•نومید شدند آنان که بر دیگری جز تو وارد شدند ...

دعای‌ماه‌رجب با نوای سید مصطفی الموسوی
اين دعا را حضرت امام صادق ‏(عليه السّلام) در هر روز ماه رجب می ‏خواندند.

بسم الله الرّحمن الرّحیم

خابَ الوافِدُونَ عَلى‏ غَيْرِكَ،

نوميد شدند آنان كه بر ديگرى‏ جز تو وارد شدند

وَخَسِرَ المُتَعَرِّضُونَ اِلاَّ لَكَ، وَضاعَ المُلِمُّونَ اِلاَّ بِكَ،

و زيان كار شدند كسانى كه به غير از تو رو كردند و تباه گشتند آنان كه جز به درگاه تو فرود آمدند

وَاَجْدَبَ‏ الْمُنْتَجِعُونَ اِلاَّ مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ، بابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبينَ،

و گرفتار قحطى شدند كسانى كه جز از فضل تو پوييدند؛ در خانه‏ ات به‏ روى مشتاقان باز 

وَخَيْرُكَ‏ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبينَ، وَفَضْلُكَ مُباحٌ لِلسَّآئِلينَ، وَنَيْلُكَ مُتاحٌ لِلأمِلينَ،

و خير و نيكي ات‏ به خواستاران عطا شده و فضل و بخششت براى خواهندگان مباح و آزاد است؛ عطايت براى آرزومندان مهيّاست‏

وَ رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصاكَ، وَحِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ ناواكَ،

و روزيت حتّى براى كسانى كه نافرمانيت كنند گسترده است و بردباريت حتّى در مورد آن كه به دشمنيت‏ برخاسته شامل است؛

عادَتُكَ‏ الْإِحْسانُ اِلَى الْمُسيئينَ، وَسَبيلُكَ الإِبْقآءُ عَلَى الْمُعْتَدينَ،

شيوه ‏ات نيكى به بدكاران است و راه و رسمت زندگى دادن به سركشان است؛ 

اَللّهُمَ‏ فَاهْدِنى‏ هُدَى الْمُهْتَدينَ، وَارْزُقْنىِ اجْتِهادَ الْمُجْتَهِدينَ،

خدايا! پس مرا به راه راه‏يافتگان رهبرى كن و كوشش كوشايان را روزيم كن‏

وَلاتَجْعَلْنى‏ مِنَ‏ الْغافِلينَ الْمُبْعَدينَ، واغْفِرْلى‏ يَوْمَ‏ الدّينِ‏.

و قرارم مده از بى ‏خبرانِ دور شده از دربارت و در روز جزا گناهم بيامرز !

• رقص اندر خون خود «مَردان» کنند

- ۱۳ دی‌ماه

گفتی که در فراقم زحمت کشیده‌ای تو
مُردم هزار نوبت، زحمت کدام باشد؟

- اوحدی

•نیت من برای نوشتن این گزاره‌ها در کنار هم، تلنگری برای خودم است که نباید همانند ماهی قرمز عید در تُنگ آب با این امر مواجه شد و یادآوری این نکته‌ی مهم که سبک زندگی فعلی در نسبت با لباسِ اجباری اینترنت که همه‌مان ناگزیر آن را بر تن کرده‌ایم، با چیزی که بشر در تمام طول تاریخ تجربه کرده است، تفاوت دارد و این تحول تمامی مؤلفه‌های زندگی بشر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
نمی‌شود، نشاید، نمی‌توان و نباید با اینترنت منفعلانه مواجه شد.
شاید این مقوله، در کنار تمامی خدماتی که با سرعتی برابر با نور به انسان ارائه می‌کند، آن جام‌ جهان‌بینی نباشد که واقعیت را در ابعاد گسترده، زلال و شفاف برای ما بازنمایی می‌کند.

•راستی، بالاخره جام‌جهان بین یا تابع انسانی؟‌
کدام یک بر حسب کدام استدلال تناسب بیشتری با ابزار اجتماعی تکنیکی قدرتمند ما دارد؟

▪️پی‌‌نوشت ۱: چندباری گفتید که کامنت‌های پست‌ها رو باز کنم. فکر کردم در متن‌هایی که امکان دوطرفه بودن و استفاده از نظرات شما وجود داره، حیفه استفاده نکردن از این قابلیت. این‌بار امتحان می‌کنیم که اگر هم‌افزایی داشت‌، بهره ببریم از حضور انور شما در این کانال.

▪️پی‌نوشت ۲: از مسئله بسیار مهمی صحبت کردم. اگر بخشی از متن گنگ یا مبهم بود نقص قلم من رو ببخشید و حتماً بازخورد بدید و طبیعتا جای نقد و مخالفت و اصلاح هم در چنین متن‌هایی کاملا بازه و مشتاقم برای شنیدن.

«جام جهان‌بین یا تابع انسانی؟»

•دیروز در بخش نوت اینستاگرام نوشتم: «ببخشید. چرا فکر می‌کنید من کله‌پاچه دوست ندارم؟!» که دوستی برایم به درستی نوشت: «چون سوسول هستی.»
در پی‌‌ این پرسش و پاسخ نه‌چندان مهم و طنزگونه‌، به این فکر کردم که آیا به اشتراک گذاشتن چنین مقولاتی در نوت اینستاگرام با محدودیت ۶۰ کاراکتر، برای ۶۰۰، ۷۰۰ نفر مخاطب پیج من لزومی دارد؟ مطمئنا نه. چرا آن را به اشتراک گذاشتم؟ ساده است. چون در لحظه دلم می‌خواهد.
در این فضا مطلقا اهمیتی ندارد که من چه چیزی را با جمع گسترده‌ای از مخاطبان که مطمئنا در فضای حقیقی به صورت هم‌زمان همه‌شان را نمی‌توان در کنار هم داشت به اشتراک می‌گذارم. در این فضا قدرتی نامحدود برای انتقال یک پیام در قالب و بازه زمانی مشخص و تعیین‌شده، برای من نوعی ایجادِ انتخاب و اختیار می‌کند.

•من و هم‌نسل‌هایم از حدودا اواخر دهه ۷۰ و در اوج ماجرا در دهه ۸۰ و ۹۰، در دنیای آغشته به اینترنت متولد شده‌ایم. نسبت اینترنت و ما درست شبیه ماهی‌ قرمز است و تُنگ آبش. بودنش در عین اینکه به مثابه ادامهٔ حیات است، عدم حضورش برای‌مان در تصور نمی‌گنجد و جهانِ پیشا اینترنت را در مخیله‌ی خود قابل جای شدن نمی‌بینیم. این امر اساسا امکان غور کردن و پرسش‌گری را از ما می‌گیرد. چرا که با بازگشت به مثال اولیه‌مان برای تفهیم موضوع، برای ماهی اساسا چرایی وجود آب محلی از پرسش نیست و اینترنت هم در نگاه اولیه، صرف ماده حیات نمی‌باشد و عدم پرسش‌گری ما، باب استفاده‌ی ناایمن و مبتذل از آن را باز می‌کند.

•ساده‌انگارانه‌ است اگر اینترنت را تنها به ابزاری ساده برای تسهیل ارتباطات تقلیل دهیم.
این مقوله پیچیده‌ترین ابراز اجتماعی تکنیکی است که بشر دست به ساخت آن زده و از مشخصه‌های اصلی آن می‌توانیم به توانایی تحمیل بر واقعیت اشاره کنیم. اینترنت به معنای مطلق کلمه فضایی برای زیست حقیقی است و اساسا دوام آن وامدار احساسی است که کاربران در نسبت با آن پیدا می‌کنند. ترسناک به‌نظر می‌رسد که این ابزار به شگفت‌انگیزترین شکل ممکن این اختیار را به بشر می‌دهد که از برساخت مجازی خود، بیش از فضای حقیقی لذت را تجربه کند و اساسا فارغ از توانایی فردی به او امکان ایجاد لشکر سایبری قدرتمندی را می‌بخشد که در فضای واقعی، هیچ ضریبی از اهمیت را به خود اختصاص نمی‌دهد.

•اگر مکاتب مختلفی که به مسئله‌ی «انسان چیست؟» پرداخته‌اند را در حسابی سرانگشتی شمارش کنیم، احتمالاً از تعدد ایسم‌هایی که همانند قارچ سمی از هر گوشه‌ی تاریخ روییده‌اند کلافه و متعجب خواهیم شد. شاید ادعای بزرگی به‌نظر برسد اما به عنوان یکی از ایده‌های مطرح، قابل تأمل است که ابزار اجتماعی تکنیکی اینترنت با تمامی پیچیدگی‌های ذاتی و روزافزونش، سوالِ انسان چیست را نه تنها حل، بلکه منحل کرده است!
انسان در این ایده، تابعی‌ست شامل مجموعه‌ای از دیتا و ارتباط که به‌ازای هر ورودی، خروجی می‌دهد.
این پیش‌فرض نقطه‌ی عطف تکان‌دهنده‌ای در فهم از موقعیت انسان و نسبت او با جهان ایجاد می‌کند. در واقع در این نگاه گویی سؤال «انسان در مقابل چه ورودی، چه خروجی می‌دهد»، جایگزین سوال نخ‌نما و لاینحلِ «انسان چیست» می‌شود‌.
بشر در تقلیل یافته‌ترین شکل خود در طول تاریخ ظهور می‌کند و در تعریفش به مجموعه‌ای داده و ارتباط، کفایت می‌شود.
پس جایز است اگر این سؤال برای‌مان ایجاد شود که آیا ممکن است در تعریف تابع‌گونه‌ی انسان، خروجی‌های جوامع انسانی بر اساس همان ورودی‌هایی باشد که اینترنت برای آنها گزینش کرده است؟ آیا ورودی‌هایی که اینترنت برای انسان انتخاب می‌کند، منجر به ساختن سبک زندگی نمی‌شود؟ و آیا جز این است که ساختن سبک زندگی برای جوامع انسانی، می‌تواند ابرپروژه‌ی مدیریت جهان باشد؟

•تفرد جزء ذاتیات نظام لیبرال است که در دیزاین این سیستم اجتماعی تکنیکی به صورت پیش‌فرض مطرح می‌شود. به هر میزان که بشر در این فضا جلوتر می‌رود، محیط را شخصی‌تر می‌سازد و تفرد را در نحوهٔ زیست خود تثبیت می‌کند. حاصل تفرد، «انزوای فعال» است.
انزوای فعال به معنی تجربهٔ اوج ارتباطات انسانی در فضایی کاملاً شخصی و غیرحقیقی که فرد را همزمان دچار گوشه‌گیری و تعامل و مشارکت می‌کند و باید دید جمع این نقیضین چه آسیب‌هایی را برای ما حاصل کرده است.
همچنین تنش‌های احساسی، اغتشاش ذهنی و انحرافات عاطفی و جنسی، حاصل تعامل منفعلانه و طولانی‌مدت با این فضا است.
بشر امروز به ازای هر یک ساعت و نیم زیستن در فضای مجازی به طور میانگین ۷۰ رکورد اطلاعاتی ناهماهنگ باهم در موضوعات متعدد دریافت می‌کند که آسیب‌های ذکر شده را در کوتاه‌مدت برای فرد ایجاد می‌کند که از کمترینِ آسیب‌های آن می‌توان به سست شدن اراده در فضای حقیقی و فهم وارونه و سطحی از مفاهیم عمیق انسانی اشاره کرد.

• وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ

• و اللهُ ما رأینا حُبّاً بِلا مَلامة

ویدئویی که می‌بینید برای کلاس عمومیِ پُربار و نافع تاریخ امامت است.
استاد که مُعممی نسبتاً جوان و البته با اخلاق است، خیال می‌کند با شوخی‌های متعدد و لوث و به‌کار بردن اصطلاحاتی که چندان با لباس و درسش هماهنگی ندارد، می‌تواند دخترانِ شل حجاب و بی‌حجاب کلاس که بعضا می‌خواهند سر به تن امثال او نباشد را جذبِ درس کند.
بدون در نظر گرفتن تکثر واضح و مشهود بین دانشجویان و بدون هیچ گونه بسترسازی هدفمند، از دستاوردهای جمهوری اسلامی صحبت می‌کند و در تلاشی مذبوحانه از ما می‌خواهد او را نقد کنیم چرا که عاشق نقد است! (تقوا پیشه کردم و به او نگفتم که شیخ این صاحب‌سخن است که مستمع را بر سر نقد آورد.)
آخر کلاس هم این کلیپ تقریبا ۱۰ دقیقه‌ای را از ویژگی‌ شاخص هر یک از معصومین پخش می‌کند که برای چون منی که در تک تک سلول‌هایم ربط ارزشی و عاطفی به امامت می‌بینم هم در قالب کلاس علمی دانشگاه، بیجا جلوه می‌کند. چه رسد به دین‌گریزان و دین‌ستیزان حاضر در جمع.

من تقریبا به سطح مبتذل کلاس‌های دانشگاه و به طور خاص کلاسهای عمومی عادت کرده‌ام؛ اما مگر می‌شود در کلاسی که می‌توان روایتی از علی علیه‌السلام گفت که مو بر تن هر انسان شنوا و حق‌پذیری راست کند و او را در تأمل طولانی مدت فرو بَرد، چنین عملکردی را به نمایش گذاشت؟
مگر می‌شود در قلب دانشگاه در مسئله آموزش دین که از ظریف‌‌ترین ظرائف است وسواس به خرج نداد؟
مگر می‌شود تنوع ترکیب‌های اجتماعی را این روزها در تک تک عناصر و لایه‌های جامعه دید و در آموزش دین انقدر خطی، ساده‌انگارانه و ناکارآمد رفتار کرد؟
مگر می‌شود در دانشگاه تدریس کرد انقدر نسل جوان را بلد نبود؟

و در آخر منصفانه حرف نزده‌ام اگر در رابطه با خودم نگویم مگر می‌شود منِ بچه مذهبیِ منتقد به این روند انقدر کم‌سواد باشم تا در توانم نباشد که بارِ ریخته شده را به دوش بکشم و کار نکرده و بدکرده‌ی دیروز را امروز و فردا ترمیم کنم؟

رواست گر من از این غصه خون بگریم، خون
سزاست گر من از این غصه، زار گریم، زار