🔰سخن گفتن: مهارتی مغفول در برنامه درسی زبان فارسی

صحبت کردن به صورت «کاربرد زبان شفاهی برای تعامل مستقیم و بلافصل با دیگران» تعریف می‌شود و صورت آکادمیک آن سخن گفتن است. سخن گفتن شامل گفتار غیر رسمی و گفتار رسمی از قبل آماده شده است. گفتار غیررسمی آن، نیاز چندانی به آموزش مستقیم ندارد، اما گفتار رسمی مستلزم آموزش جدی است.
هدف تحقیق حاضر تدوین شاخص های آموزش مهارت سخن گفتن در برنامه درسی زبان ملی برای دوره ابتدایی و نیز تبیین نقاط قوت و ضعف راهنمای برنامه درسی زبان فارسی برای دوره ابتدایی ایران (ویراست 1388) به لحاظ شاخص‌های مورد نظر بود.

برای نیل به این هدف، محتوای برنامه درسی زبان ملی آمریکا (ایالت نیوجرسی، 2004)، انگلستان (2007)، سنگاپور (2006) و نیز راهنمای برنامه درسی زبان فارسی (ویراست 1388) برای دوره ابتدایی به شیوه کیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.

✔حاصل کار نشان داد که در چارچوب برنامه درسی زبان فارسی مهارت سخن گفتن امری دانسته شده فرض می‌شود؛ چرا که تعریف مشخصی برای آن مطرح نمی‌شود و خرده مهارت‌های آن نیز معرفی نمی‌شوند. این موضوع باعث شده است که هدف‌های آموزش آن نیز به صورت کلی و مبهم ارائه شوند.
از طرفی، در چارچوب این برنامه درسی، آموزش مهارت سخن گفتن به صورتی متناسب با بافت موقعیت، انتقادی و با کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات برنامه ریزی نشده است.

✍🏻مریم دانای طوسی
🔍فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، پیاپی 37 (بهار 1390)، ص 121
@dr_h_ghasempour

💠ارزیابی آموزش خط تحریری و آسیب‌های احتمالی آن در برنامه درسی فارسی دوره اول ابتدایی 💠

یافته‌ها نشان می‌دهد اکثر کودکان در به کارگیری خط تحریری به مرور دچار مشکل می‌شوند و نوعی دوگانگی با خط نسخ ایجاد می‌کند.
خط تحریری شیب دار است، نیاز به الگو دهی و تمرین قابل توجه خارج از کلاس دارد، در حد توان کودک نیست و شروع استفاده از خط تحریری از پایه‌های بالاتر از اول باشد.
در برنامه درسی تدوین شده فارسی دوره ابتدایی و همخوانی با آن در برنامه درسی اجراشده از نظر آموزش دستخط و الگوگیری خط تحریری، کاستی شایان توجهی وجود دارد. موقعیت‌های مناسب آموزش خط تحریری ایجاد نمی شود و دانش آموزان به سمت خوانا نویسی و زیبانویسی نمی‌توانند هدایت شوند. اکثر معلمان در به کارگیری و الگو دادن خط تحریری تسلط کافی ندارند. طراحی الگوی راهنما و برگزاری دوره‌های کامل آموزشی خط تحریری برای همه معلمان دوره اول ابتدایی بسیار حیاتی است.

✍🏻نادر سلسبیلی
📝فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، پیاپی 24 (پاییز 1399)، صص 49 -74
@dr_h_ghasempour

شماره جدید خبرنامه گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با عنوان فارسی آموز منتشر شد. از علاقه مندان و خوانندگان محترم درخواست می شود آثار خود را به رایانامه زیر ارسال کنند.
http://[email protected]

@dr_h_ghasempour

#ادبیات_فارسی
#ادبیات_کودک_و_نوجوان
#کتب_درسی_ابتدایی
#بررسی_مقاله

◇ بررسی مولفه‌های فرهنگ عمومی در کتب فارسی دوره ابتدایی ◇

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی دوره ابتدایی انجام گرفت. این پژوهش از نوع توصیفی و در گروه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد. ابزار مورد استفاده در این تحقیق، تحلیل محتوا می‌باشد. با استفاده از این روش به تحلیل کتاب‌های درسی فارسی دوره ابتدایی تحصیلی، همچنین اهداف کلی جمهوری اسلامی ایران، اهداف دوره ابتدایی تحصیلی و اهداف درس فارسی پرداخته شد. جامعه آماری شامل شش کتاب فارسی (بخوانیم) در دوره ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 بوده است که به روش تمام شماری مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته ها حاکی از این است که گویه‌های فرهنگ عمومی در ارتقای سطح فرهنگ عمومی تاثیر بالایی دارد و دانش‌آموزان باید از طریق کتب درسی با مولفه‌های فرهنگ عمومی که در آن زندگی می‌کنند، آشنا بشوند؛ به همین دلیل دانش‌آموزان در سال‌های انتهای دوره ابتدایی، در پایه چهارم، پنجم و ششم، درک بهتری نسبت به مسایل فرهنگی جامعه خود بدست می‌آورند و در نتیجه در پایه ششم توجه زیادی به مولفه‌های فرهنگی شده است.
نتایج تحلیل محتوا نشان داد که اولویت بندی مولفه‌های فرهنگ عمومی (ارزش های عمومی دینی و اخلاقی، هنجارهای قانونی، نمادهای ملی، نمادهای مذهبی) در کتب فارسی در 6 پایه ابتدایی نزدیک به هم می‌باشد؛ در حالی که در محتوای کتب فارسی دوره ابتدایی تحصیلی از میان مولفه های فرهنگ عمومی کتب فارسی دبستان، بیشترین فراوانی در مولفه «ارزش های عمومی دینی و اخلاقی» و کمترین فراوانی در مولفه «نمادهای مذهبی» است.

• فاطمه ناصری، محمد آرمند
• نشریه برنامه درسی و آموزش یادگیرنده محور، پیاپی 3 (پاییز 1401)، صص 56 -73
@dr_h_ghasempour

?با سلام و احترام
فایل صوتی نشست نقد کتاب "آموزش مهارت نوشتن از منظر شناختی"
تقدیم همراهان عزیز
سخنرانان
دکتر شهین نعمت‌زاده
دکتر حسین قاسم پور مقدم
دبیر نشست: دکتر مهری فیروزعلیزاده

@dr_h_ghasempour

#حکایت
#بررسی_کتب_تاریخی

? جهان از نظر عارف و جاهل ?

تا لذت انس چشیدم وحشت در جهان نیافتم. اگر بسوراخ سوزنی رفتم آن را بگشادگی آسمان یافتم، بهر تاریکی که نگاه کردم آن را روشن دیدم؛ محبوب و مکروه را همه محبوب یافتم.
در اندیشه افتادم که: 《باین گشادگی، مردمان چرا در تنگند و با این روشنی، جهان بر چشم خلایق چرا تاریک است!》 دانستم که آن تنگی دل خودشان است که جهان بر ایشان تنگ می‌نماید، همچون کسی که سرش بگردد که عالم پیش چشمش گردان نماید حال آنکه عالم ساکن است، سر اوست که میگردد و همچنین دانستم که آن تاریکی چشم ایشان است که جهان بر ایشان تاریک می‌نماید، همچون آن شخص که کور شد با اهل خانه گفت: 《چه شد چراغ شما را که بمرد؟》 ای خواجه این چراغ تست که بمرد؛ چراغ خانه روشن است.
القصه بر لب آب تشنه مردن عیبی عجب است، و با این نورپاشی رهین ظلمات بودن را بدبختی سبب است. صفت وحشت دوزخ شنیده ای، جایی می‌شناسم موحش‌تر از دوزخ، و آن درون دل جاهلان است. صفت انس بهشت شنیده‌ای؟ جایی می‌شناسم انیس‌تر از بهشت و آن درون دل عارفان است.

• مکاتیب قطب (با تلخیص)
• از کتاب فارسی سال اول دبیرستان، ۱۳۵۹، صفحات ۱۱۳ و ۱۱۴

@dr_h_ghasempour

?قواعد کلی دستور خط فارسی?

?️۱. حفظ چهرۀ خط فارسی:
از آنجا که خط در تأمین و حفظ پیوستگی فرهنگی نقش اساسی دارد، نباید شیوه‌ای برگزید که چهره خط فارسی به صورتی تغییر کند که مشابهت خود را با آنچه در ذخایر فرهنگی زبان فارسی به جا مانده است به کلی از دست بدهد و در نتیجه متون کهن برای نسل کنونی نامأنوس گردد و نسل‌های بعد در استفاده از متون خطی و چاپی قدیم دچار مشکل جدی شوند و به آموزش جداگانه محتاج باشند.

?️۲. حفظ استقلال خط:
خط فارسی نباید تابع خطوط دیگر باشد و لزومـاً و همواره از خـط عـربـي تبعيـت کند. البته در نقل آیات و عبارات قرآن کریم رسم الخط قرآنی رعایت خواهد شد.

?️۳. تطابق مکتوب و ملفوظ:
کوشش می‌شود که مکتوب تا آنجا که خصوصیاتِ خط فارسی راه دهد، با ملفوظ مطابقت داشته باشد.

?️۴. فراگیر بودن قاعده:
کوشش می‌شود که قواعد املا به گونه‌ای تدوین شود که استثنا، در آن راه نیابد مگر آنکه استثنا خود قانونمند باشد و یا استثناها فهرست محدود تشکیل دهند.

?️۵. سهولت نوشتن و خواندن:
قاعده باید به گونه‌ای تنظیم شود که پیروی از آن کار نوشتن و خواندن را آسان‌تر سازد، یعنی تا آنجا که ممکن است رعایت قواعد وابسته به معنا و قرینه نباشد.

?️۶. سهولت آموزش قواعد:
قواعد باید به صورتی تنظیم شود که آموختن و به کار بردن آنها تا حد امکان برای عامة باسوادان آسان باشد.

?️۷. فاصله گذاری و مرزبندی کلمات برای حفظ استقلال کلمه و درست خوانی:
فاصله گذاری میان کلمات خواه بسیط و خواه مرکب امری ضروری است که اگر رعایت نشود طبعاً سبب بدخوانی و ابهام معنایی می شود. در نوشته های فارسی دو نوع فاصله وجود دارد یکی فاصله 《برون کلمه》 یعنی فاصله گذاری میان کلمه‌های یک جمله یا عبارت مانند 《یکی از صاحبدلان سر به جیب مراقبت فرو برده بود》 این فاصله در ماشین تحریر و رایانه «فاصله یک حرفی» خوانده می‌شود و دیگری فاصله درون کلمه که معمولاً میان اجزای ترکیب و اغلب در حروفِ منفصل می گذارند: ورود، آزاد، مرد، خردورزی، پردرآمد (این فاصله در تداول نیم فاصله خوانده می‌شود) رعایت این نیم فاصله به ویژه در دست نوشته ها دشوار است و از این رو اختیاری است و می‌توان ابهام تلفظی را در ترکیب‌هایی مانند خردورزی با حرکت گذاری برطرف کرد.

?دس‍ت‍ور خ‍ط ف‍ارس‍ی‌
م‍ص‍وب‌ ف‍ره‍ن‍گ‍س‍ت‍ان‌ زب‍ان‌ و ادب‌ ف‍ارس‍ی‌
‏چاپ سیزدهم ۱۳۹۴

@dr_h_ghasempour

#اسناد_تاریخی

?گزارش وضعیت مدارس اصفهان در یک سند تاریخی که برای ارائه به ظل السطان تهیه و تدوین شده است.

@dr_h_ghasempour