«آرامگاه کوروش بزرگ»

نوشته: دکتر علی سامی

مجلهٔ بررسی‌های تاریخی/شماره مخصوص

‏از مرگ ‎دکتر علی سامی، نخستین ‌کاوش‌گر ایرانی تخت‌جمشید، مرمت‌گر پاسارگاد و پژوهشگر نامدار ایران‌شناش ۳۵ سال گذشت.

از جمله تألیفات اوست:

«پزشکی ايران در عهد ساسانی»، «مقام دانش در ایران باستان»، «دادرسی و قضاوت در ايران باستان عهد هخامنشی»، «شیراز شهر جاویدان» و «پاسارگاد یا قدیمی‌ترین پایتخت کشور شاهنشاهی ایران»

مستند «کوه خواجه_هگمتانه»
کارگردان: پژمان مظاهری‌پور

به مناسبت ثبت «هگمتانه» در فهرست میراث جهانی یونسکو

«درین جستجو آب خواهم شد»

____

«از شب که او جزیره‌ی دریاش بود
جز خنده‌های پر شکنِ غرقاب
و جز جبال خطرناکِ آب
پیدا نبود
با این‌همه
از دولت بی‌نظیر تو یافتم
هر چه یافتم ای شبهای بیداری
به جای موج و تالاب
به جای آب
خود را شکافتم

در آسمان، نظری با ما داشت
که زهره واپس می‌رفت
زی نیّرات
       که راه می‌بریدم
از خود می‌پرسیدم

مسافرِ مظلوما
چه طَرفی ازین تماشای بی‌حضور می‌بندی
بمان تا عبور کند زمانِ جهانی
که در آن جهانِ بی‌زمان
تو تنها می‌شوی
به ریشِ دنیا می‌خندی

در شب که او جزیره‌ی دریاش بود
در طول و عرضِ خود مبالغه می‌کردیم
بالِ بلندِ آوازش
بر موجهای مجنونِ ما می‌خشکید
از من می‌پرسید
ای نوحِ بی‌کشتی
درین دریای نابودی
دنبالِ چه می‌گشتی؟

#رضا_زاهد

پاسخ این پرسش را رودلف گلیکه ایران‌شناس بزرگ سوئیسی و مترجم بسیاری از آثار ادبی معاصر ایران در مقاله‌ای می‌دهد. او می‌نویسد این رنج سفر اروپاییانی چون شوارتسنباخ، آرتور رمبو و لاورنس تنها عشق و علاقه به مقصد سفر نیست، بلکه نفس سفر و در راه بودن و تلاش برای یافتن وطنی دیگر و میهنی جاودانه برای آنان جذاب است. اما چرا ایران؟ چرا این سرزمین دور دست را برای سفر بر می‌گزینند؟ بی شک دلیل این امر بکر بودن این سرزمین و فاصله آن با دنیای غرب در گذشته است. افزون بر منظره‌های شگرف طبیعی، زندگی مردم با باورهای دینی و وجود خداوند احد و واحد و تقدیر است که سبب می‌شود مردم مشرق‌زمین مرگ را چون مرحله‌ای از کمال و رشد انسانی بدانند. در حالی که برای مردم خسته و گریزان از پوچی اروپا این نزدیکترین مرحله زندگی خود پیوسته پر رمز و راز و ابهام‌آمیز بوده است. داستان «مرگ در ایران شاید از این دیدگاه واگویه تنهایی انسان مدرن اروپایی باشد در اوج نهیلیسم.»

سعید فیروزآبادی آفجری، مهر ۱۴۰۰

«آوازِ تورانی»

با خود مرا
به زمان‌های دور می‌بری
بِبَر
آنجا که آوازِ عودهای ابریشمین
                          شنیده می‌شود
و اندام‌های مدهوشِ ما از عشق
بر تپّه‌های کوتاهِ سپیده‌دم
                           دیده می‌شود

من هم به گشت‌های بی‌همتای قدیم
                               می‌بَرَم تو را
که سایه‌های ما
جدا می‌شدند و نمی‌فهمیدیم
                                         چرا

در نورِ ماه
آه، چه رنگی داشت
بید و کبوده
صدای آواز چه زنگی داشت
زنگِ صداهای نبوده

ولی
حالا که زمانِ بی‌خودی‌ست
من بی‌خود ازمناظرِ آن رودخانه و مَرغزارِ زارَش نیستم
بی‌خود از خودم
یادم نبود که نابودم
یادم افتاد ،      شدم

از کتاب «کتاب‌های موسا مرعشی»
کتاب سوم: غزل‌های موسا(سروده‌ی شاعر)

#رضا_زاهد