«شائق علم و آموزگار ابدی دانش»
یادنامه ای برای چهره ماندگار ریاضیات ایران، استاد عباداالله محمودیان
نوشته دکتر مهدی رجبعلی پور ‌و حسن ملکی

صفحه علم روزنامه شرق در چهلمین روز درگذشت استاد بزرگ ریاضیات کشور، دکتر عبادالله محمودیان، دو صفحه خود را با مقالاتی از دکتر مهدی رجبعلی پور، دکتر امید علی شهنی کرمزاده، دکتر مجید میرزاوزیری، دکتر ذاکر، خانم دکتر سلطان خواه، دکتر سعید علیخانی و دکتر حسن ملکی و نوشته ای از مجتبی شکوری درباره ایشان اختصاص داد.

روحشان شاد و یادشان در تاریخ علم کشور ماندگار.

خانم صادقی عزیز،

با سلام و احترام،

۲۲ سال پیش مادرم به دیار ابدی رفت و آن لحظه تلخ همواره در یادم مانده است. هرگاه این درد برای دیگران اتفاق می‌افتد، غم من نیز تازه‌تر می‌شود. این فقدان را با هیچ کلمات و زبانی نمی‌توان توصیف کرد و تنها می‌توانم بگویم که در این اندوه، من نیز با شما شریک هستم.

با آرزوی صبر و آرامش برای شما و سایر بازماندگان
فرشید عبدالهی

تسلیت به سرکار خانم صادقی رئیس محترم دبیرخانه انجمن ریاضی ایران

با کمال تأسف و اندوهی عمیق، خبر درگذشت مادر گرامی سرکار خانم صادقی، همکار محترم و با سابقه انجمن ریاضی ایران، را دریافت کردیم. این فقدان بزرگ نه تنها برای خانواده محترمشان، بلکه برای تمامی همکاران و دوستان ایشان نیز بسیار دردناک و ناگوار است.

زندگی در این دنیا همواره با چالش‌ها و سختی‌هایی همراه است، اما در این سفر پر از تلاطم، یاد و خاطره کسانی که ما را ترک کرده‌اند، همچون چراغی در دل تاریکی‌ها می‌درخشد.

انجمن ریاضی ایران از خداوند متعال برای آن زنده‌یاد طلب مغفرت و رحمت واسعه دارد و امیدوار است که روح ایشان در جوار رحمت الهی آرام گیرد. همچنین برای سرکار خانم صادقی گرامی و خانواده محترمشان صبر و آرامش خاطر آرزو می‌نماید تا بتوانند این مصیبت بزرگ را تحمل کنند.

باشد که یاد ایشان همیشه در دل‌ها باقی بماند و روحشان در آرامش باشد.

انجمن ریاضی ایران

اسوالد وبلن

هفدهمین رئیس انجمن ریاضی آمریکا، ۱۹۲۳-۱۹۲۴

دکترا از دانشگاه شیکاگو، ایلینوی، ۱۹۰۳

وبلن تحقیقات مهمی در زمینه های بنیادهای هندسه، هندسه تصویری، توپولوژی، ثابت های دیفرانسیل و اسپینورها انجام داد. او در سال ۱۹۰۵ به دانشگاه پرینستون پیوست. موسسه مطالعات پیشرفته (IAS) در سال ۱۹۳۰ تأسیس شد و زمانی که مدرسه ریاضیات آن در سال ۱۹۳۲ تأسیس شد، وبلن اولین کسی بود که به عنوان استاد منصوب شد. او مسئول اصلی انتخاب گروه درخشان ریاضی‌دانانی بود که هسته اصلی مدرسه را تشکیل می‌دادند: جیمز الکساندر، آلبرت انیشتین، مارستون مورس، جان فون نویمان، هرمان ویل و کورت گودل. بورسیه‌های تحقیقاتی سه ساله وبلن، به نام او، به محققان پسادکتری یک سال تحقیق در موسسه را بین دو سال تدریس در دانشگاه پرینستون ارائه می‌دهد.

به عنوان رئیس AMS، وبلن بر یک کمپین موفقیت‌آمیز جمع‌آوری کمک مالی در سال‌های ۱۹۲۳-۱۹۲۶ نظارت کرد، پس از آن او برای نظارت بر تأسیس انتشارات همایش انجمن منصوب شد (که اولین جلد آن در سال ۱۹۲۷ منتشر شد). او همچنین به طور قابل توجهی به انجمن در دریافت کمک‌های مالی کمک کرد که از انتشارات همایش حمایت می‌کرد. در سال ۱۹۶۱، AMS جایزه اسوالد وبلن در هندسه را به افتخار او تأسیس کرد. وبلن عضو آکادمی ملی علوم ایالات متحده بود. در مورد جایزه اسوالد وبلن انجمن ریاضی آمریکا، که برای یک کار تحقیقاتی برجسته در هندسه یا توپولوژی که در شش سال گذشته منتشر شده است، اعطا می شود در شماره آینده خبرنامه خواهید خواند.

سیستم امنیتی که زیربنای اینترنت است، از یک واقعیت عجیب استفاده می‌کند: شما می‌توانید بخشی از رمزگذاری خود را پخش کنید تا اطلاعات خود را بسیار ایمن‌تر کنید. به مدت هزاران سال، اگر می‌خواستید پیامی محرمانه ارسال کنید، اساساً یک راه برای انجام آن وجود داشت. شما با استفاده از یک قانون خاص که فقط شما و مخاطب مورد نظرتان می‌دانستید، پیام را رمزگذاری می‌کردید. این قانون مانند کلید یک قفل عمل می‌کرد. اگر کلید را داشتید، می‌توانستید پیام را رمزگشایی کنید؛ در غیر این صورت، باید قفل را باز می‌کردید. برخی از قفل‌ها آنقدر مؤثر هستند که حتی با زمان و منابع نامحدود نیز نمی‌توان آن‌ها را باز کرد. اما حتی آن طرح‌ها از همان نقطه ضعف آشیل رنج می‌برند که همه سیستم‌های رمزنگاری را آزار می‌دهد: چگونه این کلید را به دست‌های درست برسانید، در حالی که آن را از دست‌های اشتباه دور نگه دارید؟ ترجمه و تنظیم این نوشته را در شماره بعدی خبرنامه خواهید دید.

دیوید بسّیس، ریاضیدان، ادعا می‌کند که هر کسی قادر به تفکر ریاضی است و می‌تواند از آن بهره‌مند شود. دیوید بسّیس به همان دلیلی به ریاضیات جذب شد که بسیاری از مردم از آن دور می‌شوند: او نمی‌فهمید که چگونه کار می‌کند. برخلاف سایر فرایندهای خلاقانه مانند ساخت موسیقی که قابل شنیدن است یا نقاشی که قابل دیدن است، ریاضیات بیشتر یک فرآیند درونی است که از دید پنهان است. او می‌گوید: «این کمی جادویی به نظر می‌رسید. من کنجکاو شدم.»

کنجکاوی او در نهایت او را به سمت دکترای ریاضی در دانشگاه پاریس ددرو در اواخر دهه 1990 سوق داد. او دهه بعد را صرف مطالعه نظریه گروه هندسی کرد قبل از اینکه تحقیقات ریاضی را رها کند و در سال 2010 یک استارتاپ یادگیری ماشینی تاسیس کند.

در طول این مدت، او هرگز از پرسیدن این سوال دست برنداشت که انجام ریاضیات واقعاً به چه معناست. بسّیس به صرف حل مسائل راضی نبود. او می‌خواست بیشتر بررسی کند و به دیگران کمک کند تا درک کنند که ریاضیدانان چگونه در مورد کار خود فکر می‌کنند و آن را تمرین می‌کنند. ترجمه و تنظیم کامل این نوشته را در شماره بعدی خبرنامه خواهید دید.