ویژه‌ی #روز_جهانی_آموزش

یونسکو منتشر کرد:

**آموزش ارزش‌ها، دانش و مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی (برای دانش آموزان)

چکیده‌سازی و برگردان: چت جی‌پی‌تی/ گاهنامه فرهیزش، شماره شانزده، بهمن 1403
توضیح:** روز جهانی آموزش 2025، 24 ژانویه/ پنج بهمن است. چندسالی است که یونسکو این روز را برای گرامیداشت و پرداختن به «آموزش» به‌عنوان بنیادی‌ترین عامل در توسعه انسانی اعلام کرده و هر سال در این روز بیانیه‌ای می‌دهد، شعار یا تمی مشخص کرده و برنامه‌های ویژ‌ای برگزار می‌کند.

شعار یا تم امسال یونسکو برای این روز، «هوش مصنوعی و آموزش؛ پاسداری از عامل انسانی در جهان خودکار‌سازی امور»‌ است. اما چرا هوش مصنوعی؟ پیشرفت‌های شگرف فناوری‌های مبتنی بر رایانه و هوش مصنوعی در یک دهه گذشته، نه‌چندان آرام و گام به گام، در حال دگرگون‌کردن جهان انسانی و فیزیکی ما هستند؛ جهانی که یکی از بنیادهای اساسی‌اش، انسان و روابط انسانی و عاملیت انسان است.

یونسکو به فراخور روز جهانی آموزش و شعار امسال آن متنی در سه بخش با عنوان چارچوب‌های شایستگی بهره‌گیری از هوش مصنوعی منتشر کرده است. متن زیر چکیده این شیوه‌نامه برای دانش‌آموزان است. متن اصلی بسیار طولانی‌تر از چکیده زیر است. ما متن اصلی را به چت جی‌پی‌تی دادیم تا خلاصه کند و پس از خلاصه‌سازی هم با همین فناوری آن را ترجمه کردیم و با اندکی ویرایش آن را به شکل متن زیر درآوردیم.

«این چارچوب شایستگی‌های هوش مصنوعی توسط یونسکو برای دانش‌آموزان طراحی شده است. چارچوب بر آموزش ارزش‌ها، دانش و مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی تمرکز دارد و هدف آن تقویت تعامل اخلاقی و انسان‌محور با این فناوری در محیط‌های آموزشی و جامعه است. چهار جنبه اصلی این چارچوب عبارت‌اند از: «ذهنیت انسان‌محور، اخلاق هوش مصنوعی، تکنیک‌ها و کاربردها و طراحی سیستم‌های هوش مصنوعی».

چارچوب در سه سطح مهارتی (درک، کاربست و آفرینش) طراحی شده تا دانش‌آموزان را به‌تدریج از مفاهیم پایه به طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های هوش مصنوعی هدایت کند. همچنین، این چارچوب با ترویج تفکر انتقادی، استفاده پایدار و دربرگیرندگی، بر تجهیز دانش‌آموزان برای مواجهه با چالش‌های دنیای دیجیتال تأکید دارد.

1. اهمیت آموزش هوش مصنوعی

در جهانی که هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه مسیر زندگی و کار را تغییر می‌دهد، آموزش شایستگی‌های مرتبط با آن برای دانش‌آموزان یک ضرورت است. این آموزش باید فراتر از دانش فنی، بینش اخلاقی و تفکر انتقادی آنها را نیز تقویت کند. دانش‌آموزان به‌عنوان شهروندان آگاه باید بتوانند تأثیرات اجتماعی، زیست‌محیطی و اخلاقی هوش مصنوعی را ارزیابی کرده و در طراحی ابزارهای نوآورانه مبتنی بر ارزش‌های انسانی و پایداری مشارکت کنند. این چارچوب، راهی برای مشارکت فعال دانش‌آموزان در توسعه فناوری‌های اخلاق‌محور و عادلانه ارائه می‌دهد.

۲. اهداف چارچوب شایستگی هوش مصنوعی

ادامه این یادداشت را در اینجا بخوانید

برنامه‌های درسی مرتبط بر ادغام میان‌رشته‌ای علوم، فناوری، مهندسی، هنر و ریاضیات (STEAM) متمرکز هستند. این چارچوب هوش مصنوعی را در سه قالب ارائه می‌دهد: به‌عنوان موضوع مستقل، در قالب درس‌های خوشه‌ای، یا به‌صورت فعالیت‌های فوق‌برنامه. محیط‌های آموزشی با استفاده از ابزارهای دیجیتال و منابع منبع‌باز، امکان یادگیری عملی و پایدار را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کنند. این برنامه‌ها دانش‌آموزان را با مهارت‌هایی مجهز می‌کند که بتوانند از هوش مصنوعی به‌عنوان ابزاری برای عدالت اجتماعی و پیشرفت پایدار استفاده کنند.

۶. محیط‌های یادگیری توانمندساز برای آموزش هوش مصنوعی

محیط‌های یادگیری این چارچوب با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و منابع منبع‌باز، امکان یادگیری عمیق و کاربردی را برای تمامی دانش‌آموزان فراهم می‌آورند. این محیط‌ها از فعالیت‌های آفلاین برای دانش‌آموزانی با دسترسی محدود به اینترنت تا ابزارهای دیجیتال پیشرفته در مدارس مجهز متغیر است. رویکردهای مبتنی بر حل مسئله و یادگیری پروژه‌محور به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا مفاهیم پیچیده را در زمینه‌های واقعی تجربه کرده و مهارت‌های خود را تقویت کنند.

۷. مسئولیت‌های اجتماعی و اخلاقی در آموزش هوش مصنوعی

چارچوب شایستگی هوش مصنوعی، دانش‌آموزان را به درک عمیق مسائل اجتماعی و اخلاقی دعوت می‌کند. آن‌ها یاد می‌گیرند چگونه سوگیری‌های سیستم‌های هوش مصنوعی را شناسایی کرده، تأثیرات زیست‌محیطی را ارزیابی کرده و فناوری‌هایی مسئولانه طراحی کنند. این چارچوب مسئولیت‌پذیری اجتماعی را به‌عنوان بخشی از فرآیند آموزش مطرح کرده و دانش‌آموزان را برای تصمیم‌گیری آگاهانه در زمینه هوش مصنوعی آماده می‌سازد.
۸. پرورش یادگیری مادام‌العمر در عصر هوش مصنوعی

یادگیری مادام‌العمر، هسته اصلی چارچوب شایستگی هوش مصنوعی است. دانش‌آموزان با مهارت‌هایی مانند محافظت از حریم خصوصی، شناسایی سوگیری و دفاع از شفافیت آشنا می‌شوند. این اصول، آن‌ها را برای تعامل مؤثر با فناوری‌های پیشرفته و مشارکت فعال در جوامع انسانی آماده می‌کند. تمرکز این چارچوب بر یادگیری پویا و انطباق با تغییرات، کلید اصلی برای موفقیت‌های آموزشی در آینده‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی است.»

https://t.me/farhizesh_mag

ویژه‌ی #روز_جهانی_آموزش

یونسکو منتشر کرد:

**آموزش ارزش‌ها، دانش و مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی (برای دانش آموزان)

چکیده‌سازی و برگردان: چت جی‌پی‌تی/ گاهنامه فرهیزش، شماره شانزده، بهمن 1403
توضیح:** روز جهانی آموزش 2025، 24 ژانویه/ پنج بهمن است. چندسالی است که یونسکو این روز را برای گرامیداشت و پرداختن به «آموزش» به‌عنوان بنیادی‌ترین عامل در توسعه انسانی اعلام کرده و هر سال در این روز بیانیه‌ای می‌دهد، شعار یا تمی مشخص کرده و برنامه‌های ویژ‌ای برگزار می‌کند.

شعار یا تم امسال یونسکو برای این روز، «هوش مصنوعی و آموزش؛ پاسداری از عامل انسانی در جهان خودکار‌سازی امور»‌ است. اما چرا هوش مصنوعی؟ پیشرفت‌های شگرف فناوری‌های مبتنی بر رایانه و هوش مصنوعی در یک دهه گذشته، نه‌چندان آرام و گام به گام، در حال دگرگون‌کردن جهان انسانی و فیزیکی ما هستند؛ جهانی که یکی از بنیادهای اساسی‌اش، انسان و روابط انسانی و عاملیت انسان است.

یونسکو به فراخور روز جهانی آموزش و شعار امسال آن متنی در سه بخش با عنوان چارچوب‌های شایستگی بهره‌گیری از هوش مصنوعی منتشر کرده است. متن زیر چکیده این شیوه‌نامه برای دانش‌آموزان است. متن اصلی بسیار طولانی‌تر از چکیده زیر است. ما متن اصلی را به چت جی‌پی‌تی دادیم تا خلاصه کند و پس از خلاصه‌سازی هم با همین فناوری آن را ترجمه کردیم و با اندکی ویرایش آن را به شکل متن زیر درآوردیم.

«این چارچوب شایستگی‌های هوش مصنوعی توسط یونسکو برای دانش‌آموزان طراحی شده است. چارچوب بر آموزش ارزش‌ها، دانش و مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی تمرکز دارد و هدف آن تقویت تعامل اخلاقی و انسان‌محور با این فناوری در محیط‌های آموزشی و جامعه است. چهار جنبه اصلی این چارچوب عبارت‌اند از: «ذهنیت انسان‌محور، اخلاق هوش مصنوعی، تکنیک‌ها و کاربردها و طراحی سیستم‌های هوش مصنوعی».

چارچوب در سه سطح مهارتی (درک، کاربست و آفرینش) طراحی شده تا دانش‌آموزان را به‌تدریج از مفاهیم پایه به طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های هوش مصنوعی هدایت کند. همچنین، این چارچوب با ترویج تفکر انتقادی، استفاده پایدار و دربرگیرندگی، بر تجهیز دانش‌آموزان برای مواجهه با چالش‌های دنیای دیجیتال تأکید دارد.

1. اهمیت آموزش هوش مصنوعی

در جهانی که هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه مسیر زندگی و کار را تغییر می‌دهد، آموزش شایستگی‌های مرتبط با آن برای دانش‌آموزان یک ضرورت است. این آموزش باید فراتر از دانش فنی، بینش اخلاقی و تفکر انتقادی آنها را نیز تقویت کند. دانش‌آموزان به‌عنوان شهروندان آگاه باید بتوانند تأثیرات اجتماعی، زیست‌محیطی و اخلاقی هوش مصنوعی را ارزیابی کرده و در طراحی ابزارهای نوآورانه مبتنی بر ارزش‌های انسانی و پایداری مشارکت کنند. این چارچوب، راهی برای مشارکت فعال دانش‌آموزان در توسعه فناوری‌های اخلاق‌محور و عادلانه ارائه می‌دهد.

۲. اهداف چارچوب شایستگی هوش مصنوعی

این چارچوب برای تجهیز نسل جدیدی از دانش‌آموزان طراحی شده که قادر به تعامل اخلاقی و مؤثر با فناوری هوش مصنوعی باشند. اهداف اصلی شامل تسهیل طراحی چارچوب‌های آموزشی ملی، شناسایی ویژگی‌های رفتاری و نگرشی در سطوح مختلف مهارت و ایجاد نقشه راهی انعطاف‌پذیر برای برنامه‌ریزی آموزشی است. این چارچوب بر اهمیت دسترسی پایدار و فراگیر به آموزش هوش مصنوعی برای همه دانش‌آموزان، صرف نظر از تفاوت‌های فرهنگی و زبانی تأکید دارد.

۳. ابعاد اصلی چارچوب شایستگی هوش مصنوعی

این چارچوب شامل چهار جنبه کلیدی است: ذهنیت انسان‌محور، اخلاق هوش مصنوعی، تکنیک‌ها و کاربردها و طراحی سیستم‌ها. این جنبه‌ها با تلفیق دانش، مهارت‌ها و ارزش‌ها، دانش‌آموزان را برای درک عمیق فناوری و مشارکت فعال در طراحی نوآورانه آماده می‌کند. چارچوب همچنین مسئولیت‌پذیری اجتماعی و تفکر انتقادی را در میان دانش‌آموزان تقویت کرده و از آن‌ها می‌خواهد فناوری هوش مصنوعی را به‌عنوان ابزاری برای عدالت اجتماعی و توسعه پایدار ببینند
۴. مراحل پیشرفت مهارتی در چارچوب شایستگی هوش مصنوعی

سه سطح پیشرفت این چارچوب—درک، کاربست و آفرینش—دانش‌آموزان را از مفاهیم پایه‌ای به طراحی پیشرفته سیستم‌های هوش مصنوعی هدایت می‌کند. در سطح "درک"، دانش‌آموزان مفاهیم ابتدایی و اصول اخلاقی مرتبط را می‌آموزند. در سطح "کاربست"، مهارت‌های عملی برای حل مسائل پیچیده توسعه می‌یابد. نهایتاً در سطح "آفرینش"، دانش‌آموزان به طراحی ابزارهایی پایدار و انسان‌محور ترغیب می‌شوند. این ساختار تدریجی، مسیری جامع برای یادگیری و توسعه مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی فراهم می‌کند.

1. طراحی برنامه‌های درسی جامع برای آموزش هوش مصنوعی

گزارشی کوتاه از یک دورهمی دوستانه

گاهنامه فرهنگی-آموزشی_فرهیزش_شماره پانزدهم
#ویژه_روز_جهانی_معلم

▪️از انتشار نخستین شماره گاهنامه فرهیزش، نزدیک به چهار سال می‌گذرد؛ گاهنامه‌ای که زنده یاد «مهدی بهلولی» پایه گذاری کرد و تا سه شماره پیگیرانه آن را ادامه داد تا این که اهریمنِ کرونا بر تلاش‌های این آموزگار اندیشمند نقطه پایانی گذاشت.
امروز فرهیزش به پانزدهمین شماره خود رسیده و در این مدت توانسته میزبان همکاران نویسنده‌ای باشد که کم‌و‌بیش در همه شماره‌ها در کنارش بودند و نوشتند و نوشتند و نوشتند. نویسندگانی که مهمترین ویژگی‌شان همراهیِ بی چشمداشت و مهربانانه با فرهیزش و هیات تحریریه آن بود و هست.
▪️برای قدردانی از این حضورِ مهربانانه و همراهیِ ارزشمند، دوم شهریور 1403 در کتابخانه کودک و نوجوان «فرهیزش» با مدیریت خانم خماریان، نخستین گردهمایی نویسندگان این گاهنامه برگزار شد و بسیاری آمدند و برخی نیز با توجه به شرایط و دوری راه نیامدند.

▪️این دورهمی در سه بخش برگزار شد. بخش نخست قدردانی از نویسندگان و گپ و گفتی کوتاه درباره این گاهنامه و یادی از بهلولی، که همسرش از دعوت شدگان بود، بازگویی خاطراتی از همکاری و همراهی با فرهیزش و ... بود. بخش دوم بهره گیریِ اندکی از تجربه‌ها و سختی‌های خانم خماریان و همسرشان، آقای غلامعلی، در راه اندازی و ادامه کار کتابخانه‌ی فرهیزش و همچنین آقای حسین حسینی‌نژاد، مدیر مسئول ماهنامۀ انشا و نویسندگی، با بیش از 160 شماره منتشر شده‌ی این ماهنامه، بود. بخش سوم نیز کلاس-کارگاهی برای نویسندگی بود که با همراهی آقای میلاد علوی، روزنامه نگار، برگزار شد و با طرح نکته‌هایی در پیوند با نویسندگی، ویژگی‌هایی که می‌تواند یک یادداشت را پر مخاطب تر کند و در کل ویژگی‌هایی که یادداشت‌های پرمخاطب کنونی در فضای رسانه‌ای می‌توانند داشته باشند، ادامه یافت.

▪️در پایان ضمن سپاس از تک تک دوستان همراه فرهیزش، عکس‌هایی از این دورهمی با هم می‌بینیم.

گاهنامه فرهنگی-آموزشی فرهیزش/ شماره پانزدهم
#ویژه_روز_جهانی_معلم
#ادبیات_داستانی

قضاوت
✍️فرزانه ناظران‌پور

اوایل مهر بود و من در مدرسه‌ای جدید برای اولین بار معاون شده بودم، سال‌ها در منطقه‌ای در جنوب شهر با کودکانی بحران زده و مظلوم که لباس یکدست مدرسه تنها پناهشان برای مخفی کردن نداشتنشان بود در کلاس اول تدریس کرده بودم و آنچنان به پسران کلاسم دلبسته بودم که ترک کردنش برایم فاجعه بود اما گاهی جریان زندگی خیلی با تو یار نیست!

روز اول که به مدرسه‌ی جدید آمدم آقای مدیر با لبخندی حضورم را در منطقه یک به عنوان یک افتخار تبریک گفت و من مجبور شدم حس خودم را در لحظه افشا کنم.

مدیر مرد بلند بالایی بود با موهایی پر و فر، که مرا یاد عادل فردوسی پور می‌انداخت. لباسش واقعا مرتب و حتی می‌شود گفت شیک بود؛ پیراهنی صاف و آسمانی با یقه‌ای تمیز و اتو کشیده و شلوار کتان سفید، که در فصل

تابستان در فرودگاه دیدنش طبیعی‌تر است تا مدرسه ...

مدرسه هم، چنان سرشار از رنگ و نور بود که چشمم را به اشک می‌انداخت، نه برای تیزی نور که برای درد مقایسه‌ای که توی دلم چنگ می زد.

وقتی مدیر با دیدن ابلاغ من لبخند زد و گفت: پس بالاخره توانستید خودتان را بالا بکشید، مبارکتون باشه!

حس خوبی نداشتم ...

پس با دلخوری گفتم: قصد بالا کشیدن خودم را نداشتم ... درس دادن به آن کودکان شریف در پایین شهر برایم سالها برکت داشت و گمان نکنم درس دادن به بچه های ویتامینه که مادرشان لقمه توی کیفشان می‌گذارد تمام روزشان به بازی و گیم و گوشی می‌گذرد و خودشان شلوارشان را بالا نمی‌کشند لطفی داشته باشد ...

بدل فردوسی پور ازین حرف خوشش نیامد! سری تکان داد و گفت: البته این حرفها مال مدارس خاصه و اینجا به هر حال یک مدرسه‌ی دولتیه ... و خب ... درخواست خودتون بوده دیگه!

من مستاصل نگاهی کردم و گفتم: بله محل کار خانمم اینجاست، مجبور به تغییر منطقه شدیم. مدیر سری تکان داد، دستش را دراز کرد و گفت: ما در پست معاونت منتظر شماییم.

معاونت در مدرسه‌ای که بیشتر معلم‌ها خانم هستند آسان نیست، بخصوص در بالای شهر، و برای من که سالها در محیطی تلخ و تنگ فقط تدریس کرده بودم.

خانم معلم های مدرسه‌ی جدید خیلی جوان و شاد و خوش خلق بودند اما یک اشکال بزرگ داشتند، آنقدر بحران ندیده بودند که دیر رسیدن غذای گرم یک بچه می توانست آنها را دستپاچه کند.اوایل مهر بود و من در مدرسه‌ای جدید برای اولین بار معاون شده بودم، سال‌ها در منطقه‌ای در جنوب شهر با کودکانی بحران زده و مظلوم که لباس یکدست مدرسه تنها پناهشان برای مخفی کردن نداشتنشان بود در کلاس اول تدریس کرده بودم و آنچنان به پسران کلاسم دلبسته بودم که ترک کردنش برایم فاجعه بود اما گاهی جریان زندگی خیلی با تو یار نیست!

روز اول که به مدرسه‌ی جدید آمدم آقای مدیر با لبخندی حضورم را در منطقه یک به عنوان یک افتخار تبریک گفت و من مجبور شدم حس خودم را در لحظه افشا کنم.

مدیر مرد بلند بالایی بود با موهایی پر و فر، که مرا یاد عادل فردوسی پور می‌انداخت. لباسش واقعا مرتب و حتی می‌شود گفت شیک بود؛ پیراهنی صاف و آسمانی با یقه‌ای تمیز و اتو کشیده و شلوار کتان سفید، که در فصل

تابستان در فرودگاه دیدنش طبیعی‌تر است تا مدرسه ...

مدرسه هم، چنان سرشار از رنگ و نور بود که چشمم را به اشک می‌انداخت، نه برای تیزی نور که برای درد مقایسه‌ای که توی دلم چنگ می زد.

وقتی مدیر با دیدن ابلاغ من لبخند زد و گفت: پس بالاخره توانستید خودتان را بالا بکشید، مبارکتون باشه!

حس خوبی نداشتم ...

پس با دلخوری گفتم: قصد بالا کشیدن خودم را نداشتم ... درس دادن به آن کودکان شریف در پایین شهر برایم سالها برکت داشت و گمان نکنم درس دادن به بچه های ویتامینه که مادرشان لقمه توی کیفشان می‌گذارد تمام روزشان به بازی و گیم و گوشی می‌گذرد و خودشان شلوارشان را بالا نمی‌کشند لطفی داشته باشد ...

بدل فردوسی پور ازین حرف خوشش نیامد! سری تکان داد و گفت: البته این حرفها مال مدارس خاصه و اینجا به هر حال یک مدرسه‌ی دولتیه ... و خب ... درخواست خودتون بوده دیگه!

من مستاصل نگاهی کردم و گفتم: بله محل کار خانمم اینجاست، مجبور به تغییر منطقه شدیم. مدیر سری تکان داد، دستش را دراز کرد و گفت: ما در پست معاونت منتظر شماییم.

معاونت در مدرسه‌ای که بیشتر معلم‌ها خانم هستند آسان نیست، بخصوص در بالای شهر، و برای من که سالها در محیطی تلخ و تنگ فقط تدریس کرده بودم.

خانم معلم های مدرسه‌ی جدید خیلی جوان و شاد و خوش خلق بودند اما یک اشکال بزرگ داشتند، آنقدر بحران ندیده بودند که دیر رسیدن غذای گرم یک بچه می توانست آنها را دستپاچه کند.

ادامه داستان را در اینجا بخوانید

گاهنامه فرهنگی-آموزشی_فرهیزش_شماره پانزدهم
#ویژه_روز_جهانی_معلم
#گوناگون

**زندگی آموختنی است

✍️کامران فریدونی
نویسنده کتاب «زندگی آموختنی است"**

از نخستین روز اسفندماه سال 1384 که وارد دبیرستان ماندگار فیروزبهرام شدم مدام روزهای تلخ دانش‌آموزی خودم را در همین مدرسه به‌یاد می‌آوردم. روزهایی که آموزش بود اما پرورشی در کار نبود. هیچ کس کاری به این نداشت که در زندگیت کجای کاری، چرا درس نمی‌خوانی و چه حال‌وروزی را داری؟ من عاشق شده بودم و . . . پس‌از آن دوران سخت این بار در جایگاه مسئول کتاب‌خانه و مربی پرورشی تلاش می‌کردم کاری برای مسائلی از این دست انجام دهم اما نه فرصتی در اختیارم بود و نه امکاناتی و در کمال تعجب نه دغدغه‌ای. عزمم را جزم کردم که بیرون از مدرسه با برگزاری کلاس‌هایی مهارت‌های لازم و واجب زندگی را به دیگران بیاموزیم و هم‌زمان در همان‌راستا خودم هم آگاه‌تر، هوشیارتر و کارآزموده‌تر شوم. در آغاز با همراهی دو دوست برگزاری کارگاه راه هنرمند را بر پایۀ کتاب راه هنرمند نوشتۀ جولیا کامرون، آغاز کردم. پس‌از چندی بنا به‌نیاز کارگاه‌های هُشیاری مالی، جادوی نوشتن، ارتباط موثر، رگۀ طلا، عشق و بازآفرینی خویشتن را به مجموعۀ کارگاه‌های «کافه خلاقیت» افزودم. پس‌از مدتی متوجه شدم که کارگاه را هنرمند را با روش، مثال‌ها و به سبک خودم با افزودن مطالبی و کاستن بخش‌هایی از اصل کتاب برگزار می‌کنم. فکر کردم زمان آن رسیده است که کتاب خود را بنویسم. ابتدا قصد داشتم همان کتاب راه هنرمند را با زبان و تغییرات خودم بنویسم، یا به‌قولی برای ایرانیان دوباره تنظیم کنم اما نوشته‌ها نم‌نم به‌سمت‌وسوی دیگری رفت و شکل دیگری پیداکرد و از راه هنرمند بسیار فاصله گرفت تا این‌که شد کتابِ «زندگی آموختنی است»

پس از سال‌ها زندگی و فرازونشیب‌های آن آموخته‌ام که زندگی از الف تا ی آموختنی است. ما با دانش اندک و لازمی که بتوانیم با آن نیازهای اولیه خود را برآورده کنیم به دنیا آمده‌ایم (غریزه) که البته با آن‌ها یک زندگی حداقلی خواهیم داشت. اما برای رشد، پیشرفت و زندگی بهتر درس‌های دیگری نیز لازم است. در این فرآیند از یک گونۀ انسان(هوموساپینس، انسان هوشمند یا خردمند) به انسانِ متمدن و مدرن با کیفیت بسیار بالاتر تبدیل می‌شویم. برخی از درس‌ها را از دیگرانی که آمدند و رفتند و یک بار زندگی کردند می‌توان آموخت. از روایت‌ها، ضرب‌المثل‌ها، کتاب‌ها و یا از پای کارِ یک استاد ایستادن و توجه‌کردن و فراگرفتن. اما با «توجه به خود»، مانند این‌که با چشمی از بالا به خودمان نگاه کنیم هم می‌توانیم بیاموزیم. هم‌چنین در گذشتۀ زندگیِ هر کس از زاده‌شدن تا سن کنونی‌اش خزانه‌ای از درس‌های اختصاصی‌ انباشته شده‌ که در انتظار رمزگشایی هستند.

به‌طور کلی زندگی را از دو جا می‌توانیم یادبگیریم: درون و بیرون، خود و دیگری

درس‌ها را می‌شود از ندای درون، ضمیر ناخودآگاه، ضمیر باطن، گفتگوهای درونی ...

همه یادداشت در اینجا بخوانید

گاهنامه فرهنگی-آموزشی_فرهیزش_شماره پانزدهم
#ویژه_روز_جهانی_معلم
#گوناگون

نوشتن قبل از این‌که دست‌های شما به حرکت بیفتد، شروع می‌شود
✍حسین حسینی‌نژاد‌
مدیر مسئول ماهنامۀ انشا و نویسندگی

اوقاتی که صرف آماده‌شدن برای نوشتن می‌کنید، زمان مفیدی است که در حال ورزدادن موضوع نوشته‌تان هستید. هر اندازه این زمان طول بکشد و شما کار ذهنی بیش‌تری روی موضوع انجام دهید، موقع نوشتنِ اولین پیش‌نویس، دست‌هایتان آسان‌تر کار خواهند کرد.
روی پیتر کلارک در کتاب امداد! برای نویسندگان می‌گوید:
«من وقتی بچه بودم، قصه‌هایم را در سرم می‌نوشتم و خودم را شخصیتی داستانی در رمانی ماجرایی یا فیلمی پرماجرا تصور می‌کردم. اگر آدم‌بدها بریزند توی این رستوران، چه می‌شود؟ وقتی همه مشغول خوردن غذایشان هستند، حواس من به آدم‌های مشکوکِ جلوی در است. با موبایلم به 911 زنگ می‌زنم، آرام می‌روم نزدیک ورودی، با سرعتی برق‌آسا جارویی می‌قاپم و آن را فرومی‌کنم پشت دستگیرۀ در و ورودی را مسدود می‌کنم.»
این مثال نشان می‌دهد که ما می‌توانیم قبل از ورود به نوشتن، موضوع را در ذهن خودمان بسط دهیم. راه ورود و خروج به موضوع را پیش‌بینی کنیم. مثال‌هایی که می‌خواهیم بزنیم، استدلال‌هایی که می‌خواهیم بیاوریم، شروع روایتی که می‌خواهیم نقل کنیم، همه و همه را پیش از تهیة پیش‌نویس در ذهنمان مرور کنیم.
فایدۀ ذهن‌پروری این است که موقع نوشتن، سرعت می‌گیرید. قلم توقف نمی‌کند از این‌که چه‌چیزی بنویسد، از کجا شروع کند، به کجا ختم کند، یا از این‌که لحن نوشته چگونه باشد سؤال نمی‌پرسد؛ زیرا قبلاً در ذهن به این‌ها پاسخ داده شده است.
راه دیگری که موقع نوشتن، قلم روان می‌شود، این است که موضوعی را که در ذهن پخته‌اید، برای دوستی مشتاق تعریف کنید و از او بخواهید که به شما بازخورد بدهد. اگر چنین دوستی دم‌دست نداشتید، آن را برای یک‌نفر فرضی تعریف کنید. این کار، شما را به آنچه می‌خواهید بنویسید، مسلط می‌کند و موقع نوشتن، قلم جلوجلو حرکت می‌کند.
راه دیگری که پیشنهاد می‌دهند تا بر موضوع اشراف پیدا کنیم، این است که در یادداشتی برای خودتان، از موضوعی که می‌خواهید درباره‌اش بنویسید، صحبت کنید. در این یادداشت، اشاره کنید که دربارۀ چه‌چیزی و چرا می‌خواهید بنویسید. تصمیم دارید در نوشته‌تان به چه نکته‌هایی اشاره کنید. این کار موجب می‌شود وقتی شروع می‌کنید که نسخة اولیه را تهیه کنید، کلمه‌ها به‌سرعت بر قلم شما جاری شود.
با انجام این ترفندها، اگر دیدید هنوز قلم حرکت نمی‌کند، موضوع را در قالب دیگر، مثل: خاطره، یادداشت، نامه و... تعریف کنید. با این کار، احتمالاً کلمه‌ها بر دستان شما جاری می‌شوند.
در هر صورت، ما باید اول چیز معناداری در ذهن خودمان خلق کنیم و به آن فکر کنیم، بعد برویم سراغ پیداکردن کلمه‌ها برای نوشتن. می‌گویند تمایل به شروع، پیش از آن‌که موضوع در ذهن پخته شود، احتمال شکست در نوشتن را تقویت می‌کند.
راستی فراموش نکنیم که موقع نوشتنِ پیش‌نویس اولیه، «منتقد درون» را خاموش کنیم. به او بگوییم: «برای دقایقی خفه شود!» تا شما راحت‌تر بتوانید پیش‌نویس اول را تهیه کنید. از بس منتقدِ درون قدرت دارد، به او «نگهبان دروازه» هم گفته‌اند؛ نگهبانی که نمی‌گذارد هیچ کلمه‌ای برای نوشتن روی کاغذ بیاید.
پس از خاموش‌کردن منتقد درون کلمه‌ها، عبارات و جمله‌ها جاری می‌شوند. در این صورت است که باید موضوع را پرداخت و پس از روزها تمرین ذهنی، آن را به مرحلۀ انتشار نزدیک کرد.
آری نوشتن قبل از این‌که دست‌های شما به حرکت بیفتد، شروع می‌شود.

https://t.me/farhizesh_mag

آموزگاران جهانی در صفحه کوچک گوشی!

محمدرضا نیک‌نژاد، ص آخر روزنامه شرق، 5 آبان 1403

?داییِ نازنین و مردم‌داری داشتم به نام "دایی حجت" که شوربختانه چند سالی است چهره در نقاب خاک کشیده‌است. "دایی حجت" در نوجوانی از شهرستان به تهران می‌آید و خانواده‌ای راه می‌اندازد و البته سال‌های سال به همراه همسرش، میزبانانی خوشرو و بردبار برای همه فامیل بودند. به گفته برادر بزرگم، دایی حجت، دو-سه سال در بی خبری کامل به همراه دایی‌اش در تهران زندگی می‌کند و تازه پس از مدت‌ها در نبود تلفن، با نامه‌هایِ چند ماه یک بار، از خود خبر می‌دهد و از خانواده‌اش خبر می‌گیرد؛ فضایی که امروزه از نظر حجم گسترده‌ی پیوندها و ارتباطات انسانی، باور نکردنی است!

?اما جهان کنونی پر است از شگفتانه‌های فراوانی که برآمد از مهمترین ویژگیِ این دوران، یعنی "ارتباط" است؛ ویژگیِ که سبب شده تا خبر رویدادهای کوچک و بزرگ، در زمانی اندک به سراسر جهان برسد و پیامدهای مثبت و منفی خود را داشته‌باشد. این ارتباط زمینه‌ساز نزدیکی آدم‌ها به هم شده و کمتر کسی پیدا می‌شود که باور ژرفی به تفاوت‌های ریشه‌ای و انسانی میان نژادها، ملت‌ها، اقوام و ... البته گرفتاری‌های آنان داشته‌باشد؛ گرفتاری‌هایی فراگیر که بخش بزرگی از انسان و انسانیت را در می‌گیرد.

پرداختن به این ویژگی، هم از نظر پیچیدگی و گستردگی و هم از نظر تخصصی، در توان نگارنده نیست اما آنقدر هست که بتوان به دو رویدادِ خوب در چند هفته گذشته اشاره کرد.

?1-بیش از 50 سال است که از سوی یونسکو پنجم اکتبر، روز جهانی آموزگار نام گرفته‌است و سال‌هاست که این روز، در جهان گرامی داشته‌می‌شود. چند سالی هم هست که در نبود مراسم رسمی در ایران، شمار اندکی از رسانه‌ها و تشکل‌های صنفی معلمان به این روز می‌پردازند. در همین راستا "کانون صنفی معلمان ایران (تهران)" به فراخور این روز از دو معلم، یکی از کره جنوبی و دیگری از ترکیه، دعوت کرده‌بود که در یک نشست مجازی شرکت کنند. این دو معلم در کشورهای خود کنشگران اتحادیه‌ای هستند و از روند تلاش‌های صنفی، اتحادیه‌ای و آموزشی در کره و ترکیه سخن گفتند؛ که همزمان برای مخاطبان نشست ترجمه می‌شد. جدای از کار خوب و نوآورانه‌ی کانون تهران در برگزاری چنین نشستی، مهمترین دستاورد آن آگاهی از یکسان بودن بخش بزرگی از گرفتاری‌های معلمان در این دو کشور، و البته در جهان بود؛ گرفتاری‌هایی که معلمان جهان را در یک صف برای تلاش در راستای رسیدن به خواسته‌های صنفی-آموزشی قرار می‌دهد و امیدهایی می‌آفریند برای دستیابی به این خواسته در یک همراهی مهم، اثرگذار و پیشرونده در سراسر جهان.

?2-"گاهنامه فرهیزش" نشریه‌ای اینترنتی است که در گستره آموزشی، فرهنگی و صنفیِ فرهنگیان و بدستِ زنده یاد "مهدی بهلولی" راه اندازی شد و به فراخور روز جهانی آموزگار، به پانزدهمین شماره خود رسید. دست اندرکاران این گاهنامه نیز به فراخور روز جهانی آموزگار، نشستی مجازی برگزار کردند که در آن سه معلم از سوئیس، کانادا و عمان شرکت داشتند. این معلمان، ایرانیانی هستند که در آن کشورها به حرفه‌ی آموزگاری مشغول بوده و یا هستند. در این نشست، که دشواری زبانی هم وجود نداشت، سه مهمان از تجربه‌های آموزگاری، ساختار مدرسه‌ای، بافت فرهنگی-اجتماعی موثر بر آموزش، کنش‌های صنفی معلمان و ... در این کشورها سخن گفتند و مخاطبانِ اغلب معلم نیز کنجاوانه در اندک زمان گپ‌و‌گفت، با طرح پرسش‌هایی نشست را پر بارتر کردند و ...

?جهان امروز، جهانِ پیوندهای انسانی و ارتباطات گسترده‌است و خوشبختانه در چندین دهه‌ی گذشته هیچ کس نتوانسته و نمی‌تواند جلو این پیوندهای پیشرونده انسانی را بگیرد؛ کسانی نیز که چنین سودایی در سر داشته، یا دارند، عرض خود می‌برند و آب در هاون می‌کوبند! ارتباط، محور دگرگونی‌های گسترده‌ای است که نه دیگر دایی حجت‌ها سال‌ها در بی خبری زندگی کنند و نه ملت‌ها پشت دیوارهای بی‌خبری و ناآگاهی روزگار بگذرانند! جهان راه خودش را می‌رود هر که را که همراه نشود، زیر می‌گیرد و فراموشش می‌کند؛ از ما گفتن!

آدرس یادداشت در روزنامه

گاهنامه فرهنگی-آموزشی_فرهیزش_شماره پانزدهم
#ویژه_روز_جهانی_معلم

روز جهانی آموزگار 2020
زنده یاد مهدی بهلولی، 14 مهر 99

5 اکتبر (13گاهی هم همچون امسال 14مهر) روز جهانی آموزگار است. یونسکو در 1994 این روز را به یادبود تصویب "سفارش نامه یونسکو/سازمان جهانی کار درباره جایگاه آموزگاران" تصویب کرد و از آن سال تاکنون آن را جشن می گیرد. در چند سال گذشته،آن را با یک شعار نیز همراه کرده است؛ برای نمونه "آموزگاران برای برابری جنسیتی(2011)" یا "آموزش در آزادی،اختیار بخشیدن به آموزگاران(2017)". "آموزگاران : پیشگام در بحران،بازانگاران آینده" شعار امسال(2020) است که با توجه به بحران کووید- 19 و پیشگامی آموزگاران در آموزش در دوران کرونا و به ویژه نقشی که به گفته یونسکو می توانند در "انعطاف پذیری و شکل بخشیدن به آموزش و پرورش و به پیشه آموزش" بازی کنند اشاره دارد. ناگفته پیداست که روز جهانی آموزگار امسال باید در پیوند با بیماری سراسرگیر کووید- 19 باشد و این مساله در یادداشت مفهومی و نسبتا بلند یونسکو به مناسبت روز جهانی آموزگار 2020 نمود یافته است. تاکید یونسکو در این یادداشت مهم،رهبری آموزگاران در آموزش و پرورش به طور کلی و به طور ویژه در آموزش دوران بحران های همه گیر و سراسرگیری همچون کووید- 19،ایبولا،ایدز،جنگ های داخلی،و ...می باشد. رهبری آموزگاران،آنگونه که یونسکو بر آن تاکید می کند،در سه سطح خرد،میانه و کلان می تواند و می باید نمود بیابد. سطح خرد به کلاس درس(رو در رو یا برخط) برمی گردد، سطح میانه به مدرسه،و سطح کلان به کل سیستم آموزشی و همچنین به جامعه. یونسکو در یادداشت خود این نکته را می پذیرد که متاسفانه تاکنون در واقعیت آموزش و پرورش در سطح جهان،و حتی در سندهای رسمی جهانی آموزش و پرورش،آنچنان که باید و شاید به مساله رهبری آموزگاران در آموزش و پرورش توجه نشده است. بحران کووید- 19 البته فرصتی به دست داد که رهبری آموزگاران در آموزش،گستردگی و ژرفای بیشتری بیابد که در هر سه سطح خرد،میانه و کلان خود را نشان داد. یونسکو البته امیدوار است که این رهبری فزون یافته،ادامه یابد و به همین خاطر سفارش یک سری پژوهش و نوشته ها را داده است که مساله رهبری آموزگاران در دوران های بحران از زاویه های گوناگون بررسی شود و به ویژه "بینش هایی تازه در درون رهبری آموزگاران در زمینه گسترده تری از رهبری آموزشی پدید آورد."
نکته مهم دیگری که یونسکو در یادداشت خود به آن می پردازد بحث جایگاه پیشه آموزشگری و به ویژه احترام به آموزگاران در سطح جهان است : "آموزگاران با چالش های دیگری ورای بحران کنونی و بحران های دیگر روبه رو هستند؛ روی هم رفته سال های نخست سده 21م زمان خوبی برای آموزگار بودن، نبوده است. بی گمان در سطح جهان،افتی در جایگاه پیشه آموزشگری،و در سطحی گسترده تر،در احترام به آموزگاران رخ داده است. در سراسر جهان،نگرانی رشد یابنده ای درباره سطوح شایستگی و صلاحیت آموزگاران وجود دارد تاحدی که خانواده ها دیگر به طور نظام وار از اقتدار آموزگاران یا مفهوم ‘به جای پدر- مادر’ پشتیبانی نمی کنند.

▪️متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید.

گاهنامه فرهنگی-آموزشی_فرهیزش_شماره پانزدهم
#ویژه_روز_جهانی_معلم

صدایی که هم اکنون می شنوید اعلام خطر است
✍️صفیه بسیم

▪️امسال چهاردهم مهرماه، روز جهانی معلم است و هرساله برای بزرگداشت این روز در جهان برنامه‌های مختلفی برگزار می‌شود. به مناسبت این روز هر ساله شعاری انتخاب می‌شود و از همه دولت‌ها و ملت‌ها درخواست می‌شود که برای تحقق این شعار قدم بردارند. امسال شعار روز جهانی معلم اینگونه برگزیده شده است:

«بها دادن به صدای معلمان»

▪️اگر بخواهیم به این شعار عمل کنیم باید بدانیم که معلمان چه می‌گویند وهدف از گفته‌هایشان چیست .در ایران عزیزمان، صدای معلمان بیش از هر چیز حول محور مشکلات آموزش و پرورش می‌چرخد؛ مشکلات سیستمی وغیره سیستمی. مشکلات سیستمی آموزش‌و‌پرورش اغلب حاصل بی تدبیری وعدم مدیریت شایسته بر این نهاد بوده و اغلب تحت تأثیر قوانین و احکام حاکمیتی است .
مشکلاتی از قبیل:

- افت تحصیلی دانش آموزان در مدارس دولتی
- کاهش انگیزه‌های یادگیری و دلسردی نسل تحت تعلیم از محتوی وشیوه‌های آموزشی
- تضاد فرهنگی درون و بیرون مدرسه به جهت رویکرد شدید ایدئولوژیکِ آموزش عمومی
- گران شدن آموزش و تسلیم شدن وجهه ی پرورشی این نهاد در برابر پولی سازی
- فاصله گرفتن از عدالت آموزشی و نتایج تاسف‌بار شکاف طبقاتی بر گسترش علم و فناوری
- تضعیف چهره علم در برابر قدرت و ثروت با وضع قوانین نامناسب، که منجر به فرار مغزها و کاهش بهره هوشی جامعه شده است .
- تغییرات مداوم در مدیریت کلان و میانی؛ و به تبعه آن در سطح مدارس که اجرای برنامه‌های نسبتا مناسب را نیز ناممکن کرده است.
- وجود مشکلات مالی و معیشتی در بخش کارکنان و معلمان که حاصل کسری بودجه این وزراتخانه درسال‌های متمادی بوده و به بحران تبدیل گردیده‌است.
- نگرش حاکمیت به آموزش و پرورش به عنوان نهاد مصرفی و بدون درآمد وعدم تخصیص بودجه کافی درجهت افزایش کارآمدی آموزش
و بسیاری موارد که سیستم بر آن تحمیل کرده و از درون آن را بیمار نموده است.
اما مشکلات غیر سیستمی آموزش در ایران هم تاثیر بسزایی بر بهره‌وری و کارآمدی این نهاد داشته است که از نگاه نگارنده مهمترین آنها موارد زیر است:
- تأثیر تغییرات اجتماعی و سیاسی دهه‌های اخیر بر محیط‌های آموزشی
- ایدئولوژیک شدن آموزش پس از انقلاب و اصرار برگسترش ایدئولوژی حاکم در همه عرصه‌های مختلف جامعه به ویژه اصرار بر اجرای این

▪️سیاست از آموزش‌های پایه
- دخالت‌ نهادهای غیر‌رسمی در آموزش رسمی کشور و تضادهای حاصل از آن در کف مدرسه
- نبود فرهنگ مطالبه گری در جامعه برای تحقق آموزش کیفی وبی توجهی عموم جامعه به تبعات کاهش نتایج یادگیری و یاددهی عمومی
- وجود نهادهای موازی و کاهش هزینه آموزش رسمی و تاثیر منفی آن بر حوزه علم و فناوری
- عدم تحقق وعده‌های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در حوزه آموزش‌و‌پرورش و آرمانی بودن این وعده‌ها
و صدها مشکل و معزل که می‌شود لیست کرد و دراین مختصر نمی‌گنجد.
اگر فقط به همین چند مشکل در بستر آموزش‌و‌پرورش ایران دقت کنیم درک خواهیم کرد که چرا زنگ خطر وضعیت فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور به صدا درآمده و باید به فکر چاره‌ای اساسی بود؛ چراکه هر یک از این مشکلات منشأ چالش‌های مهم جامعه و بی‌توجهی به آنها باعث آسیب‌های جدی تری خواهد‌بود .

▪️اگر صدای معلمان را گوش شنوایی است باید بدانید که وضعیت کشور خوب نیست، چون آموزش‌و‌پرورش آن به سختی بیمار است و اگر دیر اقدام شود با انهدام و مرگ روبرو خواهد شد .

▪️بیایید برای یکبار هم که شده صدای معلمان ایران را بشنویم و هم صدا با آنها از مشکلات آموزش‌و‌پرورش ایران بگوییم که صدای معلمان همانند آژیر خطر وضعیت قرمز است و اگر شنیده نشود آوار مشکلات بر سر جامعه ریخته و کار از کار خواهد گذشت.

https://t.me/farhizesh_mag