پروسه صلح کُردی در ترکیه؛ امید به آینده یا تکرار اشتباهات گذشته؟
سجاد حشمتی_دانشجوی ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه خوارزمی

از پاییز 2024, رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و دولت باغچلی رهبر حزب ملی‌گرای "حرکت ملی"، آمادگی خود را  برای آغاز فرایند صلح و فراهم کردن امکان دیدار نمایندگان کُرد با عبدالله اوجالان رهبر حزب کارگران کُردستان[پ‌ک‌ک] اعلام کردند.

در این راستا، یک رویداد مهم به وقوع پیوست؛ هیئتی از حزب کُردی دم‌پارتی متشکل از پروین بولدان و سری ثریا اوندر  به دیدار عبدالله اوجالان رهبر زندانی حزب کارگران کُردستان در زندان امرالی رفتند. این دیدار تا حدودی اذهان عمومی را نسبت به پروسه آشتی و صلح امیدوار کرده است.

عبدالله اوجالان در سخنان خود، از آمادگی برای مشارکت در این فرایند صلح خبر داد. رهبر پ‌ک‌ک در بخشی دیگر از اظهارات خود، خواستار مشارکت مثبت همه احزاب و جریان‌ها برای پروسه صلح شد و نقش مجلس  ترکیه را در موفقیت این فرایند، بسیار پررنگ دانست.

آیا این اقدامات باعث صلح خواهد شد؟
فراخوان اردوغان و باغچلی برای آغاز پروسه صلح و اجازه به نمایندگان حزب دم‌پارتی برای ملاقات با عبدالله اوجالان، گامی مثبت و رو به جلو است؛ اما کافی و لازم نیست. لذا حاکمیت ترکیه باید اقدامات عملی در زمینه مسائل هویتی کُردها انجام دهد.

دولت حاکم ترکیه همزمان با پروسه صلح، اقدام به برکناری شهرداران حزب کُردی دم‌پارتی کرد و به جای آن‌ها، شهرداران انتصابی دولت را گماشت. در ماه نوامبر، وزارت کشور ترکیه از برکناری سه شهردار کلانشهر ماردین، شهر باتمان و شهرستان خلفتی به دلیل ارتباط با تروریسم خبر داد.

در تابستان 2024، نوشته‌های راهنمایی به زبان کُردی در شهرهای وان، آمد و چند منطقه دیگر به دستور وزارت کشور و استانداری پاک شدند؛ عملی که باعث واکنش و اعتراضات کُردها شد.

همچنین با شروع حملات گروه‌های شورشی و سقوط دولت بشار اسد، ارتش ترکیه به همراه ارتش آزاد حملات گسترده‌ای را به مناطق تحت کنترل کُردهای سوریه صورت داده که باعث آواره شدن ده‌ها هزار نفر شده است. دیده‌بان حقوق بشر از کشته شدن 27 غیرنظامی در مناطق تحت کنترل کُردهای سوریه در ماه اکتبر توسط ترکیه خبر داد. اهمیت این موضوع در اینجا است که پروسه صلح کُردی در ترکیه بر وضعیت کُردهای سوریه بسیار تاثیرگذار است.

دولت ترکیه اگر به دنبال صلح پایدار با کُردهاست، ابتدا به حل و فصل اساسی مسائل هویتی این قوم توجه نماید.همچنین پایان دادن به عملیات نظامی و بمباران مناطق کُردنشین از الزامات اساسی این صلح به شمار می‌رود.
در آغاز دوره فعالیت حزب عدالت و توسعه، برخی از محدودیت‌ها در خصوص هویت کُردی لغو گردید که این اقدام منجر به حمایت جامعه کُرد از اردوغان و حزبش شد. اکنون نیز لازم است با اتخاذ تدابیر جدید و کارآمد، به چرخه بی‌پایان تنش‌ها با کُردها پایان داده شود.

با این وجود، باید به طرح صلح دولت ترکیه با پ‌ک‌ک بسیار محتاطانه نگاه کرد. طرفین چندین دور مذاکره داشتند که آخرین آن بین سال‌های 2012 تا 2015 بود. مذاکراتی که به نتایج نهایی و حل بحران نزدیک شده بود، ولی دولت ترکیه به دلایل مختلف به آن پایان داد. دو موسسه "میدل ایست آی" و "میدل ایست فورم" در یادداشت‌هایی اشاره کردند که کُردها به دلیل عدم صداقت دولت ترکیه در حل دائمی مسئله آنها، اعتمادی به طرح صلح جدید دولت ندارند.

با توجه به تحولات اخیر، ضروری است که برای مشاهده اقدامات عملی‌تر از سوی دولت ترکیه، صبر و دقت بیشتری به خرج دهیم. در این راستا، اظهارات ملا بختیار عضو سابق شورای رهبری اتحادیه میهنی کُردستان می‌تواند به برخی ابهامات پیرامون روند جاری پاسخ دهد. وی در سخنان خود تأکید کرد: «ما می‌دانیم تحقق این روند صلح به سادگی امکان‌پذیر نیست. با این وجود، تندروها از شتاب‌زدگی پرهیز کنند و باید ببینیم آیا گرمی گفتگو در این زمستان سرد، می‌تواند یخ این ظلم صد ساله تحمیل‌شده به کُردها را ذوب کند؟»

#یادداشت_دانشجویی

⭕️آیدی نویسنده? @sajad_Heshmatii
⭕️هماهنگی‌نشر‌ یادداشت? @sajad_Heshmatii
⭕️عضویت در کانال انجمن? @KHAURSSA

?بازگشت به ۹۰ سال قبل با طرح مودت?

✍?یادداشتی از طهورا کیمیائی
دانشجوی ارشد مطالعات آمریکا شمالی دانشگاه خوارزمی

در هفته گذشته، یادداشت دکتر محمد جواد ظریف در نشریه انگلیسی «اکونومیست» نظر فعالین سیاست خارجی را به خود جلب کرد. طرح مودت(MAWADA) مدلی از سازمان های منطقه ای با حضور کشورهای مسلمان تاثیرگذار درغرب آسیا است که ظریف آن را پیشنهاد داد و موافقین این طرح آن را نقطه مقابل طرح ابراهیم دانستند و از آن استقبال کردند.

اما با نگاهی عمیق و علمی به مسئله، آیا در شرایط فعلی منطقه، این طرح قابل اجرا است؟!

در زمانی که جهان در مرحله گذار از نظم قدیم به نظم جدید است، دیگر با قواعد وهنجارهای نظم قبلی نمی توان حرکت کرد. در این بین، همه واحدهای سیاسی در تلاش برای کسب قدرت و تعیین تکلیف خود برای تثبیت بهترین وضعیت در نظم جدید هستند. این رقابت در عرصه نظام بین الملل ، با تنش ها و جنگ افروزی های متعددی همراه هست. به‌طور کلی، جنگ می‌تواند به‌عنوان یکی از ابزارهای ممکن در فرآیند تغییر و تحول نظام‌های بین‌المللی شناخته شود.

در چنین شرایطی، نسخه‌های ایده‌آلیستی پاسخگو نیستند و به زعم موارد ذکر شده، پیشنهاد این طرح، عدم فهم صحیح از وضعیت نظام بین‌الملل را نشان می‌دهد.

در متن یادداشت آقای ظریف به ایجاد صلح و دوستی بجای جنگ و منطقه ای عاری از سلاح های هسته ای اشاره شده است. پیشنهاد طرح مودت برای ایجاد صلح در منطقه غرب اسیا، یک نگاه غیرعقلایی است!  بر طبق مکتب رئالیسم، اولویت هر واحد سیاسی، بقاست(Survive)؛ لذا اصالت در نظام بین الملل، امنیت است و مورد بعدی ، خودیاری یا Self-help ، بیانگر این است که تمام کشورها باید دارای قوای دفاعی قدرتمندی جهت مقابله با تجاوز رقیب را داشته باشند، چرا که کسی به کمک نخواهد آمد!

در ادامه یادداشت آقای ظریف آمده است:
«تبدیل غرب آسیا به یک نماد صلح و همکاری، تنها یک آرزوی بی پایه نیست؛ بلکه یک ضرورت راهبردی و هدفی قابل دستیابی است که تنها به تعهد،گفتگو و یک دیدگاه مشترک نیاز دارد»
سیاست، مبتنی بر آن چیزی که هست، نه آن چیزی که باید باشد. درحقیقت اگر کسی با نگاه نظم قبلی، به وضعیت موجود بنگرد، اقداماتش بی اثر خواهد شد و چه بسا ضررهای هنگفتی را نیز متحمل می شود.

تجربه تاریخی ما در شهریور ۱۳۲۰ نمونه بارز این موضوع است. سیاست بی طرفی ایران در جنگ جهانی دوم به دلیل تحقق صلح، نتوانست کشور را از جنگ دور کند. این واقعه نشان می‌دهد که حتی در صورت تمایل به عدم ورود به جنگ، عوامل خارجی می‌توانند کشورها را به درگیری‌های نظامی سوق دهند. بنابراین، فرض بر اینکه بی‌طرفی به تنهایی قادر به جلوگیری از جنگ است، نیازمند بازنگری و تحلیل دقیق‌تری است.

این ۳ جمله فوق، زنگ هشداری است برای عدم درک صحیح سیاستمداران کشور از شرایط نظام بین الملل و بازگشت به حدود ۹۰ سال قبل.

#یادداشت_دانشجویی

⭕️ آیدی نویسنده? @ta_kimyaie

⭕️عضویت در کانال انجمن? @KHAURSSA

⭕️درج نخستین یادداشت دانشجویی ⭕️

در پی اطلاعیه و فراخوان انجمن مطالعات منطقه‌ای دانشگاه خوارزمی نخستین یادداشت دانشجویی از امروز منتشر خواهند شد.

?دانشجویان گرامی در نظر داشته باشند انجمن مطالعات ‌منطقه‌ای دانشگاه خوارزمی هر یادداشت را متعلق به خود آن نویسنده می داند پس برای تبادل نظر از قبیل انتقادات و پیشنهادات، نام و نام خانوادگی و در پایان آیدی نویسنده قید خواهد شد.

با سپاس.

شورای مرکزی انجمن مطالعات منطقه‌ای دانشگاه خوارزمی
۱۴۰۳/۱۰/۱۱

@KHAURSSA ? عضویت در کانال انجمن⭕️

? فایل صوتی نشست سوم (آخرین) سلسله نشست تخصصی بررسی مناسبات قدرت در تحولات اخیر منطقه جنوب غرب آسیا

?سخنرانان:
▪️جناب دکتر سید جلال دهقانی فیروزآبادی
▪️جناب دکتر محسن اسلامی
▪️جناب دکتر امیر رضایی پناه

⭕️ انجمن علمی مطالعات منطقه‌‌ای دانشگاه خوارزمی

?@KHAURSSA?         ?عضویت?

?توجه:
?شرکت کنندگان گرامی سلسله نشست تخصصی "بررسی مناسبات قدرت در تحولات اخیر منطقه جنوب غرب آسیا" درصورتی که مایل به دریافت گواهی هستند می‌توانند با پرداخت هزینه، گواهی را دریافت نمایند.

جهت دریافت گواهی به آیدی زیر پیام دهید:
@Political_ShU

? انجمن علمی علوم سیاسی دانشگاه شاهد

? تلگرام | اینستاگرام | توئیتر | روبیکا

? @shahed_ut_political ????

انجمن علمی علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار می‌کند:

? نشست تخصصی
جستاری جامعه‌شناختی پیرامون آزادی در جنوب غرب آسیا

?سخنران:
▫️دکتر متئو کاپاسو
-استاد دانشگاه ونیز ایتالیا
-سردبیر Middle East Critique
-نویسنده کتاب«سیاست روزانه در جماهیر عربی لیبی»

?زمان: چهارشنبه ۲۵ مهر
ساعت ۱۸:۳۰ الی ۲۰

?بستر برگزاری: گوگل میت

لینک برنامه

‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-‌-

@utpsaa

? نشست امروز بصورت مجازی نیز در بستر ادوبی کانکت برگزار می‌گردد.

لینک نشست?https://vc14.sbu.ac.ir/anjoman-elmi-4/

?نشست در حال برگزاری است

⭕️انجمن علمی مطالعات منطقه‌ای دانشگاه خوارزمی

? @KHAURSSA