1. دیدگاه قرآن در خصوص تروریسم
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1403
2. موضع قرآن در مورد تحریف حقایق
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1414
3. قرآن و انسداد اجتماعی
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1422
4. برای هر امتی فرستاده‌ای‌ست، یعنی چه؟
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1438
5. آزادی بیان در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1442
6. آزادی دینی در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1446
7. هدف دین از نظر قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1455
8. اجتهاد از نظر قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1468
9. ضرورت و اهمیت اخلاص در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1474
10. قانون کارما در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1483
11. شخصیت حضرت رسول ص در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1491
12. چندوچون پیروی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1497
13. بررسی مفهوم نیرنگ در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1502
14. توبه در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1517
15. معنی: ماخلقت الجن والانس الا لیعبدون
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1522
16. هدایت‌پذیران از نظر قرآن کیانند؟
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1529
17. جایگاه مقوله‌ی رشد در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1534
18. منشاء قرآن از نظر قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1540
19. خداوند از چه کسانی انتقام می‌گیرد؟
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1545
20. بررسی مفهوم عجم در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1552
21. بررسی نظام موروثی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1557
22. یتیمان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1565
23. چه نیازی به قرآن؟
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1570
24. صبر زیبا از نظر قرآن چیست؟
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1575
25. شراب در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1582
26. قرآن و حریم خصوصی انسان
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1588
27. نصّ در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1593
28. اسیران از نظر قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1601
29. بررسی مقوله‌ی شُکر در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1607
30. ذوالقرنین در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1611
31. عام و خاص در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1615
32. چرایی نزول تدریجی آیات قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1621
33. غلمان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1625
34. موضع قرآن در مورد کشتن بی‌گناهان
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1642
35. تحدی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1658
36. موضع قرآن در مورد بردگان
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1674
37. قرآن و اخراج سرزمینی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1694
38. قرآن قربانی ترجمه‌های مخدوش
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1703
39. قرآن و فرقه‌فرقه کردن مردم
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1713
40. حلال و حرام از نظر قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1733
41. تجسس در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1747
42. قرآن و ویران‌کردن زمین
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1762
43. قرآن و روی‌برتافتن از دعوت پیامبران
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1773
44. میوه‌ی ممنوعه در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1788
45. آیا قرآن کتابی جاودانه است؟
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1805
46. معنی انالله و انا الیه راجعون
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1811
47. موضع قرآن در مورد ربا
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1825
48. نماز در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1867
49. کالبدشکافی عبارت "یاایهاالذین آمنوا" در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1881
50. بررسی سوره‌ی حمد
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1893
51. چرا جاودانگی در آتش دوزخ؟
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1901
52. بررسی نظام جاهلیت در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1913
53. بررسی و شرح سوره‌ی انشراح
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1925
54. روش‌شناسی تغییرات اجتماعی قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1944
55. این به چه معنی‌ست؟: خدا هرکه را که بخواهد هدایت یا گمراه می‌کند.
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1960
56. لعنت‌شدگان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1975
57. اسلام قرآنی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1995
58. جن در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/2010
59. فرقان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/2027
60. بررسی سوره‌ی العصر
    https://t.me/drBehrouzMoradi/2040
61. کارکرد قصه‌های قرآنی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/2056
62. تناسخ از نظر قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/2065
63. اشرف مخلوقات از نظر قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/2082
64. مفهوم سنت الهی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/2093
65. اومانیزم قرآنی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/2114

1. کنیزان در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1017
2. تشکیل امت واحده از نظر قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1020
3. بررسی مفهوم افراط گرایی در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1030
4. عدالت در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1035
5. صلح در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1040
6. انفاق در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1049
7. بررسی مفهوم فجور در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1054
8. مستمندی و فقر در قرآن
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1059
9. قرآن و گذشته گرایی یا ارتجاع
   https://t.me/drBehrouzMoradi/1065
10. قرآن و خشونت
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1067
11. خُمس در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1075
12. نقد نظریه‌ی امت و امامت علی شریعتی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1077
13. قرآن به مثابه کتابی فمینیستی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1084
14. نسبت عرفان با قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1094
15. نقد کتاب مسیر پیامبری خانم وسمقی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1099
16. حکم قصاص در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1108
17. بررسی حکم قطع دست سارق در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1111
18. بررسی عوامل مؤثر بر رستگاری در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1118
19. مهریه‌ی زنان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1121
20. بررسی گواهی دو زن در برابر یک مرد
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1125
21. صبر در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1131
22. نفس در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1134
23. جرم و مجرمین در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1137
24. تعلیم در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1140
25. مفهوم بندگی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1142
26. بررسی آیةالکرسی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1145
27. زکات در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1148
28. تجاوزگری از نظر قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1151
29. علل بعثت پیامبران در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1154
30. بررسی آیه‌ی «و ان یکاد»
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1157
31. بررسی عوامل مؤثر بر خسران در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1162
32. بررسی سوره‌های موسوم به چهارقل
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1168
33. انسان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1171
34. لطیف بودن خدا در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1175
35. کبرورزی از نظر قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1182
36. بُخل از نظر قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1189
37. ارث بری زنان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1192
38. مُباهته در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1200
39. واکنش پیامبران نسبت به مخالفان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1208
40. عادل بودن خداوند در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1218
41. بررسی مقوله‌ی جزیه در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1224
42. حکومت در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1233
43. تسلیم در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1236
44. مهدورالدم بودن در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1244
45. دین حقیقی و دین جعلی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1249
46. زنان پیامبر ص در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1255
47. نجابت مردان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1265
48. قوم‌گرایی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1273
49. بررسی مفهوم نفاق در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1277
50. مقام پیامبران مختلف در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1281
51. ختم نبوت در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1287
52. معنی رنگ خدا در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1290
53. موضع قرآن در خصوص همجنسگرایی
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1296
54. دین زردتشتی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1301
55. دین مسیحیت در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1305
56. علل نابودی نظام‌های اجتماعی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1310
57. اصلاح اجتماعی در قرآن ۱
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1314
58. اصلاح اجتماعی در قرآن ۲
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1325
59. نزاکت گفتاری در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1338
60. بررسی آیه‌ی محاربه در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1343
61. آنهایی که راه خدا را سد می‌کنند
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1350
62. ره‌گم‌کردگان از نظر قرآن کیانند؟
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1363
63. کرامت و ارزش انسان‌ها در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1370
64. یهودیت و یهودیان در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1379
65. صابئین در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1386
66. بغی و باغی در قرآن
    https://t.me/drBehrouzMoradi/1394

۱.آیا پیامبران علم غیب داشتند؟
https://t.me/drBehrouzMoradi/683
۲. ایمان در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/687
۳. کفر و کافری در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/690
۴. فسق و فاسقی در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/695
۵. چیستی تقوا در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/700
۶. مفهوم فساد در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/702
۷. بررسی مفهوم دروغ در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/705
۸. خدا در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/707
۹. دعا در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/709
۱۰. عشق به خدا در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/711
۱۱. بررسی مفهوم طاغوت در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/713
۱۲. بررسی مفهوم ظلم در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/715
۱۳. حقیقت قربانی ابراهیم ع در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/719
۱۴. تعدد زوجات در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/721
۱۵. اسطوره‌زدایی در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/723
۱۶. تزکیه در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/727
۱۷. ازدواج موقت (صیغه) در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/730
۱۸. چیستی امربه معروف و نهی از منکر در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/734
۱۹. آیا قرآن کتابی قطبی است؟
https://t.me/drBehrouzMoradi/736
۲۰. مستضعفین و مستکبرین در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/739
۲۱. حجاب شرعی در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/742
۲۲. کارکرد قرآن برای مردگان
https://t.me/drBehrouzMoradi/745
۲۳. جنگ در قرآن و اسلام
https://t.me/drBehrouzMoradi/748
۲۴. شفاعت در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/750
۲۵. تکمله‌ی اول بر مبحث جنگ در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/753
۲۶. آزادی در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/757
۲۷. کتک زدن زنان در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/764
۲۸. آن امانت الهی در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/766
۲۹. قرآن به مثابه کتاب اوراد و سحر
https://t.me/drBehrouzMoradi/772
۳۰. قرآن و تغییرات اجتماعی
https://t.me/drBehrouzMoradi/778
۳۱. تکمله‌ی دوم بر مبحث جنگ در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/781
۳۲. گستره‌ی شرک ورزی در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/784
۳۳. شیطان در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/788
۳۴. آیا آدم در قرآن پیامبر است؟
https://t.me/drBehrouzMoradi/792
۳۵. ارتداد در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/797
۳۶. معنیِ «انسان را در رنج آفریدیم»
https://t.me/drBehrouzMoradi/803
۳۷. فدرالیسم دینی در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/807
۳۸. شرح صدر (توسعه‌ی درون) در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/809
۳۹. ویژگی‌های بهشتیان در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/815
۴۰. دوزخیان در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/822
۴۱. شریعت متغیر در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/828
۴۲. محکمات و متشابهات در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/832
۴۳. مرکز معنایی قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/837
۴۴. عقل تأویل گر در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/842
۴۵. فهم نسخ در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/850
۴۶. زن در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/855
۴۷. استخاره علیه عقل گرایی قرآنی
https://t.me/drBehrouzMoradi/870
۴۸. سنگسار در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/875
۴۹. روزه‌داری در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/884
۵۰. تقلید در مقابل تعقل قرآنی
https://t.me/drBehrouzMoradi/887
۵۱. تکمله‌ای بر مبحث روزه‌داری در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/890
۵۲. شب قدر در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/893
۵۳. قیامت در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/898
۵۴. نظام فرعونی در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/903
۵۵. دیدگاه قرآنی نصرحامد ابوزید
https://t.me/drBehrouzMoradi/906
۵۶. جایگاه احکام در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/909
۵۷. قسط در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/918
۵۸. مردم در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/922
۵۹. قرائت تکفیری سیدقطب از قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/928
۶۰. مودودی و دیکتاتوری دینی او
https://t.me/drBehrouzMoradi/932
۶۱. علی شریعتی و نوسازی اندیشه‌ی دینی
https://t.me/drBehrouzMoradi/934
۶۲. پندار نیک در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/943
۶۳. گفتار نیک در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/950
۶۴. کردار نیک در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/956
۶۵. بررسی‌ مفهوم حسادت در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/963
۶۶. ویژگی‌های شخصیتی پیامبران در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/973
۶۷. قربانی و نذر در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/980
۶۸. صدقه در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/989
۶۹. ربوبیت در قرآن
https://t.me/drBehrouzMoradi/1007

**«آن پیام‌آور و این پیروان»

?بهروز مرادی

پیام‌آوری چنان زیباروح و پیروانی چنین زشت‌کار عجیب است.
اینهمه تفاوت و تضاد میان حضرت رسول خدا محمدص و پیروان اسمی‌اش مایه‌ی شگفتی است.
او که پیام‌آورِ رحمت و عشق برای جهانیان بود، پیروانش سر در توبره‌ی نفرت، در وادی خشونت و تعصب، بر انسان و آرامش او می‌تازند.
او نفس خویش رام بندگی خدا نموده و اینان در سرکوب و تاراجِ حرمتِ انسان، بخت خویش رام می‌بینند.
سر از سودای انسانیت خالی کرده، پتک‌ها را برای کوفتن بر سر دیگران سنگین نموده‌اند.
او پیام‌آور آگاهی بود و اینان جهل خویش می‌ستایند.
او روحی سراسر پردازنده‌ی خیر داشت و اینان کارگزار شرّ بر زمین‌اند.
او مالامال از مهر و اینان پرشده از کین.
او دلش پر از عطوفت و دل اینان مالامال از قساوت.
او بیزار از جنگ و اینان بی‌تاب برای جنگ.
او پیام‌آور صلح و اینان پیام‌آور خونریزی.
او تقریرگر زندگی در روشنایی و اینان تقدیرگر زیستن در تاریکی.
او سرشار از زایش زندگی و اینان مالامال از میراندن زندگی.
انسان از دست و زبان او در امان و امنیت و اینان همه‌ی خلایق از وجودشان در ناامنی و هراس.
او پاکدستی که راستگویان را بر سر می‌نهاد و اینان ناپاکانی که دروغگویان را بر صدر می‌نهند و درستکاران را در حصر می‌کنند و ظلم‌ستیزان را به بند می‌کشند.
او چون بزرگ بود، می‌بخشید و می‌گذشت و اینان چون حقیرند، می‌کُشند و نمی‌گذرند.
او منصفانه و عادلانه به یکسان تقسیم می‌کرد و اینان ظالمانه و ستمکارانه به تبعیض و رانت غارت می‌کنند.
او حق‌ها را بر پای می‌داشت و اینان حق را پایمال می‌کنند.
او جهان را آباد می‌کرد و اینان با فساد، زندگی را تباه و جهان را چپاول می‌کنند.
او انسان را در پذیرش دعوت خود آزاد می‌گذاشت و اینان روح زمان را در سوگ آزادی می‌نشانند.

او...... و اینان.....

تفاوت‌ها همچون قصیده‌ای ناتمام سر پایان ندارند.
دینش از جعل و جهلِ مسلمان‌ها در دره‌ی ویرانی فروافتاده است.
قرآنش را وانهاده‌اند و کتاب جهل را مراد خویش برگرفته‌اند.
براستی قبیله‌ای پریشانند که بر قبله‌ی خرافات نماز می‌گذارند.
روحش تنهاترین سرودها را به تلخی زمزمه می‌کند.
تازیانه‌های مسخ پیامش، گُرده‌ی آزادگی را زخم می‌زنند.
اویی که هیچ جنگی را نیاغازید، پیروانش جنگ‌هایی ستم‌آلوده را بر دوش او بار می‌کنند.
بدین‌سان جفاهای بیرحمی خویش بر دل رحیم او هموار می‌کنند.
ترانه‌ی شور و شعور و شادی در مرام پیروان جعلی‌اش گم شده است.
دیرگاهیست بوم‌ها بر بام‌ها شومی را سرودی تیره‌سرا کرده‌اند.
کوری و کری و جهل نمی‌گذارند دوزخی که برای خود و دیگران ساخته‌اند را نظاره کنند.

٣١ شهریور ١۴٠٣

?**@drBehrouzMoradi

سلسله مباحث نوگرایی قرآنی (١٩۴)

«فرقان در قرآن»

? تقوا پیش‌نیاز فرقان
? چه چیزها مانع فرقان می‌شوند؟
? فرقان از اهداف تعالیم پیامبران
? نداشتن فرقان باعث فریب‌خوردن
و قرارگرفتن در سمت اشتباه تاریخ
می‌شود.

بهروز مرادی: قرآن‌پژوه و 
    دکترای جامعه‌شناسی دین از هلند

٣٠ شهریور ١۴٠٣

?@drBehrouzMoradi

**«افول فرهنگی»

?بهروز مرادی

گاهی یک واقعه، یک اقدام، یک حرکت یا نصب یک تابلو نشان از افول معنوی و سقوط تمدنی و فاجعه‌ی فرهنگی دارد. خودش به تنهایی کافی‌ست تا متوجه شویم که در این جامعه چه چیزهای باارزشی بر باد رفته‌اند.
نصب بنری در یک نانوایی در شهرستان بردسیر که بر روی آن نوشته شده که به دستور دادستانی به اتباع نان نمی‌دهند یکی از این فجایع فرهنگی در این جامعه است.
باورکردنی نیست که در جامعه‌ی ایران نان فروختن به کسی ممنوع بشود. این جز سقوط اخلاقی و بحران انسان‌گرایی چیز دیگری نیست.

پس از آنکه عده‌ای موفق شدند که با توطئه‌ای رسانه‌ای، تقصیر فسادها و ناکارآمدی‌ها و نقصان‌ها و فجایع دست‌ساخته‌ی خودشان را به گردن اتباع افغانستانی‌تبار بیاندازند و آنها را مقصر وضعیت فاجعه‌بار ایران معرفی کنند و انرژی نقد و انتقاد و اعتراض علیه خود را به انحراف بکشانند و متوجه یک سوژه‌ی انحرافی بکنند و پتانسیل پاسخگوکردن آنها را خنثی نمایند، اکنون در گامی جدید با ممنوع کردن فروش نان به آنان، برگ دیگری در خلق فاجعه‌ی انسانی و اخلاقی و معنوی و ملی و تاریخی و دینی ورق زدند.
اینکه اینان از ایران جامعه‌ای غرق در قهقرا و سقوط تمام عیار ساخته‌اند، مایه‌ی خجلت و شرم و ننگ است.
از خواهران و برادران افغانستانی به‌خاطرِ این توهین و بی‌مرامی به نوبه‌ی خود پوزش می‌خواهم.

٢٨ شهریور ١۴٠٣

?**@drBehrouzMoradi

**«تسلط گوشی بر انسان»

?بهروز مرادی

در کنفرانس خبری دیروز آقای دکتر پزشکیان، یکی از سوژه‌های چشم‌گیر؛ همانا مشغول بودن برخی از حاضران در جلسه به گوشی‌های همراه بود.
این صحنه بسیار شگفت‌انگیز بود که درحالی که آقای رئیس‌جمهور در حال سخن‌گفتن بود، آنها غرق در گوشی خود بودند!

گئورگ لوکاچ جامعه‌شناس آلمانی در نظریه‌ی "شئی‌وارگی" خود چنین بیان می‌کند که انسان، ساخته‌ی دست خود را بر خود مسلط می‌کند، به‌گونه‌ای که چیزهای ساخته‌شده توسط انسان همچون طلسمی، سپهر زندگی او را بویژه در دنیای مدرن (و پست‌مدرن) در کنترل می‌گیرند.
به بیانی دیگر؛ چیزهای ساخته‌ی دست انسان بر او چنان مسلط می‌شوند که گویی او را طلسم و مسخ و ازخودبیگانه می‌کنند.

امروزه نه تنها در جوامع غربی، بلکه همچنین در جوامع شرقی، سلطه‌ی گوشی همراه بر انسان در فضای شخصی و نیز در همه‌ی سپهر عمومی قابل مشاهده است:
رانندگان شخصی و تاکسی و اسنپی و اتوبوسی با گوشی در دست می‌رانند.
جفت‌ها در پارک‌ها و رستوران‌ها و سالن‌ها و هرجایی که با هم‌اند، مشغول گوشی‌های خود هستند و فرصتی آزاد و ذهنی رها ندارند تا توجه خود را نثار یکدیگر کنند.
مسافران مترو در گوشی‌های خود متوجه اتفاقات پیرامون خود نیستند. بازی‌ها و سرگرمی‌ها بخش قابل توجهی از ماهیت و نوع استفاده‌ی آنها از گوشی همراه است.
مادری که فرزندش را به پارک برده، پدری که نوزادش را در کالسکه به خیابان آورده، کارکنان اداره، دانشجویان نشسته در سر کلاس، افراد شرکت‌کننده در جلسات و کنفرانس‌ها، اعضای خانواده هنگامی که در کنار هم نشسته‌اند، افرادی که به مهمانی رفته‌اند و بسیاری دیگر در فضای زیست جمعی متعلق به سپهر عمومی مشغول گوشی‌های همراه خود هستند. به قول زنده‌یاد احمد شاملو:
«هیچکس با هیچکس سخن نمی‌گوید که خاموشی به هزار زبان در سخن است.»

و انسان مسخ‌شده فاقد عقلانیت فعال است، ذهنی تخدیری در کنترل محتوای گوشی همراه خود دارد، با خودِ فطری خویش بیگانه است، آگاهی‌اش توسط پیام رسانه‌ی مجازی به بند کشیده شده، عمرش قربانی بازی‌های کودکانه است، خودآگاهی‌اش سرکوب شده، قوه‌ی اختیارش قربانی اعتیاد به گوشی است، استقلال فردی‌اش مخدوش است، دانش‌اش سطحی و وابسته به پیام‌های رسانه‌ای است، بینش‌اش از پژوهش‌اش نشأت نگرفته و افکارش فاقد عمق و اندیشه‌اش فاقد غناست.

جان کلام‌؛ او برده‌ی گوشی همراه خود است که دیگر توان عشق‌ورزی و هنر گوش‌دادن و جاری‌ساختن دوست‌داشتن در روابط و قدرت مقاومت در مقابل ظلم و اجحاف و نیروی اعتراض در برابر ستم و تبعیض و اراده‌ی تغییر وضعیت نابسامان اجتماعی و جسارت برچیدن شرایط نابرابر طبقاتی را ندارد.

بزرگترین نیاز و دغدغه‌ی اویی که قربانی و بازیچه‌ی دست گوشی خود است، یک اینترنت پرسرعت است که دسترسی او را به محتوای پیام‌های مسخ‌کننده هر چه بیشتر و بهتر فراهم آورد.
او از یک انسانِ خودآگاهِ مستقلِ مسئول و دغدغه‌مندِ بااحساس به یک رباتِ ناآگاهِ باخودبیگانه‌ی بی‌احساس و بی‌تفاوت تبدیل گردیده است.

٢٧ شهریور ١۴٠٣

?**@drBehrouzMoradi

**«تغییر رفتار در کنار تغییر گفتار»

? بهروز مرادی

در دومین سالگرد مهسا-ژینا امینی از دولت وفاق ملی انتظار می‌رفت در ریل قطار سابق در مسیر کجراهه حرکت نکند و کاری دیگر بکند.
انتظار می‌رفت مثلاً با بیانیه‌ای، مرگ یا قتل احتمالی این دختر مظلوم را محکوم کند، مسببان آن واقعه‌ی دلخراش را معرفی، محاکمه‌ و مجازات نماید، اجازه‌ی برگزاری آزادانه‌ی مراسم سالگرد بر سر مزار وی را صادر نماید، از خانواده‌ی مرحومِ مظلوم دلجویی کند، مرگش را سرودی دیگرگونه کند برای آنهایی که هنوز نسبت به اجحاف و ظلم حساسیت دارند و نسبت به سرنوشت هموطنان و همنوعان ایرانی خود ره بی‌تفاوتی پیشه نکرده‌اند.

انتظار می‌رفت آقای دکتر پزشکیان نماینده‌ای ویژه به سوی خانواده‌ی داغدار امینی اعزام نماید و ضمن عرض تسلیت و دلجویی از آنان، ارادت عملی خود به حضرت امام علی‌ع آن یاور مظلومان را اثبات کند.

شوربختانه گاه چنین‌ است که سرکوبِ معترضانِ خیابانی و دربندکردنِ منتقدانِ رسانه‌ای برای یک حکومت به عادتی نهادینه‌شده تبدیل می‌شود، غافل از اینکه آن عادت، مشروعیت خود را از استمرار و تکرار به‌دست آورده است.
عادت‌های نادرست فاقد ارزش‌اند و تکرار آنها به آنها مشروعیت نمی‌بخشد. عادت‌ها محتاج بازبینی و بازاندیشی‌اند و تکرار کور آنها نشان از غلتیدن در دره‌ی نادانی و ناآگاهی است.

ای‌کاش آقای دکتر پزشکیان و دولتش در دومین سالگرد آن دختر غریب که جانش همچون گلی در دستان طوفانی ویرانگر پرپر شد، از خود می‌پرسیدند که اکنون اگر حضرت علی ع به جای آنان بود، چه می‌کرد و بر این اساس در این باره تدبیری دیگرگونه اتخاذ می‌کردند که با رفتار دولتیانِ پیشین متفاوت می‌بود، رفتاری متناسب با مرام علوی، همان رفتاری که حضرت علی‌ع در برخوردِ مهاجمان با آن زن یهودی از خود نشان داد.

اگر دولت آقای پزشکیان در شرایط مشابه، رفتاری مشابه اسلافش نشان دهد، آنگاه چه تفاوتی میان دولت او و دولتیان سابق است؟

اگر گفتار جدید، رفتار جدید تولید نکند، براستی این گفتار چه کاربرد و چه کارکردی در عمل خواهد داشت؟

اگر دولت مدعی وفاق ملی با شهروندانش همان کند که دولت خالص‌ساز علیه مردم انجام داده، آنگاه چنین دولتی نمی‌تواند خود را پیرو گفتمان علوی معرفی کند. نهج‌البلاغه خواندن بدون رفتار بر اساس آزادگی و عدالت علوی به هیچ نمی‌ارزد.

فضای ایران از وعده‌های عملی‌نشده و سخنانِ به عمل تبدیل‌نشده اشباع است و سخت نیازمند تغییر رفتار دولتیان و تحول در عرصه‌ی فرهنگ حکمرانی و گذار از عادت دیرینه‌ی سرکوب است.

همانطور که در قرآن، ارزش انسان به عنوان فرد به میزان تقوای اوست، دولتی که در برخورد با مردم از تقوای کافی یعنی خودمهاری و خودکنترلی برخوردار نباشد، از نظر گفتمان قرآنی در مداری باطل است.

برای دولت آقای پزشکیان هنوز فرصت هست تا از این مسیر عادت‌واره‌ی مبتنی بر انبوهِ خطا و جفا بازگردد. اما باور جامعه‌شناسی بنده می‌گوید که این فرصت بسیار محدود است.

٢۵ شهریور ١۴٠٣

?**@drBehrouzMoradi

**«آنجا که بحث بی‌فایده است»

?بهروز مرادی

با ٣ دسته از آدمیان بحث بی‌ثمر است:

نخست گروه بی‌منطق‌ها؛
چراکه اینان، نظرات خود را از طریق تحقیقِ بی‌طرفانه و تحلیلِ عقلانی و بررسی منطقی به دست نیاورده‌اند که با برهانِ عقلی و استدلالِ منطقیِ مخالف، نظر خود را تغییر بدهند.

دوم گروه متعصب‌ها؛
اعم از تعصب به فرزند و والدین و خواهر و برادر و خانواده و قوم و قبیله و طایفه و تعلق ملی و تیم فوتبال و برداشت مخدوش دینی و خرافات و....، چراکه تعصب حجابی است که نمی‌گذارد فرد، واقعیت را ببیند و به آن معترف گردد و دیدگاه و رفتار خود را بر اساس حقیقتِ عریان شکل دهد.

سوم گروهی که بر اساس حُبّ و بغض نظر می‌دهند و موضع می‌گیرند،
چراکه حُبّ پرده‌ای است که واقعیتِ ناخوشایندِ موجود را پنهان می‌سازد و بغض نیز غباری است که نمی‌گذارد آفتابِ واقعیت بدرخشد.

بحث کردن با این سه دسته از آدمیان ره به جایی نبرد، گره از کاری نگشاید و جز اتلاف وقت ثمری نزاید.

٢۴ شهریور ١۴٠٣

?**@drBehrouzMoradi

چرا به آقای دکتر پزشکیان رأی بدهیم؟ **پیامی خطاب به:
آنهایی که هنوز به تصمیم نرسیده‌اند

بهروز مرادی؛ جامعه‌شناس

۵ تیرماه ١۴٠٣

?**@drBehrouzMoradi