سخنرانی اکرم ارجح
در شب استاد اکبر ثبوت

یکشنبه، دوم دی ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی

سخنرانی لطف‌الله میثمی
در شب استاد اکبر ثبوت

یکشنبه، دوم دی ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی

سخنرانی احمد تمیم‌داری
در شب استاد اکبر ثبوت

یکشنبه، دوم دی ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی

سخنرانی آزاده ثبوت
در شب استاد اکبر ثبوت

یکشنبه، دوم دی ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی

سخنرانی استاد اکبر ثبوت
در شبی که مجلۀ بخارا به افتخار ایشان برگزار کرد

یکشنبه، دوم دی ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی

✔️ از مجموعۀ عرفان منتشر شد:

? با عین‌القضات و آیینِ فرافرقه‌ای
?نویسنده: اکبر ثبوت
▪️چاپ نخست، ۱۴۰۳
▪️رقعی    
▪️۱۶۸ صفحه
▪️نشر سینا

? خرید با تخفیف ویژه ۲۰ درصد از سایت حکمت:

http://B2n.ir/t37708

? عین‌القضات همدانی (492-525ق)، علی‌رغم زندگی بسیار کوتاه و دشواری‌هایی که مانع از پیشرفت‌های فکری و نوآوری در عرصۀ معرفت بود، از مرحلۀ قشرگرایی به عرفان‌گرایی و از آنجا به مرحلۀ خردگرایی رسید. برترین نمونه‌های حقیقت‌پژوهی و مقابله با تعصّبات دینی و دفاع از حقوق انسان‌ها و صراحت و شجاعت در برابر زورمداران و تزویرپیشگان و خردستیزان را می‌توان در آثار وی به‌وضوح نشان داد.

در کتاب حاضر این اندیشه‌های عین‌القضات به‌عنوان «آیین فرافرقه‌ای» معرفی شده و ضمن ارائۀ گزارشی فشرده از آن، به سخنان برخی از اندیشمندان همدل پس از او تا زمان حاضر اشاره شده است.

#لذت_اندیشیدن_با_حکمت
@HekmatPub

پس از چنین اقداماتی، شیخ کویت در ضمن تلگرافی که به یکی از آقایان مخابره کرد تصریح کرد که «این جاهل تبهکار همان‌قدر که احساسات شما را جریحه‌دار کرد احساسات ما را نیز جریحه‌دار کرد و ما او را از کویت تبعید کردیم و امیدواریم که چنین مواردی پیش نیاید» ملک سعود نیز در تلگراف خود تصریح کرد که «مسئول آن مجله را برکنار کردیم و تدابیری هم اتخاذ گردیده که دیگر چنین نوشته‌هایی منتشر نشود». جالب آن‌که در شمارهٔ پنجم همان مجله مقاله‌ای مشتمل بر ستایش فراوان از امام صادق (ع) و جایگاه والای او نزد بزرگان اهل سنت منتشر گردید. رئیس هیأت تحریریه نیز علی‌رغم سخن جبهان که مدعی شده بود حضرت علی علیه‌السلام و اولاد او از اهل بیت پیامبر (ص) نیستند، در سرمقالهٔ مجله تصریح کرد که علی برترین فرد از اهل بیت پیامبر (ص) است و اولاد او نیز از اهل بیت پیامبرند. خلاصه درایت آقایان در برخورد با این قضیه سبب شد تا نه تنها مشکلی برای عالم تشیع پیش نیاید، بلکه کسانی که در اهانت به امام معصوم دخالت داشتند به دست حکومت‌های خودشان مجازات شوند.
(روزنامهٔ صبح امروز، پنجشنبه ٨ مهر ١٣٧٨، صفحهٔ ٢)

جای آن است که هم‌نوا با خواجهٔ شیراز بگوییم:
حافظا بازنما قصهٔ خونابهٔ چشم
کاندر این جوی همان آب روان است که بود

اللهم هل بلّغتُ؟
@akbarsobout

از مقدسات خود چگونه دفاع کنیم؟
«اسلام به هر مسلمانی حق داده است که وقتی دید شخصی به مقدسات اسلام توهین می‌کند، خونش را بریزد. این حکم اسلام است، دادگاه هم نمی‌خواهد.»
(سخنرانی پیش از خطبهٔ نماز جمعه تهران ۷۸/۶/۱۲)
من به دلیل خویشاوندی دوری که با مرحوم آل احمد داشتم، در ضمن گفت‌وگوهای اقوام و خویشان شنیده بودم که در دورهٔ جوانی جلال، پاره‌ای از محافل مذهبی او را به جرم اهانت به پیامبر - صلى الله عليه و آله - مرتد شناخته و محکوم به اعدام کرده بودند، اما چند و چون قضیه برایم روشن نبود و بعدها هم در شگفت بودم که جلال با آن پیشینه چگونه در دههٔ آخر زندگی به مبارزه با غربزدگی و حکومت دست‌نشاندهٔ غرب و دفاع از سنت‌های دینی و ستایش از پیشوایان اسلام برخاسته و در این راه ناسزاهای غربزدگان و فشارهای گوناگون زورمندان روزگار را بر خود هموار ساخته و آنان را بر مخالفان پیشین خود -چپ‌ها- افزوده است؟ این پرسش‌ها بود تا وقتی که محضر حکیم و فقیه بزرگ، محمد تقى آملى -طاب ثراه- را دریافتم و سالی چند در صف نعال شاگردان ایشان جا گرفتم و ایشان که پدر زن برادر جلال، سیدمحمد تقی بودند یک بار برایم توضیح دادند که جلال در جوانی کتابی از فرانسه ترجمه کرد و به چاپ رسانید مشتمل بر اهانت بسیار به مقدسات و از جمله نسبت ناروای صرع به پیامبر (ص). چاپ این کتاب -که البته نسخه‌هایش را پیش از انتشار از بین بردند- مردم را به حمله به چاپخانه برای کشتن جلال برانگیخت و سیدمحمد تقی که نمایندهٔ مراجع شیعه در مدینه بود به ایران آمد تا جلال را برای کشتن تحویل بدهد. اما مرحوم آقای آملی گفتند که این راهش نیست. باید به جلال تأمین جانی بدهید تا بیاید و با هم حرف بزنیم و بعد هم یکی دیگر از علما پادرمیانی کرد و جلال پس از مدتی گفت‌وگو اظهار ندامت کرد و در آینده آن جلالی شد که می‌شناسیم.
اینک جای این پرسش است که اگر آن حکم صد درصد اسلامی -به زعم برخی- در مورد ساب‌النبی اجرا می‌شد چه نتیجه‌ای داشت جز اینکه اجرای چنین احکامی این تصور را ایجاد می‌کند که مسلمانان چون نمی‌توانند سخنی را با منطق و استدلال رد کنند، با زدن برچسب «اهانت‌آمیز» می‌خواهند تا کلام را با دشنه و گلوله پاسخ دهند.
به‌علاوه اجرای چنین حکمی محروم ساختن جامعه از وجود شخصیتی بود که در آینده یکی از درخشان‌ترین چهره‌های ادب و فرهنگ ما و یکی از مبلغان علیه غرب‌زدگی و حکومت وابسته به غرب و یکی از جدی‌ترین مدافعان بازگشت به سنت و اصالت‌های مذهبی شد. باری، آیا آن برخورد کریمانه و منطقی و دور از خشونت نسبت به جرم سب و ارتداد -که به نظر برخی برخورد اسلامی نیست- با مصالح جامعهٔ اسلامی سازگارتر نبود؟
چهل سال پیش نیز، وقتی شادروان محمود شلتوت -شیخ جامع الازهر مصر- مذهب تشیع را در کنار مذاهب اهل سنت به رسمیت شناخت و جواز عمل به فقه شیعه را تصدیق کرد، یکی از دشمنان سرسخت شیعه به نام ابراهیم جبهان که مقیم کویت بود نامه‌ای خطاب به وی نوشت و در مجله رايه‌الاسلام -چاپ ریاض- منتشر کرد. آن نامه سراسر توهین و دشنام و اهانت به ائمه خصوصاً به امام صادق علیه‌السلام بود. پس از انتشار نامه، مراجع نجف جلسه‌ای تشکیل دادند و به تبادل نظر پرداختند.
یکی از آقایان عقیده داشت که باید کسانی را به کویت بفرستند تا نویسندهٔ نامه را بکشد و کسانی هم بروند ریاض تا مسئول آن مجله و تمام افرادی را که در نشر این اهانت‌نامه دخالت داشته‌اند به قتل برسانند. اما آقایان دیگر -از جمله گویا مرحوم آیه‌الله خوئی- با این پیشنهاد مخالفت کرده و گفته بودند -قریب به این مضامین- که اولاً این نامه معلول دشمنی‌هایی است که متأسفانه ما خود هم در تشدید آنها نقش داشته‌ایم، بنابراین اگر بخواهیم چنین نامه‌هایی نوشته و منتشر نشود، اول باید جو کینه‌توزی و دشنام را -دست کم در میان خودمان- آرام کنیم. ثانیاً ما توانسته‌ایم از طریق گفت‌وگو و ارائهٔ مکتب خود، بالاترین شخصیت دینی اهل سنت را واداریم تا بر حقانیت ما صحه بگذارد، اکنون اگر به جای احتجاج معقول و منطقی، راه قتل و کشتار را برگزینیم، آن تصور قبلی که «شیعه اهل منطق و استدلال است» از میان می‌رود و جای آن را «شیعه اهل کشتار است» می‌گیرد. ثالثاً کشتن یک کویتی و چند عرب سعودی موجب خواهد شد که شیعیان کشورهای عربی در معرض اتهام به یاغیگری و آدمکشی واقع شوند و این بهانه‌ای برای فشار آوردن بر شیعیان گردد. خلاصه این ملاحظات معقول مانع شد تا آن حکم در مورد ساب معصوم به اجرا درآید و به جای آن قرار شد تا آقایان در تلگرافهای محترمانه‌ای به ملک سعود و شیخ حاکم کویت از نگارش و انتشار چنین نامه‌ای گلایه کنند.
@akbarsobout

غرض از مقدمات یاد شده این نیست که در برابر هر کس و هر گروه و هر قدرتی، هر قدر هم توطئه‌های خطرناکی علیه اسلام و موجودیت جامعهٔ اسلامی طرح و پیاده کرده باشد، مطلقاً باید عفو و رحمت پیشه کنیم تا با سوء‌استفاده از موقعیت، هر صدمه‌ای بخواهد، آزادانه بر پیکر اسلام و مسلمانی وارد نماید، خیر، ما حتی نمی‌گوییم که هر کس و ناکسی باید اجازه داشته باشد تا هرگونه میلش کشید، مقدسات مذهبی ما را مورد توهین قرار دهد و مجازاتی هم نبیند. آن‌چه ما می‌خواهیم بگوییم این است که همان‌گونه که ضابطه قرار دادن عفو و اغماض به صورت یک‌بعدی در همهٔ موارد و نسبت به تمامی گناهکاران و جنایت‌پیشگان بسیار خطرناک است و مفاسد فراوان دارد، همان‌طور نیز اصلْ قرار دادن خشونت و به خصوص حد اعلای خشونت که مجازات اعدام باشد، و توسل به آن در مورد هر خطاکار و لغزش‌کاری و هر خطا و لغزشی، مخاطرات فوق‌العاده در بر دارد، بلکه یک مربی مسلمان و مکتبی، نسبت به کسانی که کجروی‌هایی دارند باید رفتاری آمیخته از مهر و قهر داشته باشد و از یاد نبرد که امام علی(ع) وقتی به فرماندار خود چگونگی برخورد با مشرکان را توضیح می‌دهد، از جمله می‌فرماید:
فالبس لهم جلبابا من اللین تشوبه بطرف من الشده، وداول لهم بین القسوه و الرافه، وامزج لهم بین التقریب و الادناء، و الابعاد و الاقصاء انشاءالله (با ایشان چنان باش که گویی جامه‌ای پوشیده‌ای که تار آن از نرمی و پود آن از سختگیری است، و چنان رفتار کن که نه مظهر خشونت باشی و نه نمایندهٔ رحمت و رقتی بی چون و چرا و بس. در نزدیک کردن آنان به خویش و دور ساختن آنان از خود نیز شیوه‌ای میانه برگزین که نه همه‌اش این باشد و نه آن. (نهج‌البلاغه ص ۳۷۶)
از این هم بالاتر، ما باید ببینیم که به گواهی آثار موجود، پیشوایان ما در برخورد با ناروایی‌ها خیلی بیش از آن‌چه از در خشونت وارد شده باشند، از در رحمت و عطوفت درآمده‌اند و در رفتار ما نیز به پیروی ایشان باید خیلی بیش از آن‌چه قهر و غضب، خود را نشان می‌دهد لطف و مهربانی جلوه‌گر شود.
در خاتمه چون به تصور بعضی اگر توهین به علمای دین نیز به مقام عصمت برگردد، مجازات اعدام در پی خواهد داشت، از باب تبرک گزارشی از رفتار یکی از بزرگترین مراجع دینی را با کسی که به وی اهانت کرده بود در اینجا می‌آوریم تا خوانندگان گرامی داوری کنند که آیا رفتارهای خشونت‌آمیز جاذبهٔ بیشتری به اسلام و مسلمانی می‌بخشد یا این‌گونه:
«محقق طوسی» یکی از بزرگترین دانشمندان و متکلمان مذهب تشیع است و در نشر و ترویج این آیین چه از راه تألیف و تدریس و چه با کوشش‌های اجتماعی و سیاسی خود چنان نقشی داشته که او را زنده‌کنندهٔ مذهب شیعه در آغاز قرن هفتم شمرده‌اند و «علامه حلی» که یکی از معدود مغزهای فقه شیعه محسوب می‌شود، از جمله شاگردان و شارحان آثار وی بوده و دربارهٔ او می‌نویسد:
«این استاد در همهٔ علوم عقلی و نقلی بر تمامی مردم روزگارش برتری داشته و از جهت اخلاقی نیز از همهٔ کسانی که ما دیده‌ایم برتر و شریف‌تر بوده...»
باری همین محقق طوسی گذشته از مقام علمی و دینی‌اش، مقتدرترین شخصیت سیاسی روزگار خود نیز بود و معذالک وقتی یک نفر بی‌ادب، نامه‌ای به او نوشت و در ضمن آن او را «سگ پدر سگ» خطاب کرد، محقق اعظم عوض هرگونه شدت عمل، تنها کاری که کرد این بود که شخصاً نامه‌ای حکیمانه در پاسخ او نوشت و بدون هیچ‌گونه سخن درشت و تندی، توضیحاتی پیرامون خصوصیات جسمی و روحی سگ و نیز در پیرامون ویژگی‌های جسمی و روحی خود به عنوان یک انسان به قلم آورد و سپس به سادگی نتیجه گرفت که داوری تو در مورد من نادرست است...!
«و عباد الرحمن الذین یمشون علی الارض هونا و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما» (و بندگان خاص پروردگار رحمان آنانند که بر روی زمین فروتنانه گام بردارند و چون مردم نادان با ایشان سخن درشت گویند، آنان با سلامت نفس و زبان خوش پاسخ می‌دهند سورهٔ فرقان آیهٔ ۶۳)
*این داستان را محدث قمی کراراً در کتاب‌های خود نقل کرده (از جمله در سفینه‌البحار ج ۱ ص ۴۲۲) و در سخنان چندی پیش امام خمینی نیز اشارتی به آن بود.
«والسلام»
(روزنامهٔ میزان، یکشنبه ٣ اسفند ١٣۵٩، صفحهٔ ٨ و ۴)
@akbarsobout