинг;
— Айрим орзулар рўёби учун ўзингизни ўтга-чўққа ураверманг;
— Сизга нисбатан муомала меъёрини бузганларга ҳам вазмин бўлинг;
— Бойлар саховати қошида ўзингизни зинҳор камситилгандек ҳис қилманг;
— Сўз бердингизми, бажаришга қатъийлик билан киришинг;
— Фақат ва фақат рост гапиринг;
— Ҳар ерда мақбул сўз айтинг, чиройли гапиришга ҳаракат қилинг;
— Вужудингиз роҳатини истасангиз, оз енг ва оз ичинг!
— Тингловчингиз бўлгандагина гапиринг;
— Битта сўзни қайтараверишдан сақланинг;
— Ҳеч кимни алдаманг, масхараламанг;
— Сотган нарсангизни ёқтирмай, қайтариб олиб келишса, қабул қилинг;
— Ёлғон сўзлашни тажриба қилманг ва одатланманг;
— Чанқаганда, сув ичишдан олдин оғзингизни чайқанг;
— Бозорда юрганда, ҳеч кимга озор берманг;
— Эгасининг рухсатини олмасдан, бировинг нарсасига тегманг;
— Оғзингизда луқма билан гапирманг;
— Гапирганда қўл, бармоқлар билан ортиқча ишорат қилманг.

https://t.me/habibabdunazaar

БИР КУНИ...

Бир куни шоҳ вазири билан қишлоқни айланиб қолибди. Сайрда икковлон бир кекса чолга рўбарў келдилар. Подшоҳ қария билан салом-аликдан кейин суҳбат бошлади:
— Иккитанинг аҳволи қандай?
— Учта бўлишди.
— Кучлининг аҳволи қандай?
— Заифлашиб қолди.
— Узоқнинг аҳволи қандай?
— Яқин бўлиб қолди.
— Арзонга сотманг.
— Айтиб қўйманг.

Подшоҳ билан қария ўртасида гап шу алфозда давом этар экан, вазир бу гапларнинг бирортасига ҳам тушунмай хайрон бўлиб турарди. Подшоҳ шу ерда суҳбатни тугатиб йўлда давом этди. Подшоҳ шаҳарни айланиб бўлиб қайсрга кириб кетгач, вазир шоша пиша чолни олдига югурди. Подшоҳ билан бўлган гапнинг маъносини билиш учун чолдан бирма бир сўради.
Лекин чол вазирнинг саволига жавоб бериш эвазига пул талаб қилди. Шунда вазир унга минг дирҳам берди. Чол жавоб берди:
— Подшоҳ айтган иккита бу, икки оёғим. Учта бўлди деганим, ёнига асо ҳам қўшилди, деганим.

Иккинчи саволга жавоб бериш эвазига чол яна икки баробар ҳақ тўлашини талаб қилди. Вазир чолга икки минг дирҳам берди.
— Кучли дегани, қулоқ эди. Эшитиш заифлашиб қолди, дедим.

Учинчи саволга жавоб бериш учун чол яна икки баравар пул талаб қилди. Ноилож вазир тўрт минг дирҳам берди.
— Узоқ дегани, икки кўзим, ҳозир яқинни зўрға кўряпти, дедим.

Вазир тўртинчи саволга жавоб сўраганда чол жавоб беришдан бош тортти ва агар бор пулининг ҳаммасини берса, шундагина айтиши мумкинлигини айтди. Вазир ноилож, бор маблағини ҳаммасини чолга берди. Чол:
— Арзон сотмагин дегани, подшоҳ сени мендан ушбу маълумотларни сўраб келишингни билар эди. Шунда бу маълумотларни арзонга сотмагин, деган эди. Мана қимматга сотдим, — деб жавоб берди.

https://t.me/habibabdunazaar

7 рақами ажойиботлари

Кўпчилик 7 рақамининг шайдоси. Янги автомобиль харид қилган кишидан “Қайси рақамни олган бўлардингиз? ", деб сўрасангиз кўпчилиги учта еттига эга бўлишни хоҳлайди. Машҳур футболчиларнинг кўпчилиги шу рақамда майдонда тўп суради. Кўпгина халқларда 7 сони хосиятли рақам ҳисобланади. Хуллас, ҳаётда шу рақам билан боғлиқ бир қанча ажойиботлар мавжуд. 7 кун, 7 мўжиза, 7 хазина, 7 авлод, 7 иқлим, 7 ранг, 7 сайёра, 7 денгиз, 7 фарз ва бошқалар. Қуйида машҳур еттиликлар эътиборингизга ҳавола этамиз.

Дунёнинг етти мўжизаси:
1. Миср эҳромлари;
2. Бобил осма боғлари;
3. Артемида ибодатхонаси;
4. Галикарнас даҳмаси;
5. Зевс ҳайкали;
6. Родосдаги ҳайкал;
7. Искандария маёғи.

Ўрта асрларнинг етти мўжизаси:
1. Рим коллизейи:
2. Искандария ерости йўллари;
3. Буюк Хитой девори;
4. Авлиё София ибодатхонаси;
5. Стоунхенж;
6. Пиза минораси;
7. Нанжинг будда ибодатхонаси.

Дунёнинг етти табиий мўъжизаси:
1. Eверест чўққиси;
2. Катта Барриер рифи;
3. Гранд Канъон;
4. Виктория шаршараси;
5. Рио де Жанейро бўғози;
6. Париcутин вулқони;
7. Шимолий кўллар.

Етти хазина:
1. Сигир – рўзғорнинг қассоби ва баққоли;
2. Асалари – оиланинг табиби;
3. Ипак қурти – қизларнинг сепи;
4. Обжувоз – қозоннинг ёғи;
5. Тегирмон – қориннинг белбоғи;
6. Ўрмон – иморат суяги, қозон ­олови;
7. Товуқ – ҳам обиёвғон, ҳам дори-дармон.

Ҳафта кунлари:
душанба, сешанба, чоршанба,
пайшанба, жума, шанба, якшанба.

Моддаларнинг етти кўриниши:
қаттиқ, суюқ, газсимон, плазма, нейтрон, эпиплазма, физик вакум ҳолати.

Етти мусиқа нотаси: до, ре, ми, фа, сол, ля, си.

Етти авлод:
фарзанд, невара, чевара, эвара, панневара, овора, бегона.

Етти иқлим: экваториал, субекваториал, тропик, субтропик, мўътадил, субарктик, арктик.

Етти ранг: оқ, сариқ, қизил, қора, кўк, яшил, апелсин.

Етти сайёра: Қадимги халқлар етти муқаддас сайёра инсон ҳаётига, тақдирига, ўзаро ҳаракатларига боғлиқ деб тушунганлар. Улар:

Қуёш – Куч-ғайрат рамзи;
Ой – Дилбарлик рамзи;
Марс – Жангу жадал тимсоли:
Меркурий – Донолик рамзи;
Юпитер – Бахт рамзи;
Венера – Севги рамзи;
Сатурн – Деҳқончилик рамзи.

Абдулла Орипов
Ўзбекистон қахрамони, Ўзбекистон халқ шоири

ТАБИАТ

Узоқларда қолди туғилган уйим,
Ажиб болалигим қолди узоқда.
Қолди ҳаммопишга кўмилган ўйим,
Қолди сингилларим бари йироқда.
Энди мен эслайман кўзларимда нам,
Ўша йилларимнинг оташ сеҳрини.
Қўмсаб талпинаман гоҳи-гоҳи дам
Мунис сингилларим маьюс меҳрини,
Шундай пайтда ўзинг айлагил шафқат,
Сингил бўла қолгил, менга, табиат.

Ақлим танидиму қошимда шу кун,
Жасур акаларим сафини кўрдим.
Уларнинг бари ҳам ботир ва дуркун,
Мен улар сафига шеър билан кирдим.
Энди мен эслайман кўзларимда нам,
Ўша давраларнинг оташ сеҳрини.
Қўмсаб талпинаман гоҳи-гоҳи дам,
Жасур акаларим ажиб меҳрини.
Шундай пайтда ўзинг айлагил шафқат,
Ака бўла қолгил, менга, табиат.

Ўтган кунларимга боқиб мунтазир,
Соғинчдан ёнади ёнган бу жоним.
Афсуски, ёнимда эмассиз ҳозир,
Донишманд устозим - сиз, Отажоним.
Энди мен эслайман кўзларимда нам.
Ҳикматли сўзларнинг оташ сеҳрини.
Қўмсаб талпинаман гоҳи-гоҳи дам,
Донишманд отамнинг шафқат, меҳрини.
Шундай пайтда ўзинг айлагил шафқат,
Ота бўлақолгил менга, табиат.

Мен азиз онамни тупроққа қўйдим,
Ҳали тинган эмас кўздаги ёшим.
Олис кечалари ҳижронда куйдим.
Энди қай сийнага қўяман бошим.
Энди мен эслайман кўзларимда нам,
Она деган сўзнинг қайтмас сеҳрини.
Қўмсаб талпинаман ҳар зум, ҳар қадам
Онам оғушини, онам меҳрини.
Шундай пайт ҳам ўзинг айлагил шафқат,
Она бўла қолгил менга, табиат.
1966

​​Ҳикоя қилинишича, бир куни Маҳатма Ганди юришни бошлаган поездга етиб олиш учун югуриб кетарди. Бир амаллаб поездга чиқиб олгач, тўсатдан унинг бир пой кавуши оёғидан тушиб кетди. Шу пайт Ганди иккинчи пой кавушни ҳам тезлик билан ечдию, ўйлаб ҳам ўтирмасдан нариги пой кавуши тушган жойга қарата отиб юборди. Унинг бу ишидан ҳайрон бўлган дўстлари: “нима учун бундай қилдингиз?”, деб сўрашди. Ганди жавоб бериб, деди: “кавушни топиб олган фақир киши, ҳар иккала пойини топишини ва улардан фойдаланишини хоҳладим. Чунки, бир пой кавуш унга фойда бермайди. Мен ҳам бир пой кавушдан фойдалана олмайман”.

**Бир донишманддан "заҳар нима?" деб сўрашибди.
Донишманд шундай жавоб берибди:
— Эҳтиёжимиздан ортиқча бўлган ҳамма нарса заҳардир. Ортиқча меҳнат, ортиқча ҳордиқ, ортиқча қўрқув, ортиқча сокинлик, ғазаб, ортиқча қувонч, нафрат ва ҳатто яхши гумон ҳам.

Ҳаётнинг моҳияти - мувозанат ва хотиржамликни бир маромда сақлай олишдир. Бунинг учун ҳамма нарса меъёрида бўлиши керак.**

#тафаккур_учун

ҲАЁТ ҚАҲВАГА ЎХШАЙДИ

Бир гуруҳ карьера йўлида илгарилаётган собиқ талабалар, Университетда ўзиларига дарс берган проффессор устозларининг зиёратига боришади. Гап айланиб, суҳбат иш ва ҳаётдаги руҳий зиқликларга тақалади.
Меҳмонларига қаҳва икром этиш учун проффессор ошхонага боради ва қўлида катта термосда қайноқ сув билан қайтади. Столга қаҳва ва чинни, пластик, шиша, биллур ва шунга ўхшаш ҳақр хил турдаги арзон-қиммат қаҳва финжонларини терибди.
Ҳамма ўзига финжон танлаб олганидан кейин профессор шундай деган экан:
— Бир нарсани сездингизларми? Қимматбаҳо, чиройли финжонлар танланди. Содда кўринишли, арзон финжонларни ҳеч ким олмади. Ўзингизни ҳар доим энг яхшисига муносиб кўришингиз аслида, оддий ҳол бўлиш билан бирга стресс ва муаммоларнинг манбаи ҳам ҳисобланади. Эсингизда бўлсин, фақатгина финжоннинг ўзи қаҳвага ҳеч қандай таъм бера олмайди. Шунчаки қаҳва финжонлари жуда қиммат бўлишига қарамай, бизга фақат ичимлигимизни ичишда ёрдам беради, холос. Ҳаммангиз қаҳва истагандингиз аслида, финжон эмас. Лекин онгли равишда аввало финжонга талпиндингиз ва кейин зимдан бир-бирингизнинг финжонингизни кузатишга тушдингиз.
Ҳаёт ҳам қаҳвага ўхшайди. Иш, пул, жамиятдаги ўрнингиз эса финжон мисоли. Улар шунчаки, яшаш учун кураш қуроллари. Сиз танлаган финжон қаҳва сифатини белгиламаганидек, яшаш учун қуролингиз ҳам ҳаётингизни ўзгартиролмайди.
Баъзан фақат финжонга ўралашиб, Аллоҳ бизга тортиқ қилган қаҳванинг лаззатидан бебаҳра қоламиз. Қаҳвани яйраб ичинг!
Энг бахтли инсонлар ҳамма нарсанинг энг яхшисини қўлга киритганлар эмас. Шунчаки, ҳамма нарсанинг лаззатини, қадрини ва таъмини биладилар...

,, Шарқ ҳикоят ва ривоят ''лари китобидан.