روزنامه دنیای اقتصاد، شنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۲

? روایت دوستان و‌ مخالفان مصدق از ۲۸ مرداد

▫️جعبه سیاه ۲۸ مرداد ۳۲ هنوز باز نشده است؟

▫️اگر پای صحبت اهل فن بنشینید احتمالا این سوال برای شما پیش می‌آید، چرا که اتفاق نظری سر ماهیت این روز وجود ندارد.
شاید رمز ۲۸ مرداد دست محمد مصدق و شناخت این شخصیت کلیدی باشد.

▫️طرفدارانش او را یک سرمایه ملی و نماد ایستادگی در برابر زور داخلی و خارجی می‌دانند، و دقیقا در نقطه مقابل مخالفانش مصدق را مبدع و مروج شعارهایی می‌دانند که عمرش تا به الان هم رسیده و بذر عقب‌ماندگی ایران را کاشته است. مصدق که بود؟ یک تحول‌خواه مردمی یا یک پوپولیست؟ یا چیزی بین دو سر طیف؟

▫️اگر در جستجوی پاسخ این سوال هستید، بحث داغ بین موسی غنی‌نژاد اقتصاددان، محمود کاشانی حقوقدان و فرزند آیت الله کاشانی و داریوش رحمانیان دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران را از دست ندهید.

? @eco_voice

?دروغ تاریخی‌کودتای ۲۸ مرداد?
✍️ دکتر محمود کاشانی
https://t.me/mahmoudkashani

?دروغ تاریخی‌کودتای ۲۸ مرداد?
▪️روزنامه شرق، ۱۳ تیر ۱۴۰۲، ش ۴۵۹۲

✅ در شب‌هنگام ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ شبکۀ ۴ سیما گفت‌وگویی میان آقای دکتر موسی غنی‌نژاد و آقای علی علیزاده که از لندن به گونۀ صوتی تصویری در این برنامه حضور داشت در زمینه اقتصاد ایران برگزار کرد. دکتر غنی‌نژاد با دلایل روشن از اقتصاد دولتی که از سال ۱۳۵۸ در کشور ما حاکم شده و از این‌که بیش از ۹۰ درصد اقتصاد ایران در دست دولت یا نهادهای وابسته به دولت است انتقاد کرد که یک واقعیت انکارناپذیر و ریشهٔ گرفتاری‌های ملت ایران است. ولی طرف دیگر این گفت‌وگو که برداشت روشنی از اقتصاد ایران نداشت و نتوانست پاسخ درستی به اعتراض‌های اصولی دکتر غنی‌نژاد بدهد، راه فرافکنی را در پیش‌گرفت و با گریختن از موضوع گفت‌وگو گفت شما منکر کودتا علیه مصدق هستید که هیچ ارتباطی به این بررسی اقتصادی نداشت. آقای دکتر غنی‌نژاد با دفاع از این دیدگاه تاریخی خود گفت این موضوع ارتباطی به این برنامهٔ اقتصادی ندارد ولی من آمادگی دارم در یک برنامۀ جداگانه به آن بپردازم.

✅ در این میان آقای امیر طیرانی به جای آن‌که درخواست یک گفت‌وگوی زنده تلویزیونی با آقای دکتر غنی‌نژاد را در این زمینه بکند تا بینندگان از برداشت‌ها و دلایل تاریخی در این موضوع پیچیدهٔ دوران نهضت ملی ایران آگاه شوند، با نگارش مقاله‌ای در روزنامه شرق روز ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ با خُرده‌گرفتن از وی نوشته است:
«چنین به نظر می‌آید که حتی یک استاد اقتصاد نیز برای قضاوت دربارۀ یک واقعة تاریخی یا فردی که در تاریخ معاصر ایران نقش‌آفرینی کرده است، نیاز به آن دارد که به منابع و تحقیقات تاریخی رجوع کرده و بر اساس مستندات تاریخی بگوید و بنویسد...».
ولی نویسندهٔ این مقاله نشان نداده است که خود تا چه اندازه به منابع و تحقیقات تاریخی و مستندات آن پایبندی دارد. همه ادّعای وی نیز این است که تظاهرکنندگان روز ۲۸ مرداد که از آنان به نام «مهاجمان به مراکز دولتی و ادارهٔ رادیو و سرانجام به خانه مصدق» یاد می‌کند اراذل و اوباش بوده‌اند و برای اثبات این ادّعا به «تحقیقات انجام گرفته در این زمینه از سوی مورّخان و محققّانی مانند مارک گازیورفسکی و یرواند آبراهامیان و...» استناد کرده است. این در حالی است که شناسایی تظاهرکنندگان ایرانی در روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و انگیزۀ آنان نیازی به اظهارنظر این محقّقان ادّعایی خارجی نداشته است. از سوی دیگر مارک گازیورُسکی، زبان پارسی نمی‌داند و آگاهی ناچیزی از تاریخ نهضت ملی ایران و منابع گستردۀ آن دارد و تنها سرمایۀ او یک مقاله به زبان انگلیسی است که در کنفرانس‌ها در زمینه کودتای ۲۸ مرداد ارائه می‌دهد و انباشته از غلط‌های تاریخی است. یرواندآبراهامیان نیز زبان پارسی نمی‌داند و روشن نیست چگونه می‌توان از او به نام یک پژوهشگر تاریخ نهضت ملی ایران یاد کرد. از همین‌رو من در یک مقالۀ تفصیلی زیر عنوان «تحریف‌ها در کتاب یرواند آبراهامیان»، (ماهنامه قلم‌یاران، ش۱۲، مرداد ۱۳۹۷) به نقد ادّعاهای بی‌پایهٔ تاریخی او پرداخته‌ام.

✅ نویسندهٔ این مقاله در نقد نوشته‌ای از آقای دکتر غنی‌نژاد که مصدق را «مشروطه‌خواه، تجدّدطلب، دموکرات یا لیبرال» ندانسته به جای آن‌که از کارنامۀ زندگی سیاسی مصدق، دلایلی برای ادّعاهای خود بیاورد و نشان دهد او هوادار دموکراسی، آزادی و دفاع از قانون اساسی بوده است به یک استدلال شگفت‌انگیز دست یازیده و نوشته است:
«اگر به گمان آقای دکتر غنی‌نژاد، دکتر مصدق مشروطه‌خواه، دموکرات و تجدّدطلب نبود، می‌شود چنین برداشت کرد آن‌ها که در مقابل او صف‌آرایی کردند و طیف وسیعی از حزب توده تا شاه و دربار و عوامل کشورهای بیگانه در ایران دارای چنین ویژگی‌ها و اندیشه‌هایی بودند؟».
بر فرض این‌که مخالفان مصدق دارای اوصاف مشروطه‌خواهی، دموکرات و تجدّدطلب نبوده باشند، این دلیل برآن نیست که مصدق دارای این ویژگی‌ها باشد. ولی نگاهی به کارنامۀ دو سال و چهارماه نخست‌وزیری مصدق نشان می‌دهد او بیشترین قانون‌شکنی و تجاوز به قانون‌اساسی مشروطیت و متمّم آن را داشته و هیچ‌یک از نخست‌وزیرانی که از آنان در این مقاله نام برده شده مانند سید ضیاءالدین طباطبایی و یا سپهبد زاهدی و یا دیگر نخست‌وزیران دوران مشروطیت هرگز در این زمینه قابل مقایسه با مصدق نیستند. از آن‌جا که نویسندهٔ این مقاله مدّعی شده است حزب‌توده مُنتقد مصدق بوده و یا طیف وسیعی از افراد این حزب در برابر مصدق صف‌آرایی‌کردند و یا این اراذل‌واوباش بودند که دولت مصدق را سرنگون کردند در این موارد توضیح می‌دهم:

? متن کامل مقاله (فایل PDF) ?
https://t.me/mahmoudkashani

Telegram

دکتر سید محمود کاشانی

استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی