طرح‌های تحریم‌ناپذیر؛ مسیر واقع‌گرایانه برای رشد اقتصاد ایران

فرشاد عواطفی - کارشناس امنیت غذایی

🔸 پس از فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص ممنوعیت مذاکره با آمریکا، تکلیف دولت نسب به مذاکرات مشخص شده است. در واقع راهی که دولت باید در پیش بگیرد روی‌آوردن به اقتصادی حول طرح‌های تحریم‌ناپذیر با دیگر کشورهای همسو و دوست است.

🔸در چنین شرایطی، طرح‌هایی وجود دارند که با پذیرش واقعیتی به نام «تحریم»، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که خارج از چهارچوب‌های نظارتی سیستم‌های بازرسی مالی و اقتصادی غرب عمل می‌کند. این طرح‌ها با تاسی از بندهای اقتصاد مقاومتی به دنبال «شکل‌دهی بازارهای جدید، و تنوع بخشی پیوند‌های اقتصادی با کشورها به ویژه با کشورهای منطقه» و همچنین « توسعه‌ی پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری و مشارکت با کشورهای منطقه و جهان بویژه همسایگان» است. از این قبیل طرح‌ها با نام «طرح‌های تحریم ناپذیر» یاد می‌کنند. از جمله طرح‌های تحریم‌ ناپذیر نیز می‌توان به طرح تبدیل شدن ایران به هاب غلات و کود اشاره کرد.

🔸برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/3140312071030-2/

@isacenter

اتحادیه مطرود اروپایی

سهیل فضلی - کارشناس مسائل روسیه

🔸آنچه از بحران اوکراین و پیامدهای آن برای اتحادیه‌ی اروپا آشکار شد، چیزی جز زوال بیش از پیش این سازمان به عنوان یک بازیگر مستقل نیست. اروپا نه در حوزه‌ی اقتصادی، نه در سیاست خارجی و نه در امنیت بین‌المللی جایگاهی تعیین‌کننده ندارد. حتی سرنوشت جنگی که در قاره‌ی خود اروپا جریان دارد، نه در بروکسل، بلکه در واشنگتن و مسکو رقم می‌خورد.

🔸مذاکراتی که حتی نه در یک کشور اروپایی بلکه در ریاض برگزار شد، تنها مهر تأییدی بر این واقعیت بود که این سازمان حتی توسط آمریکا نیز مورد بی توجهی قرار گرفته است. اتحادیه‌ی اروپا امروز نه یک تصمیم‌گیرنده، بلکه صرفاً یک پیرو سیاست‌های آمریکا است و حتی دیگر آن نقش میانجی و یا به عبارتی، نقش دلالی که در گذشته بین ایران و آمریکا برای از سرگیری مذاکرات بازی می‌کرد را هم دیگر ندارد.

🔸در این بین ایران بایستی با شناخت نقش و جایگاه اروپا به این درک برسد که اروپا استقلال ندارد و بیش از هر زمانی دنباله‌رو سیاست‌های آمریکا و وابسته‌ی تمام عیار به اراده آمریکایی‌ها است؛ در نتیجه این بازیگر توان چانه‌زنی، و جایگاهی در تصمیم‌گیری‌های اساسی سیاست بین‌الملل ندارد. بدین ترتیب توجه بیش از حد و سرمایه‌گذاری بی‌پروا بر اتحادیه اروپا هیچ بازخورد مناسبی را به همراه نخواد داشت.

🔸برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/1140312050945-2/

@isacenter

سیاست ایجاد هراس از دور دوم ترامپ و فشار حداکثری

محمدمهدی عمادی مقدم - کارشناس روابط بین‌الملل

🔸سیاست ترساندن ایران از فشار‌های آمریکا، به‌ویژه در دولت‌های جمهوری‌خواه، همواره یک ابزار ثابت و موثر برای فشار به ایران بوده است. تهدیدهای اقتصادی و نظامی آمریکا که با هدف تغییر رفتار و سیاست‌های ایران صورت گرفته‌اند، همواره به‌عنوان رویکردی استراتژیک برای ایجاد ناامنی روانی و القای حس آسیب‌پذیری در میان دولت و مردم ایران استفاده شده است.

🔸از تهدیدات نظامی گرفته تا تحریم‌های اقتصادی، این تهدیدات به‌طور مستمر به‌عنوان ابزاری برای کاهش مقاومت ایران در برابر فشارهای خارجی بکار گرفته شده و می‌شود. این الگوی تهدید و ترس‌پردازی، به طور غیرمستقیم به‌عنوان یک عامل تضعیف‌کننده درونی در سیاست‌های مذاکراتی ایران عمل کرده است. به گونه‌ای که احساس خطر از بازگشت سیاست‌های فشار حداکثری و تهدید به تحریم، به‌طور همزمان با ایجاد فضای اضطراب و حس آسیب‌پذیری اقتصادی در جامعه ایران، مقاومت ایرانیان در برابر زیاده‌خواهی آمریکا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

🔸لذا ضروریست با نگاه به تجربیات 46 ساله‌ای که کشور در برابر این فشار‌ها داشته‌است، سیاست‌مداران داخلی از اتخاذ تصمیمات و اظهارنظرهایی از جنس اذعان به آسیب‌پذیری خودداری نمایند. چرا که از هر نشانه‌ای مبنی بر ترسیدن از تهدیدات همیشگی غرب، در ذهن آمریکایی‌ها و متحدانشان اینگونه برداشت خواهد شد که ایران در موضع ضعف قرار دارد و سیاست‌هایی که تاکنون علیه ایران دنبال می‌کردند، نتیجه‌بخش بوده است. از این رو مقامات داخلی باید در شرایط فعلی، با رویکردی عمل‌گریانه و واقع‌بینانه در صدد تامین منافع ملی باشند و از بروز رفتار‌ها یا اظهارنظرهایی که متناسب با این شرایط نباشد، پرهیز نمایند.

🔸برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/4140311241032-2/

@isacenter

تحریم در سیاست خارجی آمریکا: از ابزار اصلی به اهرم تکمیلی

محمدمهدی عمادی - کارشناس روابط بین‌الملل

?تحریم‌ها مدت‌هاست که یکی از ابزارهای کلیدی سیاست خارجی آمریکا به شمار می‌روند. در رابطه با ایران، این ابزار که ابتدائاً با هدف مهار و وادار کردن جمهوری اسلامی به تغییر رفتار به کار می‌رفت، در سال‌های اخیر دچار تحول نقش شده است.

?اکنون تحریم‌ها به‌جای یک ابزار اصلی، به‌عنوان بخشی از یک راهبرد چندلایه در کنار دیپلماسی و تهدید نظامی عمل می‌کنند. این تغییر رویکرد نشان‌دهنده‌ی پیچیدگی‌های جدید در سیاست خارجی آمریکا است؛ زیرا تحریم‌ها به‌تنهایی کارایی لازم را ندارند و نیازمند حمایت از ابزارهای دیگر هستند. یادداشت پیش رو تا حدی به ابعاد این تغییر رویکرد در نقش تحریم پرداخته است.

?برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/2140309260800-2/

@isacenter

اعتبارزدایی از اروپا، مقدمه‌ی مذاکره‌ی مستقیم با آمریکا

محمد کاظمی - کارشناس روابط بین‌الملل

?دولت چهاردهم با آغاز مذاکرات رسمی با اروپا در ژنو، مسیر تازه‌ای را در دیپلماسی در پیش گرفته است؛ اما این مذاکرات بیش از آن‌که به‌عنوان گامی جدی برای رفع تحریم‌ها دیده شود، راهبردی پیچیده برای آماده‌سازی فضای سیاسی و اجتماعی داخلی به‌منظور مذاکره مستقیم با آمریکا به نظر می‌رسد.

?نوع رفتار دست‌اندرکاران این مذاکرات نشان می‌دهد که وزارت خارجه از طریق برجسته کردن ناکامی‌های اروپا در دست‌یابی به نتایج ملموس، در حال ایجاد یک روایت قوی برای افکار عمومی و نخبگان سیاسی است؛ روایتی که اروپا را به‌عنوان بازیگری ناکارآمد و حتی متخاصم در رفع تحریم‌ها معرفی می‌کند. صدور قطع‌نامه انتقادی در شورای حکام و اعمال تحریم‌های جدید علیه کشور از سوی اروپا، همگی به دولت این فرصت را داده‌اند که بر این نکته تأکید کند که تعامل با اروپا نمی‌تواند نتیجه‌بخش باشد.

?از سوی دیگر، دولت با مدیریت هوشمندانه مذاکرات و ارائه تصویر یک بازیگر منطقی و متعهد، سعی دارد زمینه را برای پذیرش گزینه‌ای جدی‌تر، یعنی مذاکره مستقیم با آمریکا فراهم کند. چنین راهبردی نه‌تنها در حوزه دیپلماسی خارجی بلکه در داخل نیز با هدف متقاعد کردن نهادهای تصمیم‌گیر و افکار عمومی برای انتخاب این مسیر دنبال می‌شود.

?برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/1140309251230-2/

@isacenter

شماره هشتم دیده‌بان تحریم منتشر شد

?مطالعه و درک پدیده‌ی «تحریم» به دلیل تأثیر قابل‌توجهی که بر روابط بین‌الملل، اقتصاد و امنیت دارد، در چشم‌انداز جهانی امروز بسیار مهم است. تحریم ابزاری کلیدی است که توسط برخی کشورها و سازمان‌های بین‌المللی برای اعمال قدرت و متقاعدسای به تبعیت از برخی خواسته‌ها و منویات استفاده می‌شود. اشراف بر نحوه‌ی عملکرد تحریم‌ها و اثرات بالقوه‌ی آن به متخصصان، تصمیم‌سازان و سیاست‌مداران کمک می‌کند تا موقعیت‌های پیچیده و چندوجهی ژئوپلیتیکی را با آگاهی و دوراندیشی بهتری مدیریت و چاره‌اندیشی کنند. در دنیای به‌هم‌پیوسته‌ای که رویدادهای یک منطقه می‌تواند در سراسر جهان بازتاب داشته باشد، درک جامع تحریم‌ها برای متخصصانی که درگیر امور جهانی هستند ضروری است.

?ماهنامه‌ی «دیده‌بان تحریم» ناظر به یک نیاز فوری و مبتنی بر درک ضرورت رصد و تحلیل کنش‌های تحریمی بازیگران اصلی (تحریم‌کننده‌ها و تحریم‌شونده‌ها)، تولید و منتشر می‌شود. دیده‌بانی کنش‌های تحریمی در جهان و تلاش برای کشف دلالت‌های آن برای جمهوری اسلامی از رسالت‌های اصلی این نشریه است.

?دیده‌بان تحریم بعد از غیبتی قریب به یک ماه، با ظاهری جدید و مطالبی گسترده‌تر در حوزه‌ی تحریم در خدمت علاقه‌مندان عزیز است. این نشریه علاوه بر رصد و تحلیل تحریم‌های ایران، از این پس تحولات تحریمی روسیه و چین را نیز به‌طور اختصاصی پوشش خواهد داد. برای مطالعه‌ی کامل نشریه لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/sanction-observer/

#نشریه_دیده‌بان_تحریم

@isacenter

ارسال پیام‌های ضعف ایران به غرب: تحلیل پیامدها

محمد کاظمی - کارشناس روابط بین‌الملل

?این گزارش به بررسی پیامدهای احتمالی پیشنهاد توافق جدید با آمریکا و دعوت به مذاکره با کشورهای اروپایی از سوی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. علی لاریجانی، مشاور رهبر معظم انقلاب در اظهارات خود تأکید کرده که اگر آمریکا تنها با سلاح هسته‌ای ایران مخالف است، باید شروط ایران را بپذیرد و خسارات وارده به کشور را جبران کند. این رویکرد در شرایط کنونی که روابط ایران و غرب تحت فشار است، می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از ضعف تلقی شود و به کاهش قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکرات آینده منجر گردد.

?در شرایط کنونی که تنش‌ها در روابط بین‌المللی افزایش یافته، ابراز تمایل به گفت‌وگو می‌تواند حس برتری را در غرب تقویت کند و مطالبات غیرمنطقی آن‌ها را افزایش دهد. بازگشت به مسیرهایی که پیش‌تر منجر به شکست شده‌اند، نه تنها ممکن است تأثیرات منفی بر جایگاه ایران در عرصه‌ی جهانی داشته باشد، بلکه روابط با شرکای راهبردی مانند چین و روسیه را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.

?برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/5140309081157-2/

@isacenter

بی‌اعتمادی آمریکایی‌ها نسبت به کارآمدی تحریم علیه ایران

محمدمهدی عمادی - کارشناس روابط بین‌الملل

?در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن، دولت آمریکا تلاش‌های گسترده‌ای برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران انجام داد. با این حال، فشار‌های غرب نتوانست ایران را به تجدیدنظر در سیاست‌های هسته‌ای، نظامی و منطقه‌ای خود وا دارد. جمهوری‌خواهان مقاومت ایران زیر فشار تحریم‌ها را بهانه‌ای برای انتقاد از بایدن دانسته و او را به سستی در محدودسازی ایران و مماشات در برابر این کشور متهم کردند.

?باوجود افزایش تعداد تحریم‌ها در دوره‌ی بایدن، عوامل مختلفی مثل پیچیدگی تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران و همکاری با کشورهایی مانند چین و روسیه سبب گردید تا ایران از شبکه‌های مالی غیررسمی و شرکت‌های واسطه برای دور زدن تحریم‌ها استفاده نماید. علاوه بر این، بکارگیری مفرط تحریم‌ها از سوی آمریکا منجر به استهلاک تحریم شده و اثرگذاری این ابزار را کاهش داده است. در کنار عوامل فوق، فقدان اجماع و همراهی بین‌المللی با فشار‌های آمریکا و نیز مقاومت برخی کشورها در برابر سیاست‌های یکجانبه‌ی این کشور، به کاستن هر چه بیشتر از تاثیرگذاری تحریم‌ها منتهی گردید.

?در نتیجه تحریم‌ها نه تنها رفتار ایران را در قبال مسائل مورد اختلاف با غرب تغییر ندادند، بلکه با کاهش کارآمدی تدریجی نیز مواجه شدند. از این رو صرف نظر از جنجال‌های سیاسی جمهوری‌خواهان علیه بایدن و دموکرات‌ها و متهم کردن آنان به کوتاهی در اجرای تحریم‌ها، دیگر ابزار تحریم، توسط آمریکایی‌ها به عنوان یک گزینه‌ی قابل اعتماد و موثر تلقی نمی‌گردد.

?برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/3140309131400-2/

@isacenter

تهاجم شناختی، ترامپ‌هراسی و چالش‌های محاسباتی در ایران

محمد کاظمی - کارشناس روابط بین‌الملل

?بازگشت دونالد ترامپ به منصب ریاست‌جمهوری آمریکا موجی از احساسات متضاد را در ایران ایجاد کرده است. رسانه‌های خارجی، به ویژه در غرب، با تکیه بر تجربیات قبلی و تهاجم شناختی، تصویری از تهدیدات ناشی از وی ارائه می‌دهند که نگرانی‌های افراطی را در میان نخبگان و عموم مردم تقویت می‌کند. از سوی دیگر، تأثیرات سیاست فشار حداکثری ترامپ در دوره‌ی اول ریاست‌جمهوری او، به یادآوری تلخی برای ایرانیان بدل شده که فکر به تکرار آن، ترس و ناامیدی را در پی داشته است.

?این وضعیت منجر به شکل‌گیری دو نگاه افراطی شده است: نگرانی عمیق از بازگشت سیاست‌های مخرب و امید غیرواقع‌بینانه به مذاکرات فوری با ترامپ. در حالی که ترس از سیاست‌های گذشته می‌تواند منفعل‌کننده باشد، تلقی مذاکره به عنوان راه‌حلی ساده برای کاهش آسیب‌ها، در واقع فرصتی برای تشدید فشار به ایران ایجاد می‌کند. بهترین راه برای مدیریت این چالش‌ها، اتخاذ رویکردی واقع‌گرایانه و تحلیل‌های منطقی است که به جای تمرکز بر هیجانات، بر توان داخلی و تحولات جهانی تأکید کند.

?برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/1140309111445-2/

@isacenter

تحریم گازپروم بانک روسیه و فرصت‌های آن برای ایران

سهیل فضلی - کارشناس مسائل روسیه

?یکم آذر 1403 خزانه داری آمریکا با صدور بیانیه‌ای گازپروم بانک و سیستم مالی بین‌المللی روسیه (SPFS) را هدف تحریم‌های خود قرار داد. بدین ترتیب بزرگترین بانک روسی که تاکنون تحت تحریم آمریکا قرار نگرفته بود نیز مورد تحریم قرار گرفت. اهمیت گازپروم در این است که تا پیش از این کشورهای اروپایی از طریق این بانک روبل مورد نیاز برای خرید گاز روسیه را تهیه می‌کردند. از سویی با تحریم سیستم مالی روسیه دیگر راهی برای پرداخت پول گاز باقی نخواهد ماند و در عمل کشورهای اروپایی از خرید گاز لوله و گاز مایع روسیه باز می‌مانند.

?این اتفاق باعث خواهد شد که روسیه با مشکل مازاد تولید گاز روبرو شود و خریداران مهمی را از دست دهد. در سال 2021 روس‌ها به طور سالانه 150 میلیارد متر مکعب گاز به اروپا می‌فروختند. این رقم در سال 2023 به 42 میلیارد متر مکعب کاهش یافت و اکنون این میزان نیز ممکن است از دست برود. در گاز مایع نیز کشورهای اروپایی 70 درصد گاز مایع روسیه را خریداری می‌کردند که با تحریم اخیر دیگر امکان ادامه همکاری نخواهد بود. در این زمان چالش اصلی روسیه فروش گاز مازادی است که در دست دارد و از طرفی باید در شرایط تحریمی و جنگی مهمترین منبع درآمدی خود را حفظ کند. بدین ترتیب بازارهای جدید مورد توجه روس‌ها خواهد بود.

?همزمان با این وقایع مذاکرات گازی ایران و روسیه در جریان است. دو طرف در ششم تیرماه توافقنامه راهبردی همکاری گاز را امضا کردند که براساس آن ایران به طور روزانه 300 میلیون متر مکعب گاز از روسیه خواهد گرفت. با این حال این مذاکرات به یک قرارداد اجرایی تبدیل نشده و طرفین همچنان بر سر جزئیات مذاکره می‌کنند. با تحریم گازپروم‌بانک و سیستم مالی (SPFS) توان چانه‌زنی ایران در مذاکرات فوق بالاتر خواهد رفت.

?برای مطالعه‌ی کامل گزارش لطفا به سایت آیساسنتر مراجعه فرمایید:
https://isacenter.ir/4140309071308-2/

@isacenter